урок на тему Тил т??дири-?л т??дири
Алмута вилайити,Панфилов наһийәси,Яркәнт шәһири
Билал-Назим намидики оттура мәктәп
тарих пән муәллими:А.А.Пахрамова
Дәрисниң мавзуси: Тил тәғдири-әл тәғдири
Дәрисниң мәхсити : 1Өз ана тилини қәдирләшкә үгитиш
2. Президент мәктүби асасида көп тил егиләшкә дәвәт қилиш;
3.Ана тиил вә өзгә милләт тиллирини қәдирләшкә ,
вәтәнпәрвәрликкә тәрбийиләш;
Дәрис түри: арилаш
Қоллинилған усуллар: сөһбәт, ипадилик оқуш, баянлаш, соал-жавап
Көрнәклик қураллар: слайдлар, сүрәт,ибрәтлик сөзләр
Дәрисниң бериши:
1.Киришмә сөз.
Муәллим: Ана тилим байлиғим һәм дөлитим,
Йүксәкләргә башлайдиған сөлитим.
Тилим барки йоқалмайду миллитим,
Йоқилимән тана тилимдин айрилсам.
Әссалам, Һөрмәтлик устазлар вә оқуғучилар ! «Тил тәғдири-әл тәғдири» намлиқ тәрбийә саатимизға хуш кәпсиләр
Тил-пәйда болуши интайин мурәккәп жәриян болуп,адәм аң-сәвийәси вә жәмийәт билән зич мунасивәтликтур.
Тил-милләтниң жени.Идея, ой-пикир, һис-туйғуниң жанлиқ көрүнүши.
Ана тил-хәлиқниң өзигә хас хусусийәтлирини ипадиләйдиған улуқ тил.Өз хәлқини, тарихини, һөрмәт қилған һәр бир адәм тилини мукәммәл үгинип, уни тәрәққий әттүрүп,сақлашқа тиришиду. Қазақстан Жумһурийитиниң Президенти Н.Ә.Назарбаев ниң пәрманиға бенаән 22-сентябрь тиллар мәйрими болуп нишанланмақта.
Ана тілі-адам болып жаралғаннан бері жан дүниесінің айнасы.Өсіп-өніп түрлене беретін мәңгі құламайтын байтерек.Ана тілі жүректің терең сырларын халық тарихының барлық кезендерін жанның барлық толқындарын ұрпақтан-ұрпаққа сақтап отыратын қазына.
Әдәбий монтаж
Уйғур тилида шеирлар
Ана тилим сән бар маңа бәхит яр,
Сән болғачқа беғим солмас гүлбаһар.
Өзәң мениң аққан қеним,жүригим,
Өзәң мениң бойнумдики тилтумар.
Ана тилим қәдирданим,амитим,
Йүксәкләргә елип учар қанитим.
Пәйғәмбәрдәк ана тилим турғанда ,
Рази дәймән тәғдиримгә миң қетим.
Уйғур тилим ,жанан тилим,жан тилим,
Нүтмәс илһам беғишлиған нан тилим.
Күйләп дайим мәртлик билән достлуқни,
Яңрап турар шаир тилим,шан тилим.
Уйғур тилим сән бар изим өчмәйду,
Сән бар үчүн үмүтлирим өчмәйду.
Сән бар үчүн мән ишәнгән тағлирим,
Миң балалар қәлсиму һеч көчмәйду.
Ағриғанда товлап йетип
«Ана» дегән ана тилим
Оғуз берип әлләй етип,
Меһир бәргән ана тилим.
Ана тилсиз маңа дуния ялғандәк,
Тилимни ят бирси жулуп алғандәк
Туюлимән өзәмгә мән һайавндәк
Адәмлигим ана тилмдин айрилсам.
Тіл-достықтың кілті.ынтымақтықтың бастауы.ырыс-берекенің алды-деген даналық ой-толғамдар жай ғана сөқз емес,өмірдің сынынан өтіп,теперіш көрсе өшпей,талаптарға сәйкес өрістей түскен толыққанды ақиқат десек жаңыла қоймаймыз.Тіл жойылса ұлтта жойылады.ұлт жоқ жерде мәдениет ,салт-дәстүр жайлы сөз айтудың өзі де артық.
Қазақ тілі-қазақтың маңдайындағы жалғыз жарық жұлдызы.Қазақ тілі аса бай,икемді тіл.
Тіл- жүректі соқтырып турған қан тамыр сияқты.Егерде қан тамыры жабылып қалса жүрек те соғуын тоқтатпайма?!Тілді қадырлесең ол да сені қадырлейді.
Қазақ тилида шеирлар
Ең бірінші бақытым тілім менің,
Тас жүректі тіліммен тілімдедім
Кей-кейде дүниеден түңілсемде
Қасиетті тілімнен түңілмедім
Менің тілім еш бір тілден кем емес,
Ешбір тілге теңеп және көрмедім.
Анашымда осы тілде сөйлеген
«Әлдиімен » бесігімді тербеген.
Ана тілім тірлігімнің айғағы
Кім өзіні қияметке қиятын
Тіліп таста жүзін семсер сөзіңмен
Жоғалтқандар болса намыс-ұятын.
Туған тілде сыры терең жаным бар
ИТуған тілде әнім менен сәнім бар,
Туған тілім тіл болудан қалса егер
Жүрегімді суырып-ақ алыңдар.
Әр кім тілін сүйеді,қадырлейміз мұны біз
Қазақ тілі киелі мемлекеттік тіліміз
Қазына бар бұл тілде анам айтқан жыр-әнін
Жоғалыу мүмкінбе өлмейтұғын мұраның.Өшпейді еш уақытта ата-баба аңсары
Қазақ тілі бақытқа жеткізеді баршаны.
Рус тилида
Язык –это целый мир,язык это живая душа народа.Это радость,больпамять,
сокровище.
Нет токого языка который бы не заслуживал уважения.
Указам Президента РК Н.А.Назарбаева от 20.11.1998 г 22-сентября был объявлен днем языков народов РК.
На территории республики действует и развивается более 100 языков но государственным языком являетсяказахский язык.
Ссамого раннего детство и до глубокой старости вся жизнь человека связена с языком. В основном законе государства Конституции записано что русский язык является языком межнационального общения.
Русский язык-один из имровых языков. Знания русского языка сближает народы нашей независимый республики ,укрепляет дружбу с народами других республик и зарубежных стран.
Родной язык!
Он с детство мне знаком,
На нем впервые я сказала мама
На нем клялась я в верности упрямой
И каждый вздох понятен мне на нем.
Родной язык!
Он дорог мне,он мой
На нем ветра в предгорьях наших свишут
На нем впервые давелась услышать
Мне лепет птиц зеленую весной
Но как родной люблю я язык русский
Он нужен мне как небо каждый миг
На нем живые трепетные чувствы
Открылись мне и мир открылся в них
Текут два речки в сердце ,не мелея
Становится едигную рекой
Забыв родной язык я онемею
Утратив русский стану я глухой.
Тиллар һәққидә ҚР Конституциясидин
7-бап 1-тармақ .Қазақстан Респурликасындағы мемлекеттік тіл-қазақ тілі.
7-бап, 2-тармақ ... орыс тілі ресми түрде қазақ тілімен тең қолданылады.
7-бап, 3-тармақ Мемлекет Қазақстан халқының тілдерін үйрену мен дамыту үшін жағдай туғызуға қамқорлық жасайды.
19-бап, 2-тармақ Әркімнің ана тілімен төл мәдениетін пайдалануға қарым-қатынас,тәрбие, оқу,және шығармашылық тілін еркін таңдап алуға құқығы бар.
Әдипләр тил һәққидә
Ғ.Мусрепов. «Ана тілін ұмытқан адам өз халқының өткенін де,болашағынан да қол үзеді.Ана ттілі дегеніміз сол тілді жасаған,жасап келк жатқан халықтың мәңгілік мәселесі.Ана тілін тек өгей ұлдары менсінбейді,аяққа басады.»
Н.Ә.Назарбаев «Тіл қай мемлекет болсын сол мемлекеттің қасиетті қазынасы,мемлекеттердің өз ара қарым-қатынастарының тең дәрежедегі саяси көрсеткіші. Мемлекеттік тіл қазақ ұлтының және елімізде туратын өзге ұлт өкілдерінің намысы.»
Ш.Кибиров «Тилни сақлаш һәр бир уйғур пәрзәнтиниң муқәддәс вәзиписи,милләтниң пәрзи вә қәрзидур»
Л.Толстой « Тил-милләтниң жени. Тил идея ,ой-пикир ,һис –туйғуниң жанлиқ көрүнүшидур.Хәлиқ өз тилидин айрилғанда униң һәрикитиму тохтайду.»
А.Осман «Әркімнің ана тілі тірлік үшін керек,мемлекеттік тіл бірлік үшін керектігін жүрегіміз бен ұққанымыз жөн.»
А.Байтурсунов «Камчилиқ болмас үчүн һәр бир жут балисини алди билән өз тилида оқутуп. Убдан үгәнгәндин кейин өзгә тилни үгитишкә болиду. Бизму тилимизни бузмай сақлашқа тиришсақ,өзгиләргә охшаша алди билән ана тилимизни оқутушумиз керәк»
Тил һәққидә мақал-тәмсилләр
1.Өнер алды қызыл тіл.
2.Тилға һөрмәт-әлгә һөрмәт.
3.Язык ключ к душе человека
4.Шебердің қолы артық
Шешендің тілі артық
5.Тил тәғдири-әл тәғдири.
6.Тіл тас жарады,тас жармаса бас жарады.
7.Слон всех сильнее ,а язык слона силнее.
8. Тил-тиғдин өткүр.
9.Что в голове зарождается ,язык на свет выдает.