Алтай литератураннын урогы 10-чы класста . Уроктын темазы : А.Г. Калкиннин кай чорчоктори. 4 Амадузы: 1. Уренчиктерди ]узун-]уур эп- аргалар (сурактар, ]уруктар) ажыра кай чорчокло]илбиркедери. 2.Тапкырга таскадары. (каруулар ажыра тил темиктирери)

Кайчы кайлаза Алтайдын ээзи тындап отурат Биография: Алексей Григорьевич Калкин укту-тцсту кайчылардын билезинен. Ол сагал (саал) сццкту, 1925 jылда 4 апрельда Улаган аймакта Паспарты jуртта чыккан. Алексей Григорьевичтин АдазыКалкин Григорий Иванович А. Г. Калкиннин энези: Олордын билезинде баштапкы балазы кыс болгон.Ады Боксу. Экинчи балазы - Jамай (Иван).Jамайды ээчий чыккан бала база уул. Оны улус Алёш (Алексей) деп адаган. Алёшты ээчий Майнаш, Борогуш. Ольга, Есемяк деп балдар чыккандар. Анайып Калкиндердин билези балдарыла кожо тогус кижиге jеткен. Алексейдин кичинектен ала кцзиннин су-кадыгыла база коомой болгон. Бу уулчактын кцгустузи ада-энеге элден озо билдирген. Уулчак анчада ла улустын озогы куучынын, чцрчцктцрин, кеп, укаа сцстцрин, табышкактарын укканда, олордын бир де jерин, сцстцрин чачпай, ойто айдып берериле сурекей аныланып туратан. Ол кай чорчокти айдып баштап турарда ого сегис-тогус jаш болгон. База бир тебу – ол jиит кайчылардын маргаанында турушканы. Бу маргаан 1947 jылда Горно-Алтайский автономный областьтын тозолгонинен ала 75 jылдыгына учурлалган болгон.Маргаанда Улаганнын кайчызы Алексей Калкин баштапкы jер алган.Кайчылардын маргаанында алган jену ого ол тушта алтай калыктын поэттериле, кожончыларыла таныжып, Алтайдын текши культуралык jуруминде туружар арга берген. 1948 jылда А.Калкин областьтын jиит jайалтарыла кожо Москва jаар атанган. Анда онын айткан: “Маадай – Кара” деп чорчогин ол тушта Московский Государственный педагогический институттын аспиранты С.С.Суразаков бичип алган.Бу ойдон бери кайчы ла билимчи наjылар боло берген, олордын jаштары туней, кубарлаш улус болгон. С.С.Суразаков кайчынан коп тоолу кай чорчоктор бичип, олорды шиндеп , кепке базып, орус тилге кочурип,jаан иш откурген. С. С. Суразаков 1973 jылда “Маадай-Кара”Чорчокло иштеген ойи. Алексей Григорьевич ле Евдокия Яковлевна балдарыла кожо Евгений Алексеевич, Элбек Алексеевич, Надежда Алексеевна. 1977 jылда Москвада лауреат-кайчы деп адаткан А.Г.Калкин Наjыларыла А.Г.Калкин, Т.А.Чачияков, С.И.Савдин – Алтайдын кайчылары Аржан Адаров, Игнат Ортонулов, Алексей Калкин Игнат Иванович Ортонулов - Алексей Калкиннин кай-чорчокторине иллюстрацияларын jураган “Когутей – Мерген” “Маадай-Кара” деп чорчокко И.И.Ортонуловтын линогравюразы. Кайчы Н.У.Улагашев- эн баштапкы кайчы Алтайдын кайчылары А.Г.Калкин, Т.А.Чачияков, С.И.Савдин Кайчы А.Кёзёрёков Кайчы, билимчи Т.Б.Шинжин Кайчы О.Отуков «Алтай – кай» Кайчылардын маргааны Алексей Топчин Элес Тадыкин 2003 j. Паспартынын школы А.Калкиннин адын адаткан А.Г.Калкиннин угы-тоози. Спасибо за внимание!Быйан болзын!