По историй на тему Абылай хан 8 класс

АБЫЛАЙ ХАН Т`СЫНДАBЫ JАЗАJ ХАНДЫBЫ.

СабаKтыS маKсаты: ОKушыларCа Абылай ханныS ХYІІІ Cасырда ОрталыK АзияныS ‰лемдік деSгейдегі мемлекет басшысы, Kолбасшысы, дипломат болCанын, оныS тaсындаCы KазаK хандыCыныS ЖоSCарлармен, Ресей, Jытай империясымен ж‰не таCыда басKа елдермен ж_ргізген сыртKы саясатыныS негізгі оKиCаларын т_сіндіру. АбылайдыS KазаK хандыCыныS т‰уелсіздігін саKтау жолындаCы сыртKы саясат саласындаCы тарихи еSбегін ашып к™рсету
ДамытушылыK: ОKушыларCа Абылай д‰уірін, тaлCасын, оныS сыртKы саясат саласындаCы Kайраткерлігін Cылыми тaрCыдан талдауCа, саналылыKпен т_сіне білуге aлы бабамыздыS дипломатиялыK Kызметі туралы ™здігінен ізденіп, білулеріне баCыт-баCдар беру.
Т‰рбиелілік: ОKушылар бойында KазаKтыS aлы ханы Абылай тaлCасына, оныS кемеSгерлігіне, дипломатиялыK шеберлігіне деген KызыCушылыK пен Kaрмет сезімін Kалыптастыру.
СабаKтыS т_рі: ТанымдыK сабаK
СабаKтыS ‰дісі: СТО технологиясы, сахналыK к™рініс, тапсырмалар.
СабаKтыS к™рнекілігі: Интерактивті таKта, слайд–шоу, суреттер.
П‰наралыK байланыс: JазаK тілі, математика,

СабаK жоспары.
1.Абылай ханныS ™мірі.
2.АбылайдыS ішкі саясаты.
3.АбылайдыS Ресей ж‰не жоSCармен Kарым-Kатынасы.
4.АбылайдыS KырCыз ж‰не Kытаймен Kарым-Kатынасы.
5.АбылайдыS KазаK тарихында алатын орны.
6.Криптограмма
7.Сандар с™йлейді.
8.К™рініс.
9.Абылай бейнесініS б_гінгі ™мірмен байланысы.
10.РАФТ.

СабаKтыS барысы.

І `йымдастыру.
ОKушылармен амандасу, т_гелдеу, сабаKKа назарларын аудару.
ОKушыларды «Шежірешілер» ж‰не «Тарихшылыр» деп екі топKа б™лемін.
СабаKтыS маKсаты мен жоспарын таныстыру.
С‰леметсіздер ме? ОKушылар ж‰не aстаздар! Б_гінгі, «Абылай хан тaсындаCы KазаK хандыCы» атты ашыK сабаKKа Kош келдіSіздер.
МaCалім:
Б_гінгі т‰уелсіздіктіS 20 жылдыCымен тaстас келіп отырCан мерекеніS бірі Абылай ханныS туCанына 300 жыл толуы. Біз ‰уелі Абылай ханCа дейінгі JазаK халKыныS басынан ™ткерген тарихи оKиCаларCа тоKталайыK. JазаK халKы сонау жоSCар шапKыншылыCы кезіндегі «АKтабан шaбырынды, АлKак™л сaлама» , «АSыраKай» оKиCаларын бастан кешірді. Осындай Kиын –Kыстау к_ндерде Абылай ™зініS даналыCымен, аKыл-ой парасаттылыCымен халKына к™мек берді. СоныS арKасында KазаK елі бaрын-соSды Kол жетпеген aлттыK бірлікке мемлекеттік тaтас басшылыKKа кеS, байтаK атамекен жеріне ие болды.ОKушылар АбылайдыS ™мірі мен ішкі саясатын ™з беттерінше айтып шыCады.

МaCалім: €рі Kарай Абылай ханныS сыртKы саясаты ж‰не тарихта алатын орны туралы т_сінік берді.
Абылай хан Ресеймен дипломатиялыK ж‰не сауда байланыстарын орнатты.
Абылай ™зініS негізгі к_шін ЖоSCар шапKыншылыCын ‰лсіретуге баCытталды. Jалден Церен -Kайтыс болCаннан кейін мaрагерлер арасындаCы таK таласын тиімді пайдаланып, олардан KазаK жерін Kайтарып алды.
ЖоSCар мемлекетін жоюдыS басталCан кезінде KазаK билеушілері мен Jытай _кімет билігі арасында жер Kатынастарына байланысты шиеленісті дау туды. JазаK басшылары ЖоSCария жерініS бір б™лігін оныS байырCы Kожайыны болып табылатын KазаKтарCа Kайтарып берілуін талап етті. БіраK Jытай _зілді –кесілді бас тартты.1761жылы Jытай боCды хан ы Аяг™з ™зенініS оSт_ст_к б™лігіне к™шіп-KонуCа тыйым салды . Абылай KытайлыKтармен келісс™з ж_ргізуді к_шейте т_сті . СоныS н‰тижесінде 1767ж Jытай ТарбаCатай аймаCындаCы ж‰не Іле ™зені бойындаCы жайылымдарды Kайтарып беруге м‰жб_р болды. АбылайдыS KырCыздармен де Kарым-Kатынасы к_рделі болды. JырCыз жасаKтары Жетісу жеріндегі KазаKтардыS малын барымталап тыныштыKтарын алды. Абылай екі рет шабуыл жасап, _шіншісінде келісімге келіп KырCыз манаптарыныS балаларын аманатKа алып, к™птеген KырCыздарды айдап алып келді. Олардан екі болыс ел Kaрап, атыCай руыныS арасына Kоныстандырды. Абылай ханныS бaл шаралары KазаK-KырCыз шекарасында тыныштыK орнауына _лкен себебі болды.Абылай хан KазаK халKыныS тарихында ерекше маSызды орын алады. АбылайдыS к_ш-ж‰гері еS алдымен к_шті ж‰не т‰уелсіз JазаK мемлекетін KaруCа жaмсалды.
Криптограмма.
1.3.37.16.1.13. 30.1.18. 10.20.34.37. 30.1.18.18.37.19. 27.23.22.1.6.37.
( Абылай хан Жошы ханныS aрпаCы.)
13.37.16.1.13.7.37.19 8.23.16.38.5.38.18. 3.1.6.1.16.1.22. 10.1.26.6.1.34. 3.1.25.37.23. «10.1.16.1.19.1.34. 10.20.16.3.1.23.37.24.» 7.8.22. 1.25.16.1.18.
(АбылайдыS ерлігін баCалап, ЖауCаш батыр «жалаSаш батыр» деп атаCан.
1.3.37.16.1.13.7.37.19. 3,1.16.1. 14.8.11.7.8.5.38. 16.1.15.1.22. 1.25.37. 24.1.3.1.16.1.15.
(АбылайдыS бала кездегі лаKап аты СабалаK.)
4)1.3.37.16.1.3. 30.1.18.18.37.19. 14.8.19.8.24.34.38.38.24.38 3.27.15.1.23. 10.37.23.1.26.
(Абылай ханныS кеSесшісі БaKар жырау)
Сандар с™йлейді.
1.808+903=1711 Абылай ханныS д_ниеге келген жылы.
2.535+536+70*10=1771 Т_ркістан Kаласында _ш ж_здіS ханы
болып сайланды.
3.889*2=1778 Патша _кіметі Абылайды орта ж_здіS ханы деп
жариялады.
4.500*2+391+390=1781 Абылай хан Kайтыс болды.
К™рініс. АбылайдыS жоSCарларCа тaтKынCа т_суі.
АбылайдыS бейнесі б_гінгі ™мірмен байланысы.
Б_гінгі таSда KазаK халKыныS аKын – жыраулары абылайдыS ™мірін,ерлігін жырлады. ХалKымыз АбылайдыS атын aран етіп шаKыратын болды.Сол замандаCы АбылайдыS арман -маKсаты мен Kазіргі таSдаCы президент Н.€ НазарбаевтыSда маKсат-м_ддесі бір болатын. Ол еліміздіS т‰уелсіздігі мен тыныштыCы еді. Абылай Kарулы KаKтыCысKа жол бермеуге тырысты. Бейбітшілікті басты aстаным ету б_гінгі JазаKстанныS да негізгі баCыты. Біз б_кіл Азияны, Kала берді к_ллі ‰лемді ™зара сенімге, ынтымаKKа шаKырып отырCан елміз.
РАФТ
ОKушылар Н.€ Назарбаев пен Абылай ханCа алCыс хат жазады.
БаCалау.
^йге тапсырма . Абылай хан туралы аSыз ‰Sгімелер жинау ж‰не таKырыпты оKу.
15