Презентация по татарскому языку. БРТ

Бердәм Республика тестына әзерләнү өчен контроль үлчәү материалыРус телендә сөйләшүче укучылар өченТөзеде: I кв. категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы Шәмсивәлиева Рәзилә Минвәли кызы Эшне башкару өчен күрсәтмә1 нче бүлек. 8 биремнән тора (В1,В2 һәм А1-А6). Алар укучыларның тыңлап аңлау күнекмәләрен тикшерүгә юнәлтелгән. Башкару вакыты - 30 минут.2 нче бүлек. 9 биремнән тора (А7-А14, В3). Алар укучыларның уку күнекмәләрен тикшерү максатыннан бирелә. Башкару вакыты - 30 минут. 3 нче бүлек. 15 биремнән тора. Бу биремнәрне үтәгәндә, укучыларның лексик-грамматик күнекмәләре тикшерелә. В4 - В11 биремнәрендә укучылар тәкъдим иткән сүзләрне кирәкле грамматик формага куярга тиешләр., ә В12- В18 биремнәрендә тамыр сүздән яңа сүз ясау һәм аны кирәкле грамматик формага куелу сорала. Тамыр сүзгә бер сүз ясагыч һәм бер яки берничә төрләндергеч кушымча ялгана ала. Башкару вакыты - 30 минут. 4 нче бүлек. 2 биремнән тора (С1, С2). С1 биремендә укучыларга хат язарга тәкъдим ителә. Башкару вакыты - 40 минут. С2 биреме сөйләм ситуацияләренә караган репликалар язарга кирәк.. Башкару вакыты - 20 минут. В1. 1. Театрда 2. Китапханәдә 3. Ашханәдә 4. Китап кибетендә {5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A} Диалог АӘБВТемасы Диалог А.А: Исәнмесез!Ә: Хәерле көн!А: Сездә А.С. Пушкинның шигырьләр китабы бармы?Ә: Әлбәттә, бар. Хәзер алып киләм.А: Өйдә укырга бирәсезме?Ә: Бирәм, үзеңдә бик озак тотма. Бу китапны укучылар бик күп.А: Ике көннән китереп бирермен. Бик зур рәхмәт сезгә.Ә: Сау булыгыз.  Диалог ӘА: Гафу итегез, мин соңга калдым, минем урыным кайда икәнен әйтегез әле!Ә: Билетыгызны күрсәтегез.А: Рәхим итегез!Ә: Сезгә алга үтеп, сул якка борылырга кирәк. Сезнең урыныгыз: 4нче рәт, 20нче урын.А: Бик зур рәхмәт Сезгә!Ә: Күңелле ял итегез! Диалог БА: Гафу итегез! Миңа татарча-русча сүзлек кирәк иде. Сездә ул бармы?Ә: Әйе, бар.А: Әйтегезче, ул сүзлек ничә сум тора.Ә: 100 сум тора. Аласызмы?А: Әлбәттә. Рәхмәт Сезгә!Ә: Исән булыгыз! Тагын килегез! Диалог ВА: Исәнмесез. Кайнар чәегез бармы?Ә: Әйе, бар.А: Бирегезче. Ә: Баллы чәй эчәсезме?А: Юк, шикәр салмагыз. Бер кекс та бирерсез.Ә: Чәй белән кекс егерме сум тора.А: Бик зур рәхмәт сезгә.Ә: Тәмле булсын! В2. Вы услышите пять высказываний. Установите соответствие между высказываниями каждого говорящего А-Г и утверждениями, данными в списке1-6. Используйте каждое утверждение из списка 1-6 только один раз. В задании есть одно лишнее утверждение. Вы услышите запись дважды. Занесите свои ответы в таблицу. У Вас есть 30 секунд, чтобы ознакомиться с заданиями.1. Сөйләүче сәламәтлек турында әйтә.2. Сөйләүче елгада су коену турында әйтә.3. Сөйләүче Нәүрүз бәйрәме турында әйтә.4. Сөйләүче Сөмбелә бәйрәме турында әйтә.5. Сөйләүче җәйге ял турында әйтә.{5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}Сөйләүче АӘБВГРаслау Сөйләүче А Яшелчә – кеше өчен бик файдалы азык. Ул витаминнарга бай. Кем яшелчәне күп ашый, ул сәламәт була. Яшелчә ашаган кешенең тешләре бозылмый. Барлык яшелчәләрне дә ашар алдыннан юарга кирәк.Сөйләүче Ә Җәй көне без лагерьда ял итәбез. Анда һәркемнең үз эше бар. Лилия җиләк җыя. Сания китап укырга ярата. Лена рәсем ясау белән мавыга. Дима балык тота.Сөйләүче Б Бу бәйрәм татар халкының милли бәйрәме. Ул, урып-җыю эшләре беткәч, көн белән төн тигезләшкән көнне үткәрелгән. Халык бу бәйрәмне шатланып, яхшы кәеф белән каршылаган. Һәр өйдә тәмле ризыклар пешергәннәр.авыл халкы сары чәчле бер матур кызны матур итеп киендергән һәм аны уртага алып биегән, җырлаган, күңел ачкан.Сөйләүче В Бу бәйрәмне татар халкы да бәйрәм итә. Элек Яңа елны татарлар яшәгән Урта Идел буенда март аенда башлап җибәргәннәр. Ул атна-ун көнгә сузылган. Йорттан йортка кереп, матур теләкләр теләп йөрү гадәте булган. Моны укучылар, шәкертләр башкарган. Такмак әйтеп хуҗаларга бәхет, уңыш теләп йөргәннәр.Сөйләүче Г Без елга буенда яшибез. Елга бик киң һәм матур. Елганың төбе тирән. Ярлары текә. Аның ярларында урман үсә. Елгада балыклар уйный. Теплоходлар йөзә. Без көн саен елгада су коенабыз. Вы услышите разговор двух друзей. В заданиях А1 – А6 обведите цифру 1, 2 или 3, соответствующую выбранному Вами варианту ответа. Вы услышите запись дважды. У Вас есть 60 секунд, чтоб ознакомиться с заданиями.Оля: Сәлам, Камил!Камил: Сәлам, Оля!Оля: Сине күрүемә мин бик шат! Хәлләрең ничек?Камил: Рәхмәт, әйбәт. Үзеңнең хәлләрең ничек?Оля: Минем дә әйбәт, рәхмәт.Камил: Син дә музыка мәктәбенә килдеңме? Син нәрсә белән килдең?Оля: Метрода килдем. Ә син?Камил: Мин автобуста килдем. Син музыка мәктәбенә күптән йөрисеңме?Оля: Инде икенче ел йөрим. Ә син бу мәктәпкә ничә ел йөрисең?Камил: Мин монда җиде яшемнән шөгыльләнәм. Миңа бик ошый. Аеруча баян дәресләренә йөрергә яратам.Оля: Ә миңа пионино дәресләре ошый. Камил: Әсин музыкадан башка тагын нәрсәләр белән кызыксынасың?Оля: Мин дүрт яшемнән нәфис гимнастика белән шөгыльләнә башладым, ә биш яшемдә төрле ярышларда катнаша идем.Камил: Ә мин аңа кадәр бассейнга йөрдем. Тренер мине йөзәргә өйрәтте. Хәзер мин, диңгезгә барсам, рәхәтләнеп су керәм. Оля: Мәктәпкә дә, бассейнга да йөргәч, синең буш вакытың каламы соң? Минем бөтенләй диярлек буш вакытым юк.Камил: Минем дә буш вакытым бик аз, ләкин мин буш вакытны файдалы итеп үткәрергә тырышам.Оля: Ә мин буш вакытымда тимераякта шуарга яратам.Камил: Оля, әйдә, бергә тимераякта шуарга барабыз. Безнең өй янында яңа Боз сарае ачтылар. Син кайсы көнне буш буласың?Оля: Шимбә көнне дәресләрем көндезге сәгать бердә тәмамлана. Әсин бу көнне бара аласыңмы?Камил: Бик яхшы. Мин дә бердә бушыймОля: Килештек. Алайса очрашканга кадәр!Камил: Сау бул, Оля! Шимбәгә кадәр. А1. Оля белән Камил ----------- барганнар. 1) музыка мәктәбенә 2) кибеткә 3) китапханәгәА2. Оля ______________килгән. 1) автобуста 2) трамвайда 3) метродаА3. Оля музыка мәктәбенә __________ йөри. 1)беренче ел 2) икенче ел 3) өченче ел А4. Оля дүрт яшеннән __________ белән шөгыльләнә. 1) балет 2) нәфис гимнастика 3) фигуралы шууА5. Оля _______________ ярышларда катнаша. 1) биш яшеннән 2) җиде яшеннәе 3) бер елА6. Камил Оляга ______________ тәкъдим итә. 1) бергә уйнарга 2) өйгә кайтырга 3) Боз сараена барырга 2нче бүлек Прочитайте текст. Определите, какие из перечисленных утверждений А7 – А14 соответствуют содержанию текста (1 – текстка туры килә), какие не соответствуют (2 – текстка туры килми), и о чем в тексте не сказано (3 – текстта әйтелми) Һәр елны без классыбыз белән урманга, елга буйларына барабыз.Мондый походлар безне тагын да берләштерә. Безнең барлык походларыбыз да кызыклы үтә. Майның соңгы көннәре иде. Без, җыенып, юлга чыктык. Ашыкмыйча бардык, җырладык, шаярдык,уйнадык, көлдек, фотога төштек.Табигать тә безнең белән бергә шатлангандай тоелды.Тирә-юнь ямь-яшел, кошлар сайрый, бал кортлары бал эзләп оча. Бөтен җирдә матурлык. Мин алдан барам. Матур урынга килеп чыктык. Ял итү өчен менә дигән алан! Безнең теләк чәй кайнату, шашлык һәм бәрәңге пешерү иде. Малайлар учак ягарга урын сайлый башладылар. Укытучыбыз урманда ут ягарга ярамый дип искәртте. Без елга буена төшеп киттек. Монда ут ягарга ярый. Шашлыкны мин кыздырырга булдым. Аны күмер өстендә әйләндереп тордым. Шашлыктан май тама башласа, аның өстенә соус сипкәләдем. Шашлыгыбыз бик тәмле булды. Бәрәңгене дә авызыбызны пешерә-пешерә ашадык. Саф һавда һәрнәрсә тәмле була.Үзебез әзерләгән ризыклар аеруча тәмле булды. Аннары рәхәтләнеп уйнадык, урман шаулавын, кошлар сайравын тыңладык. Без өйгә кич кенә кайттык. Күңелләребез сафланып калды. Арыдык, ләкин безгә бик рәхәт иде. (Наҗия Гыймадиевадан) А7. Һәр елны классыбыз белән урманга барабыз.текстка туры килә 2) текстка туры килми 3) текстта әйтелмиА8. Без уйнадык,көлдек,фотога төштек.текстка туры килә 2) текстка туры килми 3) текстта әйтелмиА9. Укытучы алдан бара иде.текстка туры килә 2) текстка туры килми 3) текстта әйтелми А10. Тирә-юнь тып-тын, кошлар сайрамый.текстка туры килә 2) текстка туры килми 3) текстта әйтелми А11. Кызлар учак ягарга уйладылар. текстка туры килә 2) текстка туры килми 3) текстта әйтелми А12. Утынны урманнан җыеп төштек.текстка туры килә 2) текстка туры килми 3) текстта әйтелми А13. Шашлыкны дустым кыздырырга булды.текстка туры килә 2) текстка туры килми 3) текстта әйтелми А14. Барыбыз да өйгә кич кенә кайттык.текстка туры килә 2) текстка туры килми 3) текстта әйтелми В3. Прочитайте тексты и установите соответствие между заголовками 1-8 и текстами А – Е. Запишите свои ответы в таблицу. Используйте каждую букву только один раз. В задании есть один лишний заголовок. 1. Шәһәрнең матурлыгы 2. Мәктәпкә бару3. Бакчадагы күл4. Паркта көзге үзгәрешләр 5. Яфраклар яңгыры6. Өебез янындагы бакча7. Бакчадагы тәртипсезлек8. Көзге шимбәләр {5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}ТекстларАӘБВГДЕИсеме1647358 А. Әгәр агачлары күзләрне рәхәтләндереп тормаса, кош-корт бөтенләй качса, шәһәрдә ямь бетәр, матур төзелгән йортлары да җанга чит булыр иде шикелле.Ә. Казанда парклар бик күп. Аларның берише — гап-гади бакча кебек, икенчеләре — төрле аттракционнар белән тулган ял итү урыннары. Мин үзем шау-шулы урамнардан читтәрәк утыртылган агачлар арасында йөрергә яратам. Безнең өебездән ерак түгел генә бик матур бер бакча бар. Язын да, кышын да аның сукмакларыннан узмый калмыйм. Б. Көз — яңгырлы, төссез вакыт, шуңа күрә паркта да мин еш булмыйм. Әбиләр чуагында гына буш вакытларымда ял итәргә шунда барам. Быел көз бакчаларга иртәрәк килде. Утыргычлар инде төссезләнеп калган. Кыршылган буяулары менә-менә яфрак кебек кубарылыр шикелле. В. Кешеләр табигатькә дә, үзләре ясаган әйберләргә дә бик саксыз. Мин тезләрендә ял иткән утыргычның бер тактасын әле яңа гына кемдер кубарып алган. Аяк асты тулы — чүп-чар, тәмәке төпчекләре. Аларга игътибар итмәскә тырышсаң да, һаман күзгә ташланалар.Г. Шулай да бу бакча, аның аша кешеләр сирәк узгангамы, башкалардан чисталыгы белән аерылыбрак тора. Нәкъ уртасында кырые таш белән түшәлгән күлгә дә теләсә нәрсә ташланмаган. Бала-чагалар калдырган такта кисәкләрендә бакалар күренгәли. Камышлык төбендә җәйләрен мыжгып ук торалар иде. Көз җиткәч, алар да тынып калды.Д. Агачларга утлы якты кунса да, яфраклары коелырга ашыкмый әле. Һава бозылып, усал җилләр чыкканны көтә. Кайвакыт шулай була бит: тәүлек эчендә бөтен табигать шәрәләнә дә куя. Яфрак яңгырларын яратам мин. Анда ниндидер серлелек бар.Е. Тиздән бу бакчада да агач араларын чистартырлар, яфракларны өеп яндырырлар. Күпме бөҗәк, корт һәлак булыр, һавага төтен таралыр. Көз башта — агач яфракларында, аннан учакларда яна шул. (Рифа Рахман) 3нче бүлек Прочитайте текст. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами В4 – В11 так, чтобы они грамматически и лексически соответствовали содержанию текста. Заполните пропуски полученными словами. Каждый пропуск сооветсвует отдельному заданию В4 – В11.В4. Һәркемнең туган йорты, туган ___________________________ була. ГАИЛӘВ5. Гаилә - ____________________________ саклый, яклый торган бер оя. СИНВ6. Бу _________________________ кеше үзен тыныч, сакланган итеп тоя. ОЯВ7. Һәркемнең тормышы туган йорттан, гаиләдән _________. БАШЛАНЫРГАВ8. Безнең гаилә дүрт ______________________________________ тора. КЕШЕ В9.Без барлык бәйрәмнәрне бергә _________________________ . ҮТКӘРЕРГӘВ10.Концертларга, театрларга, ___________________________ йөрибез. КУНАКВ11. Без ял көннәрендә саф һавада булырга ___________________ . ТЫРЫШЫРГА  Прочитайте текст. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами В12 – В18 так, чтобы они грамматически и лексически соответствовали содержанию текста. Заполните пропуски полученными словами. Каждый пропуск соответствует отдельному заданию. {5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}В 12 Алсуның әнисе һәрвакыт _________________ ризыклар пешерә.ТӘМВ13 ____________________ ашка әнисе йомшак күмәчләр пешердеИРТӘВ14 Алсу аларны бик яратып _______________, әнисенә рәхмәт әйтте.АШВ15 Ничек яратмыйсың ди: йомшак та, _______________ да бит алар!БАЛВ16 Күмәчләр әтисенә дә бик ошады, ул да _____________ ашады.РӘХӘТВ17 Менә ____________________ аш вакыты җитте.КӨНВ18 Бу ашны Алсу үзе __________ тели - әнисен шатландырасы килә. ӘЗЕР 4нче бүлек С1. Сез татар дустыгыздан хат алдыгыз. Хаттагы сорауларга җавап биреп, аңа хат языгыз. Язма эшегез 70-80 сүздән торырга тиеш.... Минем дустым авылда яши. Җәйге каникулда мин аңа кунакка кайтам. Ул мине сагынып каршы ала, ә мин дустыма бакча эшләрендә булышам.Синең дустың бармы? Ул кайда яши? Син аңа ничек булышасың? С2. Сөйләм ситуациясенә туры килгән репликаларны языгыз.Спросите у мамы, когда она придет с работыСообщите одноклассникам, что завтра вас не будет на уроках.Предложите другу прочитать рассказы про природу.Поинтересуйтесь у папы, кем он хотел стать в детстве.Поздравьте классного руководителя с Днем учителя Алгоритм написания письмаПриветствие.Пояснение, кто пишет ответ.Благодарность за письмо.Общие вопросы.Ответы на вопросы.Вопросы другу.Прощание.Дата . Сез дустыгыздан хат алдыгыз. Аңа җавап языгыз. (70-80 сүз)….Мин булачак һөнәремне сайладым инде. Хәзер университетка әзерләнү курсларына йөри башладым. Анда безне төрле галимнәр укыталар. Син кем булырга телисең ? Кая укырга керергә уйлыйсың? Нинди фәннәрне яратып укыйсың?{5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}Приветствие.Сәлам Казаннан!Исәнме, якын дустым Роман! 2.Пояснение, кто пишет ответ.Сиңа хат яза дустың Данил.3.Благодарность за письмо.Синең хатыңны алдым, рәхмәт.4.Общие вопросы.Хәлләрең ничек? Сәламәтлегең ничек? Әти-әниең, әби-бабаң ничек?5.Ответы на вопросы. Мин булачак һөнәремне сайладым инде. Хәзер институтка әзерләнү курсларына йөри башладым. Анда безне төрле галимнәр укыталар. Мин программист булырга телим. Казанга укырга керергә уйлыйм. Мин математиканы, информатиканы, рус телен, татар телен, физиканы яратып укыйм.6.Вопросы другу.Син кем булырга телисең? Кая укырга керергә уйлыйсың? Нинди фәннәрне яратып укыйсың?7.Прощание.Ярый, дустым, сау бул! Хат яз! Синең дустың Данил.8.Дата . Унбишенче март, 2014нче ел.