?аза? тілі п?ні бойынша Зат есім. Зат есімні? ж?рна?тары та?ырыбыда ашы? саба? жоспары
“ХРОМТАУ ТАУ-КЕН ТЕХНИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ”МКҚК Сабақ тақырыбы:ЗАТ ЕСІМ. ЗАТ ЕСІМНІҢ ЖҰРНАҚТАРЫ. ҚАЗАҚТЫҢ МУЗЫКАЛЫҚ АСПАПТАРЫҚазақ тіл мен әдебиеті пәнінің оқытушысы Р.Т. СагадатовХромтау қ., 2016 жыл«Байыту және жаңа технологиялар» бөлімінің айлығы
ҰЙЫМДАСТЫРУ БӨЛІМІСабақ мақсаты1. білімділік – зат есім, зат есім жұрнақтары туралы түсіндіру, оқушылардың ой-өрісін кеңейту, зат есім тақырыбынан алған білімдерін еске түсіру,зат есім тақырыбы бойынша білімін жетілдіру;2. дамытушылық – жеке тұлғаның ой-қабілетіне әсер ету арқылы оқушылардың өздігінен жұмысқа баулу, сөйлеу шеберліктерін, тіл байлықтарын дамыту; 3. тәрбиелік –оқушыны білімділікке, ойлылыққа жетектеу, пәнге қызығушылығын арттыру, туған тілін сүюге, қадірлеуге тәрбиелеу.
ҮЙ ТАПСЫРМАСЫН ПЫСЫҚТАУ
ОЙ ШАҚЫРУ
ЗАТ ЕСІМНЕН ЗАТ ЕСІМ ТУДЫРАТЫН ЖҰРНАҚТАРЖұрнақтарМысалдар-шы, -шіән-ші, тарих-шы, хат-шы-лық, -лік, -дық, -дік, -тық, -тікбала-лық, сенбі-лік, түс-тік,ұстаз-дық, ұлт-тық-лас, -лес, -дас, -дес, -тас, -теспарта-лас, пікір-лес, дәм-дес, заман-дас, туыс-тас
СЫН ЕСІМ, САН ЕСІМДЕРДЕН ЗАТ ЕСІМ ТУДЫРАТЫН ЖҰРНАҚТАРЖұрнақтарМысалдарСын есім-лық, -лік, -дық, -дік, -тық, -тікжақ-сылық, игі-лік, батыл-дық, кербез-дік, ақымақ-тық, пәк-тік-шылық, -шілікмол-шылық, көп-шілікСан есім-лық, -лік, -дық, -дік, -тық, -тікалты-лық, бір-лік, он-дық, жүз-дік, қырық-тық, бес-тік
ЕТІСТІКТЕН ЗАТ ЕСІМ ТУДЫРАТЫН ЖҰРНАҚТАРЖұрнақтарМысалдар-ма, -ме, -ба, -бе, -па, -песуыр-ма, бөл-ме, сыз-ба, сүз-бе, бас-па, кіріс-пе-қы, -кі, -ғы, -гішап-қы, күл-кі, шыл-ғы, сүз-гі-ым, -ім, -мкеліс-іс, жаз-ым, біл-ім, тоқта-м-ақ. –қ, -ек, -к, -ық, -ікқон-ақ, сұра-қ, жүр-ек, бұйыр-ық, түсін-ік-қыш, -кіш, -ғыш, -гішжап-қыш, сүрт-кіш, сыпыр-ғыш, өшір-гіш
ЖұрнақтарМысалдар-ын, -ін, -ншығ-ын, жи-ын, ег-ін, түй-ін, тол-н, бора-н-ыш, -іш, -шқуан-ыш, өтін-іш, сағын-ыш, сүйін-іш-қиын, -кін, -ғын, -гінтас-қын, көш-кін, ер-кін- ынды, -індіқорыт-ынды, үй-інді-мақ, -мек, -бақ, -бек, -пақ, -пексал-мақ, өр-мек, жұм-бақ, бат-пақ, піс-пек-уеге-у, жаса-у, кесе-у-уыш, -уіштырна-уыш, түйре-уіш
Кеспе қағаздармен жұмыс
1 топ .Беріген сөздерге тиісті көптік жалғаулықтар жалғап, сөз тіркестерін құрастыр. Ағаш...,көлік...,саябақ...,қарағай...,балықшы...,күрек...,дәрігер...,ұстаз...,клуб...,техника...,қаз...,гараж...,үлкен...,қала...,қалам...,оқулық...,тау...,инженер...,гүлзар...
2 топ .Берілген сөздерге тиісті жіктік және тәуелдік жалғауларын жалға.1.Мен дәрігер...2.Сен оқушы...3.Су инженер...4.Ол хатшы...5.Біз ұлан...6.Сендер мұғалім...7.Сіздер егінші...8.Олар кәсіпкер...9.Менің дәптер...10.Сенің қалам...
3 топ .Берілген сөз тіркестеріне жалғаулықтарды қос. 1.Сіздің ойыншығ...2.Оның сабағ...3.Біздің кәсіб...4.Сендердің оқулықтар...5.Сіздердің жұмыстар...6.Олардың уақыттар...7.Менің ана...8.Сенің қала... сіздің іні...оның ұя...,біздің арулар...9.Сендердің міндеттер...,олардың кітаптар...,сен ауылдан...сіз үлкен...10.Ол балықшы...біз бауырлар...сендер жұмысшылар...,сіздер геологтар...
Мақал сөздің мәйегіа) Жігітті намыс өлтіреді, ... қамыс өлтіреді (қоян – заяц – hare)ә) Баланың тілі - ... (бал – мед – һunу). б) Оқусыз ... жоқ, ... күнің жоқ. (білім – знание – khowiedge)г) Өнер алды – қызыл ... (тіл – язык – tongue)ғ) Көп сөз – көмір Аз сөз - ... (алтын – золото – gold)д) ... – оттан да ыстық»Отан – Родина – Motherland)е) Ашу – дұшпан,ақыл - ... (дос,друг – friend)ж) ... өссе – жердің көркі(гүл – цветы – flower) ... өссе – елдің көркі (қыз – девочка – girl)з) Айтылған ... – атылған оқ(сөз – слова – word)
«Электр өндірісі» 1 кезең«Жылу электр станциясы» 3,5 балл
Мазут – жылу электр станциясында қолданылатын шикізат Мысалы: Мазут 1.Құрамына қарай: дара, негізгі 2.Лексикалық мағыны: мұнайдың қалдығының атауы 3.Грамматикалық мағыналары : зат есім. 4.Сұрағы: не? 5.Мағыналық топтары: а) жалпы ә) деректі
«Электр өндірісі» 2 кезең«Гидроэлектр станциясы» 3,5 балл
Кубизм
123456
Ең көп зат есімдер кездескен сөйлемді тап.
Сым тілшелі музыкалық аспап қалай аталады? Жікте.
Ұрмалы аспаптар туралы не білесің? Біреуін тәуелде.
Халық арасында көп тараған аспаптарды септеңіз?
Шығармашылық тапсырма. Домбырада ойнау.
Мәтіндегі алғашқы сөйлемді синткасистік талдау жаса.
Венн диаграммасыҚазақ тіліндеОртақ белгісіОрыс тілінде1.Зат есім1.Имя сушествительное
Үй тапсырмасыМәтінді көшіріп, ішінен зат есімді тауып сөз құрамына талдау жасаңыз. Қарамен белгілінген сөйлемге толық синтаксистік талдау жасаңыз.Төмендегі сөздерді қатыстырып өтірік өлең құрастырыңыз. Ай, жұлдыз, түн, домбыра, қобыз, сыбызғы, жетіген, қыс, жаз, күз, көктем, қоян, қасқыр, түлкі