Саба? та?ырыбы: Был?арыдан бойт?мар жасау. 7-сынып

Панорамалық сабақСабақ тақырыбы: Былғарыдан бойтұмар жасау.Сабақ мақсаты: а) білімділік: қол өнер туралы қысқаша теориялық мәлімет беріп, оны практикада жүзеге асыра білу, бойтұмарды былғарыдан жасау ісімен таныстыру; б) дамытушылық: оқушының шеберлігін анықтау; в) тәрбиелік: өнерге деген сүйіспеншілігін ояту. Өз бетінше жұмыс істеуге қабілетін арттыру.Сабақ түрі: панорамалық Сабақ әдісі: Түсіндіру, сұрақ –жауап,сарамандық жұмысКөрнекіліктер: Интертақтамен слайд-шоу , бойтұмар. Сабақ барысы:а) ұйымдастыру б) оқушылардың сабаққа қатысын тексеру в) техника қауіпсіздігін сақтау д) өткен тақырыпты жаңа тақырыппен байланыстыру.







 Жаңа сабақ: Қолөнер ежелден келе жатқан кәсіп. Ол халықтың өмірімен, тұрмысымен бірге дамып, ұрпақтан-ұрпаққа беріліп келеді. Өнерде өлшем жоқ. Өнердегі өлшем, ептілік, үйрену және өзі істеген ісін көзге көрікті, әдемі етіп, жұртты сүйсіндіру.Сол өнеріміздің бір түрі ертеден келе жатқан, ең жақсы дамыған өнер-тері өңдеу. Мал терісін илеп, оны бояп, өң беру арқылы өңдеп, одан бұйымдар жасаған. Илеуі қанып, бояуы сіңген былғары су тартпайды.    




Тері өңдеу әдістеріТеріні илеуТеріні кептіруТеріні бояу Теріден қазақ халқыкөптеген бұйымдар жасаған.

Торсықтардың түрлері: Торсық-ертеде қазақ халқының сусын, айран құйып ішетін ыдысы.






Теріден жасалған қалта
Дулыға – батырлардың басына киетін бас киім

Қамшы
Ер тоқым
Теріден жасалған әшекей салатын кеселер:

Батырлар тағатын белбеулер
Жасанды былғарыдан бойтұмар жасау.
Жұмыс тәртібіСызбасы Құралдар Қағаз бетіне бойтұмар суретін салуҚарындаш, сызғыш, тері кесіндісі, қайшы, біз, ине, жіпБөлшектерін қағаз бетіне түсіріп, лекало дайындау, оны қиып алуҚайшы, біз, ине, жіпБөлшекті безендіруБіріктіру Бойтұмардың технологиялық картасы. Техника қауіпсіздік ережесін сақтау:1.Қайшыға, инеге т.б. құралдарға өте сақ болу керек;2.Қайшыны үшкір ұшымен жолдасына бермеу керек; 3.Инені киімге қыстыруға болмайды;4.Абайсызда инені тістеп ауызға салуға болмайды


Бойтұмар тарихыҚазақ халқының күнделікті өмірінде тұмардың орны бөлек. Халық тұжырымында "көз тию" яғни "кінәрат" деген түсінік кең тараған және оған халық сеніп келген. Тұмардың қасиеті өзге жанның сұқ көзінен сақтап, сәбиді тілден, түрлі пәлекеттерден сақтайды және жақсы атқа да, жас балаға да, сүтті сиырға да көз тиеді деген ұғымнан туса керек. Бұл ырым қазірде бізбен бітесе жалғасып келеді. Тұмар негізінен теріден не матадан істеліп, арасына Құран сүресінен аяттар жазылған. Кейде зергерлер әшекейлеп темірден, күмістен құты жасаған. Исламға дейін тұмардың ішіне тұз, пияз, аюдың, иттің жүнін салған. Тілден, көзден әр түрлі пәлекеттерден сақтайтын тұмарлардың түрі көп болып, бірі ауру адамға тағылса, бірі әйелдерге, қыздарға, жас балаларға тағылған. Қазіргі кезде тұмар өз міндетін жоғалтпай, ұлттық сыйлықтық, сувенир, сәндік қатарына енді. Пайдаланатын шикізатына байланысты және көркем шығармашылық жағынан бойтұмар неше түрлі болып келеді.







БойтұмарӘр түрлі жамандықтан сақтау үшін тағадыМойынға іліп жүредіТіл – көзден сақтайдыТеріден жасайдыӘшекей үшін тағадыСувенир сәндік үшінҮшбұрышты боладыМатадан жасайдыКиізден жасайды Бойтұмардыңтүрлері





Сонымен, бүгінгі бойтұмарға байланысты ашық сабағымды қорытындылай келе, мынадай "бойтұмар" туралы қысқаша өленмен аяқтаймын.Бойтұмар Көз тиіп домаланып жатпасын деп, Сырты тері, ішіне аят салады екен, Әр түрлі жын-шайтаннан сақтасын деп, Бойтұмарды сол үшін тағады екен. Темірге алмастырып алады екен, Ауырғанның мойнына салады екен. Тиген тіл- көз, пәлекеттер азады екен, Сөйтіп, тұмар адамды жазады екен





Назар аударғандарыңызға көп-көп рахмет