Ашы? саба? Сор?ыш ??рттар
Тақырыбы: «Сорғыш құрттар. Даму циклы және иелерін алмастыруы» Өткізген: биология пәні мұғалімі Дуйсалиева Айымгул Сериккалиевна Батыс Қазақстан облысы Теректі ауданы Чапаев жалпы орта білім беретін мектебі
Сабақтың мақсаты: 1. Білім беру мақсаты: сорғыш құрттар класының негізгі ерекшеліктерімен және даму циклын түсіндіру. 2. Дамыту мақсаты: өздігімен жұмыс істеу қабілетін, ақпаратты жинақтай білу дағдысын дамыту.3. Тәрбиелік мақсаты: гигиеналық талаптарды сақтап, денсаулығына дұрыс қарауға үйрету.Сабақтың түрі: аралас сабақСабақтың әдісі: баяндау, сұрақ-жауап, карточкалар, жұмбақ, салыстырмалы кестеСабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта слайд, плакат.
I.Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасып жаңа сабаққа бейімдеу, сабаққа дайындық деңгейін тексеруII.Үй тапсырмасын тексеру. Сәйкестендіру тесті арқылы III. Жаңа сабақ кезеңі. Слайдтарды пайдалана отырып, баяндау әдісімен түсіндіруIV. Жаңа сабақты бекіту. Деңгейлік сұрақтар.V. Сабақты қорытындылау. Ойын арқылы. Таблица толтыру.VI. Үйге тапсырма беру.VII. Бағалау.Сабақтың жоспары:
1. Екі жақты симметриялы, үш қабатты, көп жасушалы жәндіктерзәршығару2. Жалпақ құрттарда эктодерма мен энтодерма аралығында орналасқан дененің үшінші қабатықантарату және тынысалу3. Зоология ғылымының паразит құрттарды зерттейтін саласыэндопаразиттер4. Паразит құрттардың денесін қаптайтын тығыз түзілісмезодерма5.Жалпақ құрттар типіндегі ағзалардың ішекқуыстыларда болмаған жаңа жүйесіадам,мүйізді ірі қара6. Жалпақ құрттар типіндегі ағзаларда мүлде жоқ жүйелергельминтология7. Еркін жүзіп қимылдайтын, жалпақ құрттарға жататын кірпікшелі құртжалпақ құрттар8. Жануарлардың және адамның ішкі мүшелерінде паразиттік ететін жәндіктерақ сұлама9. Басында 4 сорғышы бар таспа құртсірқабық10. Ересек таспа құрттың негізгі иесі, сиыр цепенінің дернәсілдері дамидысиыр цепеніСәйкестендіру тесті
Сорғыш құрттар (бауыр сорғыш)Міндетті түрде аралық ие, негізгі ие ұғымдары нақтыланады.Бауыр сорғыш пен сиыр цепенінен сақтану жолдары (оқушылар жұптаса отырып гигиеналық талаптарды қорытып шығарады).
Деңгейлік сұрақтар.1 - Жеңіл сұрақтар:Бауырсорғыштың аралық иесі қандай жануар? (кіші тоспаұлу)2 - Күрделі сұрақтар:Алғашқы (тұрақты) ие және аралық ие ұғымын қалай түсінесіздер?(Алғашқы иеде паразит құрттардың жыныстық жолмен көбейетін ұрпақтары, аралық иеде дернәсілдік ұрпақтары тіршілік етеді.)3 - Өте қиын сұрақтар1) Сорғыштар класына жататын эндопаразиттер қандай аурулар туғызады?(Қансорғыш құрт – айырдене - шистозомоз ауруын туғызады – адамның құрсақ қуысы және қуық ірі веналарында, мысық сорғыш-описторхоз ауруына шалдығады.)
Жалпақ құрттардың ортақ белгілерін табу. Бұл жұмыс ойын түрінде өткізіледі- жалпақ құрттарға тән болса, балалар алақанын соғады, болмаса қолын көтереді.1. Ас ең әуелі ауыз қуысына түседі2. Жүйке жүйесі екі баған мен олардың ортасын қосатын сатылардан тұрады3. Жалпақ құрттар гермафродиттер4. Зәр шығару денені бойлай орналасқан түтікшелерден тұрады.5. Жалпақ құрттардың барлығы паразиттер.6. Бауырсорғыштың аралық иесі ірі қара мал7. Бауырсорғыштың екі сорғышы болады8. Сиыр церенін қайнамаған сүт арқылы жұқтырып алуға болады.
Таблица толтыр.1. Асқорыту жүйесі жойылған2. Негізгі және аралық иесі бар3. Суда еркін жүзеді4. Денесін кірпікшелер қаптаған5. Денесі ұзын, бунақтарға бөлінген6. Дене қимылын реттейтін әр түрлі бұлшықеттері бар7. Екі сорғышы балады: біреуі- ауызында, екншісі-бауырында8. Қарапайым көзшелері бар9. Дене пішіні жалпақ, жапырақ тәрізді10. Дернәсілдері мүйізді ірі қарада дамиды11. Негізгі иесі адам12. Эндопаразиттер13. Аралық иесі-кіші тоспаұлу14. Сорғыштары жоқ15. Басында 4 дөңгелек сорғыштары барКірпікшелі құрттар класыАқ сұламаСорғыш құрттар класы Бауыр сорғышТаспа құрттар класыСиыр цепені
Үйге тапсырма : § 42. Терминдерді жаттау. Паразит құрттардың бейімделу белгілерін жазып келу.Оқушыларды бағалау.
Сабаққа белсене қатысқандырыңа рахмет!