Мал ?сірсе?, ?ой ?сір ?німі оны? к?л — к?сір

Жалпы орта білім беретін Шипов мектебі Тақырыбы: “Мал өсірсең, қой өсірӨнімі оның көл – көсір” Жетекшісі: бастауыш сынып мұғаліміАйтмукашева А.З. Орындаған: 4 сынып оқушысы Сағынгереева Ырысханым Жобаның мақсаты: Қой қолтұқымдары туралы түсінікті кеңейту;Қойдан алынатын өнімдерді күнделікті тұрмыста пайдаланылуын анықтау;Шығармашылықпен жұмыстана отырып, жан – жақты ізденуге үйрену;Қасымдағы жолдастарыма қойдың пайдасын түсіндіру. Жоспар: I. Кіріспе:Төрт түлігім- байлығымII. Негізгі бөлім:а) Қой және қой жүнінің түрлері.б) Қой жүнінің емдік қасиеті. III. Қорытынды : Өзеннің көркі - тал, Өлкенің көркі - мал. Ақжайық Миронос Гиссар Еділбай Қойдың түрлері Қаракөл Қойдың пайдасы Сүті Құйрық майын емге пайдаланады Басын сыйлы қонаққа тартады Еті Терісінен киім тігеді Жүнінен киіз, шұлық, киіз үй жабдықтары жасалады Жауырын сүйегіне қарап ауа райын божайды Сүйегінен сабын жасайды Асық алады Қой малына берілген атаулар Тұсақ- екіден үшке шыққан, шағы-лысса да төлдемеген қой;Бағлан –ерте туған семіз қозы;Марқа –есейген қозы;Шүйделі қой –күзге қарай семіріп, май біткен қой;Саулық –төлдейтін үш жастан жоғары қой;Тоқты –6 айдан 1 жасқа дейінгі қозы;Сары қарын қой – 7-8 қоздаған қой;Қошқар – жыныстық қуаты жетілген еркек қой;Ісек -3 жаста піштіріліп жіберілген қошқар;Азбан -6-7 жасар қошқар; Су мен дымқылға иленбейді Бояуды жақсы сіңіреді және ұзақ уақыт бойы жоғалтпайды Мықтылығынтыруға өзінің жіңішкелігіндей сымтемірдің беріктігімен салыстыруға болады Жылуды жақсы сақтайды Жеңіл әрі жылы Қой жүнінің басқа үй жануарларының жүнінен ерекшелігі Созылғыш Емдік қасиеті бар Қой жүнінің құрамына қарай түрі Түбіт Биязы жүн Қылшық жүн Бұл түрі түбіттен әлдеқайда жуан әрі ұзын, бірақ бұйраланбайды Түбіт- ең жіңішке қылшық. Мұндай жүн үнемі ширатылып тұрады. Түбіт қой терісінің түбіндегі ең жұмсақ жүн. Қылшықсыз, ұлпалы, созылмалы жүн. Қозы жүні Бойдақ қой жүні Қошқар жүні Саулық жүні Қой жүнінің жас ерекшелігіне қарай түрі Емдік қасиеті ∙ Қой жүнінің емдік қасиетінің аса жоғары екенін бабаларымыз баяғыда-ақ білген.∙ Қой жүні бас ауруына бірден бір ем екенін шығыс жұрты зерттеп біліпті∙ Қойдың шуашы да бірқатар сырқаттан арылуға көмектеседі.∙ Шуаш қол терісі, өкше жарылғанда қаймаққа араластырып жақса, ем болмақ. ∙ Теріде ісіктер пайда болғанда шуашты жағып таңады. ∙ Буынның жел-құздан болатын ісігіне де шуашты қыздырып, дәкеге құйып, бүктеп, ауырған орынға таңады немесе оны жылқының еріген майына араластырып, қыздырып ауырған жерге жағады. Шуаштың құрамында сірке қышқылы, холестерин бар.  Қорытынды: 1.Еуропаның көптеген елдерінде адамның денсаулығына зиян келтірмейтін өнімдерге басым көңіл бөлінуде. 2. Қызылды – жасылды етіп, көзді арбайтын иісін былай қойғанда, синтетикалық (химиялық) заттан жасалатын бұйымдарды барымызша қолданбауға тырысайық. 3.Экологиялық тұрғыдан таза қой жүнін ысырап қылмай барымызды бағалай білейік дегім келеді. Өзіндік жарнама Төрт түлікке жататын,Шопан ата бағатын.Үй жануары қойдың даПайдасы көп адамға.Зерттеу жұмысын атқардым,Қой пайдасын ақтардым.Бұл зерттеуім өзімеПайдалы деп ойладым. 4 сынып оқушысы: Сағынгереева Ырысханым Пайдаланылған әдебиеттер: Қазақ халқының тұрмысы мен мәдениеті АлматыкітапҚазақстан елімен сиқырлы саяхатШымкент 2007 (60 – 137 беттер)Шеберлік Алматы “Қайнар” 1990 (28 – 47 беттер)Батыс Қазақстан ауыл шаруашылық энциклопедиясыОрал: Дастан, 2006 «Бала Би» журналы 2014 №6 11 – 18 бет