Презентация по географии на казахском по теме Бразилия (11 сынып)

БРАЗИЛИЯ Бразилия - Латын Америкасындағы ең ірі ел, жерінің ауданы және халқының саны жөнінен дүниежүзінде бесінші орынды алады. Аумағы мен ресурстық мүмкіншіліктеріне, экономикасының ауқымына байланысты Бразилияны, әдетте, «тропика алыбы» деп атайды. Жерінің ауданы-8,5млн км²Халқы – 193,3 млн адам (2009 ж.)Астанасы – БразилиаМемлекеттік құрылымы – федерациялық республика Мемлекет басшысы – президентЗаң шығарушы органы – Ұлттық КонгрессМемлекеттік тілі – португал тіліАқша бірлігі – реалӘкімшілік- аумақтық бірлігі – 26 штаттар және 1 федералдық округ Аумағының 93% - ы оңтүстік жарты шарда жатқан Бразилия жерінің табиғаты алуан түрлі. Ел аумағында Гвиана таулы үстіртінің оңтүстік бөлігі, Бразилия таулы үстірті және Амазонка ойпаты орналасқан. Бразилияның ең биік нүктесі – Бандейра (2890 м).Парагвай өзенінің жоғарғы ағысын Пантанал ойпаты алып жатыр.Табиғаты және табиғат ресурстары. Тұтасымен ежелгі Оңтүстік Америка платформасында орналасқан ел аумағы пайдалы қазбаларға да бай. Бразилия темір кенінің қоры жөнінен дүниежүзінде бірінші орын алады, мұнда аса ірі Каражас кен орны (18 млрд т) орналасқан. XX ғасырдың соңына қарай дүниежүзінде өндірілген темір кенінің 19 %-ы Бразилияға тиесілі болды. Елде марганец пен алмастың, бокситтің, алтынның және полиметалдардың дүниежүзілік маңызы бар кен орындары барланған. Елдегі аса ірі Каражас кен орнында темір, түсті және сирек кездесетін металдардың мол қоры табылған. Бразилия асыл тастарымен, бағалы металдармен де әйгілі. Соңғы жылдары Амазонияда алтын кен орындарыныңашылуын байланысты ел жаңа «алтын дүрбелеңін» бастан кешіруде. Бұл Канада, АҚШ және ОАР –дың аса ірі алтын өндірші компанияларының назарын аударып, ауданға алтын іздеушілер легінің ағылуына себепші болды. Соның нәтижесінде соңғы онжылдықта алтын өндіру көлемі екі есеге өсіп, 80 т-ға жетті. Атлант мұхиты жағалауында мұнай қоры барланған. Минералды шикізат ел экономикасының өркендеуінің басты алғышарттарына айналған. Экваторлық және субэкваторлық белдеуледі ылғалды экваторлық ормандар алып жатыр, оларды бразилиялықтар сельва деп атайды. Бразилия жерінің 60 %-ын алып жатқан сельвада ағаштардың 4 мыңнан аса түрі таралған, олардың көпшілігінің шаруашылық маңызы зор.Биіктігі 45 м-ге жететін сейба ағашынан мақтаға ұқсас талшық – капок алынады, қазіргі кезде бұл пайдалы ағаш басқа елдерде де өсіріледі. Гевея ағашынан табиғи каучук алынса, махагонидің өте бағалы қызыл сүрегі жиһаз жасауға пайдаланылады. Елдің Бразилия таулы үстірті орналасқан бөлігінде жауын – шашын түсуінің маусымдық ерекшелігіне байланысты саванналар мен сирек ормандар – кампостар өседі. Ылғалды кезеңде кампос орасан зор мал жайылымына айналады. Елдің оңтүстік – шығысында аса құнарлы қызыл топырақтар – терра роса таралған, климат жағдайлары да алуан түрлі дақылдарды өсіруге қолайлы.Бразилия жері, негізінен, экваторлық және субэкваторлық белдеулерде орналасқан, оңтүстік тропиктік белдеуге енеді.СЕЛЬВАГЕВЕЯ Ылғалды экваторлық ормандар алқабын дүниежүзіндегі ең мол сулы өзен – Амазонка мен оның салалары кесіп өтеді. Жер бедерінің ерекшелігіне орай, таулы үстірттен басталатын өзендер эенргияға бай. Әсіресе шығыстағы Парана және Сан-Франциску өзендері бойында аса маңызды су электр станцияларының жүйесі орналасқан. Өзендер елдің ішкергі аудандарымен қатынасатын су жолы қызметін де атқарады.ПАРАНА ӨЗЕНІСАН-ФРАНЦИСКУ ӨЗЕНІ Бразилия халқының саны 193,3 млн адам, яғни дүниежүзі тұрғындарының 2,8%- ын, Латын Америкасы халқының 1/3 бөлігін құрайды.Орташа есппен алғанда халық тығыздығы 1км² жерге 23 адам болғанымен, ел аумағы бойынша халық біркелкі қоныстанбаған. Халықтың басым көпшілігі Атлант мұхиты жағалауында шоғырланған. Мысалы , оңтүстік – шығыста халық тығыздығының көрсеткіші 70 адамнан асады. Елдің ішкі аудандарында халық сирек қоныстанған. Әсіресе солүстіктегі ну орманды аудандарда айқын байқалады, мұнда халық тығыздығы 1км² жерге 2-3 адамнан ғана келеді.ХАЛҚЫ Соңғы жылдарыБразилия халқының жас құрамында үлкен өзгерістер болды. Ел халқының 28%-дан астамын 15 жасқа дейінгілер құрағанымен, халық санының өсуі баяулай бастады. XX ғасырдың ортасында ел халқының жылына орташа есеппен 3%-ға артса , қазіргі кезде бұл көрсеткіш 1% -ды құрайды. Қазіргі кезде туу көрсеткіші 1000 адамға 17 адам, ал өлім 1000 адамға шаққанда 6 адамға тең. Қазіргі кезде Бразилия жерін 180-нен астам тілде сөйлейтін 200 үндіс тайпасы мекен етеді. XX ғасырдың басында Бразилия жеріне жапондар, арабтар және т.б. азиялықтар қоныс аудара бастады. Қазіргі кезде азиялықтар ел халқының 1%-дан астамын құрайды. Діни наным жағынан бразилиялықтардың көпшілігі – католиктер, елде протестанттар мен жергілікті діндерді ұстанушыларда бар. Соңғы онжылдықтарда қала халқының саны артуда, 2010 жылы Бразилияда қала халқының үлесі 81%- ға жетті. Аса ірі қалалары – Сан-Паулу, Рио-де-Жанейро, Белу-Оризонти, Ресифи, Порт-Алегри. Сан-ПаулуРио-де-Жанейро ШАРУАШЫЛЫҒЫ Бразилия экономикалық қуаты, ресурстық және әлеуметтік – экономикалық даму мүмкіншіліктеріне, аймақтық және дүниежүзілік шаруашылықтағы орнына байланысты дамушы дүниенің жетекші елдері қатарына жатады. XX ғасырдың соңына қарай жиынтық ішкі өнімнің көлемі жөнінен Бразилия дүниежүзіндегі алғашқы ондыққа енді, 2009 жылғы қорытындысы бойынша 9 орында. Ауыл шаруашылығы Бразилия экономикасының маңызды саласының бірі. Ел экспортқа шығарылатын ауыл шаруашылығы өнімдерінің көлемі бойынша дүниежүзінде АҚШ пен Франциядан кейін үшінші орын алады. Басты ауыл шаруышылығы дақылдары – кофе, күріш, қант қамысы, жүгері, қытайбұршақ, бида, какао, мақта. Мал шаруашылығында ірі қара малдың үлесі жоғары, оның саны (192 млн бас) жөнінен Бразилия дүниежүзінде тек Үндістаннан кейінгі орында. Бразилия жерінің 2/3 бөлігіне жуығын ормандар алып жатыр, жалпы бағалы ағаш қоры жөнінен ел дүниежүзінде бірінші орын алады. Орасан зор орман байлықтары әлі де болса жеткілікті дәрежеде пайдаланылмай келеді. Жыл сайын Амазонка ормандарынан 50 мың т-ға дейін табиғи каучук өнімдері, балауыз, сондай-ақ ақ жаңғақ жиналады.Оңтүстік аудандарда парагвай шайы мен араукария сүрегін дайындау жүргізіледі. Бразилияның энергия балансында су энергиясы және мұнай мен газ басым орын алады. Отынның басқа түрлері арасында қант қамысынан өндірілетін этил спиртінің маңызы артып келеді; қазіргі кезде елдегі автокөліктің 90%-дан астамы осы отынмен жұмыс істейді. Елдің мұнай кәсіпшіліктері ішкі сұраныстың жартысына жуығын ғана қамтамасыз етеді, негізгі мұнай кәсіпшіліктері теңіз жағалауларында орналасқан. Бұл салада «ПЕТРОБРАЗ» мемлекеттік мұнай компаниясы жетекші орын алады. Елдегі электр энергиясының 96%-ы су электр станцияларында өндіріледі. Әсіресе Парана мен Сан-Франциску өзендері алабының энергетикалық қоры неғұрлым толық пайдаланылған. Қазіргі кезде Амазонка алабының қорларын пайдалану қарқынды жүруде. Электр энергиясын өндңру жөнінен Бразилия алғашқы он ел қатарына кірді. Елдің машина жасау өнеркәсібі жалпы өнеркәсіп өнімінің 30%-дан астамын береді. Шетелдерден әкелінген тетіктерді құрастыру негізінде пайда болған автомобиль жасау кәсіпорындарында қазіргі кезде қажетті бөлшектердің барлығы жасалады. Бразилия 2009 жылы 3,2 млн автомобиль шығарды, жүк машиналары мен автобус жасаудан жүниежүзінде бесінші орынға шықты. Бұл салада жұмыс істейтін 21 компания арасында «Фольксваген-ду-Бразил», «Дженерал моторс», «Форд-Виллис», «Крайслер-ду-Бразил» жетекші орын алады. КӨЛІК ҚАТЫНАСЫ Көлік қатынасы салыстырмалы түрде жағалық аудандарда жақсы дамыған. Ішкі аудандардың табиғат ресурстарын игеру мақсатында салынған Трансамазония тасжолының басым бөлігінде қатты төсеніш қабаты жоқ. Қазіргі кезде теміржолдар бірыңғай жүйеге келтіруді қажет етеді. Елдегі тасжолдардың жалпы ұзындығы – 2 млн км- ден асса, теміржол 22 мың км-ге созылып жатыр. Сыртқы қатынастар теңіз және әуе көліктері арқылы жүзеге асырылады. Елде 4 мыңнан аса әуежайлар бар, олардың саны жөнінен Бразилия дүниежүзінде АҚШ-тан кейін 2-орынды иеленеді. Басты порттары – Витория, Сантус, Рио-де-Жанейро, Риу-Гранди. Теңіз кемелері Амазонка бойындағы Манаус портына дейін жетеді. МАНАУС порты Ел экспортқа темір кенін, машина жасау өнеркәсібінің өнімдерін, бұршақ пен ұн өнімдерін, кофе,какао, қант, жеміс шырындарын, боксит шығарса, мұнай, құрал-жабдықтар мен көмірді және т.б. шеттен сатып алады. Жалпы алғанда , ипорт көлемі экспорттан басым болғандықтан сыртқы саудаға кері сальдо тән. Бразилияның басты сауда серіктестері - ЕО елдері және АҚШ (оларға тауар айналымының ¼ бөлігі тиесілі), Латын Америкасы және Азия елдері. Елдің сыртқы қарызы көп болғанымен, қаржы күйзелісінен құтқару мақсатында халықаралық ұйымдар Бразилияға қомақты қаржы бөлуде.СЫРТҚЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ БАЙЛАНЫСТАР Бразилияның экономикалық- географиялық орнының ерекшеліктерін және қолайлы жақтарын атаңдар?Бразилия қандай елдермен шектеседі жен сол елдерді картадан көрсетіңдер?Әкімшілік бөлінуі .... Штаттан және .... Федералдық округтан тұрады?Бразилияның ең биік нүктесі .... Бразилия темңр кенінің өндіруден нешінші орында?Экваторлық және субэкваторлық белдеулерді ылғалды экватолық ормандар алып жатыр, оларды бразилиялықтар ..... деп атайды?Елдің оңтүстік – шығысында аса құнарлы қызыл топырақ - Аса ірі қалалары – Қазіргі кезде елдегі автокөліктің 90% - дан астамы осы отынмен жұмыс істейдіБразилияның энергия балансында осы отын түрлері басым орын алады.Бразилия ауыл шаруашылық өнімдерін шығарудан нешінші орын алады?Мал шарушылығы нешінші орында?Бразилиядағы басты порттарды ата .....Теңіз кемелері Амазонка бойындағы ..... портына дейін жетеді.Бразилия елі экспортқа ..... шығарадыБразилияның негізгі сауда серіктестері ............... Сабакты бекіту сұрақтары: §48.Бразилия мазмұндау.Тест сұрақтарын құрып келуҮйге тапсырма: