Презентация на тему: ?лес. Жай б?лшек

Математика пәні мұғалімі:Доланова А.Қ Үлес. Жай бөлшек 5 сынып.Математика Сабақтың мақсаты: Оқушыларға жай бөлшек , үлес , алым , бөлім туралы түсініктер беру .Екі натурал санның бөліндісін жай бөлшек түрінде жаза білуге үйрету .Натурал санды жай бөлшек түрінде жаза білуге үйрету.. Оқушылардың логикалық ойлау қабілеті мен есептеу дағдыларын жетілдіру.Белсенділіктерін арттыру , оқушылардың пәнге деген қызығушылығын дамыту.Оқушының ауызша сұрақтарға тез жауап беру қабілеттерін дамыту.Оқуға саналы сезімге ,жауапкершілікке өз бетінше еңбектенуге тәрбиелеу.Тез ойлап , тез қорытуға және сөйлеу мәнеріне тәрбиелеу. Жай бөлшек Алымы бірге тебөлшектер бірлік (аликвоттық)бөлшектер деп аталады.Мыс: ; ; ; ... Жүйеленген бөлшектер алымы – кез-келген сан бөлімі – не 10n , не 60n Мыс: Жай бөлшек =а-алымыв-бөлімі мысалы: Бөлшек түрінде жазып және оқып шығыңдар: Алымы Бөлімі Жазылуы Алымы Бөлімі Жазылуы Алымы Бөлімі Жазылуы Бөлшектерді жазып және оқып шығыңдар: Алымы Бөлімі Жазылуы Алымы Бөлімі Жазылуы Алымы Бөлімі Жазылуы Бөлшек түрінде жазып және оқып шығыңдар: Алымы Бөлімі Жазылуы Алымы Бөлімі Жазылуы a a ѕ ,ј нені білдіреді түсіндір. a b с Боялған бөлігін бөлшек түрінде жаз • O • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Бөліктерге бөл,боя,бөлшек түрінде жаз. Жай бөлшектер Дұрыс бөлшек Бұрыс бөлшек > 1 < 1 Бұрыс бөлшек = 1 немесе алымы < бөлімі алымы > бөлімі алымы = бөлімі Жай бөлшектің алымы бөлімінен кіші болуы , тең болуы немесе үлкен болуы мүмкін. Алымы бөлімінен кіші бөлшек дұрыс бөлшек деп аталады. Мысалы : Кез келген дұрыс бөлшек 1- ден кіші болады. Алымы бөлімінен үлкен немесе тең болатын бөлшек бұрыс бөлшек деп аталады. Мысалы : Кез келген бұрыс бөлшек 1- ден үлкен немесе 1- ге тең. Мысалы : АРАЛАС САН Бүтін бөлігі Бөлшек бөлігі < 1 = 1 > 1 Аралас сан аралас сан ( аралас бөлшек ) деп аталады.Оқылуы : «Бір бүтін бестен үш» . 1 – саны бүтін бөлігі , ал 3/5 - бөлшек бөлігі.Бүтін бөліктен және бөлшек бөліктен тұратын санды аралас сан деп атайды.Бұрыс бөлшекті аралас сан түрінде жазу үшін :бөлшектің алымын бөліміне бөлу керек;толымсыз бөлінді аралас санның бүтін бөлігі болады;қалдық бөлшек бөліктің алымы болады. Мысалы , Аралас санды бұрыс бөлшек түрінде жазу үшін :аралас санның бүтін бөлігін бөлшек бөлігінің бөліміне көбейту керек.шыққан санды бөлшек бөлігінің алымына қосып , алымына жазу керек.бөлшектің бөлімін өзгертпей бөлімі етіп қалдыру керек. Мысалы : Натурал санды аралас сан түрінде жазуға болады. Мысалы : Координаталық сәуле Ереже : Бірлік кесіндісі берілген сәуле координаталық сәуле деп аталады.О нүктесі - санақ басыОА бірлік кесіндіА(1) А нүктесінің координатасы 0 1 2 3О А В С х Бөлшектердің координаталық сәуледе кескінделуі. Мысалы , ј ,ѕ бөлшектерін координаталық сәуледе кескіндейік.0 1/4 3/4 1 2 А В С Д Аралас сандарды координаталық сәуледе кескіндеу Аралас сандарды координаталық сәуледе кескіндеуМысалы : аралас сандарын Бөлшекті координаталық сәуледе кескіндеу үшін :бөлшектің бөлімінде қандай сан болса , бірлік кесінді сонша тең бөлікке бөлінеді.бөлшектің алымында қандай сан болса , бірлік кесіндінің сонша бөлігін алу керек.Дұрыс бөлшек 1 – ден кіші болғандықтан , ол координаталық сәуледе 0- ден 1- ге дейінгі аралықтағы нүктелермен кескінделеді.Бұрыс бөлшек 1-ге тең немесе 1- ден үлкен болғандықтан , координаталық сәуледе 1-де немесе 1- дің оң жағында кескінделеді.Координаталық сәуле бойында берілген нүкте бір ғана санға сәйкес келеді. Мысалы:1ј;1ѕ аралас санды координаталық сәуледе кескіндейік. 0 1 1ј 1ѕ 2 А В С Д Жай бөлшектерді ең кіші ортақ бөлімге келтіру Бөлшектерді ең кіші ортақ бөлімге келтіру үшін :берілген бөлшектердің бөлімінің ең кіші ортақ еселігін , яғни ең кіші ортақ еселігін табу керек;бөлшектің әрқайсысы үшін толықтауыш көбейткішті табу керек;әрбір бөлшектің алымы мен бөлімін сол бөлшектердің толықтауыш көбейткішіне көбейту керек. ЕКОЕ(7,4,14)=28Мысалы : ЕКОЕ(9,12)=36 Мысалы : < < Жай бөлшектерді салыстыру