Саба?ты? та?ырыбы: Буылты? ??рттар типі

Буылтық құрттар типі Білімділік: Оқушыларға буылтық құрттар жөнінде түсінік беру. Буылтық құрттардың түрлерімен таныстыру.Дамытушылық: Буылтық құрттардың жұмыр және жалпақ құрттармен ұқсастығын, айырмашылығын, дене мүшелерінің күрделене дамуын түсіндіру. Буылтық құрттардың пайда-зияны, таралу жолдары жайлы алған білімдерін дамыту.Тәрбиелік: Буылтық құрттардың өкілдерін ажырата білуге, ауру туғызатын түрлерінен сақтану жолдарын үйрету. І. Ұйымдастыру кезеңіІІ. Үй тапсырмасын пысықтау1.“Кім жылдам?” (викториналық сұрақтар)2. “Білгір достар” биологиялық диктант3. “Білгенге маржан” суреттермен жұмысІІІ. Жаңа сабақты таныстыруІV. Сабақты бекіту.1. Сематикалық карта 2. Венн диаграммасы3. “Сен білесің бе?” сүліктің емдік қасиеттері4. Терминология (терминдерді білесің бе)V. Үйге тапсырмаVІ. Бағалау Бір затқа бекініп, отырықшылық қалыпта тіршілік ететін ішекқуыстылар қалай аталады? көпқармалауыштылар 2. Жойылған немесе зақымданған мүшелер мен ұлпалардың қалпына келуі? 3. Медузаларда қандай дене мүшелері болмайды? регенерация табан 4. Көпжасушалы жәндіктердің құрылысы ең қарапайым тобы- ішекқуыстылар 5. Жалпақ құрттардың денесі неден тұрады? тері-бұлшықет 1.Латын тілінен аударғанда “планула” – жалпақ деген мағынаны береді.2.Денесі буылтықтарға бөлінбегендіктен, бұл типке жататынқұрттар жұмыр құрттар деп аталады.3. (Лас) суды ішкенде адамдар ауруды көбірек жұқтырады.4.Көпаяқтыларды (полиптер) деп те атайды.5.Ішекқуыстылардың ауызының айналасында қармалауыштары болады. 6.Денесі бір ғана жасушадан тұратын жәндіктер (қарапайымдар) деп аталады. 7. Көбінесе жасөспірімдердер мен балалардың тоқ ішегіне үшкірқұрт (острица) орнығады. 8. Жұмыр құрттардың сірқабық тастауы түлеу деп аталады. 9. Жалпақ құрттардың басым бөлігі паразит құрттар. 10. Жылқының құйрық қылына ұқсас шумақталған жіңішке құрт қылқұрт деп аталады. Буылтық құрттарға сипаттама: Екі жақты симметриялы; Үш қабатты: энто-,мезо-,эктодерма; Денесі сақина тәрізді буылтықтарға бөлінген; Тұйық қанайналым жүйесі бар; Сақиналы буылтықтар пердемен бөлінген; Әр буылтықтарда қылтанақты-параподиялар бар; Қос жынысты (гермафродит). Буылтық құрттар ерекшелігі Қосжынысты, жынысты және жыныссыз жолмен көбееді Трохофорасы бар Тұйық қанайналым жүйесі бар Сақиналы бұлшықет Азқылтанақты құрттар Көпқылтанақты құрттар Сүліктер АС ҚОРЫТУ ЖҮЙЕСІ Ауыз қуысы→ жұтқыншақ→ өңеш→ жемсау→қарын→ ішек→ анал тесігі “жүрекшелер” құрсақ сақиналы қантамырлар арқа сақиналы қантамырлар Сақина тәрізді жұтқыншақ жүйке түйіндері- ”ми” Құрсақ жүйке тізбегі Жұлдызша тәрізді түтікшелер Нереиданың сыртқы құрылысы •Теңізде тіршілік етеді;• Денесінде қылтанақтары болады;• Жыныссыз жолмен-бүршіктену арқылы көбееді;• Дернәсілі-трохофора деп аталады• Дара жынысты;• Регенерация құбылыс тән. Сүліктер-қосжынысты жәндіктер. Жұмыртқасын пілләге салады. Тура дамиды-ұрықтанған жұмыртқадан жас сүліктер өрбиді. Сүліктер суда тіршілік етеді. Сүлік денесінің алдыңғы және соңғы ұштарында сорғыштары болады. Жануарлар және адамның денсіне сорғыштарымен жабысып, қанын сорады. Қан соратын сүліктің жұтқыншағына арнаулы бездерден “гирудин” деп аталатын ерекше зат бөлініп шығады. Бұл зат қанды сұйылтады, сондықтан қан ұйымайды. Түрлері Жалпақ құрттар Жұмыр құрттар Буылтық құрттар Бауырсорғыш + Шұбалшаң + Қылқұрт + Зымырақ + Ақ сұлама + Сүлік + Нереида + Жұмыр құрттар Буылтық құрттар Денесі буылтықтарғабөлінбеген, шұбалыңқы, цилиндр пішінді, дара жынысты Денесі буылтықтарға бөлінген, тұйық қанайналым жүйесі бар, қос жынысты Денесі екі жақты симметриялы, үш қабаттан тұрады Сүлікпен емдеуді ғылымда «гирудотерапия» деп атайды. Латын тілінен аударғанда «gerudis» сөзі сүлік дегенді білдіреді. Гирудотерапия кардиологияда, офтальмологияда, дерматологияда, хирургияда, гинекологияда, урологияда, неврологияда тамаша нәтижелер береді екен. Сүлікті қажет деген жерге арнайы маман ғана салады. Сүлік салу күретамыр және қан тамыр ауруларына, тері ауруларына, өкпе, бас сақинасына, басқа да ауруларға тиімді ем болып жүр. Соңғы кезде адамдар сүліктің көмегімен целлюлитті емдеп, арықтап, тіпті жасарады.Бұл жәндіктің емдік қасиетінің сыры оның биологиялық белсенді заттарға бай, түрлі ферменттерден тұратын сілекейінде екен. Жарайсыңдар!!! 1. Тип неліктен буылтық құрттар деп аталған?2.Буылтық құрттар қалай көбейіп, дамиды?3. Целом, параподия терминдеріне анықтама беріңдер?4. Тұйықталған қан тарату жүйесі дегеніміз не?5. Сүлік неге жеке класқа бөлінген?6. Гирудин деген не, оның қандай әсері бар?7. Шұбалшаңның биологиялық маңызы неде?