Сарымса? жайлы ?ылыми жоба
Жамбыл атындағы жалпы орта мектебіҒылыми жоба Тақырыбы: Сарымсақтың биологиялық құрылымы және адам ағзасына әсері Дайындаған: Төребекова Гүлжайна Жетекшісі: Миражиева Жамила Амантайқызы
Жоба жұмысының жоспарыІ. КіріспеА) Пияз тұқымдасы туралы түсінік беруII. Негізгі бөлім.А) Сарымсақтың шығу тарихыӘ) Сарымсақтың биологиялық, химиялық құрамыБ) Сарымсақтың емдік қасиетіВ) Сарымсақтың пайдасыГ) Сарымсақ туралы қызықты мәліметтерҒ) Пайдалы кеңестерД) Сарымсақтың өсу жолы ( эксперимент жұмыстар)ІІІ. ҚорытындыҮ. Ұсыныстар
Мақсатым: Пияз тұқымдасына жататын түйнек – пиязшықты, тамыр сабақты, көпжылдық өсімдік сарымсақтың алуан турлері мен пайдасы туралы түсінік беріп, насихаттау
Сарымсақтың биологиялық құрылымыСарымсақ (Чеснок) — Дүниесі ӨсімдіктерБөлімі Жабық тұқымдыларКласс Дара жарнақтыларТұқымдас ЛалагүлділерТуысы ПиязТүрі СарымсақТамыр жүйесі- шашақТаспа тәрізді немесе сопақша жапырақтары жалпақ және қатар жүйкелі болып келеді. Пиязшығы мен жапырақтарында сүтті шырынды болып келеді.Гүлдері -ұсақ жай шатыршагүлге жиналады. Күлтелері қызғылт, ақ, күлгін және қанқызыл түсті. Гүлдері жапырақсыз гүлсидамның ұшында дамиды
Сарымсақтың химиялық құрамыСарымсақ иісі жағымсыз болғанымен өте пайдалы. Ол жайлы жоғарыда аз да болса жаздық. Енді құрамына тоқталайық.Сарымсақтың құрамында B және C тобына жататын дәрумендер, магний, фосфор, йод, кальций, хлор, темір, марганец, мыс, көмірсулар, А, В1, С, РР және тағы да басқа микроэлементтер бар химиялық зат. Басым бөлігі судан, көмірсулардан, одан кейін, ақуыздардан тұрады. Аздаған мөлшерде майлар болады. Солардың бірі — эфир майы. . Селен, A, B1, C, PP дәрумендері де кездеседі. Мамандардың айтуынша,100 г сарымсақта – 150 ккал бар.Сарымсақтың құрамында табиғи екі антибиотик 15 түрлі зиянды бактерияларды құртады екен. Сарымсақтың өзіне тән иісі оны кескен немесе езген кезде пайда болатын күкірттің энзиматиялық қосылыстарының ыдырауынан туындайды. Сарымсақ бактерияға қарсы қосылыстарға, эфирлі майларға сонымен қатар бос радикалдардың әрекеттерінен қорғайтын тотықтырғыштарға бай.
Гүл жарған кезі
Сарымсақтың пайдасыСарымсақ ертеден – ақ суық тиіп ауырға адамдарға ем – дом жасау үшін пайдаланылды. Алайда, ол кезде сарымсақтың ауруға қарсы қалай күресетіндігі белгісіз болатын. Сарымсақтың сырын Израильдік Давид Мирельман есімді дәрігер ашты.Сондағысы, сарымсақ өзінің құрамындағы аллицин химиялық қосылысының арқасында адам бойындағы ауру туғызатын зиянды микробтарды өз бойына жұтып алуға бейім екен.
Сарымсақтың қасиеттеріКүн сайынғы тамақта 10 – 15 гр. сарымсақ жеп тұру денсаулыққа пайдалы. Сарымсақ пияз (жуа) секілді ауызқуысымен асқазан жарасына зиянын тигізбейді. Осы қасиеті де оны пияздан маңыздырақ қылады.Сарымсақ адам ағзасындағы зиянды майларды ерітеді, қан қысымын төмендетеді.Асқазан – ішек жолдарына, жүрек, талма ауруларына ем. Микробты болдырмайды, жараны тез жазады, ауруды басады, ішекқұрттарды жояды, қақырықты түсіреді.Сондағысы, сарымсақ өзінің құрамындағы аллицин химиялық қосылысының арқасында адам бойындағы ауру туғызатын зиянды микробтарды өз бойына жұтып алуға бейім екен.Сарымсақ адам ағзасындағы зиянды майларды ерітеді, қан қысымын төмендетеді.Сарымсақ қанды тазалайды, ол табиғи антибиотик болып табылады.
Қызықты мәліметтер. Әлем бойынша сарымсақты ең көп экспорттайтын ел — Қытай. Жылына 12 миллионнан астам тонна сарымсақты шет елдерге сатады. Одан кейін Үндістан мен Оңтүстік Корея елдері. 2009 жылы шошқа тұмауы өршіп тұрған кезде Қытайлықтар арасында “Сарымсақ шошқа тұмауына қарсықорған болады” деген сөз тарап, елдегі сарымсақтың бағасы 40 есеге дейін қымбаттаған.Адамдар үшін пайдалы болған сарымсақ иттер мен мысықтар үшін улы болып саналады.Маса шаққан жерге сарымсақтың шырынын жақса, ол жерде зиянды заттар қалмайды.
Назарларыңызға рахмет