10 нчы сыйныфта татар татар теле д?ресе К?п м?гън?ле с?зл?р

1. Баланың йөзе, күк йөзе, ипи йөзе, йөзе (намусы) саф,чиста.2. Балык тәңкәсе, кесәдә тәңкәләр чылтырый.3. Вак-төяк такталар; Карчыклар вак-төяк ыбыр-чыбырны (балаларны) үзләре белән өстериләр....(К.Нәҗми) Хәзрәт вак-төяк (дәрәҗәсез) кешеләр аңламый торган әйберләр турында сөйләшә...(М.Гафури)4. Зур калын гәүдәле кеше; ....Вокзалны бушатуда зур роль уйнады.(Ш.Усманов) Гаяз, - дим син, -һичшиксез, бик зур кеше булырсың, зур җитәкче булырсың син. (М.Әмир)5. Җил көчәйгән саен дулкын арта. (Ф.Кәрим) Электромагнитик дулкыннар; ...Солтан балалар дулкынын узып, укытучылар бүлмәсенә узды (Г.Кутуй). Әле дә күз алдымда дулкын чәчең (Ш.Маннур) Ачу, нәфрәт дулкыны астында тыела алмый каласың (Ф.Кәрим) Аңлатмалы сүзлектән әлеге сүзнең төп һәм күчерелмә мәгнәсен язып алырга кирәк Үрнәк: ЙөзТөп мәгънә: Кеше башының алгы өлеше, бит (Көләч йөз).Күчерелмә мәгънә: 1. Нәрсәнең дә булса өске ягы, өсте (Ипи йөзе).2. Кемнең яки нәрсәнең дә булса, үзенә генә хас сыйфаты (Язучының иҗат йөзе).3. Дәрәҗә, абруй, намус (Кешелек йөзен югалту). Төп мәгънәне белдергән сүзләр астына ике сызык, күчерелмә мәгънәне белдергән сүзләр астына бер сызык сызарга. Кабып йотар алдыннан төлке дә тавыкны мактый. Мәкаль. Солтан, Гайбәт сату була дип, әйтер сүзен йотып, әйтмичә калды. А.Расих. Яңалык Ильясны шулкадәр йотты, ул хәтта кызның якташы булуын да онытты. А.Расих Иптәшенең начар, йомшак булуына Габитның эче поша башлады. Ф.Кәрим. Су күп булганга, биредә климат та йомшак. Йомшак туфрак . Менә, ичмасам, безнең эшче халыкны әйтсәң дә ярый, алтын бит алар. Ш.Камал. Анысы инде, алтыным, кайчакта дагалы ат та абына. Р.Ишморат. Җир астыннан тапкан алтыннары күзне чагылдырып торалар. М.Гафури. Карап торам, шаулап бозлар ага, ярга сыймый Идел ташкыны. Ф.Кәрим. Тик соңгы вакытта бүләкләр дә арадагы бозны эретә алмый башладылар. Ә.Маликов. Бозны күптән түгел генә себереп чыгарганнар һәм аңа су сипкәннәр булса кирәк. дәфтәр көндәлек