[ц] тутукъ сеси. [ц] тутукъ сесини Ц,ц «цэ» арифинен бельгилев.

1 СЫНЫФ ИЧЮН ДЕРС
АНА ТИЛИ (ОКЪУВНЫ ОГРЕТЮВ)
Мевзу: [ц] тутукъ сеси. [ц] тутукъ сесини Ц,ц «цэ» арифинен бельгилев. Метинни окъув ве субетлешюв. Ёл къаиделери акъкъында субет.
Макъсат:
- [ц] сеси ве «цэ» арифинен таныштырмакъ ичюн шараит яратмакъ;
-Ц,ц арифлерини басма шекильде язмагъа огретмек;
-Сезлерге келишикли схемалар тизюв бильгилерини къавийлештирмек;
-окъв техникасы устюнден иш алып бармакъ;
-[ц] сеси сезлернинъ башында, ортасында, сонъунда ишлетильгенини; айырмагъа огретмек;
- сезлерни эджаларгъа больмек, сез талили схемасы ве ургъу ишаретлеринен чалышмакъ;
- балаларнынъ агъзавий нуткъуны инкишаф этмек;
- Ёл къаиделерини балаларнынъ акъылларына тюшюрмек;
- эртарафлама окъув вазифелерин шекиллендирмек (формировать универсальные учебные действия (УУД)).
1. Шахсиетлик – окъув фаалиетини къазанчлар критерийине бакъып, баха къоюв къалиетине эсасланмакъ керек бунъа къошма оларакъ окъувгъа олгъан севгини сакъламакъ лязим.
2. Регулятив яни мунтазамлыкъ усуллары: оджанынъ ярдымынен дерсте къоюлгъан макъсатны бельгилемек ве оны шекиллендирмек озюнинъ де арекетлерини шу къоюлгъан вазифелерге эсасланып иланлаштырмакъ.
3. Эр кезнен тиль тапмакъ усуллары: динълемек ве дигерлернинъ айткъан нуткъыны анъламакъ, эм де озюнинъ фикирлерини агъзавий шекильде ифаде этмеге бильмек.
4. Бильги алув усуллары: озь билим даиренъде айланмагъа огретюв, метинде берильген суаллерге джевапларыны тапмакъ суаллерге джевап къайтармагъа огренип, оларгъа догъру джевап бермек.
5.Коргезме: Элифбе, ресимлер, эжда джедвеллери.
Дерс кетишаты1. Тешкилий къысым-Селямлашув-Мерабанъыз, балалар!
-Саба! Кунеш кокке котериле! 1-А сыныфымыз мусафиримизнен корюше!
2. Берильген бильгилерни муимлештирмек (актуализация опорных знаний).(оценивание)
Бугунь кечкен дерслерде огренген арифлеримизни текрарлайджакъмыз ве янъы мевзунен таныш оладжакъмыз. Дерсимиз шенъ ве меракълы кечмек ичюн манъа сизнинъ ярдымынъыз керек оладжакъ. Келиниз акъылымызгъа тюшюрийик
- Биз не ярдымынен бир биримизнен къонушамыз? (Биз нутукъ васитасынен бир-биримизнен къонушамыз).
- Бизим нуткъымыз неден ибарет? (Бизим нуткъумыз джумлелерден ибарет).
- Джумлелер неден ибарет? (Джумлелер сизлерден ибарет. Сезлер эджаларгъа болюне).
-Нуткъымызда насыл сеслер ола? (Индже ве къалын.)
— Тахтагъа арифлер язгъан эдим, амма тенефюсте оларнынъ яры элементлери силинген, оларны къошып, насыл арифлер олгъаныны айтынъыз.
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________
-Бу арифлерни насыл сеслер ифаделей? (созукъ)
-Оларны йырлап оламызмы? Келинъ берабер йырлап бакъайыкъ.
— Энди мен тутукъ сеслерни бильдирген арифлерни къошайым, сиз исе эджаларны окъунъыз (бераберликте).
— Машалла, балачыкълар! Пек яхшы окъуйсынъыз ве кечкен арифлеринъизни яхшы билесинъиз.
3. Окъув меселесини огге къоймакъ.(Постановка учебной проблемы.)
— Энди насыл дикъкъатлы олгъанынъызны тешкерейик. Сизге шиир окъуп береджем, сиз исе дикъкъатнен динълеп, суаллерге джевап бермеге азыр олунъыз:
Циркке барсакъ, къуванамыз.
Циркни биз севип бакъамыз.
Циркте ойнай айванлар -
Арслан, шамек, аювлар.
Бу шиир не акъкъында?
Шиирде насыл сес чокъча расткеле?
Насыл сесни биз бугунь кечеджемиз?
Мевзуны менимсев4. Янъы мевзуны илян этювБугунь дерсте [ц], сесинен таныш оладжакъмыз, оларны бельгилеген арифни басма шекильде язаджакъмыз, бу арифнен кельген сёзлерни ве джумлелерни окъуйджакъмыз.
Балалар, Ц,ц арифлери тек эджнебий (башкъа) тиллерден алынгъан сезлерде расткеле: цирк, цех, мотоцикл, концерт, цемент. Онынъ ичюн Ц сесинен ишлетильген эджалар, тек къалын олалар, насыл рус тилинде.
Ц сесини биз йырлыймыз, я да агъзымызда бир шейлер кедер эте бизге? Эпимиз берабер айтайыкъ ц сесини. Демек бу насыл сес? (ТУТУКЪ)
Энди къолларымызнен япайыкъ къулакъларымызны ве даа бир кере берабер ц сесини айтайыкъ. Биз оны эшитемиз яда екъ? Демек бу насыл сес? (Сагъыр)
5. Раатлыкъ дакъкъасы.
"ЕЛЬ ЭСЕ БЕТИМИЗГЕ"
6. «Цэ» арифинен насыл эджалар тизмеге мумкюн. «Цэ» - арифинен эджалар окъумакъ. Ца, цо, цу, це, ци.(берабер тахтадан бакъып окъуйлар)
7. Басма Ц,ц арифлерини бир сатыр дефтерде язамыз8. Цирк, концерт сезлернининъ талили (Бир бала тахтада, башкъалары исе мустакъиль схема къутучикларынен чалышалар):
- насыл сеслер эшитесинъиз- сес талили 
- къач эжда?
- не ичюн бир эжда? Чюнки бир созукъ сес бар.
9. Пармакъ гимнастикасы
Элим, элим,
Памакъларым къайдалар?
Чинатийчик бешикте,
Юзюк пармакъ тёшекте,
Орта пармакъ сетчикте,
Ишаретим миндерде,
Баш пармагъым диванда,
Эписи татлы юкьуда.
Ку-ка-ре-кок!
Саба олды, уяндылар,
Дамбул, дамбул, ойнадылар!
10. Лугъат устюнде чалышмакъ (Метинде расткельген яны сезлерни бильдирмек).
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
11. Зынджырчыкъ усулунен файдаланып «Цирк» метинини окъумакъ (биринджи кере оджа окъуй). Субетлешюв.
12. Ёл ишаретлеринен таныш олмакъ9. "Ёл кечити" Шиирнинъ устюнден чалышмакъ. Субетлешюв.
-Не акъында бу шиир?
-Яны сезлернен танышмакъ.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
21. Дерснинъ сонъу.
(Пластилинден басма Ц арифини ясамакъ).
-тахтада оюн.
Рефлексия.
-Биз бугунь дерсте не иш беджердик?
- насыл яны сесни огрендиниз?
- Дерсни бегендинизми?