5 класс презентация по казахскому языку на тему Жиренше шешен
Үй тапсырмасын тексеру
Ойланайық:1.Мәтін кейіпкерлері кімдер?2. Шыңғысхан деген кім?3.Жошы хан деген кім?4. Кетбұға күйші деген кім?
Жошы хан(1187-1227 жылдары) – Шыңғыс ханның үлкен ұлы, моңғол қолбасшысы. Моңғол шапқыншылығынан кейін Қыпшақ даласында құрылған жаңа мемлекет - Жошы ұлысының негізін қалаушы, атақты Шыңғыс ханның қоңыратқызы Бөрте бәйбішесінен туған төрт ұлдың үлкені. Ол ересен күшті, ер жүрек, алған бетінен қайтпайтын қайсар адам болған.Өмірбаяны
ӨмірбаяныКетбұға (шамамен 1150 – 1225) – жырау, күйші, аңыз кейіпкер,қазақтың ұлы жыршысы, сазгер-күйшісі және халықтың тарихи аңыздарының кейіпкері. Оны көне дәуірдегі қазақ әдебиетінің негізін қалаушы деп те атайды. Кетбұға жыраудың өмірі мен шығармашылығы туралы деректер Түркі шежіресі кітабы мен халық аңыздарында кездеседі.
Жиренше шешен мен Қарашаш сұлу
Шешен деген кім?
Шешен- әрқашан шындықты айтып, аз сөзге көп мағына сыйғызатын, сөз тапқыш, сезімтал, әділ адам.
Жиренше шешен ауыз әдебиеті арқылы халық арасына атағы кеңінен жайылған адам.. Оның туған жылын, қайсы атадан шыққанын, өмір жолдарын дәл тауып айту мүмкін емес. Өйткені Жиренше шешен халық ауыз әдебиетіндегі Алдар Көсе, Қожанасыр тәрізді аңызға айналып кеткен бейне. Аңыз бойынша ол Әз Жәнібек ханның тұсында өмір сүрген. Жиренше шешен сол Әз Жәнібектің сарай биі, шешені болыпты. Өйткені халық аузында да, тарихи шежірелерде де екеуінің есімі қатар аталып отырады.
Қарашаш сұлу Жиреншенің әйелі, өте сұлу, ақылына көркі сай болған.Қарашаш та тарихта болған адам. Бірақ өмірі туралы деректер жоқ. Ол қашанда ақылдылығымен Жиреншеге тірек болады, ақылына ақыл қосып отырады. Яғни екеуі де аңыз әңгімелер кейіпкерлері.
Оқулықпен жұмыс.Мәтінді оқу.
Ойлан, дәлелде:І топ: Сөздікпен жұмыс.ІІ топ: Әңгімеден жұмбақтап сөйлесуді және оның шешуін тап.ІІІ топ:Әңгімеден диалогты тап.
Кейіпкерлерге мінездеме:І топ: Жиренше шешенІІ топ: Қарашаш сұлуІІІ топ: Өздеріңе ұнаған кейіпкерге хат жаз.
Тест сұрақтары:“Би” деген кім?а) сөзге шебер, ел мүддесін қорғайтын адамв) өз ойынан жыр шығаратын адамс) әнші , өнерлі адамАңыз-әңгіменің кейіпкерлері қайсы?а) Алпамыс, Қобыландыв) Ер Төстік, Аяз би, Керқұла атты Кендебай, Тазша балас) Асан қайғы ,Жиренше, Қорқыт, Қожанасыр
Тест сұрақтары:Жиренше кім?а) қазақтың ханыв) қазақтың шешеніс) қазақтың ақыныЖиренше шешен қай ханның тұсында өмір сүрген?а) Абылай ханның тұсындав) Жәнібек ханның тұсындас) Тәуке хан тұсындаАңыз әңгімеде кейіпкер кім?а) адамдарв) жануарларс) құстар
Тест сұрақтары:Жиренше қандай үйде тұрды?а) қараша үйдев) ақ үйдес) зәулім үйдеЖиренше Қарашашқа неге қызықты?а) сұлулығынав) кедейлігінес) ақылдылығына
Не білдім? Не ұқтым?
Үй тапсырмасы:Жиренше мен Қарашаш сұлу аңыз-әңгімесін оқуКейіпкерлерге хат жазу Бағалау.