«Гомер эзл?ре? буйлап» Презентация о жизни и творчестве Х.Туфана


Гомер эзләрең буйлап Хәсән Туфан1900 - 1981 “Туфан елмаюы беркемдә дә юк. Аның бөтен йөзе балкый, иреннәре генә түгел, һәр җыерчыгы, һәр күзәнәге елмая иде” Кадыйр Сибгатуллин Гомерендә бер шигырь дә язмыйГел елмаеп кына торса да,Туфан Туфан булып калыр иде,Мәңге калыр иде дөньяда.Г.Рәхим Татарстанның Аксубай районында Иске Кармәт исемле авылында 1900 нчы елның 9 нчы декабрендә әти-әнисенең соңгы, унынчы баласы булып, Хисбулла исемле малай дөньяга килә. Галим Гайнетдин әфәнденең әйтүенчә, бу рәсем Фәхри-Таһир хәзрәтнең Пермь ягындагы Лысьва төбәгендә имам булып тоткан чагында алынган булуы ихтимал. Мөхетдин абыйсы әтисе Фәхри-Таһир Зөфәр абыйсы Сәгыйтьабыйсы ӘнисеГөлзизә Х.Туфанның гаиләсе Гөлзизин – Хәзрәтов“Дуфан” - “Туфан” “Авыл малае нәрсәләр белергә һәм эшләргә тиеш булса, мин дә шуларның барысын башкардым: иген урдым; печән чаптым, чабатаны үзем үреп кидем, сәгатьләр төзәтеп, тәрәзәләргә пыялалар куеп йөрдем, алачыкка йөреп тимерче булырга өйрәнә башладым”. 1914 –Уралга, бакыр шахтасына эшкә китә1915 -1916 - Уфадагы “Галия” мәдрәсәсендә укый1916 – “Йолдызлар” әсәрен яза (беренче әсәре)1916 – Урал якларына китә, слесарь булып эшли1917 – казакъ даларында укытучы булып эшли1924 – Казанга килә1934 – артистка Луиза Салиәсгаровага өйләнә Мәдрәсәдә укучы шәкерт Казанга килә1924 ел 1940 нчы ел 19 нчы ноябрь. “Советларга каршы милли оешмада катнашкан” дигән нахак гаеп белән кулга алалар. Х.Туфан шагыйрь Ф.Кәрим белән очраша 1956 нчы ел. Шагыйрь туган ягына кайта Сөргеннән тотып кайткан чемоданы, шагыйрь үз кулы белән теккән күлмәк Луиза Салиасгарова(Гайникамал) Шигъри сүзнең бөеклеген исбатлап, тагын чирек гасыр иҗат итте Бүләкләре : 1.Ике тапкыр Хезмәт Кызыл Байрагы ордены белә бүләкләнә; 2.1966 нчы елда “Сайланма әсәрләр”е өчен Г. Тукай исемендәге Татарстан Дәүләт премиясе бирелә Шагыйрь исеме мәңгелек Яр Чаллы шәһәрендә Хәсән Туфан проспекты Хәсән Туфан портреты. Рәшит Имашев Марсель Галиев иҗат иткән рәсем Б.Урманче. 1970 Мансур Рәхимов эше Хәсән Туфан образы рәссамнар күңелендә Х.Туфанның Кармәттәге музей - йорты Шагыйрь Хәсән Туфанның кабер ташы Иҗаты 40-56еллар 56-81еллар “Фаҗигале шундый бер закон бар тормышта. Халыкның бөек шәхесләрен тарих раслаганча, ул шәхесләргә язмыш сынаулар, газаплар, хәтта җафалар китерә. Менә – татарларда Тукай, Җәлил, Туфан... Башкортта – Бабич. Ул газаплар соңыннан халыкка рухи табыш, рухи байлык булып кайтты. Шул байлыкның бәһасен белергә тиеш кешеләр” Мостай Кәрим