ГЕОГРАФИЯ САБА?ТАРЫНДА ФУНКЦИОНАЛДЫ САУАТТЫЛЫ?ТЫ ДАМЫТУ Презентация
География сабақтарында функцияналдық сауаттылықты арттыру
«Білім жүйесі тек білім ғана емес, сонымен қатар, оны әлеуметтік бейімделуде қолдану білігін беруі тиіс»«Бала тәрбиелеу – болашаққа ең үлкен инвестиция. Біз бұл мәселеге осылай қарап, балаларымызға жақсы білім беруге ұмтылуымыз керек»
«Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту – Қазақстан дамуының басты бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауында Жолдауда мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту бойынша бес жылдық ұлттық жоспарды қабылдау жөнінде нақты міндет қойды.Функционалдық сауаттылықты дамытудың жалпы бағдары Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында анық көрсетілген. Қазақстан оқушылары TIMSS, PISA, PIRLS халықаралық салыстырмалы зерттеулеріне қатысуда.
Функционалдық сауаттылық-адамдардың әлеуметтік, мәдени, саяси және экономикалық қызметтерге белсене араласуы, яғни бүгінгі жаһандану дәуіріндегі заман ағымына, адамның мамандығына, жасына қарамай үнемі білімін жетілдіріп отыруы.Функционалдық сауаттылық-тұлғаның пәндік білім, білік, дағдыларын әлеуметтік-қоғамдық ортада кез келген жағдаятқа сәйкес еркін қолдана алу мүмкіндіктерінің қалыптасқан жүйесі
Функционалдық сауаттылықтың бірнеше түрін анықтауға болады :1) оқу және жазу сауаттылығы; 2) математикалық сауаттылық; 3) жаратылыстану-ғылыми сауаттылық; 4) компьютерлік сауаттылық; 5) заң және құқық мәселесіндегі сауаттылық және т.б
{5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}Сауаттылық мазмұны ҚұзыреттіліктерКомпьютерлік сауаттылық компьютерде ақпарат іздеу;- компьютерде жұмыс істеу; - компьютерде түрлі бағдарламалар жасау Ақпараттық сауаттылық- іздеп табу, іріктеу; - талдау, өңдеу, жалпылау; - тұжырымдау, есте сақтау, жағдаятқа қарай қолдану Коммуникативтік сауаттылық - өзіне қарата білу; - пікірталасқа қатыса білу, өз пікірін дәлелдей білу; - басқаны тыңдай және түсіне білу -сұрақ қоя білу және нақты, толық жауап бере білу
Еліміздің орта білім саласына енгізіліп жатқан жаңа реформа білімнің берілу сауаттылығы ғана емес, мемлекетіміздің әлемдік деңгейдегі бәсекелестікте алатын орнына да қатысты. Бүгінгі білім саласындағы талап әлемдік озық үлгідегі білім беретін елдермен тәжірибе алмаса отырып оқыту. Негізгісі оқушыларды мектеп бітіргеннен кейін өмірге бейім етіп, алған білімін өмірде кез келген жағдайда, қажетті жерде оңтайлы қолдана алатын тұлға ретінде оқыту болып отыр. Осы мақсатта «PISA халықаралық зерттеуін жүргізу аясында оқушылардың функциональдық оқу сауаттылығын дамыту» тақырыбында арнайы курс бағдарламасын өтіп, мектептегі оқу үрдісіне кіргізу арқылы 15 жастағы оқушыны халықаралық деңгейдегі бақылауға дайындық үрдісіне үлес қосу.
халықаралық салыстырмалы зерттеулеріPISATIMSS 15жастағы оқушылардың математикалық, жаратылыстану мен оқудағы сауаттылығын бағалау» «4 және 8– сынып оқушыларының математика мен жаратылыстанудан білім сапасын бағалайтын төртжылдық мерзіммен жүргізілетін зерттеузерттеуінің негізгі мақсаты – әртүрлі елдердегі білім жүйесі мен орта мектеп оқушыларының жаратылыстану-математикалық дайындық деңгейін салыстырмалы бағалау және осы дайындық деңгейіне әсер ететін факторларды анықтау. Зерттеудің негізгі мектептің бағдарламасын меңгеру ғана емес, жеке тұлғаның дамуындағы білімін, дүниетанымын шыңдау, әртүрлі өмірлік жағдайларда шешім қабылдай алатын қабілеттерін дамытуға бағыттау.
функционалдық сауаттылықтың төрт негізгі механизміІ- оқыту әдіснамасы мен мазмұнын түбегейлі жаңарту /МС . Ол үшін мұғалім оқушының бойына әлеуметтік ортаға бейімделуіне, алған білімін практикалық жағдайда тиімді пайдалана алатындай негізгі құзыреттіліктерді сіңіруі керек. Олар: -басқарушылық /проблеманы шешу қабілеті/; -ақпараттық /өз бетінше ақпараттар көздері арқылы үнемі білімін көтеріп отыруы, сол арқылы танымдық қабілетін ұштау/; -коммуникативтік /қазақ ,орыс ,ағылшын тілінде ауызша ,жазбаша қарым-қатынас жасау; -әлеуметтік /қоғамда, өз өмір сүрген ортада іс-әрекет жасай алу қабілеті/;
-тұлғалық / қажетті білім, білік, дағдыларды игеру, болашақта өзі таңдаған кәсібін өзі анықтау, оның қиыншылығы мен күрделілігіне төзімді болу/; -азаматтық /қазақ халқының салт-дәстүрі,тарихы, мәдениеті, діні мен тілін терең меңгеріп, Қазақстанның өсіп өркендеуі жолындағы азаматтық парызын түсінуі/ -технологиялық / ақпараттық технологияларды, білім беру технологияларды сауатты пайдалану/; Оқушы осы аталған негізгі құзыреттіліктермен қатар пәндік құзыреттіліктерді /әр пәннің мазмұны арқылы/ меңгеруі тиіс. Елбасы Н. Назарбаев оқулық мәселесіне де ерекше тоқталған болатын. Оқулықтың мақсаты, міндеті, мазмұны ,құрылымы функционалдық сауаттылықтың құзыреттілігіне сай жазылуы тиіс.
ІІ-оқу нәтижелерінің бағалау жүйесін өзгерту. /Қазіргі біз қолданып отырған жүйеде 5, 4 және 3 деген бағаларды не үшін қоюға болатыны нақты анықталмаған / Бағалау жүйесі функционалдық сауаттылықта сырттай бағалау және іштей бағалау болып бөлінеді. Іштей бағалау- оқу пәні бойынша оқыту сапасын диагностикалау. Ал сырттай бағалау- әрбір деңгейді аяқтау бойынша білім алушының оқу жетістіктерінің нәтижелері /ҰБТ,ОЖСБ-ВОУД/. Сондай-ақ халықаралық /TIMSS , PISA және PIRLS/ зерттеулерге қатысуы . Білім алушылардың өзін-өзі бағалауы өзін-өзі ұйымдастыру және өзін-өзі жетілдіру үшін жеке жетістіктерін бағалау арқылы жүзеге асырылады.Критериялық бағалау жүйесі енгізілетін болады.
ІІІ-ата-аналардың балаларды оқыту мен тәрбиелеуге белсенді қатысуын қамтамасыз ету. Ата-ана баласының функционалдық сауаттылығын дамыту үшін мұғалімдерімен тығыз байланыс жасау керек. Бұл үшін мемлекет жаңа әдістемені әзірлеуге кірісті. Осы әдістеменің негізінде ата-аналарға арналған семинарлар мен тренингтер өткізіледі. Аталған жұмысқа Үкіметтік емес ұйымдар (ҮЕҰ) және азаматтық қауымдастықтың басқа да секторлары белсенді тартылады.
-қосымша білім беру жүйесін дамыту. Ұлттық жоспарда оқушылар сарайы,музыка мектептері,жас техниктер мен натуралистер станциялары жұмыстарын түбегейлі өзгерту қарастырылған. Қазақстанның тарихында алғаш рет аталған ұйымдардың материалдық техникалық базасы жаңартылатын болады. Оқытудың жаңа технологиялары мен интерактивтік, инновациялық формалары енгізілетін болады.
Ағаш – функционалды сауатты тұлғаСу – педагогикалық технологияларСу сепкіш – мұғалім Алма – негізгі құзіреттіліктер
педагогикалық технологиялар.проблемалық оқытусыни тұрғысынан ойлау технология элементтерітірек логикалық конспектілерді т.б.
Дәстүрлі оқытудаПроблемалық оқытуда-Тапсырмаларда проблема қою міндет емес. -Проблеманы шешу міндеті-Тапсырмалар осы бағытта беріліп, олар дербес ізденіс, зерттеушілік еңбекті талап етеді.-Жауабы оқулықтарда, мұғалім түсінігінде бар. -Дайын жауабы жоқ. Проблемалық ситуацияны шешуді қажет ететін тапсырмалар- Оқушы-обьект.Оқушы- субъект. Ол белсенді -тұлға.-Орындаушы, жауап беруші, дайынды қайталап айтушы.Білімді өз ізденісімен алушы және зерттеуші.-«Жаңалық» ашу, жаңа өнім жасау міндетті емес.Жеке тұлғаны дамытуға, ғылыми – ізденіске жетелейтін шығармашылық бағыттағы тапсырмалар.
Сыни тұрғыдан ойлау-- Оқушылар тапсырмаларды орындауда белсенділік көрсетеді;- Оқушылардың өз ойларын айтуға қолайлы жағдай туғызады;- Оқушылардың оқуға деген ын,тасы артады;- Мұғалімдер оқушылардың бір-бірінің пікірлерін құрметтейтін ортаны қамтамасыз етеді;- Сын тұрғысынан ойлауға көмектеседі;- Сын тұрғысынан ойлаудың алғашқы қадамдарына қолайлылық тудырады.
Күтілетін нәтиже1. Ғылыми-зерттеу жағынан қамтамасыз етеді. 2. Білім беру мазмұнын жаңартады. 3. Оқу-әдістемелікпен қамтамасыз етеді. 4. Мектеп оқушыларының білім сапасын бағалау және оған мониторинг жүргізу жүйесі енгізіледі. 5. Материалдық-техникалық базасы жаңартылып, нығайтылады.
Ұсыныстарым1.Сабақ берудің жаңа технологиясы негізінде құрастырылған сабақтың әр тарауы, әр тақырыбы бойынша “білу – түсіну – қолдану – тұжырымдау” деңгейлік тапсырмаларымен жүйелі жүргізу.2.Сабақта практикалық мазмұнды есептерді, әртүрлі форматтағы тест тапсырмаларын, стандартты емес жағдайларда білімді қолдануға арналған қызықты есептер шығарту.3. География пәні сабақтарында, таңдау курстарында алған білімдерін өмірмен ұштастыруға, оны практикада қолдануға, логикалық есептер шығаруға үйрету.4.Халықаралық зерттеулер мен Ұлттық емтихандардың нәтижелері бойынша мектепте оқушылармен мақсатты түрде жұмыс істеу.5. PISA, TIMSS халықаралық зерттеулерді жүргізудің маңыздылығы мен ерекшелігі туралы ата – аналарды, оқушыларды, қоғамды кеңінен таныстыру. 6.Мектеп оқушыларының оқу сауаттылығын дамытуға бағытталған белсенді оқыту стратегияларын пайдалануды үйрену
«Адам ата-анадан туғанда есті болып тумайды: естіп, көріп, ұстап, татып ескерсе, дүниедегі жақсы, жаманды таниды-дағы, сондайдан білгені, көргені көп болған адам білімді болады» Абай