Презентация для проведения классных часов и внеклассных мероприятий Бауыржан Момышулы

Бауыржан  Момышұлы (1910 — 1982)  участник Великой Отечественной войны, Герой Советского Союза, панфиловец,участник битвы за Москву, писатель. Бауыржан Момышұлы (1910 - 1982)  Кеңес одағының батыры, жазушы, Екінші дүниежүзілік соғыстың даңқты жауынгері, әскери қолбасшы, стратег және тактик. Служба в армии Б. Момышулы в  Рабоче-Крестьянской Красной Армии служил с ноября 1932 по 1934 годы и с 1936 года, начинал рядовым красноармейцем.В 1933 году окончил полковую школу, артиллерийское военное училище, стал артиллерийским офицером.Служил на Дальнем Востоке под командованием Маршала Советского Союза В. К. Блюхера, в июле-августе 1938 года участвовал в боях с японской Квантунской армией у озера Хасан командиром артиллерийской батареи.В 1939—1940 годах служил на Украине, участвовал в походах на Карпаты и присоединении Бессарабии.В 1940-м вернулся в Казахстан, работал старшим инструктором Казвоенкомата.В боях Великой Отечественной войны с сентября 1941 года в составе 316-й стрелковой дивизии под командованиемгенерал-майора И. В. Панфилова.В должности командира батальона 1073-го Талгарского стрелкового полка 316-й стрелковой дивизии (с ноября 1941 — 8-я гвардейская стрелковая дивизия, 16-я армия, Западный фронт) старший лейтенант Момыш-улы при обороне Москвыучаствовал в двадцати семи боях.Во время второго генерального наступления вермахта на Москву с 16 по 18 ноября 1941 года батальон старшего лейтенанта Бауыржана Момыш-улы в отрыве от дивизии героически сражался на Волоколамском шоссе у деревни Матрёнино.Умелое руководство комбата позволило на 3 дня задержать немцев на данном рубеже. После чего старший лейтенант Момышулы вывел батальон из окружения боеспособным.Героический боевой путь батальона под командованием Бауыржана Момыш-улы описан в художественно-исторической книге Александра Бека «Волоколамское шоссе». Служба в армии На фронте командиром батальона Б. Момышулы провёл месяц, после чего был досрочно повышен в командирской должности — до командира своего же полка, оставаясь в звании старшего лейтенанта.Позже, будучи командиром 19-го гвардейского стрелкового полка, 26-30 ноября 1941 года гвардии старший лейтенант  Б. Момышулы в районе деревни Соколово Московской области вместе со своим полком в течение четырёх суток вёл упорные бои, успешно отбивая атаки противника. 5 декабря 1941 года Б. Момышулы был ранен, но поля боя не покинул.В ходе боя в деревне Дубровка Московской области он вновь был тяжело ранен.В январе-апреле 1942 года 8-я гвардейская стрелковая дивизия и 9-я гвардейская стрелковая дивизия, командиром которой Б. Момышулы был назначен впоследствии, вели бои с дивизией СС «Мертвая голова» (Totenkopf) и участвовали в Демянской операции («Демянский котёл»). Вскоре Б. Момышулы было присвоено звание гвардии полковника, и вышел приказ о его назначении командиром дивизии.В 1944 году Б. Момышулы окончил курсы усовершенствования офицерского состава при Военной академии Генерального штаба.С 28 января 1945 года гвардии полковник Бауыржан Момышулы командовал 9-й гвардейской стрелковой дивизией 2-го гвардейского стрелкового корпуса 6-й гвардейской армии 2-го Прибалтийского фронта.В феврале — марте 1945 года северо-западнее станции Приекуле (Латвия) части умело руководимой им дивизии прорвали три полосы сильно укреплённой обороны противника. В результате наступления дивизии было освобождено 15 населённых пунктов, нанесён значительный урон врагу в живой силе и боевой технике. Соғыс алдында 1928-1930 жылдары бастауыш мектепте ұстаздық етеді. Біраз уақыт аудандық атқару комитетінің жауапты хатшысы ретінде қызмет атқарады. Аудандық милицияда 6 айдай жұмыс істейді.1932 - 1934 жылдар аралығында Қызыл Армия қатарына қызмет етеді. 1933 жылы полк мектебін бітіреді.Атқару комитетіндегі қызметімен көзге түскен Бауыржан Тимофей Дубовиктің қолдауымен Шымкент өнеркәсіп банкінің экономисі болады. Осы қызметте жүрген уақытта 1936 жылы Республикалық банктің меңгерушісі Б.М.Барханның жолдамасымен Ленинградтағы Финанс академиясының жанындағы бір жылдық курсты бітіреді. Біліктілігін бағалаған басшылық оны КСРО өнеркәсіп банкінің республикалық басқармасына аға консультант ретінде тағайындайды.1936 жылы жаңадан құрылып жатқан бөлімге взвод командирлігіне шақырылады. Бұл кезде рота командирі, полк штабы бастығының көмекшісі болады.1939 жылы әкесі Момыш қайтыс болады.1941 жылы Қазақ әскери комиссариатының нұсқаушысы қызметін атқарады. Ұлы Отан соғысына 1941 жылдың қыркүйегінен бастап қатысты. 316 атқыштар дивизиясының жасақталуына белсене атсалысып, сол дивизия құрамында майданға аттанады.1941 жылдың 26 қарашасында маршал Рокоссовский полк командирі етіп тағайындайды.1941-1945 жылдары Панфилов атындағы 8-гвардиялық дивизияның батальон, полк командирі, соғыстың соңғы жылдары аталған дивизияның командирі болады.1942 жылдың 6 маусымында "Қызыл Жұлдыз" орденімен марапатталады.1944 жылы денсаулығына байланысты Алматы госпиталіне жіберіледі. Күндіз жау көзіне түспеу үшін жауынгерлеріне түнделетіп жүруді бұйырады. Күндіз қалың тоғайда тыныстап, түнде барлаушылар арқылы белгіленген бағытпен сақтана жүріп отырған жауынгерлер табандылық пен төзімділік көрсетіп, қалың қарағайлы тоғай ішінің қалың қарын омбылай жүре отырып, екі күннен кейін Новлянск пен Ивановск деревняларының аралығынан шығады. Барлаушылардың айтуынша, осы Ивановск деревнясында панфиловшылардың 1075-полкінің бірінші батальоны тұрады екен. Бұлар әлі шайқасқа қатыспағандықтан тың тұрады.Әдісқой, тәжірибелі комдив И.В. Панфилов бұл полкті уақытша әдейі резервте ұстап тұр екен. «Б.Момышұлы басқарған батальон түгелдей жау қолынан қаза тауып, жойылып кетті» деген лақапты естіген олар түгелдей аман оралған жауынгерлерді зор қуанышпен қарсы алды. Бауыржан бастаған батальон жауынгерлерін көргенде И.В.Панфилов қуанғаннан көзіне жас алады. Иван Васильевич көптен көрмеген бауырын кездестіргендей Бауыржанды қаусыра құшақтай алып, бетінен сүйіп: «Жарайсың, сұңқарым!» деп арқасынан қағады.19 гвардиялық атқыштар полкінің командирі ретінде 1941 жылдың 26-30 қараша күндері гвардия капитан Момышұлы Мәскеу облысының Соколово деревнясының маңында неміс әскерінің шабуылын 4 тәулік бойы қайтарып, сәтті ұрыс жүргізді. 1941 жылдың 5 желтоқсанында омыртқаға оқ тиіп, жарақат алды. Әзілхан Нұршайықовтың "Ақиқат пен Аңыз" кітабында Бауыржан өзін санбатқа жеткізгенде дәрігерлер дереу госпитальға апару керек деп шешкендігін, бірақ ол тапаншамен дәрігерді қорқытып, оқты сол жерде шығаруды бұйырғанын айтады. Оқты алып, жараны таңғаннан кейін капитан Бауыржан Момышұлы ұрыс алаңына қайта оралады.Кеңес әскерлерінің 1942 жылғы қаңтар-ақпан айларындағы ұрыстарында 8-гвардиялық дивизияның Бауыржан Момышұлы басқарған полк жауынгерлері ерекше көзге түсті. Дивизия екі ай ішінде батысқа қарай 500-600 шақырым алға басып, фашистердің мыңдаған солдаты мен офицерлерін саптан шығарады, жаудың көптеген техникасын жойып жіберді.1944 жылы Комдив болып жүрген кезінде Дубровка деревнясының маңында болған ұрыс кезінде тағы қатты жараланады. Өз айтуынша құйымшақпен жерден шығып тұрған темірге құлаған екен. Біраз уақыт атқа отыра алмай және шалқасынан жата алмай жүрді, бірақ госпитальге бармады.1945 жылдың 21 қаңтарынан бастап гвардия полковник Бауыржан Момышұлы Екінші Прибалтика майданының, 6 гвардиялық армиясының, 2 гвардия атқыштар полкінің 9 гвардия атқыштар дивизиясын басқарды. 1945 жылдың ақпан-наурыз айларында Бауыржан Момышұлы басқарған дивизия Приекуле станциясының солтүстік-батыс жағында орналасқан неміс әскерінің үш бекінісін бұзып өтеді. Дивизия шабуылының нәтижесінде 15 елді мекен босатылды, ал жау әскеріне үлкен зиян тиген болатын.Бауыржан Момышұлының қатардағы жауынгерлер жайлы айтқан нақылға бергісіз сөздері халқымыздың есінде. Даңқты қолбасшы солдаттың мінез-құлқын, парасатын, елі үшін шыбын жанын қиятын ерлігін ерекше бағалай білген. Соның арқасында оларды ерлік жеңістерге бастап, жігерлендіріп отырған.Бауыржан Момышұлы соғыс жылдарында адуынды да қатал әскери басшы болып қана қойған жоқ, сонымен қатар қарамағындағы жауынгерлер мен офицерлердің ақылгөй жетекшісі, зерделі де білгір, байыпты да мейірман тәрбиешісі де бола білді.Гвардия полковнигі Бауыржан Момышұлының 1990 жылдың 12 желтоқсанында туғанына 80 жыл толуына орай Кеңес Одағының Батыры деген жоғары атақ берілді. Б.Момышұлының «Әділет қашанда жеңеді, ол кешіксе де келмей қоймайды» деген сөзі шындыққа айналып, ел тілегі орындалды. Б. Момышулы - замечательный писатель, основоположенник военного жанра в казахской художественной литературе. Мы предлагаем вам познакомиться с его творчеством, прочитав его книги: «История одной ночи».«За нами Москва. Записки офицера».Биографическая повесть о генерале И. В. Панфилове «Наш генерал».Книга повестей и рассказов «Наша семья» (удостоена Государственной премии Казахской ССР в 1976 году).Путевые очерки «Кубинские встречи».Книга-хроника «Психология войны».Рассказы «Я помню их», «Помкомвзвода Николай Редин», «Спина» и др. Многие слова Б.Момышулы стали «крылатыми» и звучат как военная истина: «Любить свой народ не значит ненавидеть другой».«Справедливость поспешает медленно, но приходит неизбежно».«Честь за хлеб не продавай».«Говорят, что в бою много случайностей; я этого не признаю, отрицаю, в бою нет случайностей. Под случайностью прикрывается всякая расхлябанность, неорганизованность, необдуманные действия офицера. Война не является для неё оправданием. Все то, что происходит в бою — закономерно и подчинено определенным законам».«Командир не должен быть ни безрассудно решительным, ни рассудительным без решительности. Однобокость — порок командира».«Идеал боя — это выигрыш боя без потерь. Искусство боя — это выигрыш боя с наименьшими потерями».«Самое грозное оружие — это душа солдата, а боеприпасы к нему — это духовная пища».«За Родину в огонь войдя — не сгоришь».«Лучше гнуться под тяжестью правды, чем порхать на крыльях лжи».«Умей читать газету между строк».