Презентация Санды? есептер Санды? есептер. Салыстырмалы ты?ызды?ы мен элементті? массалы? ?лесі бойынша газтектес затты? молекулалы? формуласын аны?тау химия
САНДЫҚ ЕСЕПТЕР “№72 жалпы орта мектеп” коммуналдық мемлекеттік мекемесінің химия пәнінің мұғалімі: Керимшеева Дана. Сабақтың ұраны:“Білімді, сауатты адамдар – бұл адамзат дамуының негізгі күші” Н.Ә. Назарбаев Міндеттері Оқушылардың тақырып бойынша қажетті білімді өз-беттерінше оқи отырып білім алуына көмектесу;Мәселені тереңінен бойлап, ойлауды, ойлана отырып байыппен өз бетінше шешімдер қабылдауды іске асыруға жетелеу;Оқушылардың коммуникативтік құзіреттіліктерін дамыту мақсатында өздерінің жеке дара ойларын жұпта және топта ортаға салып, талқылауға үйрету;Оқушыларды топтық жұмыс барысындағы ережелерді (басқаның сөзін бөлмеу, тыңдау, өзгенің ойын құрметтеу, өзінің ойына сай келмейтін пікірлерге күлмеуді) сақтауға үйрете отырып, өзін-өзі мәдениеттілікке, тәрбиелілікке бағыттауға орта құру.Қарым-қатынас жасай отырып бірлесе білім үйренуге және оны өмірде қолдану жолдарын қарастыруға көмектесу;Оқушыларға сандық есептерді шығару жолдарын үйрету.Күтілетін нәтиже: Ойлана отырып байыппен өз бетінше шешімдер қабылдауды іске асырады;Өздерінің жеке дара ойларын жұпта және топта ортаға салып, талқылауды үйренеді;Топтық жұмыс барысындағы ережелерді (басқаның сөзін бөлмеу, тыңдау, өзгенің ойын құрметтеу, өзінің ойына сай келмейтін пікірлерге күлмеуді) сақтауды үйрене отырып, өзін-өзі мәдениеттілікке, тәрбиелілікке бағыттауға орта құрады.Қарым-қатынас жасай отырып бірлесе білім үйренуге және оны өмірде қолдану жолдарын қарастырады;Оқушылар сандық есептерді шығару жолдарын үйренеді. Қажетті материалдар: интерактивті тақта, оқулық, дәптер, бағалау фишкалары, т.б.Қолданатын әдістер: «Тірек-сызба», химиялық диктант, сұрақ-жауап, есептер мен жаттығулар, т.б. Сабақтың барысы І-Ұйымдастыру кезеңі. ІІ. “Көмірсулар” тарауын қайталау 2.2. “Тірек-сызба” ІІІ. Сандық есептер Қорытындылау 2.1. “Химиялық диктант” Бағалау “Көмірсулар” тарауын қайталау Химиялық диктант 1.Қантты заттарды, ең алғаш рет .............. 1861ж. кальций гидрооксиді қатысында .................... гидролиздеп алды. 2. Спирттік ашытқы ферменті әсерінен ашып, глюкозадан............. түзіледі. 3. Глюкозаның жалпы формуласы……………………… 4. Дисахаридтер .................... , моносахаридтердің .... молекуласына ыдырайды. 5. Сахароза формуласы .............. 6. Крахмал ..………………….. – 70%, .............................. – 30 %. 7. Крахмалға ………… тамызса көк түске боялады. 8. Целлюлозаның үшнитраты ………..жасауда қолданылады. 9. Целлюлозаның үшацетаты ………..жасауда қолданылады. 10. ………………… - мақта, зығыр, кендір. Көмірсулар Тарихи анықтама Көмірсулардың қызметтері Көмірсулар деген не? Тірек-сызба Ғалымдар жырлайды Көмірсулар-дың жіктелуі Көмірсулар деген не? Бұлар молекула құрамында көміртек, сутек және оттек атомдары болатын, сонымен бірге ондағы сутек пен оттек атомдарының қатынасы дәл су молекуласындағыдай (2:1) болып келетін органикалық заттар.Көмірсулардың жалпы формуласы - Сn(H2O)m Көмірсулардың қызметтері Олар биологиялық үрдістерге қажетті энергиямен қамтамасыз етеді. Ағзадағы жүретін метаболизмдегі синтезделетін аралық немесе соңғы өнімдер үшін бастапқы материал болып табылады. Көмірсуларға өсімдіктердің құрғақ затының 80% -ы, жануарларда 20%-ы сәйкес келеді. Адам тамағының шамамен 70%-ы көмірсудан тұрады. Адамдар көмірсуларды өте ерте кезден бастап қолданып келеді, ең бірінші адам танысқан көмірсу (дәлірек айтқанда көмірсу қоспасы) бал болған. Қант қамысының Отаны солтүстік-батыс Үнді-Бенгалия. Еуропалықтар қант қамысымен АлександрМакедонскийдің б.з.д 327 ж. жорықтары нәтижесінде танысқан. Крахмал гректерге ертеден белгілі болған. Тарихи анықтама 1. Қант қызылшасындағы қантты таза күйінде 1747 ж. неміс химигі А. Маргграф алған. 2. 1811 ж. орыс химигі Кирхгоф алғаш рет крахмалды гидролиздеп глюкоза алған. 3. Алғаш рет глюкозаның дұрыс эмпирикалық формуласын 1837 ж. швед химигі Я. Берцеллиус ұсынды. С6Н12О6 4. Көмірсуларды формальдегидтен Са(ОН)2 қатысында синтездеуді 1861 ж. А.М. Бутлеров жасады. Ғалымдар жырлайды: КрахмалЦеллюлозаГликоген (С6Н10О5)n(моносахаридтердің бірнеше (көп) молекуласына гидролизденеді) Көмірсулардың жіктелуі Моносахаридтер Дисахаридтер Полисахаридтер Глюкоза ( жүзім қанты)ФруктозаРибозаС6Н12О6(гидролизден-бейді) Сахароза (қант қызылшасы немесе қант қамысы қанты)Лактоза (сүт қанты)С12Н22О11( 2 молекула моносахаридке гидролизденеді) Сандық есептер: «А» деңгей Алкандардың формуласы арқылы есептеп, құрамында: а) құрамында 13 көміртек атомы бар; ә) 26 сутек атомы бар алкандардың молекулалық формуласын жаз. Сутек бойынша тығыздығы 29-ға тең алканның формуласыКөмірсутек құрамында көміртектің массалық үлесі 0,8-ге тең, ал оның сутегімен салыстырғандағы тығыздығ 15-ке тең болатын қосылыстың формуласын анықта. Сандық есептер: «В» деңгей Сутегі бойынша тығыздығ 22 болатын қаныққан көмірсутектің 0,01 молі жанғанда 1,32 г СО2 мен 0,72 г Н2О түзілсе, оның формуласы қандай? Көмірсутектің 75% көміртектен тұрса, оның ауамен салыстырғандағы тығыздығы 0,552-ге тең болса, оның формуласын жаз.Азоттың сутекті қосылысының сутегімен салыстырғандағы тығыздығ 16-ға тең, ал азоттың массалық үлесі 0,875 болса, қосылыстың формуласы? Сандық есептер: «С» деңгей Алкилгалогенидті жаққанда 0,88 г СО2, 0,36 г Н2О бөлінген. Осы заттың дәл сондай массасы күміс нитратының ерітіндісімен әрекеттескенде 2,87 г AgCl тұнбаға түскен.Алкилгалогенидтің формуласы қандай? Белгісіз көмірсутектің ауамен салыстырғандағы тығыздығы 1,931 г/мл және 5,6 г жаққанда 13,2 г СО2, 7,2 г Н2О түзілсе, көмірсутектің формуласыБелгісіз көмірсутек жанғанда көлемі 201,6 л СО2 (қ.ж.) және 134,4 л су буы (қ.ж.) түзілсе, көмірсутектің формуласы Қорытынды: Күнделікті азықтың 60%-ы көмірсудан тұрады Көмірсулар Азық құрамында көмірсудың жетіспеушілігі зиян және ол ағзадағы нәруыз бен майлардың энергиясын қарқынды пайдалануға әкеледі. Олардың ыдыруы нәтижесінде адам ағзасына зиянды заттар саны артады. Құрамы бойынша жіктеледі Күрделікрахмал (С6Н10О5)n Жайглюкоза С6Н12О6 Олардың құрамында екі функциональды топ болады:1) Гидроксо топ, құрылымдық (структуралық) формуласы -ОН2) Карбониль топ, құрылымдық (структуралық) формуласы -НС=О Тағам құрамындағы көмірсулардың көп болуы зиян, ол семіздікке әкеледі. Қантты мөлшерден тыс көп қабылдау ішек микрофлорасы функциясына кері әсер етіп, холестериннің алмасуын бұзады және қан сары суында оның мөлшерінің көбеюіне әкеледі. Көмірсулар адам ағзасында қорға жиналуы мүмкін! глюкозаС6H12O6 Көмір қышқыл газыСО2 мен суға Н2О ыдырайды және энергия бөледі(1 г. көмірсу – 4,1 ккал.)