Урок математики на крымскотатарском языке по теме Дроби

-114300-11430000 Ибраимова Э.С.
Акъмесджит районы
Булгъанакъ миллий
мектебининъ эсап оджасы
Урок математики в 5 классе по теме «Дроби»
5 сыныф эсап дерси.
Мевзу Кесирлер.
Макъсат: кесирлер акъкъында малюматны текрарламакъ ве умумийлештирмек; талебелернинъ кесерлернен багълы олгъан меселелерни чезюв къабилиетлерини осьтюрмек; балаларнынъ мантыкъый фикир юрютювини инкишаф эттирмек.
Дерснинъ чешити: умумийлештириджи дерс.
Дерснинъ кетишаты.
1. Тешкилий къысым. Оджа, талебелернинъ мерагъыны арттырмакъ ичюн, бойле вазиетни айта:
Али - Баба деген денъиз айдуты Арзы къызны хырсызлап чытырман дагъ ичинде олгъан бир эвчикте сакълай. Эвчикнинъ къапусы устюне беш килит асылгъан.Талебелер Арзы къызны къуртармалы. Оны азат этмек ичюн беш анахтар къазанмакъ керек. Анахтар догъру беджерильген вазифе ве сакълангъан сезлерни тапкъанынъыз ичюн бериледжек.
II. Ильк вазифе. (Разминка) Аметнинъ догъгъан кунюне анасы кобете пиширди. 10 мусафир кельди, кобете кесильди ве мусафирлернинъ кесечиклери тенъ эди. Эр бир адамгъа кобетенинъ насыл къысмы тюшти.(1/10 къысым тюшти).
III. Дерсни эсас къысмы. Эр бир вазифе ичюн «анахтар» бериле:
Вазифе. Йылдызларузеринде язылгъан арифлерден фаидаланып, кесирлернен багълы олгъан 5 сёз тизинъиз (джеваплар: янълыш, ярым, черик, махредж, кесир).
215730422775 М Я Р Ы
00 М Я Р Ы
436824122775 Ч И Е Р К
К
Х

00 Ч И Е Р К
К
Х

-8092936422Я Ш Нъ Л Ы
00Я Ш Нъ Л Ы

3058056860340К Р Е С И
00К Р Е С И
922181916134А Х Е Р ДЖ М
00А Х Е Р ДЖ М

2. Вазифе. Саат даиресини ойле болюнъиз ки, онынъ эр бир къысмындаки сайыларнынъ джемиси 13 олсун. (даиренинъ бутюн сайыларнынъ джемиси 78, бир къысымда 13).

Вазифе. Кесирлерни артып барув тертибинде язынъыз. Джедвельнен файдаланып сакълангъан сезни тапынъыз.
Джевап бойле олмалы:

Х О Р Е З М И


Оджа Хорезми акъкъында малюмат бере.
4.Вазифе. «Денъиз урушы» оюны. Вазифелерни беджерип, «Денъиз оюни» оюндаки киби X бельгисинен догъру джевапны козенеклерде къайд этинъиз.
Вариант-1.
1.Шекильнинъ къайсы къысмы боялангъаныны бельгиленъиз.
306411214888400А Б В Г
2. 36-нынъ къысымыны тапынъызА)54 В)24 Б)12 Г)72.
3. Эгер сайынынъ къысмы 12 олса, бу сайыны тапыныз.
А)16 В)48 Б)9 Г)36.
4. Догъру мусавий сизликни тайинленъиз.
А); В); Б) ; Г).
5. Бир саатнынъ къысмыны тапынъыз.
А)45д В)20д Б)30д Г)10д
Джеваплар бойле олмалы.
1Б 2В 3А 4Б 5Г
Вариант-2.
1.Шекильнинъ къайсы къысмы боялангъаныны бельгиленъиз.
А Б В Г
2. 48-нынъ къысымыны тапынъызА)72 В)32 Б)16 Г)96.
3. Сайынынъ къысмы 24 ола, бу сайыны тапыныз.
А)32 В)48 Б)18 Г)72
4. Догъру мусавий сизликни тайинленъиз.
А) В) Б) Г)
5. Бир саатнынъ къысмыны тапынъыз.
1Б 2В 3А 4Б 5Г
Б У Ч У КЪ
А)15д В)20д Б)10д Г)45
А Б В Г
1 Х 2 Х 3 Х 4 Х 5 Х
5. Вазифе. Ракъамдан кесирни насыл тапмакъ мумкюн?
1) Мектепке 72 китап кетирдилер. Олардан 34 къысымы юкъары сыныфларгъа берильди. Кългъан китаплардан 56 къысымыны башлангъыч сыныфларгъа бердилер. Къач башлангъыч сыныфнынъ талебелери китап алды?(15талебе)
2) Багъчада 24 вишне тереги осе, бу багъчадаки тереклернинъ 29 къысмыдыр. Багъчада къач терек осе? (джевап 108 терек).
Балалар оджанынъ суаллерине джевап берип булмачаны чезелер. Догъру чезсенъиз, ортадаки вертикль козенеклерде халкъымыз арасында севильген эфсане къараманынынъ ады пейда оладжакъ.
М А Х Р Е ДЖ
С У Р Е Т
Х О Р Е З М И
Я Р Ы М
Б У Ч У КЪ
Б А Х Ш Ы Ш
В А З И Ф Е
Кесир сызыгъы тюбюне язылгъан сайы.
Кесир сызыгъы устюне язылгъан сайы.
Дюньяджа белли шаркъ эсапчынынъ ады.
Экиден бир пайы.
Экиден даа бир пайы.
Эдие.
Чезмек я да беджермек ичюн не бериле?
Оджа: Машалла балалар, сиз эписи анахтарларны къазандынъыз. Энди килитлерни ачып Арзы къызны да къуртармакъ мумкюн. Бунынънен биз макъсадымызгъа ириштик.
Дерснинъ нетиджеси.Оджа талебелерге меселелерни чезювде, вазифелерни беджерювде къулланылгъан усулларны ве эсап хасиетлерини хатырлата,умумийлештире. Арзы къыз, талебелер оны къутаргъанлары ичюн, оларгъа бахшышлар багъышлады – юксек баалар.