Презентация по психологии на тему Темперамент
Темперамент Жоспар:Темперамент туралы жалпы ұғым.Темперамент түрлері.Оқушы темпераментімен санасу. Темперамент туралы теориялар Темперамент жөніндегі ғылымның ірге тасын қалаған ежелгі грек дәрігері – Гиппократ. Оның тұжырымы бойынша, адамдар төрт «дене сұйықтықтары» қан, шырын, қара өт, өт обойынша ажыратылады. Гиппократ – ежелгі ұлы грек дәрігері. Б.з.д 460 туылған. Осы психологиялық тағылымды арқау ете отырып, ежелгі дүние дәрігері Клавдий Гален алғашқы рет темперамент түрлеріне ғылымдық сипат берді. Ол біздің заманымызға дейін жеткен темперамент атауларын белгіледі:- сангвиник (sangius – қан), - флегматик (phlegma – шырын), - холерик (chole - өт), - меланхолик (melaschole – қара өт) Осыған орай темпераменттің көп түрлі типологиясы қалыптасты. Бұлардың ішінде назар саларлықтай тип – адамның дене құрылымына байланысты дараланып, тума темперамент қасиеттеріне негізделген – конституциялық типология (Э. Кречмер). Бұл теорияның мәні: әр адам өз дене құрылымына орай өзіндік психикалық ерекшелікке ие. Осыдан, дене мүшелерінің сырттай өлшемдеріне байланысты төрт конституционалды психикалық тип белгіленген:1Лептосоматик- бойшаң, нәзік денелі, тар иықты, қол-аяғы ұзын, сидыйған. 2 Пикник- мығым, сезімшең, кіші не орта бойлы, қарны қампиған, домалақ бас.3Атлетик- бұлшық еттері күшті дамыған, денесі мығым, берік, ұзынша не орта бойлы, кең иықты, жамбас сүйектері тартылған.4 Диспластик-дене бітімі қисынсыз. Бұл адамдар әрқилы мүшелік зақымдарға ұшырағандар.Жоғарыда баяндалған конституциялық типология теориясының негізін қалаған- неміс психиатры Э. Кречмер. Бұл теория Батыс Европада кең қолдауын тапты. Ал осы теорияны арықарай жалғастырған У. Шелдон болды. Сонымен, әр адамның темпераменті әртүрлі, соған байланысты адамдар да әртүрлі. Темпераменттің физиологиялық негіздерін ғылыми тұрғыдан дәлелдеген орыс физиологі, академик И.П. Павлов болды. Жүйке жүйесінің ми қабығындағы қозу, тежелу процестерінің үш негізгі белгісін көрсетті. Күші (жүйке жасушаларының жұмысына тәуелді);Қоғалғыштығы (бірін-бірі алмастыра алу қабілеттілігі);Тепе-теңдігі (арасындағы). Жүйке жүйесінің типтері (И.П.Павловтың ілімі) Күшті тип Әлсіз типҰстамсыз тип Ширақ тип Баяу тип(күшті, қозуы (күшті, қозуы (күшті, қозуы тежелуінен мен тежелуі мен тежелуібасым) тең) баяу)Холерик Сангвиник Меланхолик Флегматик Темперамент – бұл жүйке жүйесінің тума қасиеттерінен туындайтын адамның жеке өзгешеліктерінің бірі. Темперамент адамның жалпы қозғалысынан, психиканың күші мен тереңдігінен, көңіл-күйінің ерекшеліктерінен, эмоция сезімдерінен жақсы байқалады. Темпераменттің негізі болып табылатын үш негізгі белгі? Темперамент көрініс табады … Темперамент – бұл тума немесе жүре пайда болатын қасиет? Темперамент дегеніміз не? Жүйке жүйесінің қай типтері күшті? Күші, тепе-теңдігі, қозғалғыштығы Ойлауда, сөйлеуде, қарым-қатынаста Биологиялық, тума қасиет Темперамент – бұл жүйке жүйесінің тума қасиетінен туындайтын адамның жеке ерекшеліктерінің бірі Флегматик, сангвиник, холерик Темперамент ерекшеліктерін меңгеруді ауызша бақылау Темперамент түрлері ХолерикҰстамсыз, жүйке жүйесі күшті, қозу басым Өкпелегіш, пессимист, тұйық, баяу Еңбекқор, сенімді, өте сақ, байсалды, салмақты, бір қалыпты Ашық, көпшіл, сөзшең, қайырымды, оптимист Күйгелек, тынымсыз, шамданғыш, белсенді Сангвиник Ширақ , жүйке жүйесі күшті, қозу мен тежелуі тең Флегматик Ұстамсыз, жүйке жүйесі күшті, тежелу басым, қозғалысы баяу Меланхолик жүйке жүйесі әлсіз адамдар Түрлі темперамент типтегі адамдармен ұстанатын қағидалар Холерик – үнемі жұмыспен қаруландыру керек.Сангвиник – үнемі бақылауда ұстау және басқару.Флегматик - асықтырмау. Уақыт жеткіліксіздігін ұнатпайды.Меланхолик – зақым келтірме. Өте сезімтал. «Темперамент типін анықтау»Тапсырма: топтағы студенттердің темперамент түрін көрсетіңіз. Дәптеріңізге темпераменттің 4 түрін жазып, тұсына топтағы студенттерді сіздің ойыңызша қай түрге жататынын көрсетіңіз. Демалайық! 1 2 3 4 Елестетіңіз: сіз саябақта демалып отырсыз, сіздің жаныңызда бас киіміңіз тұр, қасыңызға біреуі келіп оның үстіне отыра салды! Сіз не істейсіз??? Тесттің нәтижесі номері 1 суретті таңдасаңыз, демек бұл жағдайда өзіңізді сангвиник ретінде көрсетесіз!!! номері 2 суретті таңдасаңыз, демек бұл жағдайда өзіңізді меланхолик ретінде көрсетесіз!!! номері 2 суретті таңдасаңыз, демек бұл жағдайда өзіңізді холерик ретінде көрсетесіз!!! номері 2 суретті таңдасаңыз, демек бұл жағдайда өзіңізді флегматик ретінде көрсетесіз!!! Флегматиктерге нұсқауларСабақта сұрақтардың жауаптарын білгенде қолын көтеру, нақты және тез жауап беру, күнделікті әдеттерді ауыстыруға тырысу, жасқаншақтықтан арылу, түрлі үйірмелерге қатысу. Меланхоликтерге нұсқауларҮй апсырмасын орындау барысында әрбір тапсырмадан кейін үзіліс жасау, сабақта өз жауабыңа көбірек сенімді болу, аудитория алдында жауап беруге ұялмау. Холериктерге нұсқауларҮй тапсырмасын орындау барысында іс-әрекет түрін ауыстырып отыру, сабақта ұстамды болу, басқаларына айқайлап өз күшіңді босқа кетірмеу. Сангвиниктерге нұсқауларБарлық жұмысты бірден бастамау, бір істі аяғына дейін жеткізіп екіншісіне көшу, барлық ұғымдар мен терминдерді таң ертең немесе кешке тағы бір рет қайталау. Холериктерге көбіне біркелкі іс-әрекеттерден тұратын көп күш жұмсалатын циклдық жұмыстар сай келеді. Сангвиниктерді түрлі жұмыстардың болғаны қызықтырады, яғни онда үнемі жаңа білімдер жинайды. Мамандық үнемі адамдармен қарым-қатынас жасаумен, сонымен қатар адамдардың іс-әрекеттерін ұйымдастырумен байланысты болуы керек. Флегматиктерте күнделікті әдеттенген режимдегі, біркелкі еш өзгеріссіз жұмыс болуы керек. Меланхоликтерге қолөнерге икемділікті талап ететін жұмыстар сай келеді. Жаңалықтарға және қиыншылықтарға толы мамандықтарды таңдау тыйым салынады. Қай темпераменттің түрі жақсы? Темпераменттің “жақсы”, “жаман” түрі болмайды. Әр типтің жағымды, жағымсыз жақтары болады. Сондықтан тек жағымды жақтарын дамыту керек.Темперамент түрлерінің психологиялық сәйкестілігі қарам-қарсы типтер игереді: холерик-флегматик, меланхолик-сангвиник. Барлық типтерге әмбебап серіктес флегматик болып есептелінеді. Табиғи жағдайда темпераменттердің “таза” түрін ажырата білу, көбіне қиынға соғады. Өйткені олар адамның өмір барысында қалыптасатын әр түрлі ерекшеліктерінің көлеңкесінен жөнді көрінбей қалуы да мүмкін. Күнделікті өмірдегі қуанышты, қайғылы сәттерде Сангвиник бол,Өмірдің маңызды сәттеріндеМеланхолик бол,Қызығушылыққа байланыстыХолерик бол,Ойлағаныңды іске асыруда Флегматик бол!Вильгельм Вундт