Н?руыз биосинтезі 10 сынып

Сабақтың жоспары:1.Жедел сұрақтар турниры2.Болжау кестесі3. «Инсерт »әдісі4.«Цицерон » алгоритмі5.Виртуальды лаборатория 6.Қорытынды .7.Бағалау.8.Үй тапсырмасы. Жедел турнир сұрақтары1.Нәруыздың неше реттік құрылымы бар ?2.Нәруыз полимерінің мономері ?3.Нәруыз молекуласы қанша аминқышқылдан тұрады?4.Улы қасиеті бар нәруыз қалай аталады ?5.Бұлшық ет нәруызы қалай аталады ?6.Нәруыз молекуласының табиғи құрылымының өзгеруі ?7.ДНҚ-ның қос тізбекті екендігін кім дәлелдеді?8.ДНҚ-ның екі еселенуі ?9.РНҚ қандай мономері бойынша ДНҚ-дан ерекшеленеді? Қызығушылықты ояту 1 жасқа дейін баланың бойы екі есе , салмағы үш есе өседі екен.1.Неге кішкентай бала тез өседі ?2.Қысқа мерзімде бұл өзгерістер қалай пайда болады? Болжау кестесін толтыруБиосинтез дегеніміз не?1.ДНҚ мономері не ?2.Нәруыздың мономері?3.Қалай генетикалық ақпарат нуклеотид тілінен аминқышқыл тіліне аударылады? Не білемін Нені білгім келеді Нені білдім «Инсерт» әдісі ,мәтінмен жұмысОқулықтағы мәтінді оқып шығындар ,әрбір жаңа жолға қаламмен белгі қойыңдар t-таныс ақпарат v- жаңа ақпарат?-түсініксіз 1-топ Генетикалық кодДНҚ коды 112-115 бет 2-топ Транскрипция 115-117 бет Сплайсинг3-топ Трансляция119-121 бетИнициация-элонгация-терминация У Ц А Г У Ц А Г У У У Ц Ц Ц А А А Г Г Г лей гли мет вал сер ядро цитоплазма ДНК (ген) аРНК нәруыз транскрипция трансляция жасуша ядро жасуша ДНК аРНК Комплементарлы буындар: А Т Ц Г ДНК I тізбек II аРНК ДНК У Нәруыз «орны» «инструкция» «материал» «тасымалдау» «құрастыру» «продукт» «энергия Е» «көшіріп жазу механизмі » рибосома аРНК антикодон тРНК ферменттер АТФ нәруызI тРНК аминқышқылдар УАЦ мет ГАА лей ЦАГ вал АГА сер ЦЦГ гли А У Г Ц У У Г У Ц У Ц У Г Г Ц Ц Ц У А А УАЦ мет ГАА лей ЦАГ лей мет АГА сер вал лей мет вал ЦЦГ гли вал лей мет сер ГГА про УАЦ мет ГАА лей ~ 80 нуклеотидов количество: min ? УАЦ ГАА ЦАГ АГА ЦЦГ лей вал сер гли мет аминқышқылды жабыстырып алатын орны ~ 61 тРНК антикодон комплементар-лы буындар форма! Организмге қажеттінәруыз фермент құрылыс қызметі қорғаныштыққызметі транспорттыққызметі т.басқа жасушалардың жаңаруымитоз Тіршіліктің негізгі тірегі Инсулинді жасанды жолмен 1963 ж синтездеген .Осы реакцияны жүргізу үшін 5000 операция жасап 10 адам 3 жыл бойы жұмыс істеген ,нәтижесінде алынған заттан инсулинның таза салмағы 0,02 % Ал адам жасушасында бір нәруызды синтездеуге 2 минут кетеді . Болжау кестесін аяқтау Не білемін Нені білгім келеді Нені білдім  «Цицерон » алгоритміМына ұғымдарды салыстыру термин НЕ? ҚАЙДА? ҚАЛАЙ? НЕ ҮШІН? Транскрипция Трансляция Кестені толтырыңдар транскрипция Трансляция Не керек ? 1 2 3 1 2 3 4 5 6 Қай жерде жүреді? Не түзіледі? Терминдер Генетикалық кодКодон Антикодон Экзон Интрон Сплайсинг Информосома Инициация Элонгация Терминация Виртуальды лаборатория Биосинтез 1.Нәруыз молекуласының құрылымы туралы ақпаратты ДНҚ қандай тәсілмен береді ?2.Нәруыз молекуласының синтезіне аминқышқылдарын қандай молекула тасымалдайды ?3.Нәруыз молекуласы қандай органоидте синтезделеді?4.Информосоманы ферменттердің ыдыратуынан қандай молекула қорғайды?5.Нәруыз молекуласы синтезінің аяқталуын білдіретін тыныс белгісіне қандай үшөрім жатады ?6.Жасушадағы матрицаның рөлін қандай макромолекула атқарады?7.Нәруыз полимерінің көшіріліп аударылуының қалай атайды ?8.ДНҚ-ның аРНҚ-ға көшіріліп жазылу процесі қалай аталады ? Қорытынды. 1.Нәруыздың биосинтезі ,әсіресе жас организмде қарқынды жүреді ,оның дамуы мен өсүіне зор ықпалын тигізеді.2.Нәруыздар –тіршіліктің негізгі нышаны ,оның физикалық және химиялық қасиеттері де организмнің негізін құрайды. Бағалау Үй тапсырмасы:п.27-28 оқып-білу,тапсырмаларды дәптерге орындау 124 бет.