Elektroliz ucun Fardey qanunlari
Цyrəndim Bilmək İstəyirəm BİLİRƏM Maykl Faradey 1791-ci ildə dəmirзi ailəsində anadan olmuşdur. idi. Mayklın ilk təhsil aldığı illərdə ona maddi və mənəvi dəstək olan bцyьk qardaşı Robertdə dəmirзi idi. Təhsilli olmamasına baxmayaraq Fardeyin anası зox ağıllı və əməksevər bir qadın idi. O, Mayklın məşhurlaşdığı, nailiyyətlər qazandığı anları gцrьb oğluyla fəxr edirdi.Ailənin kiзik gəliri Maykla heз orta məktəbi bitirməyə imkan vermədi və o 13 yaşında kitab dьkkanı və cildləmə sabinin yanında kцməkзi kimi işə dьzəldi və orda 10 il davamlı olaraq işlədi. Bьtьn mu mьddətdə o əlinə keзən fizika, kimya kitablarını oxuyur, evdə yaratdığı kiзik laborotoriyada kitabda verilən sadə labarator işlərini gцrьrdь. Axşamlar və bazar gьnləri цzəl dərs mьhazirələrini gedib dinləyirdi və artiq 1824-cь ildə Kral cəmiyyətinin ьzvь, 1825-ci ildə Kral institutunun labaratoriya mьdьrь, 1833-1862-ci illərdə Kral institutunun kimya professoru olmuşdu. Fradeyin keзirdiyi mьhazirələr və “Şamın Tarixi”adlı elmi kitabı зox məşhur idi. O, 1831-ci ildə Elektromaqnit induksiyasını, 1845-də diamaqnetizmi, 1847-də paramaqnetizmi kəşf etmişdi. O, цz kabinetində kresloda oturub зay kənarında oynayan uşaqlara baxaraq цlmьşdь. Bu 25 avqust 1867-ci ildə baş vermişdi.Maykl Faradeyin məzarı Londonda Xayget məzarlığındadır. 1825-ci ildə Kral İnstitutunun kimya laborotoriyasının rəhbəri ağır xəstə olan Qemfri Devini əvəz etmişdir. Həmin ildə o, izobutilen və benzolu kəşf edərək onların kimyəvi və fiziki xassələrini цyrənmişdir.İngiltərə kraliзasının əmri ilə 1973-cь ildə Kral institutunda Faradeyin eksponatlarının muzeyi təşkil olunmuşdur. Faradeyin kəşf etdiyiBenzolun ilk nьmunəsi. Faradey Kral institutunun kimya laborotoriyasında M = K q Elektromaqnit induksiyası hadisəsi 1831-ci ildə Faradey tərəfindən kəşf edilmişdir.Bu hadisə aşağıdakından ibarətdir: Hər bir qapalı keзirici konturda,onun əhatə etdiyi səthdən keзən maqnit induksiyası seli dəyişdikdə, konturda elektrik cərəyanı əmələ gəlir. Bu cərəyan induksiya cərəyanı adlanır. Qapalı keзirici konturu bircinsli maqnit sahəsində dцndərdikdə induksiya cərəyanıalınır.Bu halda naqilin yaxınlığında maqnit sahəsi induksiyasının qiyməti sabit qalır,Onun yalnız konturun səthindən keзən seli dəyişir.Qapalı konturu bircinsli maqnitSahəsində irəli hərəkət etdirsək,o zaman ondan keзən induksiya seli sabit qalar və Induksiya cərəyanı yaranmaz.Qapalı konturda əmələ gələn cərəyan elə istiqamətə malikdir ki,onun yaratdığı maqnit induksiyası seli konturun əhatə etdiyi səthdən keзən və həmin cərəyanın цzьnь əmələ gətirən maqnit induksiyası selinin dəyişməsini kompensə edir. Elektrik sahəsinin təsirilə hərəkət edən ionlar elektrodlara зatdıqda neytrallaşırlar: onlar ya elektrod ьzərində maddə şəklində, yaxud onun yaxınlığında qaz şəklində ayrılırlar. Elektrolitdən cərəyan keзən zaman elektrodlar ьzərində maddə ayrılması hadisəsi ELEKTROLİZ adlanır. CuSO4 məhlulunda elektroliz zamanı Cu++ ionlarının katoda зatması nəticəsində bərpa prossesi gedir, yəni bu ionlar iki elektron qəbul edib neytral atoma зevrilirlər:Cu+++2e Cu Anodda isə oksidləşmə prosesi gedir. Elektroliz zamanı elektrod ьzərində ayrılan maddənin kьtləsi məhluldan keзən yьkьn miqdarı ilə dьz mьtənasibdir. M = k q Maddənin elektrokimyəvi ekvivalenti onun kimyəvi ekvivalenti ilə dьz mьtənasibdir. k = 1881 - ci ildə alьminium laborotoriya ьsulu ilə alınmış. Alьminium oksidini elektoliz etmək ьзьn elektrolizyor tətbiq olunur. Elektrolit olaraq ərinmiş kriolitdə gil torpaq məhlulu gцtьrьlьr. Maddə metal əritmək ьзьn olan tigelə tцkьlьr. Tigel цzь katod olur. Anod isə tigelə tцkьlmьş kцmьr зubuqlardır. Alьminiumun istehsal edilməsi ьзьn ucuz elektrik enerjisi və yaxşı alьminium filiz olmalıdır. Elektrolizdən relyefli(medal və ya sikkə pul)cisimlərin metal surətlərini almaq ьзьn istifadə olunur. Bu məqsədlə həmin cismin mumdan və ya digər plastik maddədən surəti hazırlanır və ona keзiricilik vermək ьзьn ьzərinə qrafit tozu зəkilir. Mьvafiq metalın duz məhlulu daxil edilmiş vannada bu surətdən katod kimi istifadə olunar. Elektroliz zamanı elektrolitin metal ionları katod ьzərinə toplanıb relyefli cisimin metal surətini yaradırlar. Bu ьsulu tətbiq etməklə mьrəkkəb formalı cisimlərin metal surətləri alınır. Qalvonoplastika ilk dəfə 1837-ci ildə B.Yakobi tərəfindən tətbiq olunmuşdur. QAŞIQLARI NECƏ QORUYA BİLƏRİK? QALVANOSTEGİYA Bu elektrolizin kцməyi ilə bir metal ьzərinə digər mexaniki mцhkəm, korroziyaya davamlı metal təbəqəsinin зəkilməsidir. Məsələn,nikkelləmə, xromlama,kadmiumlama və s.buna aiddir.Qalvanostegiya bəzək işləri ьзьn də tətbiq olunur. Buna qızıllama, gьmьşləmə, platinləmə daxildir. k a a s i r t k a 8 l i k l s i s 11 b a s a l t a 10 u k s s l u p m i 7 d i s a q 9 s z q a l u e i 6 Y E D A R A F 5 4 3 2 k i t p o 1 11. Musiqi notu 10. Xəritə,parзa nцvь,medikal center 9. Qəzet kцşkь 8. Kino və teatr işзisi (qadın) 7. Fiziki kəmiyyət Soldan sağa 6. İntiqam(sinonimi) 5. Matəm 4. Cismi əvvəlki vəziyyətinə qaytaran qьvvə 2. Dцvlət quruluşu 1. Fizikanın bir bцlməsi Yuxarıdan aşağıya k a a s i r t k a 8 l i k l s i s 11 b a s a l t a 10 u k s s l u p m i 7 d i s a q 9 s z q a l u e i 6 Y E D A R A F 5 4 3 2 k i t p o 1 Murquzov. M, Abdurazaqov.R, Mehrabov.A “ Fizika- 9” 2. Murquzov. M, Abdurazaqov.R, Mehrabov.A “ Fizika- 11”3. www.google.ru4. www.google.com