Рабочая программа по крымскотатарскому языку (10-11 классы)

Рабочая программа по крымскотатарскому языку
10-11 классы
Анълатма тезкереси
10-11 сыныфлар ичюн къырымтатар тилинден программасы федераль компонентине, девлет стандартларынынъ орта (толу) умумий тасилине эсасланып тертип этильген.
Программанынъ структурасы Меметов А., Алиева Л.А. муэллифлерининъ тарафындан тертип этильген «Къырымтатар тили. Фонетика. Имля. Лексикология. Фразеология. Морфология. Синтаксис. 10-11сыныф» дерсликлер структурасына уйгъун.
Къырымтатар тили къырымтатар халкъынынъ тувгъан тилидир. Тиль - бу миллий хазине ве халкъ медениетининъ инкишафында буюк роль ойнай.
Фен оларакъ къырымтатар тили бир сыра тасиль вазифелерини беджере. Лякин энъ эсас вазифеси – бу къонушув вастасыдыр. Талебелер тильни огренип, миллий медениетке къошулалар. Тильнен берабер талебелер аяттаки ахлякъий нормаларнен, дюньядаки аджайип ве чешит медениетлернен таныш олалар. Къырымтатар тили акъикъийликни огренмек вастасы оларакъ юкъары сыныф талебесине иджадий ве интеллектуаль инкишафыны теминлей. Къырымтатар тили дигер фенлернен де сыкъы багъда булунаракъ бильгилернинъ менимсев хусусиетине тесир эте, илериде исе керекли зенаатны сечип алувгъа ярдым эте.
10-11 сыныфларда къырымтатар тили курсунынъ концептуаль янъылыгъы къырымтатар тилининъ эсас севиеде огренюви умумий медениетнинъ шекилленювинен багълы проблемаларыны чезе.
Бу программа къырымтатар тилининъ огренюв джерьянында умумокъув бильгилерине ве алышкъанлыкъларынынъ шекилленювини теминлей.
Окъув предметнинъ умумий хасиетнамеси
Мектепте къырымтатар тили – эсас фен оларакъ, анги бирининъ окъутувы талебелирининъ ахлякъий тербиесине, интеллектуаль ве рухий илерилемесине уйгъунлаштыра, мектеплилерни къырымтатар тильнинъ зенгинлигине якъынлаштыра, нутукъларыны инкишаф эте, медениет, огренюв ве алышкъанлыкъларыны къарарлаштыра.
Къырымтатар тильнинъ билюви, къонушув бильгиси, къонушув джерьянында нетиджелерге иришюви мектеп мезунынынъ енъишлерини омюрнинъ пек чокъ сааларында шахыснынъ хасиетнамелерини бельгилей.
Къырымтатар тильнинъ окъув мундериджеси компетент янашув эсасында структурлаштырылгъан. Бу себеп иле юкъары сыныфларда коммуникатив тиль, тильшынас ве медений компетенциялар инкишаф этелер.
Коммуникатив компетенциясы – нутукъ фааллигининъ бутюн чешитлерини ве нутукънынъ язма ве агъзавий медениетининъ эсасларыны менимсеви.
Тиль ве лингвистик (тильшынас) компетенциялары – тиль ишарет системасы ве ичтимаий адисеиоларакъ акъкъында бильги систематизациясы, онынъ къурулышы, инкишафы ве функциялары; лингвистика фен оларакъ акъкъында эсас малюматлар; къырымтатар эдебий тильнинъ эсас нормаларынынъ огренюви; талебелерде лугъат теркибининъ ве нутукънынъ грамматик къурулышынынъ зенгинлешмеси; тиль адиселерине ве фактларны талиль этюв къабилиетлерине мукеммеллештирюви, чешит лингвистик лугъатларнен файдалана билюв.
Медениетшынас компетенциясы – тильнинъ миллий медениетимизнинъ ифадели шекли оларакъ бельгилев , тиль ве халкънынъ тарихынен сыкъы быгъы, къырымтатар тилининъ миллий-медений спецификасы, къырымтатар нутукъ этикетининъ нормаларыны, миллетлерара къонушувларны бильмек.
Программанынъ эсасына шахсий-ориентирлев ве коммуникатив гъаеси къоюлгъан. Программанынъ эр бир мевзуат болюги лингвистик анълатмаларынынъ джедвелини кирсеткен. Бойлеликнен, программа юкъары сыныфларда къырымтатар тилини теренден огренмек ичюн шараит ярата.
10-11 сыныфларда умумий медениетнинъ шекилленювинен, тасильнинъ тербиевий ве илерилев вазифелеринен багълы проблемалар чезиле.
Программанынъ мундериджесинде къырымтатар тилини чешит сааларда ве къонушув вазиетлерде лингвистик ве коммуникатив бильги ве алышкъанлыкъларыны мукеммелештире.
Окъутувнынъ макъсат ве вазифелери
10-11 сыныфларда къырымтатар тили курсу илеридеки макъсат ве вазифелернинъ енъишини ёлланылгъан:
1. граждан ве ватанперверни тербиелев; къырымтатар тилининъ тасавур этюв, халкънынъ рухий, ахлякъий ве медений къыйметлерининъ шекилленюви.
2. нутукъ ишбирлиги ве ичтимаий адаптациягъа азырлыкъны мукеммеллештирмек ве илеридеки инкишаф.
3. къырымтатар тили акъкъындабильгилерни менимсемек, тиль нормалары ве оларнынъ чешитлери, къонушувнынъ чешит сааларында нутукъ арекетлерининъ нормаларыны менимсемек.
4. тиль фактларыны талиль этмек, таснифлемек, оларны норматив нокътаий назардан бааламакъ, тильнинъ функциональ чешитлерини айырмакъ.
5. Шахсий нутукъ алемиятында алгъан бильгилерини къулланмакъ.
Феннинъ федераль окъув планындаки ери
Федераль окъув планы РФ окъув тешкилятынынъ къырымтатар тилининъ меджбурий окъутылувыны умумтасиль орта эсас севиемиздеки 10-11 сыныфларда 36 саат колемине козь огюнде тута.
Къырымтатар тильнинъ меджбурий имтиан киритильгени себебинде мектеп окъув планында 10-11 сыныфларда къырымтатар тильнинъ огренилювине 2014-2015 окъув йылында бир афтагъа 2с. Айырылгъан (70с.) онынъ ичюн бо «Фонетика», «Лексика», «Фразеология» мевзуларына текрарлав саатлары чокълаштырылды. Планлаштырув ЕГЭ интенсив азырлыкъ корьмек ичюн тизильген, нутукъ инкишафы дерслери киритильген.
Умумий окъув бильгилери, алышкъанлыкълары ве фааллик васталары
Къырымтатар тили огренюв джерьянында бойле умумокъув бильгилери инкишаф эте:
коммуникатив (эписи нутукъ фааллигининъ чешитлеринен ве язма ве агъзавий нутукънынъ медениет эсасларыны огренюв);
интеллектуаль (тенъештирюв, синтез, къыяслав, баалав ве тасниф);
информацион (чешит менбалардан информациялар сечмек, метинлерне чалышмагъа бильмек);
тешкилий (фаалликнинъ макъсадыны шекиллендирмеге бильмек).
Окъув джерьяныны къулланылгъан технологиялар
1. Окъув джерьянында фенлерара багъларнынъ технологиялары.
2. Дифференциаль окъутувынынъ технологиясы.
3. Иджадий къабилиетлерини осьтюрмек ичюн проблем окъутувынынъ технологиясыны къулланув.
4.Окъутувнынъ шахс-ориентирлев технологиясы.
5. Окъутувнынъ индивидуаллештирюв технологиясы.
6. Информацион-коммуникатив технологиясы.
Незаретнинъ шекиль ве чешитлери
Незаретнинъ шекиллери:
1) ндивидуаль
2) такъымлы
3) фронталь
Незаретнинъ чешитлери:
1) эвельден азырлангъан
2) девамлы
3) мевзуат
4) нетиджели
Талебелернинъ дерстеки фааллик чешитлери
агъзавий ве язма метинлернинъ бааланувы;
такъриз этюв;
тиль бильгилерининъ талили;
талильнинъ чешитлери (лексик, сёзяпыджы, морфологик, синтактик, пунктуацион, лингвистик, лексик-фразеологик);
амелий вазифелернинъ беджерилюви;
агъзавий ве язма метинлернинъ талили:
метиннинъ планыны тизюв;
метинни план боюнджа икяе этюв;
метинни цитаталар иле икяе этюв;
метиннинъ проблемасыны бельгилев;
озь нокътаий назарыны аргументирлев;
метиннинъ девамы;
тезислер тизилюви;
редактирлев;
язма ресмий, ильмий ве публицистик услюпте тизильген метинлерни тизюв;
орфографик ве пунктуацион мешгъулиетлерни тизюв;
чешит информацион менбаларнен ишлев.
Окъутувнынъ усул ве васталары:
огренильген материал устюнден субети;
талильнинъ чешитлери (лексик, сёзяпыджы, морфологик, синтактик, пунктуацион, лингвистик, лексик-фразеологик);
метин талилинен багълы иш чешитлери;
этрафтакилернинъ нуткъуны козетюв;
метин эсасында беян;
дикте аркъалы мектюп;
орфограммаларны комментирлев.
10 сыныф
Къырымтатар тили
I семестр (афтада бир саат)
№ МЕВЗУ Саатлар
Кечирильген муддети Фенлерара багъ Эсас терминлер ве анълат
малар Оджа ве талебенинъ фаалиети Язув алышкъанлыкълар
1 Тиль – фикир этюв,къонушув вастасы. 1 Белли тильшынас алимлернен танышув Тиль, нутукъ Дерсликнен чалышув, имля лугъатынен къулланув 2 Текрарлав. Фонетика,графика,орфоэ
пия. 1 Тильшынаслыкъ Фонетика,графика,орфоэ
пия Талебелернинъ
агъзавий ве
язма
нутукъларыны зенгинлештирмек 3 Н.И.-1Нутукъ услюплери. 1 Нутукъ медениети, эдебият Нутукъ услюплери 4 Имля сингармонизмнинъ къаиделери. 1 Тильшынаслыкъ Сингармонизм Дерсликнен чалышув, имля лугъатынен къулланув 5 Сезнинъ морфологик теркиби. Сёз япыджы,сез денъиштириджи аффикслер. Сез япылув усуллары 1 Нутукъ медениети, эдебият Ялгъамалар Талебелернинъ
агъзавий ве
язма
нутукъларыны зенгинлештирмек 6 Н.И-2. Терджимеиал. 1 Терджимеиал, иш весикъалары 7 Лексика ве фразеология. Синонимлер,антонимлер,омонимлер. 1 Нутукъ медениети, эдебият Лексика ве фразеология Дерсликнен чалышув, лексикология ве фразеология лугъатларнен къулланув 8 Мевзу баалав. Диктант 1 9 Сёз чешитлери. Там маналы сезлер. Исим,мана чешитлери. 1 Тильшынаслыкъ исим Дерсликнен чалышув, имля лугъатынен къулланув 10 Беян « Ана» 1 11 Исимлерде сайы ве келишлер. Исимлернинъ япылувы ве имлясы 1 Нутукъ медениети, эдебият Дерсликнен чалышув, имля лугъатынен къулланув 12 Н.И-3. Ариза. 1 13 Сыфат, сыфат дереджелери 1 Тильшынаслыкъ сыфат 14 Сыфатларнынъ япылувы. Сыфат япыджы аффикслернинъ имлясы 1 Нутукъ медениети, эдебият Дерсликнен чалышув, имля лугъатынен къулланув 15 Н.И.-4. Ахлякъий мевзуда язылгъан макъале. 1 16 Къошма ве чифт сыфатлар. Сайы,чешитлери. Сайыларнынъ язылувы. Аудирлев 1 Нутукъ медениети, эдебият Къошма ве чифт сыфатлар Талебелернинъ
агъзавий ве
язма
нутукъларыны зенгинлештирмек 17 Мевзу баалав. « Исим. Сыфат-Сайы» тестлер. 1 18 Хаталар узеринде чалышув. Текрарлав ве нетиджелев дерси 1 Тильшынаслыкъ Дерсликнен чалышув, имля лугъатынен къулланув II семестр 19 Замир. Замирлернинъ чешитлери. Умумий текрарлав. 1 Нутукъ медениети, эдебият замир Дерсликнен чалышув, имля лугъатынен къулланув 20 Н.И.-5План,тезис ве конспект 1 Талебелернинъ
агъзавий ве
язма
нутукъларыны зенгинлештирмек 21 Фииль умумий малюмат. 1 Тильшынаслыкъ фииль 22 Алфииль. Исимфииль. Сыфатфииль
Ичтен окъув 1 Нутукъ медениети, эдебият Алфииль. Исимфииль. Сыфатфииль Дерсликнен чалышув, имля лугъатынен къулланув 23 Н.И.-6.Топлашувда чыкъыш 1 24 Мевзу баалав. « Филь-замир» тестлер. 1 25 Н.И.-7.Къырымтатар эдебий тилининъ услюбиети 1 Нутукъ медениети, эдебият 26 Зарф. Зарфларда дередже. 1 Тильшынаслыкъ зарф Дерсликнен чалышув, имля лугъатынен къулланув 27 Н.И-8. Весикъалар. Протокол. 1 Тильшынаслыкъ Весикъалар, протокол 28 Ярдымджы сезлер. Умумий малюмат 1 Нутукъ медениети, эдебият Дерсликнен чалышув, имля лугъатынен къулланув 29 Н.И.-9. Ильмий услюп 1 30 Н.И.-10.Язма инша 1 Нутукъ медениети, эдебият Талебелернинъ
агъзавий ве
язма
нутукъларыны зенгинлештирмек 31 Н.И. -11. Ресмий иш-услюби. 1 32 Н.И.- 12. Публицистика услюби 1 Нутукъ медениети, эдебият Талебелернинъ
агъзавий ве
язма
нутукъларыны зенгинлештирмек 33 Н.И-.13 Нутукънынъ эсас хусусиети 1 Нутукъ медениети, эдебият Талебелернинъ
агъзавий ве
язма
нутукъларыны зенгинлештирмек 34 Йыллыкъ контроль диктант. 1 35 Хаталар устюнде иш. Нетиджелев дерси. 1 36 11 сыныф тиль (афтада 1 саат)
№ Мевзу Саат
лар Кечирильген муддети Эсас терминлер ве анълатмалар Фенлерара багъ Амелий алышкъанлыкълар Язув алышкъа
нлыкълар
1 Кириш. Шахыснынъ илерилевинде тильнинъ эмиети. 1 Тиль, эдебий тиль, нутукъ, аят Белли тильшинас алимлернен танышув Метинге план тизюв, тильшынас мевзунен багълы олгъан метинни терип этмек Нутукънынъ инкишаф этюв
2 Синтаксис ве пунктуация.
Сёз бирикмелери. Сёз бирикмелернинъ чешитлери. 1 Синтаксис,
исим, фииль, зарф бирикмелери. Тильшынаслыкъ Дерсликнен чалышув, имля лугъатынен къулланув 3 Сёз бирикмелерининъ багъ усуллары. 1 Багъ, уйгъунлыкъ, идаре, сыра багъ усуллары. 4 Н.И.1Агъзавий шекильде беджерильген иш боюнджа эсабат тизмек. 1 Эсабат Нутукъ медениети Талебелернинъ
агъзавий ве
язма
нутукъларыны зенгинлештирмек 5 Незарет диктант. 1 6 Джумле. Баш ве экинджи дередже азалары.
Макъсадына коре джумлелернинъ чешитлери. 1 Джумле, сёз бирикме, баш, таби сёзлер.
Тасдыкъ, инкяр, суаль, нида, эмир джумлелери. Нутукъ медениети Джумленинъ талили 7 Н.И.2 Ахлякъий мевзуларда азырланмаздан чыкъыш япмакъ (агъзавий шекильде) 1 Нутукъ медениети Талебелернинъ
агъзавий ве
язма
нутукъларыны зенгинлештирмек 8 Бир теркипли ве эки теркипли джумлелер. 1 Бир теркипли ,эки теркипли джумлелер. Тильшынаслыкъ 9 Бир теркипли ве эки теркипли джумлелер. Практик мешгъулиетлер. 1 Нутукъ медениети Талебелернинъ
агъзавий ве
язма
нутукъларыны зенгинлештирмек 10 Джумле азалары ве токътав ишаретлери. Баш ве экинджи дередже азалары. 1 Муптеда, хабер. Тамамлайы
джы, айырыджы, ал. Тильшынаслыкъ 11 НИ-3 Иш кягъытлары. Терджимеиал. Ариза. 1 Терджимеиал. Ариза. 12 Сойдаш азалы джумлелер. 1 Сойдаш азалы джумлелер. Тильшынаслыкъ 13 НИ-4 Сиясий мевзуларда кечирильген мунакъашаларда азырланып чыкъыш япмакъ. 1 Чыкъыш Нутукъ медениети Талебелернинъ
агъзавий ве
язма
нутукъларыны зенгинлештирмек Талебелернинъ
агъзавий ве
язма
нутукъларыны зенгинлештирмек
14 Незарет беян. 1 Беян 15 Н.И-5 Эдебий къараманнынъ хасиетнамеси 1 Нутукъ медениети Талебелернинъ
агъзавий ве
язма
нутукъларыны зенгинлештирмек Талебелернинъ бильгилерини
пекитмек ве
тешкирмек
16 Мевзу баалав. «Джумле. Джумле азалары».Тест. Аудирлев 1 17 Хаталар узеринде иш. 1 Ильмий услюп Талебелернинъ
агъзавий ве
язма
нутукъларыны зенгинлештирмек, инкишаф этмек.
II семестр
18 Джумле. Джумленинъ айырылма азалары. 1 Джумле Тильшынаслыкъ 19 Айырылма айырыджылар. Айырылма тамамлайыджылар. 1 Айырылма айырыджылар, айырылма тамамлайыджылар. Талебелернинъ
агъзавий ве
язма
нутукъларыны зенгинлештирмек 20 Айырылма аллар. Айырылма илявелер. 1 Айырылма аллар, айырылма илявелер. Тильшынаслыкъ 21 Грамматикаджа джумле азаларынен багълы олмагъан сёзлер. 1 Нутукъ медениети 22 НИ-6
Услюплернинъ чешитлери. Ильмий услюп. 1 Талебелернинъ
агъзавий ве
язма
нутукъларыны зенгинлештирмек 23 НИ-7
Топлашувда чыкъыш.Маруза азырламакъ 1 Нутукъ медениети Талебелернинъ
агъзавий ве
язма
нутукъларыны зенгинлештирмек 24 Мевзу баалав. Тест. Ичтен окъув. 1 Талебелернинъ бильгилерини
пекитмек ве
тешкирмек.
25 Муреккеп джумлелернинъ чешитлери. 1 Муреккеп джумле. Багълайыджы
лы, багълайыджысыз муреккеп джумле Тильшынаслыкъ 26 Тизме муреккеп джумлелернинъ семантикасы. 1 Тизме муреккеп джумле Нутукъ медениети Талебелернинъ
агъзавий ве
язма
нутукъларыны зенгинлештирмек 27 НИ-8
Услюплернинъ чешитлери. 1 28 НИ-9
Язма шекильде инша. Дост агъыр куньде белли олур. 1 Нутукъ медениети Талебелернинъ
агъзавий ве
язма
нутукъларыны зенгинлештирмек 29 Табили муреккеп джумлелернинъ семантикасы. 1 Табили муреккеп джумле
Тильшынаслыкъ 30 Незарет инша. 1 Весикъа 31 Н.И.-10 Иншанынъ талили 1 Нутукъ медениети Талебелернинъ
агъзавий ве
язма
нутукъларыны зенгинлештирмек Талебелернинъ
бильгилерини
тешкир
мек
32 НИ-11 Ресмий весикъалар 1 Нутукъ медениети 33 Незарет диктант 1 34 Хаталар устюнде иш. 1 35 Умумийлеш
тириджи дерс. 1 Талебелернинъ бильгилерини
пекитмек