6 О?ушыларды? жас ерекшелігтеріне с?йкес о?ыту

Issue 1 Date:12/12/2011 Мектеп жасына дейінгі балалардың өзіндік реттелуі: Зерттеудің алғышарттары Issue 1 Date:12/12/2011 өзін өзі ынталандыра алатын оқушы болу; оқуға деген оң көзқарасты дамыту; оқушы ретінде өздеріне деген оң қарым-қатынасты дамыту. Егер балалар өмір бойы оқитын болса, мыналарды үйренулері керек: Issue 1 Date:12/12/2011 Зерттеулер нәтижесінде алынған дәлелдер: баланың дербес болып қалыптасуы немесе осы қасиеттерге ие өзіндік реттелген оқушы болып қалыптасу деңгейі, баланың оқушы ретінде қаншалықты табысты болатындығын анықтайтын негізгі элемент болып табылатындығын көрсетті.   Issue 1 Date:12/12/2011 Лев Выготский1896 - 1934 Баланы оқыту - «сыртқы реттеуден» «өзіндік реттелуге» ілгерілеу үрдісі Issue 1 Date:12/12/2011 Выготский және өзіндік реттелу Жуық арадағы даму аймағы;Әлеуметтік мәнмәтінде оқыту; Балалардың оқуын ересектердің қолдауы; Бейтараптану үдерісі Сыртқы реттеуден өзіндік реттелуге өту Issue 1 Date:12/12/2011 Issue 1 Date:12/12/2011 Әлеуметтік мәнмәтінде оқыту Выготский бойынша барлық оқытулар әлеуметтік мәнмәтіннен басталады. Issue 1 Date:12/12/2011 Балалардың оқуын ересектердің қолдауы Бала тапсырманы неғұрлым өз бетінше орындауға қабілетті бола бастасымен немесе өзіне реттеуші рөлдің жауапкершілігін ала бастасымен құзырлы тәлімгер қолдау көрсетуді тоқтатады. Issue 1 Date:12/12/2011 Бейтараптану үдерісі: Сыртқы реттеуден өзіндік реттелуге өту Бала тапсырманы мұқият талқылауға үйренеді, соңында абстрактілі ойлау мен іштей сөйлеуін пайлана отырып, өзін толық реттей алады. Issue 1 Date:12/12/2011 Флейвеллдің метатану үлгісі Джон Флейвелл атты американдық психолог өткен ғасырдың жетпісінші жылдары оқу мен ойлауды дамытудың маңызды аспектісі ретінде метатануды анықтады. Балалардың өзін-өзі тануы және өзін-өзі оқыту туралы білімін жетілдірумен айналысатындығын көрсетті. Флейвелл кіші жастағы балалардың нені білетіндігін немесе тапсырманы қалай орындайтындықтарын саналы түрде сезінбейтіндіктерін көрсетті. Issue 1 Date:12/12/2011 Флейвелл, Бич және Кински, 1966 Issue 1 Date:12/12/2011 Истомина: ерте метатанудың дәлелі Мектеп жасына дейінгі балалардан шай кеші үшін азық-түлік сатып алу үшін импровизацияланған дүкенге баруды сұрады. Issue 1 Date:12/12/2011 Үш жастағы Валерик өзін бақылаудың немесе еске сақтау тәсілдерін қолданудың дағдыларын байқатпайды. Ол дүкенге келген кезде тапсырманы мүлдем ұмытып, өзінің дүкен қожайыны бола алатын-алмайтындығына қызығушылық танытады. Issue 1 Date:12/12/2011 Алайда, төрт жастағы Игорь тапсырманы шешу жолында өзіндік реттелген және неғұрлым стратегиялық ойлаушы ретінде қалыптасудың белгілерін көрсете бастайды. Ол эксперимент жүргізушіге мұқият қарап алып, дүкенге қарай ентелеп, заттардың атауын ұмытып қалмағанша тез айтуға ұмтылады. Игорь балаларды қыдыруға алып шығуға әзірлейді. «Игорь, сен алдымен дүкенге бара аласың ба?» - деп сұрайды эксперимент жүргізуші. Игорь қуыршақпен әуреленуін қояды. Ол эксперимент жүргізушінің жүзіне маңыздылықпен қарай отырып, нұсқаулықты шыдаммен мұқият тыңдайды: сосын кәрзеңкені алуды ұмытып, орнынан атып тұрып, жүгіре жөнеледі. «Маған кеспе, доп, май беріңіз, сонымен болды»,- дейді ол, кіру талонын дүкен иесіне ұсынып. «Және тезірек беріңіз, өйткені балалар аш», - деді ол. Issue 1 Date:12/12/2011 Бес жастағы Алла дүкенге баруға жауапкершілікпен қарады. Ол өз білімін талдай отырып, тауарлар тізімін еске сақтауға көмектесетін бірқатар тәсілдерді қолданады. Алочка түскі асты әзірлеуге қызу кіріседі және эксперимент жүргізушіге бірнеше рет тұз керек екендігін ескертті. Дүкенге баруға кезек келгенде, ол маңызды жүзбен:«З.М., мен не сатып алуым керек? Тұз ба?»,-деп сұрады. Эксперимент жүргізуші оған жалғыз тұз емес, тағы да қажетті 4 зат сатып алу керектігін түсіндірді. Алочка мұқият тыңдап, басын изеді. Ол кәрзеңкені, кіру талонын, ақшаны алып шығып кетті, бірақ аз уақыттан соң қайта оралды. «З. M., мен тұз, сүт тағы не сатып алуым керек еді? - деп сұрады. – Мен ұмытып қалдым». Эксперимент жүргізуші заттардың атауын қайтадан атады. Бұл жолы Алочка әр сөзді эксперимент жүргізушінің соңынан сыбырлап қайталап, сенімді түрде: «Мен не ұмытқанымды есіме түсірдім»,-деді де, шығып кетті. Дүкенде ол дүкен қожайынына салмақты жүзбен жақындап, 4 заттың атын әрқайсынан кейін сәл кідіріс жасап, дұрыс айтып берді. «Тағы да бір нәрсе керек еді, бірақ мен ұмытып тұрмын», - деді ол.     Issue 1 Date:12/12/2011 Мектеп жасына дейінгі балалардың өзіндік реттелуінің Бронсондық үлгісі Марта Бронсон (2000) мектеп жасына дейінгі балалардың өзіндік реттелуінің төмендегідей үлгісін әзірледі:танымдық: метатануэмоциялық: эмоциялық зият әлеуметтік: ақыл теориясы ынталандырушылық: шеберлікке бағытталған Issue 1 Date:12/12/2011 Эмоциялық зият Балаларда өз эмоциялары мен басқалардың эмоциясын түсіну ұғымы өседі. Issue 1 Date:12/12/2011 Әлеуметтік: ақыл теориясы Балалар басқалардың да өздері сияқты ақылға ие екендіктері туралы түсінікті қалыптастырады. Issue 1 Date:12/12/2011 Ынталандырушылық: шеберлікке бағыттау Балалар өздерінде басқарушылық сезім мен өз қабілеттеріне деген сенімділікті дамытады. Олар тәуекелге бел байлайды, қателесе отырып үйренеді, қиындықтарды сүйеді. Issue 1 Date:12/12/2011 3-5 жастағы балалар “3-5 жаcтағы балалар” сұрақтар топтамасының 22 сұрағы төмендегі төрт саланы қамтиды:танымдықэмоциялықәлеуметтікынталандырушылық өзін өзі реттеу Issue 1 Date:12/12/2011 Қорытынды Кембридждік өз бетінше оқу жобасында сипатталған идеяларды қуаттайтын психологиялық теориялар мен зерттеулер бойынша жасалған осы қысқа шолу сіздердің мектеп жасына дейінгі балаларды оқытуда не нәрсенің маңызды екендігі туралы жеке пайымдауларыңызды дамытуға көмегі болар деп сенеміз.