Презентация ?аза? ?дебиеті А??улар ?йы?та?анда 8- сынып

Сабақтың тақырыбы: Әр өлеңі – бір әлем Білімділік мақсаты: М.Мақатаев өмірімен жан-жақты таныстырып,өлеңдерінің өзіндік табиғатын даралай,саралай отырып өзіндік ерекшелігіне назар аударту;Дамытушылық мақсаты: Әр оқушының өзіндік ой-қиялына ерік бере отырып,өзінше ой түюге баулу.шығармашылықпен жұмыс жасауға жұмылдыру арқылы таным-түсініктерін дамыту,тіл байлығының артуына ықпал жасау;Тәрбиелік мақсаты: туған жерін, елін сүюге,құрметтеуге тәрбиелеу. Өнер алды – қызыл тіл, Анаңдай оны құрметте. Қажымай, талмай, үйрен, біл, Асылын сөздің өрнекте. Ана тіл - асыл қазына Байлығың- білсең ол сенің. Жеткізер өмір жазына, Сонымен өсер өркенің,- дей отырып, сөз асылын,тіл тазалығын сезінетін кезекті сабағымызды бастаймыз. І. « Сандар сөйлейді» стратегиясы«Сандар сөйлейді» стратегиясы бойынша жылдам ойлау қабілетін дамыту үшін «Миға шабуыл» әдісі арқылы психологиялық дайындық.Санды сөзге айналдыру арқылы бүгінгі әңгіме арқауы болатын ақынды табу:17.27.25.1.6.1.16.12 17. 27. 25. 1. 6. 1. 16. 12. М Ұ Қ А Ғ А Л И Мұқағали отбасымен бірге ІІ. «Топтастыру » стратегиясы Мұқағали кім? Ақын Сүйікті жар әке ұстаз журналист Жазушы Сатирик драматург 1.Сүйікті жар – 1949 жылы 29 наурызда Ләсимаға үйленеді, оны Лашын деп атады, мамандығы- қазақ тілінің мұғалімі 2.Сүйікті әке- 6 баласы болды:1.Ләззат – 1949 жылы желтоқсанда туған,көктемде суық тиіп қайтыс болады.2.Майгүл – 1951 жылы мамырда туған,1962 жылы мотоцикл қағып қайтыс болады.3.Шолпан - бұл қызын «Менің кішкентай поэзиям» деп атаған,қазір ҚазҰУ ұстаз4. Алмагүл - қызы5. Айбар- ұлы6.Жұлдыз – ұлы, қазір заң қызметкері Қыздары- Майгүл ,Шолпан Ақынның жары- Лашын,қызы- Алмагүл, ұлы- Айбар Ұлы – Жұлдыз Келіні- Бақытгүл Ақынның анасы – Нағиман Батанқызы 3. ұстаз Ақынның ауылда орыс тілі пәнінің мұғалімі болып жүрген кезінен естелік4.Журналист 5.Драматург («Қош, махаббат»)6.Сатирик («Авария», «Қоныс құтты болсын», «Ұсталмайтын ұры жоқ»)7. Жазушы ( 4 әңгіме, «Марусяның тауы», «Құлпытас», «Әже», «Қос қарлығаш», «Жыл құстары » 2 повесі бар) 8.Ақын оған дәлел мына жыр жинақтары: Өз оқуында бір өлеңін тыңдату. ІІІ. Мұқағали – ғасырдың ғаламат ақыныМұғалім сөзі: Мұқағали- ғасырдың ғаламат ақыны.Оны ақын еткен , мәртебесін биіктеткен ,Ақындық ғарышқа самғатқан- қазақтың қара өлеңі. Шыр етіп дүниеге келгенде бесік жырымен, ана әлдиімен көзін Ашқан ол сол жырды жалғаушы болды. Бүгінгі ұрпағы Мұқағали өлеңдерін жатқа оқиды.Кәне ,ендеше кезекті ақын жырларына берелік: ақын өлеңдерін жатқа оқыту (Оқушылар ақын өлеңін жатқа оқиды) Ақынның жары Лашын, қызы Алмагүл, ұлы Айбар ІҮ. «Ой салу» стратегиясы 1. Мұқағали қызының есімі 7 . Сүйген жары2 . Аққулар туралы поэмасы 8. Мұңын шаққан ақын қыз3. Поэмасы4. Н.Нүсіпжанов айтатын ән аты5. Анасының есімі6. Ақынның туған жері м а й г ү л а қ қ у л а р ұ й ы қ т а ғ а н д а қ а ш қ ы н с а р ы ж а й л а у н а ғ и м а н қ а р а с а з л а ш ы н ф а р и з а ІҮ. Ұлылар үндестігі Мұқағали өлеңдерінің тақырыбы сан қырлы. Оған өздерің оқыған өлеңдер куә.Енді ақынның ағартушылық, Педагогикалық көзқарасының да мол болғанын уақыткөрсетіп отыр. Біз Мұқағалиды ақындық жағынан ұлы Абаймен қатар қойсақ, енді оның шығармаларын оқи отырып балаларды оқу-білімге нұсқаған алғашқы ағартушы ұстаз Ыбыраймен үндесетін бірнеше дәлелдемелік ұқсастықты көруге болатынына көзіміз жетті. Мұқағали қаламдас жолдас, інілерінің арасында 1841-1889 жж 48 жас 1931-1976 жж 45 жасАтасы Балғожа оқуға берген Анасы Нағиман білім алғызды7жылдық мектепті бітіріп,Балғожа Орта мектепті бітірген соң,селолық бидің хат жүргізушісі болды кеңестің хатшысы болды *Бастауыш мектепте оқытушы болды Қарасазда 7жылдық мектепте орыс тілінен мұғалім болды *Жас ұрпақты оқу-білімге шақырды Жас ұрпақты оқу-білімге шақырды*Кел, балалар ,оқылық, Бар кітапқа бас болған, Оқығанды көңілге Әліппе – ғылым атасы. Ықыласпен тоқылық. Әліппеден басталған, Оқысаңыз балалар, Даналықтың данасы. Шамнан шырақ жағылар. * * * Іздегенің алдыңнан Мектебің , мынау – класың, Сұрамай – ақ табылар! Осында он жыл тұрасың. Тарыдай болып кіресің, Таудай болып шығасың.*Ұстазы Ильминскийден кітаптар Почта арқылы орыс жазушыларының алып тұрды. кітаптарын алып тұрды.* Педагог К.Ушинскийдің «Детский Мир» К.Ушинскийдің еңбектерін жинап, оқып еңбегімен танысып,жоғары бағалайды. оқу-тәрбие жұмысына пайдаланған.*Өмірінің соңында қатты ауырады, оған Өмірінің соңында қатты ауырады, оған дәлел В.Катаринскийге жазған хаты. дәлел Н.Тілендиевке жазған хаты («Аманат хат» деп аталатын хатын оқу) «Естеліктер» кітабында Нұрғиса Тілендиев былай деп жазды: Мұқағали дүниеден өткен соң қатты күйзелдім.Жүрегім әлсіреп, екі ай емханада жаттым.Арада екі ай өткен соң жұмысқа кеттім, бешпентімнің қалтасынан хат шықты.Мұқағалидың жазуы: «Аға, мен ғой.Дертім қозып барады.Не боларын білмеймін. Мынаған назар аударып көріңіз,»- депті.Бұл «Есіңе мені алғайсың» өлеңі еді. «Есіңе мені алғайсың» әнін орындату не тыңдату) (ақынның өз оқуында «Есіңе мені алғайсың» өлеңін тыңдатып, Мәдина Ералиеваның орындауында әнді тыңдату) ҮІІ. «Тапқырлық стратегиясы» Алматы облысы,Еңбекшіқазақ ауданы Нұра ауылындағы Асы жайлауы мен Сарытауға баратын жол айырығында табиғаттың өзі кескіндеген ақын келбеті бар сай бүгінде «Мұқағали сайы» деп аталады. «Мен ескерткіш қоямын басыңызға, Қабыл алшы данышпан, ақын аға!»- деген тақырыпта әр бала өз ескерткішін сөзбен, мүсінмен ,не суретпен қою керек, бұл олардың ақынның туған күніне деген тартулары деп есептеледі. (слайдтан ескерткіштерін көрсету).Өлеңін әнімен тыңдату ҮІІІ. «Еркін ой » стратегиясы Болмасаң да ,ұқсап бақ» демекші Мұқағали ақын сияқты жыр жазайық.Мұқағали туралы шағын ой- толғаныс, бір шумақ өлең, не шығармалары бойынша сурет салу. Берілетін шумақ:.............................................................................. жас жандар,.............................................................................. тастаңдар............................................................................... бастаңдар,.............................................................................. дастан бар ҮІ. «Тумалы бейне » стратегиясы Сен білесің бе ? 1973 жылы Мұқағали «Аққулар ұйықтағанда » поэмасын жазды.Оны алғаш рет Ғабит Мүсіреповке оқып берген. Сонда жазушы риза болып, алтын қаламын берген екен. Ол қалам қазір Қарасаздағы ақын мұражайында сақтаулы тұр.( көрсету ,айту) Мұқағалидың ұлы Жұлдыз және келіні ІХ. «Мұқағали әлеміне шолу»1.Мұқағалидың туған күні,жылыА. 1931,18-наурыз Б.1931 , 9- ақпан В. 1931 жыл, 23 –қаңтар2.Мұқағалидың әкесінің атыА.Сүлеймен Б.Ахмет В.Мақатай3.Ақын қай жылы, қай мектепті бітірді?А.Қарасаз орта мектебі 1948Б. Нарынқол орта мектебі 1948В.Сарыбастау орта мектебі 19494.Ақынның әжесінің аты А. Мақпал Б. Зере В. Тиын5.Қарасазда Мұқағали мұражайы қашан ашылды ? А.1991 жыл, 5 шілде Б. 1980 жыл, 10 қазан В.1993 жыл,11қаңтар6. Ақынның азан шақырып қойылған аты ? А. Мұқағали Б.Мұратқали В.Мұқаметқали7.Мұқағали мұражайының ең алғашқы директоры А. Әбдіке Асанов Б. Жанат Сәрсенов В. Жолды Молдыбаев8. Мұқағали мұражайының қазіргі директоры А.Әбдіке Асанов Б. Жұмаш Өтеев В. Еркін Ібітанов9.Ақын мұражайының бас сәулетшісі кім? А.Кәрім Бекжанов Б. Сайрам Фазылов В. Сағи Жиенбаев10. Ақынның анасының аты кім? А. Зәуре Б. Нағиман В. Айтолқын №140 М. Мақатаев атындағы мектеп-гимназиясы 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Б Б б а а в а б б б Өзін-өзі тексеру: Х. Қорытынды Мұғалім сөзі: Жылдар өтер... туар әлі небір ақындар,бірақ Мұқағали жыры өз биігінде оқылып, әр адамның жадында жаттала береді.халықтың жыры да, пірі де – Мұқағали. «Өлді деуге сия ма, ойлаңдаршы, Өлмейтұғын артына сөз қалдырған,»- деп Абай атамыз айтқандай,Мұқағали өлген жоқ.Ол мәңгілік бізбен бірге. ХІ. Үйге тапсырма: «Мұқағалидай ақыны бар халық – бақытты халық,»- деп Фариза Оңғарсынова айтқандай, біз өте бақытты халықпыз,елміз.Ендеше осы тақырыпта шағын ой-толғау жазып келіңдер.Сабақты «Фариза ,Фариза жан,Фариза қыз» әнімен аяқтау.ХІІ.Білімдерін бағалау Қазақ ақын-жазушылары мен ел адамдары Мұқағалидың туған жеріндегі мұражайының ашылу салтанатында Мұқағали Мақатаевқа арналған мұражай