Жазы?ты?та?ы н?ктені? координаталары. Кесіндіні? ортасыны? координаталары.

Сабақ жоспары 
Күні: 26.01.2017ж Пән: геометрия Сынып: 8«ә» Сабақтың тақырыбы: Бақылау жұмысын талдау. Жазықтықтағы нүктенің координаталары. Кесіндінің ортасының координаталары.Сабақтың мақсаттары:Білімділік: Жазықтықтағы тік бұрышты координаталар жүйесі туралы білімін кеңейтеді; Координаталары бойынша нүктені салуын үйренеді; Координаталық жазықтықтағы берілген нүктенің координаталарын табады, координаталары берілген нүктені координаталық жазықтықта салу дағдысын қалыптастырады; кесіндінің ұштарының координаталары бойынша оның ортасының координаталарын табуды үйренеді.Дамытушылық: Оқушылардың іскерлік дағдыларын қалыптастыру, шыдамдылыққа,дәлдікке, ұқыптылыққа, жылдамдылыққа, ептілікке өз бетінше еңбектену белсенділіктерін дамытады, логикалық ойлау қабілеттерін жетілдіреді.Тәрбиелік: Оқушыларды көпшіл болуға үйренеді, өзара бір-біріне көмегін қалыптастыра отырып, өз біліміне ғана емес, басқа оқушының да біліміне жауапкершілікпен қарауға дағдыланады, өзін - өзі басқаруға үйренеді;
Сабақтың типі: Жаңа материалды меңгертуСабақтың түрі: дәстүрлі сабақСабақтың әдістері: түсіндірмелі-сөздікКөрнекілігі: оқулық
Сабақ барысы: І Ұйымдастыру кезеңі:а) Оқушылармен амандасу. ә)Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын тексеру.
ІІ. Бақылау жұмысын талдауҚатемен жұмыс орындату.
ІІІ. Жаңа сабақ
Өзара перпендикуляр екі түзу жүргізейік. Горизонталь осьті х-пен белгілеп, оны абсцисса осі деп, ал вертикаль осьті у-пен белгілеп, ордината осі деп атаймыз. Олардың О қиылысу нүктесін координаталар басы деп атаймыз. Санақ басы О нүктесінде қиылысатын өзара перпендикуляр екі координаталық түзу тік бұрышты координаталар жүйесін құрайдыТік бұрышты координаталар жүйесі орналасқан жазықтық тікбұрышты декарттық координаталар жүйесінде координаталық жазықтық деп аталады. Бұл жүйені хОу жүйесі деп аталады.Берілген нүктенің абсциссасы мен ординатасы нүктенің координаталары деп аталады. Нүктенің координатасын жазу кезінде рет сақталады, бірінші орынға абсциссаны, екінші орынға ординатаны жазады.
Координаталық осьтер жазықтықты төрт бөлікке –І,ІІ, ІІІ, ІV координаталық ширекке бөледі. Ширектердің рет саны сағат тілінің қозғалыс бағытына қарсы бағытта анықталады. Алдымен әрбір ширектегі абсциссалардың таңбалары , содан соң ординаталардың таңбалары жақшалардың ішінде көрсетіледі.Әр ширекте екі координатаның да таңбалары сақталады.
Нүкте абсцисса осіне тиісті болса,онда оның ординатасы нөлге тең.
Нүкте ордината осіне тиісті болса , оның абсциссасы нөлге тең.
Координаталар басының абсциссасы да, ординатасы да нөлге тең О(0;0)
Координат жүйесі деп мына схемада көрсетілген екі өсті және О нүктесін атаймыз:

Координат жүйесі жазықтықта орналасқан кез келген M нүктеге екі x және y сандарын сәйкес қояды, бұны кейде M(x, y) деп те жазады.
x дегеніміз M нүктесінің X өсіне ал y дегеніміз Y өсіне түсірілген проекциялары:

Мысалы.

Ескерту.
x пен y таңбалары мына схема бойынша аңықталады:
Егер P(х1;у1) және Q (х2;у2) нүктелері берілсе, онда Р Q кесіндісінің ортасы N(х;у) координаталарын табуға болады. N(х;у) нүктесінің координаталарын табу үшін ;  теңдіктерімен анықталады.
б) Алған қорытындыны қарапайым мысалдармен бекітуIV. Есеп шығару
№173. Координаталық осьтердің екеуіне де бірлік масштабты 1 см деп алып, координаталық жазықтыққа мына нүктелерді салыңдар.А(4;5) , В(-3;2), С(-3;-2), D(7;-3), E(0;-5) , F(-2;0), K(0;0)
№175. D(3;-2) нүктесінің координаталық осьтердегі проекцияларын табыңдар.
№177. А(-3;4) , В(2;-2) нуктелері берілген. АВ кесіндісінің ортасында жатқан нүктенің координаталарын табыңдар.
VI. Сабақты бекіту
Нүктенің координаталары қалай жазылады?
Координаталары бойынша нүкте қалай салынады?
Координаталар осьтері жазықтықты неше бөлікке бөледі?
VII.Бағалау
VIII. Үйге тапсырма:
§13 оқу.
№174 Квадраттың 6 см-ге тең қабырғасы абсцисса осінде жатыр. Координаталар басы осы қабырғаның ортасында орналасқан. Квадраттың төбелерінің координаталарын табыңдар. Екі жағдайды қарастырыңдар: 1) квадрат абсцисса осінен жоғары жатыр; Салу А(-3;0), В(-3;6), С(3;6), Д(3;0) 2) квадрат абсцисса осінен төмен жатыр. Салу А(-3;0), Д(3;0), Е(3;-6), Ғ(-3;-6)