Бейнелеу ?неріні? т?рлері мен негіздері

Бейнелеу өнерінің түрлері «Живопись, сурет, мүсін және сәулет өнердің биік шыңы, барлық ғылымның түп тамыры және живопись түрлерінің жанрлары руханиылықтың қайнар көзі» (Микеланджело) Бейнелеу өнерінің түрлеріКескіндеме (живопись)Сәулет өнеріСәнді қолданалы өнерДизайнМүсін (скульптура)Сурет (графика) Графикагавюралиногравюраксилографиялитографияофорт Графика «графо»-жазамын, сызамын, сурет саламын деген сөзінен шыққан. Ал жалпы графика дегеніміз-ақ және қара түстердің негізінде, қатаң сызықтармен салынған сурет. Графика бірнеше түрге бөлінеді. Олар: гавюра, литография, офорт ксилография,линогравюра. КескіндемеҚондырғылы кескіндеме Монументті кескіндеме ФрескаВитражМозайкаӘсемдік суреттерМиниатюра Кескіндеме - белгілі бір заттың бетіне (кенеп, ағаш, қағаз, т.б.) бояу арқылы салынатын көркем шығармалар атауы. Монументті кескіндеме-сәндік кескіндеме (қабырға бетіне, үйдің ішкі төбесіне (плафондар), қабырғасына (панно) салынатын суреттер);Қондырғылы кескіндеме – суреттер, яғни картиналар;сәндік суреттер (театр, кино көріністерін, ондағы киім үлгілерін әсемдейтін суреттер, миниатюра, т.б.). Суреттің өңін келтіретін бояулардың түрлері мен оны салу әдістеріне қарай да кескіндеме туындылары жіктеледі. Мысалы, майлы бояулы кескіндеме,фреска (кеппеген сылаққа сулы бояумен салынады), асекко (кепкен сылаққа сулы бояумен салынады), темпера, желімді бояумен, балауызбен, сырлы бояумен салынатын суреттер. Кескіндеменің керамикалық бояумен (тез балқитын әйнек-сырды күйдіріп жапсыратын), силикаттық бояумен (еритін әйнек) салынатын, т.б. түрлері бар.Мозаика мен витраж да кескіндемемен ұштасып жатады.Витраж- (фр. vitre, лат. vitrum - шыны) - металл (қорғасын) өзек арқылы бекітілген түрлі-түсті әйнектерден жасалатын ою-өрнекті немесе сюжетті-декоративті композиция.Кескіндеме туындыларын жасауда акварель, гуашь, пастель, тушь та молынан қолданылады. Мүсінрельефтіжұмырбарельефконтррельеф горельеф Мүсін - Әр түрлі материалдармен дөңгелек көлемді кеңістікте сомдалатын көркем шығарма.(саз, ермексаз, гипс, ағаш, қола, темір, т. б.) Мүсін жұмыр болады, оны барлық жағынан қарауға болады. Мүсінші өз ойын картинадағыдай тек бір жазықтықта кескіндемей, кеңістікте жан-жағынан бірдей көрінетіндей қып, толық мүсіндейді. Қағаз немесе кенеп бетіндегі суретті біз ылғы бір жағынан бір қалыпында ғана көреміз, ал мүсінді жан –жағынан, әр қалыпта көреміз. Мүсін, скульптура латынның sculptura, sculpo – деген сөзінен шыққан. Кесу, шабу, жону деген мағынаны білдіреді. Мүсін жұмыр болады, оны барлық жағынан қарауға болады. Мүсіндеудің сызба мен кескіндемеден айырмашылығы - барлық көлемін , пішінін анық көрсетеді. Мүсін өнері ежелден келе жатқан көне өнердің бір түрі болып табылады. Мүсіндеме негізінен 2 түрге бөлінеді:жұмыр (мүсінді жан-жағынан түгел көрсету) және рельефті (тегіс заттың бетіне бедер түсіру).барельеф (фигураның жартысынан көбі сыртқа шығып тұрады);горельеф(фигураның жартысы сыртқа шығып тұрады);контррельеф (фигура сыртқа емес, ішке кіріп тұрады). Сәулет өнеріКөлемді құрлыстар сәулетіҚала құрылысыЛаншафтты құрлыстар Сәулет өнері – үйлер, ғимараттар, көшелер жобалау және оны жасау өнері.Сәулет негізінен үш түрге бөлінеді. Бірінші көлемді құрылыстар сәулеті. Бұған тұрғызылған үйлер, қоғамдық орындар(мектеп, театр, стадион, дүкен т.б.) Екінші түрі ланшафтты сәулет. Ол негізінен демалыс орындарының құрылыстарымен байланысты. Бұған скверлер, сонымен қатар сәнді орындықтар, субұрқақтары бар саябақтар жатады. Сәулеттің үшінші түрі қала құрылысы. Бұған жаңадан қалалар мен ауылдар салу немесе қала аудандарын өзгерту жұмыстары жатады.Сәулет өнері–  құрылысты жобалау, салу, оған көркемдік бейне беру өнері. Архитектура латынша archіtectura, ал грекше аrchіtekton, яғни құрылысшы деген мағынаны білдіреді. Архитектура туындылары адамның күнбе-күнгі тіршілік ортасын қалыптастырады. Олар: әр түрлі қажеттіліктерді атқаруға арналған және адамның эстетикалық талғамына жауап бере алатындай болып салынған тұрғын үйлер, қоғамдық ғимараттар, өнеркәсіптік кешендер. Адамзат баласы көне заманнан бастап құрылыспен айналысқан. Адамдар неолит кезінде үйді ағаштан, қамыстан, талдан және балшықтан салды.  ДизайнЖарнамаКомпютерлікТырнақ үлгілеуСән үлгілеуИнтерьерЛаншафттыҮй тұрмысы бұйымдарыЖиһаз Дизайн – көркемсурет және сәулет өнерінің өнеркәсіп бұйымдарының ең үздік үлгілерін жасау және заттық ортаны үйлестіру шараларын қамтитын бағытының атауы. Дизайн қызметінің ерекшелігі – әсем әрі көркем жасалған тұтыну заттары мен бұйымдардың қоршаған ортаға лайық үйлесімін жүзеге асырып, ұдайы олардың жаңа үлгілерін ойлап табу. Дизайн 1928 ж. АҚШ-та пайда болды.Терминдік атауы жаңа болғанымен, оның негізі ерте замандарда-ақ қалыптасқан. Мысалы, қазақ халқының қолөнер бұйымдарының (қобыз, домбыра,сандық, ожау, торсық, қару-жарақтар, сәндік әшекейлі бұйымдар, т.б.) қайталанбас түрлері этнодизайндық үлгіде жасалған. Безендіру өнерінде де дизайнның әдіс-тәсілдері мен тәжірибесі кең қолданылады. Дизайн өнері заман талабына орай үнемі өзгеріп, дамып отырады. ТМД елдерінде, соның ішінде Қазақстанда дизайн өнері 1960 жылдан бастап жүйелі түрде қалыптасып, дами бастады. 1987 ж. Қазақстан Дизайнерлер одағы құрылды. Дизайн өнері қазіргі өскелең тұрмыстық жағдайлар мен талап-сұраныстарға байланысты жаңа сипаттарға ие болуда. Жарнама, плакаттар, кітап безендіру, өндіріс бұйымдарын жасау, жиhаз бұйымдарының жаңа үлгілерін өмірге әкелу, т.б. қазіргі заманғы кәсіптердің дамып-жетілуі дизайн өнерімен тығыз байланысты. Ұлттық этнодизайн да өзіндік қолтаңбасы бар өнер ретінде заман талабына сай даму үстінде. Сәндік қолданбалы өнер - халық тұрмысында кеңінен қолданатын түрлі қолөнер. Әрбір халықтың өзіндік тарихымен байланысты өнер.Сәндік қолданбалы өнер деп тек қана тәжірибелік жағынан емес, эстетикалық мәні жағынан да маңызды көркем жасалған өндірістік немесе қолөнер арқылы өмірге келген көркем туындыны айтады. Қазіргі кездегідей бұрынғы өткен заманда да адамдар өз тұрмысын өздері әсемдеуге ұмтылған. Адам өмірінде сәндік қолданбалы өнер шығармалары үлкен орын алады. Қазақ жерінде ХV ғасырда қолөнер ұлттық дәстүр тұрғысынан дамыған.Сәндік – қолданбалы өнерге: алаша, киіз, тоқыма бұйымдар, ағаштан жасалған бұйымдар, темірден түйілген бұйымдар, барлық адам қолынан шыққан қолөнер бұйымдарын жатқызамыз. «Біз кешегі бабаларымызбен ғана емес, бүгінгі бағамызбен, ертеңгі шамамызбен мақтана алатын қолөнер туындыларымызды да ойлауымыз керек» Н.Ә. Назарбаев Қию оңай демеңдер,Оған да өнер ой керек. Бос мақтанып жүрмеңдер,Қиюға пысық жан керек.