Презентация по КРК Чувашская посуда

САВĂТ-САПА Презентацие Комсомольски районĕнчи Асанкасси вăтам шкулĕнче тăван ен культурине вĕрентекен Катмакова Людмила Алексеевна хатĕрленĕ Урок тĕллевĕсем: Чăваш халăхěн алěз культурипе паллашасси;Савăт-сапа тытăмне тата ăна мĕнле материалтан тунине пăхса тухасси.Тăван халăх культурине юратас туйăма аталантарасси. Европăра пурăнакан халăхсем апата кашăкпа зинĕ Хĕвел тухăзĕнчи халăхсем – пĕчĕк йывăз патаксемпе Тир-сăрантан Шăмăран Металран Йывăзран Тăмран Савăт-сапа ТĂМ САВĂТ-САПА Тăм савăт-сапа тунă чух чăвашсен мăн аслашшĕсем 1500 зул каяллах алăпа е урапа ĕзлемелли ятарлă ĕз хатĕрĕсемпе усă курнă Хальхи ĕз хатĕрĕсем Ы хт ат ли ă х с е н Тăм япаласем ăсталама ятарлă тăмпа усă курнă. Малтан тăма шыва ярса пĕр талăк тытнă. Унтан ăна урапа таптаса зăрнă, зяп-зап, вĕтĕ чул катăкĕсем пулсан илсе пăрахнă. Зăрнă хыззăн унта вĕтетнĕ хăйăр чулĕ хушнă. Закăн хыззăн алăпа е урапа ĕзлеттермелли ĕз хатĕрĕпе усă курса савăтсем ăсталанă. Сентре зине типĕтме лартнă. Тăм савăтсене хĕртме юхан шыв хĕрринче е зырмара зĕр кăмака тунă. Кăмака икĕ пайран тăнă. Аялти пайĕнче вут чĕртнĕ, зялти пайне типшĕрнĕ савăтсене хĕртме лартнă. Кăмакари температура ытлашши яссе каясран тата хăвăрт чакасран асăрхасах тăнă. Чĕрĕ вут зунтарнă. Температура кирлĕ шая зитсен кăмакана йĕри-тавра тăмпа сĕрсе лартнă. Икĕ талăкран пĕчĕк шăтăк тунă, ăна майĕпен пысăклатса пынă. Юлашкинчен хĕртнĕ савăтсене кăмакаран кăларнă. Йывăзсавăт-сапа Алтса тата тĕплесе тунă савăтсем Хурăн хуппинчен, ытти йывăзсен хуппинчен, пушăтран тунă савăтсем Катка-пичке хăмисенчен (пĕчĕк хăмасенчен) тунă савăтсем Хăва хуллинчен, хăмăшран, хурăн хуппинчен касса тунă хăюсенчен,улăмран тунă савăтсем Мăн асаттесем савăт-сапана ытларах зăка йывăзĕнчен тунă. Зăка – земзе, зирĕп йывăз, хуппи айĕнче сарă тĕслĕ. Унсăр пузне йăмраран, ăвăсран, юманран тата хурăнтан та савăт-сапа ăсталанă. Алтса тунă савăтсем Сăра алтăрĕ Кашăк Куркасем Зăпаласем Зăмарта хумалли турилкке, варрине тăвар хунă Турилкке Ку турилкке зине чуста хăпарма хунă Зăнăх такани Кĕртсе лартнă тĕплĕ, алтса тунă савăтсем Уйран зяпзи Пир, кĕпе-йĕм упрамалли зяпзе Чĕрес Хурăн хуппинчен тунă савăтсем Кăмпа-зырла пузтармалли пурак Хальхисем: Хурăн хуппинчен савăтсем тунă чухне зилĕмпе усă курман Чăкăт кăшăлĕ Пушăтран, хулăран, хăмăшран,хурăн хуппинчен авса-зыхса тунă савăтсем Хăмасенчен пузтарса тунă савăт-сапа Хальхисем: Пичке Катка МЕТАЛЛ САВĂТ-САПА Кăмкан Затма Хурансене хăлхаллă тăвасси пăлхарсенченех пузланнă ТИР-СĂРАНТАН ЗĚЛЕСЕ ТУНĂ САВĂТСЕМ Уртмах Пĕтре Енчĕк Хальхисем: 1. Соедини соответствующие рисунки стрелками. Ложка напоминает руку человека. Две палочки – отражение двух пальцев человека, которыми берется пища. Правильный ответ: 2. Используя текст (с. 170 учебника), ответить на вопросы От чего зависит цвет глиняной посуды?2. Из какого материала чаще изготавливали посуду кочевники? Почему?3. Какие приспособления использовали чуваши для изготовления глиняной посуды? Правильный ответ: Цвет глиняной посуды зависит от сорта глины и дополнительных веществ, с которыми смешивали ее.Кочевые народы изготавливали посуду из кожи. Такую посуду можно было складывать, а при необходимости развертывать и наполнять жидкостью. Для изготовления глиняной посуды чуваши использовали ручные и ножные гончарные круги. 6. Поставьте около рисунков номера (от 1 до 4), обозначающие группы деревянных сосудов (с. 171 учебника) 1 1 2 3 3 4 Правильный ответ: 9. Соедините стрелками слова, обозначающие одни и те же виды емкостей Тирĕк Такана Чĕрес Пурак Кушел Затма УртмахВалашка Зяпзе Чара Хуп чĕрес Тупа Пештĕр Такмак Тирĕк Такана Чĕрес Пурак Кушел Затма УртмахВалашка Зяпзе Чара Хуп чĕрес Тупа Пештĕр Такмак Правильный ответ: