Презентация по казахскому языку на тему О?шау с?здер (8 класс)

І. Үй тапсырмасын пысықтау83жаттығу Бірыңғай мүшелер Мысалдар Бірыңғай бастауыштар Бірыңғай баяндауыштар Бірыңғай толықтауыштар Бірыңғай анықтауыштар Бірыңғай пысықтауыштар “Миға шабуыл”Сөйлем мүшелері дегеніміз не?Сөйлем мүшелері неше түрге бөлінеді?Тұрлаулы мүшелерге нелер жатады?Бастауыш дегеніміз не? Сұрақтары.Бастауыштың жасалу жолдары қай сөз таптарынан жасалады?Баяндауыш дегеніміз не? Сұрақтары.Баяндауыштың жасалу жолдары.Тұрлаусыз мүшеге нелер жатады?Толықтауыш дегеніміз не? Сұрақтары.Толықтауыштың жасалу жолдары.Анықтауыш дегеніміз не? Сұрақтары.Анықтауыш қай сөз табынан жасалатынын айтыңыз.Анықтауыш құрылымына қарай нешеге бөлінеді.Пысықтауыш дегеніміз не? Сұрақтары. Пысықтауыш қай сөз табынан жасалатынын айтыңыз.Пысықтауыш мағынасына қарай нешеге бөлінеді?Сөйлемнің айқындауыш мүшелері дегеніміз не? Сөйлемнің айқындауыш мүшелерінің неше түрі бар?Сөйлемнің бірыңғай мүшелері дегеніміз не?Мысал келтіріңіз? ІІІ. Жаңа сабақПсихологиялық дайындықӨзге тілде сөйле әлемді таң қылып, Ана тілін білмеу қандай заңдылық!Өсер бабаң, байтақ далаң тұрғанда,Ана тілің жасау керек мәңгілік! – деп бүгінгі сабағымызды қоғам қайраткері, ақын М.Шахановтың туған тілімізді қадірлеуге, қастерлеуге шақыратын өнегеге толы өлеңімен бастайық. Желтоқсанның он біріСынып жұмысыОқшау сөздер Мағынаны тану“Адасқан сөздер”(сөздерді орнына қойып, сөйлемнің мағынасын айтып, сөйлем мүшесіне талдау)1 сынақ ертең оқушылар болады 2 келмейтін сірә бүгін ол шығар 3 шіркіннің па дауысын-ай Оқушылар, ертең сынақ болады.Ол, сірә, бүгін келмейтін шығар.Па, шіркіннің дауысын-ай! Оқшау сөздердің белгілері:1.Сөйлем мүшесі қызметін атқара алмайды.2. Өзге сөздермен байланысқа түспейді.3. Сөйлем ішінде жеке тұрады, тыныс белгісі арқылы ажыратылады. Оқшау сөздер Сөйлемнің құрамында тұрса да, басқа мүшелермен грамматикалық байланысқа түспейтін, сөйлем мүшесі қызметін атқара алмайтын сөздер. «Бар білім-кітапта». Оқулықпен жұмыс. 67-жаттығу. 2. Сәйкестендіру Пәлі, шіркін, бәрекелді, моһ-моһ, әттеген-ай!      2) Қарағым, балам, айналайын, Ботагөз.          3) Әрине, меніңше, әуелі, сөйтіп , шынында.         Қыстырма  Одағай  Қаратпа 3. Деңгейлік тапсырмалар:І деңгей Оқшау сөздердің астын сыз, тыныс белгісін қой, түріне ажырат-Уа,Жиренше анау қаңбақ қайдан келеді,қайда барады екен? Пай-пай Көріңде өкіргір Қожекем-ай! Қатал едің жарықтық. Сізге бәлкім бұл таныс болмас. Сіздің халық-ақын халық менің ойымша. Жә көрген-білгеніңді тез айт! Біріншіден сөзде тұру керек.ІІ деңгей. Берілген сызба арқылы көрсетілген оқшау сөзді қатыстырып сөйлем құрастыру.1.-----------------------, ақсақал.2.-----------------------, қап!3.-----------------------, сірә,----------------------.                ІІІ деңгей. Оқшау сөздерді қатыстырып, мәтін құрастыру. 4. «Кім тапқыр?» оқшау сөздерді табу, түріне ажырту,қай шығармадан алынғанын айту.1. Ана керек, о адамдар,ана керек адамға,       Анасыздар аң сияқты күн кешіп жүр ғаламда ( Т.Айбергенов «Ана»)2. –Апыр-ай, қалай барам, қалай барам?Атармын аққу құсты қалай ғана?!  ( М.Мақатаев «Аққулар ұйықтағанда»)3. Уа, дала! Сен болмасаң гүл шығар ма еді? (Қадыр Мырза Әли)4.Балалар, аманбысың, шырақтарым. (Ж.Жабаев) 5. –Сөйлестім, тақсыр! Өзімді сөгіп салды,-деп жауап берді ( Жиреншенің сөзі)6. –Апырмай-ай, менің наубайдың баласы екенімді қайдан білдің? ( Аяз би ертегісінен) 7. Махамбеттің қай өлеңі оқшау сөзден басталады? ( «Қызғыш құс»)8. Ы.Алтынсариннің қай өлеңінде қаратпа сөз бар? («Кел, балар, оқылық») Талдау-табыс кілті ( сөйлем талдау) 1. Сөйлемдерді сөйлем мүшесіне талдау. Бастауыштарын қаратпа сөзге айналдыру, тыныс белгісін қою 1) Түс ауа үйге Рахат келді.2) Сәуле апай атайдың айтқанын жазып алды.3) Жолдастар келер ұрпақ жыр етер ұлы науқанды бастағалы тұр. 2. Қыстырма сөздерді тиісті орнына қою   1) ----------------, темір жолға тіке тартқан жөн бе деймін  2) ------------------, Шеген хатты сирек жазады.  3) Бүгін,-------------, қоймаға он жеті арба тары кетті.        3.Берілген сөйлемдердегі одағайлардың астын сыз.1) –Пәлі! Ақын ғой мынауың!-деді Қоржынбай.2) Туу, сізде шақпақ барын мүлде ұмытып кеткем ғой!3) –Әттеген-ай, оғы құрғыр да жоқ болды-ау!-деді Отар назаланып. Семантикалық карта № Мысалдар Қаратпа сөз Қыстырма сөз Одағай 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Оқшау сөздер Сөйлемнің құрамында тұрса да, басқа мүшелермен грамматикалық байланысқа түспейтін, сөйлем мүшесі қызметін атқара алмайтын сөздер. Сызбамен жұмыс1. _________, _________, _________ _________ _________. 2. _________, _________ _________. 3. _________ _________, _________! 4. _________, _________ _________ _________? 5. _________, _________, _________ _________ _________ _______! 6. _________ _________, _________, _________ _________. 7. _________, _________ _________, _________ _________. Үй жұмысы: 89-жаттығу Кестені толтырып, сөйлем құраңдар.