Мырыш ж?не таби?атта таралуы
Сабақтың тақырыбы Мырыш Сабақтың мақсаты: Білімділік : Оқушыларға мырыштың айырмашылығын айта отырып тақырып мазмұнын ашу Мырыштың құрылысына тоқталу, түсінік беру Тақырып бойынша оқушылардың біліктілік қабілеттерін ояту жағдайларын жасау.Тәрбиелік : Оқушылардың қызығушылығын арттыру мақсатында байқампаздылығын, тақырыпты түсінуге жағдай жасай отырып, оқушылардың іздемпаздылығын аттыру Практикалық және ой мәдениетінің еңбегін түзету жолдарын, қызығушылығын тудыру, өзін — өзі бағалай алуға тәрбиелеу.Дамытушылық : Оқушылардың шығармашылық, танымдық ойын арттыру. Мырышты түсіндіре отырып тақырыпты меңгерту Жаңа және өтілген материалдарды байланыстыра алу жолдарын табу, мәселені шешу жолын іздеуге, жалпы диалогтарға қатысуы, басқа оқушыны тыңдау, тыңдай алу қабілетін дамыту. Сабақтың түрі: Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Үй тапсырмасын сұрау.1. Жай зат – мысқа сипаттама бер.2. Елімізде қандай мыс өндірісі бар?3. Мыстың химиялық қасиеттерін айтыңдар?4. Химиялық қасиеттері қандай? Мырыш.Периодтық жүйедегі орны мен атом құрылысы. Мырыш ІІ Б топтың элементі. Оның электрондық формуласы мынадай: 30 Zn 1s22s22p63s23p63d104s2Графиктік формуласы: Жаңа сабақ Табиғатта таралуы: Жер қыртысындағы құрамы бойынша мырыш басқа элементтер арасынан 23 – орынды алады. Мырыш кендері – полиметалдық. Оларда сонымен бірге мыс, қорғасын, кадмий және басқа металдардың минералдары болады. Мырыштың маңызды минералы – Мырыш алдамшысы ZnS көптеген сульфидтік кендердің құрамына кіреді. Еліміз түсті металдар кеніне , оның ішінде мысқа бай. Мыс кені Жезқазған, Павлодар, Жамбыл, Шығыс Қазақстан, Ақтөбеде бар.Мыс Балқаш пен Жезқазған тау – металлургия комбинатында өндіріледі. Алынуы: Кендерден мырыштық металды алу үшін пирометалургиялық және гидрометалургиялық процестер қолданады. Пирометалургиялық жолмен кенді өртеу процесінде алынған мырыш окиді көміртекпен тотықсызданады: Гидрометалургиялық әдісті қолданғанда өртеуден кейін алынған өртенді күкірт қышқылымен өңделеді: ZnO + H2SO4 = ZnSO4 + H2O Физикалық қасиеті: Мырыш – көкшіл ақ түсті күшті металдық жылтыры бар металл. Ылғалды ауада жылтыры оксидтік қабықшаның түзілуімен байланысты біртіндеп жойылады. Мырыш – қаттылығы орташа металл. Оның тығыздығы 7,13г/см – қа тең. Таза металл пластикалық және жұқа фольгаға дейін жойылады. Техникалық мырыш кәдімгі температурада морт сынғыш, бірақ 100-150 °С- та пластикалық болады, оны жұқалап сымға дейін созуға болады. Мырыш оңай балқиды және ұшқыш металл қатарына жатады. Оның жылу өткізгіштігі күмістің жылуөткізгіштігінің 60%- ін құраса, ал электр өткізгіштігі 4 есе кем. Химиялық қасиеті: Мырыш ауада тұрақты, өйткені ол одан әрі тотығудан қорғайтын жұқа оксидті қабатпен қапталады. Жоғары температурада мырыш – мына заттармен әрекетеседі жай заттармен оттекпен күкіртпен Мырыш қосылыстары: Табиғатта мырыш оксиді ZnO қызыл мырыш кені түрінде кездеседі. Мырыштың таза оксиді кәдімгі температурада түссіз. Суда мүлдем ерімейді. Мырыш оксиді қышқылдарда, сілтінің артық мөлшерінде және амонний гидрокидінде жеңіл ериді, яғни екідайлы қасиет көрсетеді. Ол сілтімен балқытқанда әрекеттеседі және күшті сілтілердің ерітінділеріне , әсіресе қыздырғанда ериді Графикалық диктант / дұрыс —, қате ^/1. Мыс ІІ топтың негізгі топшасында орналасқан.2. Мырыштың сыртқы энергетикалық деңгейінде 2 е бар.3. Мырыш жай заттармен әрекеттескенде тотықтырғыш қасиет көрсетеді:4. Мыс қиын балқитын металл.5. Мырыш екідайлы қасиет көрсетеді.6. Zn атомы ядросының құрамында 30 р +, 35 n 0 бар.7. Мыс электр тоғын жақсы өткізеді.8. Сумен және кәдімгі қышқылдардың ерітінділерімен жеке мыс әрекеттеседі.9. Мырыш темірден жасалған бұйымдарға қорғаныш, қаптамалар жасау үшін қолданылады.10. Адам организмінде мыс жетіспесе, қаназдық (анемия) ауруы пайда болады. Үйге тапсырма:Бағалау Назарларыңызға рахмет