«Автоматты б?лшектеу ж?не жина?тау»
СабаKтыS таKырыбы:
«Автоматты б™лшектеу ж‰не жинаKтау»
СабаKтыS маKсаты:
Білімділік: автоматты б™лшектеу ж‰не жинаKтау ретін т_сіндіру, білдіру, меSгерту;
Т‰рбиелік: елін, жерін с_юге, саналы т_рде Отанын KорCауCа дайын болуCа, JазаKстан Республикасы Jарулы к_штеріне деген Kaрметке, батылдыKKа ж‰не бастамашылыKKа т‰рбиелеу.
Дамыту маKсаты: автоматты толыK емес б™лектеу мен жинаKтауды _йрету ж‰не оCан Kабілеттілігін арттыру, дамыту.
СабаK т_рі: аралас сабаK К™рнекілік Kaралдар:
КалашниковтыS портреті;
Плакат «Калашников автоматы»;
Кесте «Калашников автоматыныS сипаттамалары»;
ОKжатар, пенал керек жараCымен;
Автомат, с_Sгі пышаK макеттері;
Буклет «Калашников автоматы»;
АвтоматтыS негізгі б™ліктері мен механизмдері жайлы тірек сызба;
МашыKтану плакаты;
Калашников автоматы /оKу Kаруы/.
СабаKтыS барысы
`йымдастыру кезеSі: взводты екі Kатарлы сапKа тaрCызу, рапорт Kабылдау, амандасу, сыртKы келбетін тексеру, т_гендеу.
^й тапсырмасын тексеру:
а) Тест тапсырмасымен жaмыс;
б) Калашников автоматыныS арналуы, жалпы Kaрылысы ж‰не aрыстыK Kасиеттері туралы білімін т™мендегі сaраKтар арKылы тексеру:
Калашников автоматын Kашан, кім шыCарCан ж‰не оныS арналуы;
АвтоматтыS негізгі б™ліктері мен механизмдері;
АвтоматтыS aрыстыK Kасиеттері.
^й тапсырмасын Kорыту.
ЖаSа таKырыпты бастаудан бaрын ™ткен таKырыпты таKтада ілулі тaрCан тірек сызбасыныS к™мегімен Kорытындылау.
ОKушылар таKтаCа шыCып тірек сызбадаCы суреттерді пайдаланып aяшыKтарды толтырады.
IV ЖаSа сабаK
Автоматты б™лектеу толыK ж‰не толыK емес болуы м_мкін: толыK емес б™лшектеу- автоматты тазалау, майлау ж‰не тексеру _шін; толыK б™лектеу - жаSбыр мен Kар астында KалCанда, не ж™ндеу кезінде автоматты Kатты ластанудан тазалау _шін ж_ргізіледі. Автоматты толыK емес б™лшектеу мен жинаKтау _стел _стінде немесе таза т™сеніш жайылып ж_ргізіледі; б™лшектер мен механизмдер б™лектенген ретімен Kойылады. Оларды абайлап aстап, бірініS _стіне бірін Kоймай, к_штемей ж‰не соKKыламай ж_ргізу керек.
Автоматты толыK емес б™лектеу тіртібі ОKжатарды б™лектеу. Автоматты сол Kолмен д_мініS мойыншасынан не KaндаCынан aстап, оS Kолмен оKжатарды орай aстайды, бас бармаKпен бекіткішті Kысып, оKжатардыS т™менгі жаCын ілгері aмсындырып, оны б™лектеп алады. Содан кейін оKтыKта оKтыS бар-жоCы тексеріледі, бaл _шін ауыстырCыш т™менге т_сіріледі, оны «АВ» /автоматты ату/ немесе «ОД» /жекелей ату/ жаCдайына Kойып, бекітпе жаKтауыныS тaтKасы кейін жылжытылады, оKтыKты тексеріп, бекіткіш жаKтауы жіберіліп, ш_ріппе aрыстыK Kайырудан /взводтан/ босатылады.
Т_нгі к™здеуіші бар автоматты б™лшектеу кезінде оKжатарды б™ліп алCаннан соS, т_нгі к™здеуішті б™лектейді, ол _шін Kыспа KaрылCысыныS тaтKасын сол жаKKа ж‰не артKа Kарай апарып, к™здеуішті артKа жылжытады да, оны автоматтан б™лектеп алады.
ЖабдыKтар пеналын д_м aясынан шыCарып алу. ОS KолдыS сaK саусаCымен д_м aясыныS KаKпаCын пенал серіппеніS ‰серімен aядан шыCатындай етіп басады; пеналды ашып, одан с_рткішті, тазалыCышты, бaрауышты, KаKKышты шыCару керек.
Жиналмалы д_мі бар автоматтыS пеналы оKжатарды салуCа арналCан с™мкеніS Kалтасында ж_реді.
С_мбіні алу. С_мбініS aшын оныS басы KарауылдыS негізіндегі тіректен шыCатындай етіп aSCыдан тартып, с_мбіні жоCары суырып алады. С_мбіні алу KиындыK тудыратын болса, онда KаKKышты KолдануCа рaKсат беріледі. Оны с_мбініS басындаCы саSылауCа сала отырып, aSCыдан с_мбініS aшын тартып суырып алады.
Автоматтан - aSгылыK тежеуіш-компенсаторын б™ліп алу. Бaрауышпен aSCылыK тежеуіш-компенсатордыS орныKтырCышы батырылады.
`SCылыK тежеуіш-компенсатор Kарауыл негізіндегі бaрандалы д™Sестен саCат тіліне Kарсы баCытта бaралып шыCарылады. `SCылыK тежеуіш-компенсатор тым Kатты бaралCан жаCдайда aSCылыK тежеуіш-компенсатордыS ‰йнегіне KойылCан с_мбініS /KаKKыштыS/ к™мегімен бaрап алуCа болады.
`Sгы KорапшасыныS KаKпаCын б™лектеу. Сол Kолмен д_мніS мойнын Kамти aстап, осы KолдыS бас бармаCымен Kайтармалы механизмніS баCыттаушы ™зегініS д™Sесін басады, оS Kолымен aSCы Kорабы KаKпаCыныS артKы б™лігін жоCары к™теріп, KаKпаKшаны алады.
Jайтармалы механизмді б™ліп алу. Автоматты д_мніS мойнынан сол Kолмен aстап тaрып. оS Kолмен Kайтармалы механизмніS баCыттаушы ™зегін оныS ™кшесі aSCы KорабыныS бойлыK ойыCынан шыKKанша ілгері карай aмсындырады; баCыттаушы ™зектіS артKы шетін к™теріSкіреп, Kайтармалы механизмді бекітпе жаKтауыныS арнасынан шыCарады.
Бекітпемен Kоса, бекітпе жаKтауын алу. Автоматты сол Kолмен одан ‰рі aстап тaрып, оS Kолмен бекітпе жаKтауын артKа тірелгенше тартып, оны бекітпемен бірге к™теріSкіреп барып, aSCы Kорабынан б™лектеп алады.
Бекітпені бекітпе жаKтауынан алу. Бекітпе жаKтауын бекітпе жоCарыда болатындай етіп сол KолCа алады; оS Kолмен бекітпені кейін шегеріп, бекітпеніS жетекші д™Sесі бекітпе жаKтауыныS фигуралы ойыCынан шыCатындай етіп, бекітпені алCа Kарай шыCарып алады.
`SCылыK бастырмасымен газ т_тігін босатып алу. Автоматты сол Kолмен aстап тaрып, оS Kолмен жабдыK пеналын газ т_тігі тaйыKталCышыныS шыCыSKысына тік
бaрышты саSылаумен кіргізеді, жапKышты ™зінен тік жаCдайCа дейін бaрап, газ т_тігін газ камерасыныS келте т_тігінен шыCарып алады.
Газ т_тікшесін aSCы бастырмасымен Kосу. Автоматты сол Kолмен aстап тaрып, оS Kолмен газ т_тігін алдыSCы шетімен газ камерасыньщ келте т_тігіне aмсындырады ж‰не aSCы бастырмасыныS артKы шетін aSCыCа Kысады; тaйыKталCышты оныS орныKтырCышын к™здеу KалыбыныS ойыCына кіргенше бaрайды.
Бекітпені бекітпе жаKтауына Kосу. Бекітпе жаKтауын сол Kолмен оS KолCа алып, оны цилиндрлі б™лігімен жаKтау арнасына сaCады; бекітпені оныS жетекші д™Sесі бекітпе жаKтауыныS фигуралы ойыCына кіретіндей етіп бaрап, бекітпені алга Kарай сaCады.
Бекітпемен Kоса бекітпе жаKтауын aSгы Kорабына Kосу. Сол Kолмен д_мніS мойыншасын Kамти aстайды. Бекітпесіне Kоса, бекітпе жаKтауын оS Kолда бас бармаKпен KысылCан бекітпе алдыSCы жаCдайда болатындай етіп aстап тaрып, газ поршенін к™здеуіш KалыбыныS Kуысына кіргізеді де, aSCы KорабыныS Kайырмалары бекітпе жаKтауыныS ойыKтарына кіретіндей етіп бекітпе жаKтауын ілгері жылжытады, оны с‰л-п‰л к_штеп aSCы Kорабына Kосады да, ілгері aмсындырады.,
Jайтармалы механизмді Kосу. ОS Kолмен Kайтармалы механизмді бекітпе жаKтауыныS арнасына кіргізеді, Kайтармалы серіппені Kысып, баCыттаушы ™зекті ілгері итереді де, біршама т™мен т_сіріп, оныS ™кшесін aSCы KорабыныS бойлыK ойыCына кіргізеді.
`Sгы KорабыныS KаKпагын Kосу. `SCы KорабыныS алдыSCы шетімен к™здеу KалыбындаCы жартылай шеSбер ойыKKа кіргізеді, KаKпаKтыS артKы шетін оS KолдыS алаKанымен Kайтармалы механизмніS баCыттаушы ™зегініS шыCыSKысы aSCы Kорабы KаKпаCыныS ойыCына кіретіндей етіп алCа ж‰не т™мен aмсындырады.
Ш_ріппені aрыстыS Kайырмасынан босатып, саKтандыргышKа Kою. АCытKыш ілмекті басып, ауыстырCышты тірелгенге дейін жоCары к™тереді.
АвтоматKа aSгылы тежеуіш-компенсаторды Kосу. Д_мді тежеуіш-компенсаторды Kарауыл бойындаCы бaрандалы шыCыSKы б™лікке тірелгенше бaрайды. Егер aSCылы тежеуіш-компенсатордыS саSылауы орныKтырCышKа с‰йкес келмесе, aSCылы тежеуіш-компенсатор aSCысына айналдырады /бір айналымнан артыK емес/.
С_мбіні Kосу
Пеналды д_м aясына салу. С_рткішті, тазалыCышты, бaрауышты, KаKKышты пеналCа салып, KаKпаCын жабады да, пеналды т_бімен д_м aясына кіргізеді; оны KаKпаKша жабылатындай етіп aяга батырады. Жиналмалы д_мді автоматта пенал оKжатарCа арналCан с™мке Kалтасына салады.
ОKжатарды автоматKа Kосу. Автоматты сол Kолмен д_м мойыншасынан немесе шетмойыннан aстап тaрып, оS Kолмен оKжатардыS ілгішін aSCы KорабыныS терезесіне енгізіп, оKжатардыS ілмегі оKжатардыS тірек шыCыSKысынан асатындай етіп ™зіне бaрады. Т_нгі к™здеуіші бар автоматты жинау кезінде пулеметті KосKаннан кейін НСПУ к™здеуішін Kояды. Автоматты KaндаCынан aстап, к™здеуіштіS Kыспа K™рылCысы саSылауын Kару Kадамасына орналастырады, ол _шін Kыспа KaрылCысыныS тaтKасыныS артта тaрCанына к™з жеткізіп, к™здеуішті алCа тірелгенше жылжытып, тaтKаны алCа Kарай соSына дейін айналдыра отырып, оны бекіту керек.
V. ЖаSа сабаKты пысыKтау.
ЖаSа сабаKты пысыKтау маKсатында 2534 ‰скери б™лімінен келіп сабаKKа Kатысып тaрCан ‰скери Kызметші Калашников оKу Kаруымен автоматты толыK емес болектеп ж‰не жинаKтап к™рсетеді.
Бір оKушы таKтаCа шыCып автоматты толыK емес б™лектейді, екінші оKушы автоматты толыK емес б™лектеуден кейін жинаKтайды.
ЖаSа сабаKты бекіту: ТаKтада ілулі тaрган машыKтану тапсырмасымен жaмыс. /ОKушылар таKтаCа шыCып плакатта к™рсетілген автоматтыS толыK емес б™лектеу суреттерін пайдаланып, автоматты толыK емес б™лектеу ретін реттеп Kоюлары керек/.
Автоматты толыK емес б™лектеу т‰ртібі
БаCалау: ^й тапсырмасына ж‰не сабаKKа белсенді KатысKан оKушыларды баCалау.
^йге тапсырма: §4 «Автоматты б™лшектеу ж‰не жинаKтау» таKырыбын оKып келу. 179-184 беттер.
Тест
Т.А.Ж. -
Toп
1
Калашников автоматын кім шыCарCан?
А
Ф. В. Токарев
Б
М.Т.Калашников
В
Д. М. Кочетов
2
Калашников автоматы неге арналCан?
А
Jарсыласты Kоян-KолтыK шайKаста жеSіліске aшыратуда
Б
АтKыштарды алCашKы атуCа _йретуге
В
JарсыластыS адам к_шін жоюCа
О
Калашников автоматыныS б_гінгі к_нде неше т_рі бар?
А
8
Б
10
В
12
4
Автомат алCаш рет Kай жылы шыKты?
А
1947
Б
1942
В
1943
5
Калашников автоматыныS оKжатарына патрондар сыйымдылыCы
А
32
Б
45
В
30
6
АК-74автоматыныS aSCы калибрі
А
7,62
Б
5,45
В
6,35
7
АКМ автоматыныS жараKталCан оKжатарымен KосKандаCы салмаCы
А
3,6
Б
3,2
В
5,8
Рисунок 315