Татар м?кт?пл?ре ?чен 5-9 сыйныфларда ФДББС буенча татар теленн?н программа

Татар теленнән урта гомуми белем бирү мәктәпләренең
5-9 нчы сыйныфлары өчен татар телен укыту программасы.
Сәгатьләр саны – 490.
АҢЛАТМА ЯЗУЫ
5-9 нче сыйныфлар өчен татар теленнән эш программалары Россия Федерациясендәге һәм Татарстан Республикасындагы мәгарифкә кагылышлы хокукый-норматив актларга һәм федераль дәүләт стандартларына нигезләнеп төзелде:
1. Россия Федерациясенең “Мәгариф турында”гы Законы (Федеральный закон от 29.12.2012 273-ФЗ “Об образовании в Российской Федерации”).
2. Татарстан Республикасының “Мәгариф турында”гы Законы (Закон Республики Татарстан “Об образовании” № 68-ЗРТ от 22 июля 2013 года, статья 8).
3. Россия Федерациясенең “Россия Федерациясе халыклары телләре турында”гы 126-ФЗ нчы номерлы Законы (24.07.1998).
4. РФ Мәгариф һәм фән министрлыгы приказы, 30 нчы август, 2013 нче ел №115 (“Об утверждении Порядка организации и осуществления образовательной деятельности по основным общеобразовательным программам – начального общего, основного общего и среднего общего образования”).
5. “Татарстан Республикасының халык телләре турында” Законы (Закон Республики Татарстан от 08.07.1992 № 1560-XII (ред. от 03.03.2012г.) “О государственных языках Республики Татарстан и других языках в Республике Татарстан”).
6. “Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр турында” Татарстан Республикасы Законы, 2004нче ел, 1нче июль.
7. “2014-2020 нче елларга Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Татарстан Республикасы дәүләт программасы”, 2013 нче ел, 25 нче октябрь, 794 нче карар.
8. Төп гомуми белем бирүнең Федераль дәүләт белем бирү стандарты (Россия Мәгариф һәм Фән министрлыгында 2010 нчы елның 17 нче декабрь боерыгы 1897 нче номер белән расланган, РФ Юстиция Министрлыгында 19644 нче регистрацион номеры белән 2011нче елның 1 нче февралендә теркәлгән).
9. Татарстан Республикасында 2012-2020 нче елларда фән һәм мәгариф үсеше турында “Дәүләт программасы”.
10. 2010-2015 нче елларда Татарстан Республикасында мәгарифне үстерү стратегиясе “Киләчәк” программасы.
"Татар теле" курсының эш программасы Федераль дәүләт белем бирү стандартларының таләпләренә туры китереп, Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән “Татар телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләренең 1-11 нче сыйныфлары өчен татар әдәбиятын укыту программалары” (Төзүче-авторлары: Ф.Г.Галимуллин, Ф.Ә.Ганиева, Д.Ш.Сибгатуллина). - Казан: Татар. кит. нәшр., 2011), 5 нче сыйныф өчен Ф.Ә. Ганиева, Л.Г. Сабирова эшләгән (Казан: Татар. кит. нәшр., 2014) Татарстанның Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән дәреслеккә нигезләнеп төзелде.
Татар теленнән белем бирүнең төп максаты:
Федераль дәүләт стандарты таләпләрен тормышка ашыру белән бергә, укучыларда лингвистик (тел), коммуникатив (аралашу), милли мәдәният өлкәсенә караган культурологик (мәдәни) компетенцияләр булдыру. Укучының үзаңын үстерү, милләтне, ватанны яратырга өйрәтү, горурлык һәм гражданлык хисләре тәрбияләү.
Бурычлары:- Укучыларның башлангыч мәктәптә фонетик, орфоэпик, орфографик, лексик, грамматик нигезләреннән алган белемнәрен системалаштыру, катлаулырак формаларда өйрәтүне дәвам итү.- Укучыларның иҗади һәм мөстәкыйль фикерли алу мөмкинлекләрен үстерү, үз фикерләрен дәлилләргә күнектерү.- Телнең төп грамматик чараларын сөйләм процессында куллануга ирешү.- Татар әдәби тел нормаларын һәм стилистик мөмкинлекләрен ачык күзаллауга, аларны тиешенчә куллана белергә өйрәтү, сөйләм эшчәнлегенең үзара аралашу чарасы икәнен аңлату.- Баланың үзен тәрбияләү, үзе белән идарә итү, үз фикерен яклый алу сәләтен үстерү.- Укучының үзаңын үстерү, милләтне, ватанны яратырга өйрәтү, горурлык һәм гражданлык хисләре тәрбияләү.- Җәмгыятьтә яшәү кагыйдәләренә, әхлак нормаларына төшендерү.- Укучыларның иҗади сәләтләрен үстерү.- Сөйләм культурасы булдыру.
“Татар теле” курсына гомуми характеристика
«Татарстан Республикасы халыклары телләре турында»гы Закон нигезендә федераль дәүләт белем стандартына туры китереп, мәктәпләрендә укучы татар балаларына татар теле һәм әдәби уку аерым өйрәтелә, сәгатьләр саны рус теле һәм әдәбиятын өйрәнү күләменә якынайтыла. Программа белем һәм тәрбия бирү ана телендә алып барыла торган мәктәпләрдә укучы татар балаларының татар телен яхшы сыйфатлы белем алуга хокукын гарантияли, аларны киләчәк баскычларда зуррак белем алуга әзерли.
Татар теле программасы белем һәм тәрбия бирү ана телендә алып барыла торган сыйныфларда укучы татар балаларына татар телен аралашу һәм татар халкының әдәбияты, сәнгате, тарихы, мәдәнияте белән таныштыру чарасы буларак укытуны тәэмин итәргә тиеш.
Татар теле – урта сыйныфларда төп гуманитар предметларның берсе, чөнки укучы татар теле ярдәмендә башка предметларны да үзләштерү мөмкинлегенә ия була.
Укыту предметының укыту планында тоткан урыны
“Татар теле” курсы Минзәлә шәһәре муниципаль бюджет учреждениесенең укыту планына кергән. “Татар теле” предметы ФДББС буенча атнасына 5нче сыйныфта-3сәг., 6нчы сыйныфта-4сәг., 7 нче сыйныфта-2сәг., 8нче сыйныфта-2сәг., 9 нчы сыйныфта – 3 сәгать өйрәнелә. Курс 490 сәгатькә исәпләнгән. 5нче сыйныфта-105 сәг., 6нчы сыйныфта-140сәг., 7нче сыйныфта-70 сәг., 8 нче сыйныфта – 70 сәг., 9 нчы сыйныфта – 105 сәг.
Мәктәптә татар теле предметы әһәмиятле предметларның берсе. Татар мәктәпләрендә татар балаларына татар телен өйрәтү үз телләрен өйрәнүгә кызыксыну, омтылыш уятуга, мәхәббәт хисләре тәрбияләүдә әһәмиятле роль уйный.
Уку предметы эчтәлегенең кыйммәти юнәлешләре
Гомуми төп һәм урта белем бирү мәктәбендә ана телен өйрәтү телнең төрле катламнарына караган теоретик материалны өйрәтү белән бергә, татар теленең сүзлек байлыгын, мәгънәви һәм кулланылыш үзенчәлекләрен камил куллана белергә, ана теленең сыгылмалылыгын, аралашу процессында ачыла торган нечкәлекләрен, үзенчәлекләрен өйрәтүне дә күздә тота. Татар мәктәпләрендә татар теленнән белем бирүнең нәтиҗәлелеген, сыйфатын арттыру теоретик материалны аңлату барышында, тирән белем бирү белән беррәттән, укучыларда телгә карата кызыксыну уятуны һәм иң мөһиме — аңлап, дөрес итеп сөйләшергә, укырга һәм язарга, логик фикерләргә өйрәтүне, заманча технологияләрне файдаланып, телнең психолингвистик үзенчәлекләренә, мәдәният белән бәйләнешенә игътибар бирүне дә таләп итә. Гражданлык, гаилә, сәнгать, матурлык кебек кыйммәтләр системасы һәр дәреснең нигезенә салынган. Бу кыйммәтләр уку программасына кертелгән һәр әсәрдә чагылыш таба.
Тормыш кыйммәтләре- кеше тормышын, гомерен иң зур кыйммәт итеп тану;
Яхшылык кыйммәтләре- кешеләргә карата шәфкатьле, мәрхәмәтле, рәхимлеле булу;
Иреклелек кыйммәтләре- кешеләр арасындагы мөнәсәбәтләрнең нигезе булуын тану;
Табигать кыйммәтләре- үзеңнең табигатьнең бер өлеше булуын белү; табигатьне ярату, аның матурлыгын, камиллеген саклау;
Матурлык кыйммәтләре- сәнгатьнең бер төре булган әдәбиятка тарту аша, зәвык тәрбияләү;
Гаилә кыйммәтләре- кеше үсеше өчен иң мөһим тирәлекне күрү;
Хезмәт һәм иҗат кыйммәтләре- оешканлык, максатчанлык, җаваплылык, мөстәкыйльлек сыйфатлары формалаштыру;
Гражданлык кыйммәтләре- үзеңне җәмгыятьнең, халыкның, илнең, дәүләтнең бер өлеше итеп тану; илнең бүгенгесе, киләчәге өчен җаваплылык хисе тою.
Патриотлык кыйммәтләре- Татарстан дәүләтенә хезмәт итәргә әзер булу;
Кешелеклелек кыйммәтләре- ярдәмләшү, үзара хөрмәт, толерантлык хисләре тәрбияләү;
Аралашу кыйммәтләре- мәдәният үсеше өчен аралашуның мөһимлееген аңлау.
Белем дәрәҗәсенә таләпләр:
- Мөстәкыйль, бәйләгеч, модаль cүз төркемнәрен таба белү, аларның морфологик үзенчәлекләрен билгели алу.- Морфологик анализ ясау үзенчәлекләрен үзләштерү.- Синтаксик анализ ясау элементларын үзләштерү.- Морфологик закончалыкларны күрә белү.- Сүзне катлаулы тел берәмлеге буларак бәяләүгә ирешү.- Укылган текстның эчтәлеген аңлау, үз мөнәсәбәтеңне белдерү.- Укылган текстка бәйле рәвештә телдән һәм язмача фикер белдерү.- Сыйныфташлары һәм укытучы белән фикер алышу, үз фикерен дәлилли белү.- Тәкъдим ителгән темага телдән һәм язмача бәйләнешле текст төзү.- Телдән һәм язма сөйләм үзенчәлекләрен аера белү һәм урынлы куллану.
Күнекмәләргә таләпләр: (уку елы башында):
- өйрәнелгән сүз төркемнәрен бер-берсеннән аера һәм аларның үзенчәлекләрен аңлата белү;- 45-60 сүздән торган 12-20 җөмләле текстны дөрес итеп күчереп язу;- фонетик, лексик, грамматик биремле күнегүләрне башкару;- укылган (тыңланган) текстка карата сораулар куя белү, текст эчтәлеге буенча сорауларга җавап бирә алу;- зур булмаган текстның эчтәлеген сөйләү;- диалогик һәм монологик формада аралашу күнекмәләрнә ия булу;- төрле төрдәге диктант, изложение, сочинение язу;- көндәлек аралашуга бәйле татар сөйләм этикеты формаларын дөрес куллану;- татар теленең орфоэпик нормалары нигезендә аралаша алу;- тел чараларының төрле жанрдагы әсәрләрдә кулланылу үзенчәлекләрен күрә белү;- татар һәм рус телләренең уртак һәм аермалы якларын күрә белү, сөйләм барышында ике тел чараларын бутамау;- татар теленнән алган белемне башка фәннәрне үзләштерүдә файдалана белү. Бер минутка 110-120 сүздән торган текстны дөрес итеп укый, эчтәлеген аңлый һәм сөйли алу; чиста һәм матур итеп 80 билге (хәреф) яза белү.
Күнекмәләргә таләпләр (уку елы ахырына)- сузык һәм тартык авазлар арасындагы аерманы аңлату; о, ы, ә, я, ю, е, ё, в, к, г хәрефләре белдергән авазларга аңлатма бирү; ул хәрефләрне һәм ь, ъ хәрефләренең язылышын аңлату; сузык һәм тартык авазларга хас булган фонетик законнар күзәтелгән сүзләрне дөрес әйтү һәм язу;- өйрәнелгән темаларга бәйле рәвештә сүзләргә фонетик һәм лексик анализ ясау, аларга төзелеше һәм ясалышы ягыннан характеристика бирү; гади җөмләләргә синтаксик анализ ясау; бирелгән үрнәкләргә нигезләнеп, гади һәм кушма җөмләләр төзи белү;- бирелгән таныш сүзләрнең мәгънәләрен аңлату; башлангыч сыйныфта өйрәнгәннәрне истә тотып, өйрәнелгән орфограммаларны табу; җөмләдәге сүзләрнең язылышын аңлату, җөмлә ахырында һәм кушма җөмләдә тиешле тыныш билгеләрен кую;- татар теленең үз сүзләрен һәм алынма сүзләрне аеру, мәгънәләрен аңлау; төрле сүзлекләрдән файдалана белү; фрезеологик әйтелмәләрнең мәгънәләрен аңлау;102- сүзләрнең мәгънәле кисәкләрен табу һәм аларга аңлатма бирү, аларны шартлы билгеләр белән күрсәтү; ясалышы ягыннан төрләрен билгеләү;- текстның темасын һәм төп фикерен аңлау, гади план төзеп, эчтәлеген сөйләү; сочинение һәм изложение язу; телдән һәм язма сөйләмдә фикерләрне тәэсирлерәк итеп белдерү өчен, синонимнарны файдалана белү;- эш кәгазьләре төрләреннән хат, мәкалә, белешмә яза белү.Программаны үзләштерүдән көтелгән нәтиҗәләр Шәхескә кагылышлы нәтиҗәләр:- шәхеснең әхлакый-рухи сыйфатларын камилләштерү:- милли горурлык, гражданлык хисләре формалаштыру;- әхлак нормаларын, җәмгыятьтә яшәү кагыйдәләрен үзләштерү;- күршеңә ярдәм итүдә танып-белү инициативасы күрсәтү;- үз алдыңа максат кую, аңа ирешү юлларын эзләү;- уңышларыңа яки уңышсызлыкларыңа, аларның сәбәпләренә дөрес бәя бирү;- индивидуаль эшчәнлек стилен формалаштыру:- төрле мәгълүмат чараларын (сүзлекләр, Интернет ресурслар һ.б.) танып-белү һәм аралашу вакытында куллану;- активлыкка, мөстәкыйль, иҗади фикер йөртергә, фәнни-тикшеренү эшчәнлеген башкару, шәхес буларак формалашуны дәвам итү;- үзең алган белем күнекмәләрен тормышның төрле шартларында куллана белергә өйрәнү. Метапредмет нәтиҗәләр: Танып-белү гамәлләре:- танып-белү юнәлешендәге максатларны билгеләү;- укучының үз эшчәнлеген мөстәкыйль рәвештә оештыра- белүе, бәяләве, үзенең кызыксынучанлык өлкәсен билгеләве;- мөстәкыйль рәвештә теманы, куелган проблеманы ача белү, фикер йөртү;- уку мәсьәләсе тирәсендә логик фикерләү;- фикерләүдә логик чылбыр төзү;- тема тирәсендәге төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру;- төрле мәгълүмат чаралары белән эшли, кирәкле мәгълүматны таба, анализлый һәм үз эшчәнлегендә куллана белү; Коммуникатив УУГ:- тыңлый белү;- диалог төзүдә һәм коллектив фикер алышуда катнашу;- сыйныфташлары һәм укытучы белән уку эшчәнлеген оештыруда хезмәттәшлек итү;- төрле фикерләрне исәпкә алып эш итү;- үз фикерен дәлилли белү, тормыштан мисаллар китерү;- төрле җавапларны тыңлау, чагыштыру, нәтиҗә ясау;- үз фикерен тулы һәм төгәл итеп әйтә белү;- күмәк эш вакытында уртак фикергә килү;- мәгълүмат туплауда үзара хезмәттәшлек итүдә инициативасы күрсәтү;- укылган текстлар буенча сораулар бирә алу;- бирелгән текстларның дәвамын үзлектән сөйләп карау, фикер әйтү автор фикере белән чагыштыру;- үз эшен контрольдә тоту, сыйныфташларына ярдәм итү;- коммуникатив күнекмәләрнең кеше тормышындагы ролен билгеләү;- үз фикерләрен телдән һәм язмача җиткерә белү;- башкаларны тыңлый, киңәш бирә белү;- сыйныфташлары каршында төрле темаларга, башкарылган проектлар буенча чыгыш ясау;- иптәшеңнең гамәлләрен бәяләү, күршең белән хезмәттәшлек итү.Регулятив УУГ:- дәреснең проблемасын (тема) һәм максатларын мөстәкыйль формалаштыру;- проблеманы аңлап гипотеза чыгару, үз фикереңне дәлилләр китереп раслый белү, телдән (диалогик, монологик) һәм язма сөйләмдә сәбәп-нәтиҗә бәйләнешен аерып алу, нәтиҗәләрне формалаштыру;- максатка ирешү юлларын билгеләү;- үз эшчәнлегеңнең нәтиҗәле булуына ирешү, үз эшчәнлегеңне контрольгә алу;- укытучы белән бергәләп, үз эшен, иптәшләренең җавапларын бәяләү;- кагыйдә, күрсәтмәләрне истә тоту һәм аларга ияреп гамәлләр кылу;- эшләнгән эшкә бәя бирү, сыйфатын һәм дәрәҗәсен билгеләү.Предмет нәтиҗәләр:- тел материалы белән логик фикерләүне сорый торган эш төрләрен башкару;- исем, фигыль, зат алмашлыкларын табарга өйрәтү, аларның морфологик үзенчәлекләрен һәм җөмләдә кулланылышын аңлау;- сүз төркемнәрен дөрес язу, аларны сөйләмдә дөрес куллана белү күнекмәләрен үстерү;- сүзтезмәләрне аера белү, алардагы ияртүче һәм иярүче сүзне билгеләп, бәйләүче чараларны күрсәтү;- морфологик, синтаксик анализ ясау элементларын үзләштерү;- телдән һәм язма сөйләмне синонимнар, фразеологизмнар белән баету, бер мәгънәле һәм күп мәгънәле сүзләрдән дөрес файдалана белү, сүзләрнең туры һәм күчерелмә мәгънәләрен урынлы куллану;- төрле телләрдән кергән сүзләрнең мәгънәләрен аңлап куллану һәм дөрес әйтү күнекмәләре булдыру;- сөйләм эшчәнлеге төрләре буенча ныклы күнекмәләр булдыруны дәвам итү;- телдән һәм язма сөйләм осталыгы һәм күнекмәләрен камилләштерү;- укучыларны иҗади эшчәнлеккә тарту, проект эшләре белән кызыксындыру.
ПРОГРАММАНЫҢ ТӨП ЭЧТӘЛЕГЕ
Сөйләм.
Тел һәм сөйләм. Сөйләмиятнең төрләре (сөйләү, тыңлау, язу, уку). Сөйләмнең төрләре (сөйләмә, язма, диологик сөйләм, монологик сөйләм).Сөйләм төрләре һәм аларның үзенчәлекләре: язма сөйләм, фикерне, хәбәрне, укылган текст эчтәлеген орфография кагыйдәләренә нигезләнеп, грамматик дөрес язу. Диалогик һәм монологик сөйләм күнекмәләрен гамәли үзләштерү, аерым темалар буенча әңгәмә кору.
Кулланылышы ягыннан сөйләм төрләре, аларның үзенчәлекләре: көнкүреш аралашу теле, фәнни аралашу теле, иҗтимагый-сәяси аралашу теле, рәсми аралашу теле.
Сөйләм ситуациясе, аның төп компонентлары: адресат һәм адресант, сөйләм шартлары, шәхси аралашу, рәсми аралашу, алдан әзерләнгән сөйләм, әзерлексез сөйләм үзенчәлекләре. Сөйләм шартларына бәйле тел берәмлекләренең кулланылышы. Сөйләм нормалары: фонетик, лексик, морфологик һәм синтаксик нормалар.
Сөйләм эшчәнлеге буларак текст. Сөйләмә һәм язма текстлар.Текстның мәгънәви һәм композицион бөтенлеге. Текстның темасы, төп мәгънәсе. Текстның ваграк кисәкләргә бүленеше. Текстның микротемасы. Сөйләмнең мәгънәви төрләре: тасвирлау, бәян итү, фикер йөртү. Текст структурасы. Текстның композицион, жанр төрлелеге. Текстка анализ ясау: темасын ачыклау, төп фикерне билгеләү, стилен билгеләү.
Телнең кулланылыш ягыннан төрләре: көнкүреш сөйләм теле, матур әдәбият теле, функциональ стильләр: фәнни стиль, публицистик стиль, рәсми эш кәгазьләре стиле, хәзерге электрон чаралар теле. Фәнни стиль төрләре: реферат, чыгыш, доклад, мәкалә, бәяләмә. Публицистик стиль төрләре: чыгыш, интервью, очерк, мәкалә. Рәсми эш кәгазьләре стиле төрләре: ышанычнамә, гариза, резюме, портфолио. Сөйләм теле төрләре: хикәя, әңгәмә, бәхәс.
Тел системасы
Татар теле турында гомуми мәгълүмат.
Телнең аралашу чарасы булуы. Телнең төп функцияләре. Туган телнең һәрбер халык тормышында һәм кешене шәхес итеп формалаштырудагы роле.
Кардәш һәм кардәш булмаган телләр. Татарлар яши торган төбәкләр.
Телнең кеше тормышында һәм җәмгыятьтә тоткан урыны.
Фонетика һәм орфоэпия.
Фонетика һәм орфоэпия турында гомуми төшенчә. Сөйләм органнары, аларның авазларны ясауда катнашуы. Аваз. Фонема. Татар телендә сузык авазлар, аларның саны. Сузык авазларны төркемләү. Татар телендә сузык авазлар өлкәсендәге үзгәрешләр. Сингармонизм законы, аның төрләре. Татар телендә сузыклар кыскару күренеше. Дифтонглар турында төшенчә. Татар телендә тартык авазлар, аларның саны. Тартык авазларны төркемләү. Тартык авазлар өлкәсендәге үзгәрешләр. Тартык авазларның охшашлануы. Аның төрләре. Татар һәм рус телләрендә сузык авазлар һәм тартык авазлар.
Татар телендә басым. Татар теленең үз сүзләрендә һәм алынма сүзләрдә басым сакланмау очраклары. Интонация белән эшләү.
Әдәби тел нормалары. Орфоэпик нормалар турында төшенчә. Орфоэпик сүзлек.
Фонетик анализ ясау.
Графика
Графика һәм орфография турында гомуми мәгълүмат. Татар алфавиты.
Орфография. Сузык аваз хәрефләренең дөрес язылышы. Тартык аваз хәрефләренең дөрес язылышы. Икешәр аваз кушылмасын белдергән хәрефләрнең дөрес язылышы. ъ һәм ь хәрефләренең дөрес язылышы.
Орфографик сүзлек. Телнең орфографик нормалары.
Морфемика (сүз төзелеше) һәм ясалышы
Сүз төзелеше һәм ясалышы турында гомуми мәгълүмат. Сүзнең мәгънәле кисәкләре. Тамыр һәм кушымча. Тамырдаш сүзләр. Кушымчалар ярдәмендә яңа сүзләр ясалу. Аларның сүз төркемнәрен ясаудагы роле.
Кушымчалар, аларның төрләре: сүз ясагыч кушымчалар, мөнәсәбәт белдерүче кушымчалар. Тамыр һәм ясалма нигез.
Татар телендә сүз ясалыш ысуллары. Татар телендә тамыр сүзләр. Ясалма сүзләр. Кушма сүзләр, аларның төрләре: саф кушма, тезмә һәм парлы сүзләр.
Татар һәм рус телләрендәге сүз төзелешенең төп аермалы яклары.Этимология турында төшенчә.
Сүзләрне сүз ясалышы һәм төзелеше ягыннан анализлау.
Лексикология һәм фразеология.
Сүз – телнең төп берәмлеге. Сүзнең лексик мәгънәсе. Бер һәм күп мәгънәле сүзләр. Туры һәм күчерелмә мәгънәләр. Антонимнар. Синонимнар. Паронимнар. Омонимнар һәм аларның төрләре.
Төрки-татар сүзләре һәм алынма сүзләр.
Татар теленең сүзлек составы: искергән сүзләр, тарихи сүзләр һәм неологизмнар, аларның төрләре. Диалекталь лексика, һөнәрчелек лексикасы, терминологик лексика, жаргон сүзләр.
Фразеологик әйтелмәләр, аларны мәгънәсе. Фразеологизмнарның сөйләмдә кулланылыш үзенчәлекләре.
Татар теленең төп сүзлекләре, аларны куллана белү.
Татар теленең төп лексик нормалары. Лексик анализ ясау.
Морфология
Сүз төркемнәренең лексик-грамматик төрләре. Сүз төркемнәренең классификациясе. Сүз төркемнәренең үзара мөнәсәбәте. Мөстәкыйль сүз төркемнәре, ярдәмлек сүз төркемнәре, модаль сүз төркемнәре. Аларның семантик, морфологик һәм синтаксик үзенчәлекләре.
Сүз төркемнәренең ясалышы, семантикасы, кулланылыш үзенчәлекләре.
Телнең төп морфологик нормалары.
Морфологик анализ ясау.
Синтаксис
Синтаксис буенча гомуми мәгълүмат. Сүзтезмә һәм җөмлә. Җөмләдә сүзләр бәйләнеше. Тезүле һәм ияртүле бәйләнешләр.
Җөмлә турында төшенчә. Җөмлә кисәкләре. Җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләр. Җөмләдә сүз тәртибе.
Гади җөмлә төрләре. Җыйнак һәм җәенке гади җөмлә. Тулы һәм ким җөмлә. Сөйләмдә бер составлы җөмләләрнең кулланылыш үзенчәлекләре.
Раслау һәм инкарь җөмлә турында гомуми төшенчә.
Туры һәм кыек сөйләм. Диалог, аның язылышы, тыныш билгеләре.
Кушма җөмлә турында төшенчә. Кушма җөмлә төрләре. Тезмә кушма җөмлә. Теркәгечле һәм теркәгечсез тезмә кушма җөмләләр.
Иярченле кушма җөмлә турында төшенчә. Татар һәм рус телләрендә иярченле кушма җөмләнең төзелеше. Синтетик иярченле кушма җөмлә, аның бәйләүче чаралары, тыныш билгеләре. Аналитик иярченле кушма җөмлә, аның бәйләүче чаралары, тыныш билгеләре.
Иярчен җөмлә һәм аның төрләре. Катлаулы кушма җөмләләр.
Текст синтаксисы турында гомуми төшенчә.
Телнең төп синтаксик нормалары.
Синтаксик анализ ясау.
Сөйләм культурасы
Язма тел һәм сөйләмә тел төшенчәләре. Сөйләмдә синонимнарны, антонимнар һ.б. тел чараларын дөрес куллану. Әдәби телне, сөйләм культурасын үстерүдә һәм стильне камилләштерүдә синтаксик синонимнарның роле.
Сөйләм культурасы төшенчәсе. Әдәби сөйләмгә куелган таләпләр турында гомуми мәгълүмат. Сөйләмдә лексик чараларның (синонимнар, антонимнар, калькалар, фразеологизмнар, мәкаль һәм әйтемнәр) кулланылыш мөмкинлекләре.
Пунктуация.
Татар телендә тыныш билгеләре.Ия белән хәбәр арасына сызык кую очраклары. Хәл, аныклагыч, эндәш һәм кереш сүзләр янында тыныш билгеләре. Тиңдәш кисәкләр янында тыныш билгеләре.
Диалог, аның язылышы, тыныш билгеләре. Туры сөйләм янында тыныш билгеләре.
Кушма җөмлә янында тыныш билгеләре.
Тел һәм мәдәният
Татар сөйләм әдәбе. Аралашуның төренә бәйле сөйләм әдәбен куллану.
Сүздә, текстта милли-мәдәни мәгънәгә ия берәмлекләрне таба һәм аңлатмалы, этимологик, фразеологик һ.б. сүзлекләр ярдәмендә мәгънәләрен аңлату.
Кушымта
5 нче сыйныф
Тематик планлаштыру
Дәрес№ Дәрес темасы Дәрес саны Укучылар эшчәнлеге
1 Тел ул – халыкларның иң әһәмиятле аралашу чарасы 1 Кереш сүз, әңгәмә. Сораулар буенчатөркемнәрдә эш. Терәк схема ясау
2. Башлангыч сыйныфларда үткәннәрне кабатлау 1 Күнегүләр эшләү.Сүз төркемнәренкабатлау
3. Башлангыч сыйныфларда үткәннәрне кабатлау 1 Җөмлә кисәкләрен кабатлау
4. БСҮ “Җәй нәрсәсе белән матур?”дигән темага сочинение 1 5. язу Хаталар өстендә эш. Сүзтөркемнәре турында гомуми төшенчә 1 Мөстәкыйль һәм ярдәмче сүзтөркемәрен искә төшерү.
6. Исем. Ялгызлык һәм уртаклык исемнәр 1 Ялгызлык һәм уртаклык исемнәрне ае-ра белү өчен күнегүләр эшләү
7. Берлек һәм күплек сандагы исемнәр 1 Исемнең терәк схемасын ясау. Күнегүләр эшләү
8. Исемнәрнең килеш белән төрләнеше 1 Килеш сорауларын һәм кушымчаларындөрес билгеләргә өйрәнү
9. Үткәннәрне кабатлау буенча дик-тант (№1) Исемнәрнең килешләрен күрсәтү 1 «Исем» темасындагы өйрәнгәнкагыйдәләргә күнегүләр эшләү
10. БСҮ Изложение 1 Хикәянең эчтәлеге буенча план төзү. Изложение язу.
11. Хаталар өстендә эш. Алмашлык.Зат алмашлыклар 1 Язма эштә җибәрелгән хаталар өстендәэшләү. Алмашлык турында аңлату,нинди сүз төркемен алмаштырыпкилүдән чыгып, төркемчәләргә бүлү.Күнегүләр эшләү
12. Сорау алмашлыклары 1 Сорау алмашлыкларының килеш беләнтөрләнешен аңлату,күнегүләр эшләү
13. Сан. Берәмлекләрне һәмдистәләрне белдерә торган саннар 1 Күнегүләр эшләү
14. Сөйләмдә сан алмашлыклары: ничә? ничәнче? ничәшәр? күпме?никадәр? 1 Күнегүләр эшләү
15. Тикшерү диктанты 1 Күнегүләр эшләү
16. Хаталар өстендә эш. Сыйфат 1 Язма эштә җибәрегән хаталар өстендәэшләү. Аңлату. “Сүз төркемнәре” таблицасы буенчаэш. Тактада эшләү
17. Синоним һәм антоним сыйфатлар 1 Лексика бүлеген искә төшерү:антоним, синоним, искергән сүзләрбуенча күнегүләр эшләү
18. Фигыль. Фигыльнең барлык-юклык төре 1 Эшнең башкарылу-башкарылмавыннанчыгып, барлык-юклык төрен аңлату,телдән күнегүләр эшләү
19. Фигыльнең нигезе 1 81 нче күнегү дәге рәсем буенча эшләү
20. Боерык фигыль 1 План буенча хикәянең эчтәлеген сөйләү
21. Хикәя фигыль 1 «Казан – спорт шәһәре» дигән темага кечкенә хикәя язу
22. Шарт фигыль 1 Күнегүләр эшләү
23. Исем темасына карата контроль диктант 1 Диктант язу
24. Хаталар өстендә эш. Рәвеш турында төшенчә 1 Күнегүләр эшләү. Диалог төзетү
25. Вакыт, урын, сәбәп-максат рәвешләре 1 Хикәянең эчтәлеген сөйләү
26. Антоним рәвешләр. Сөйләмдә рәвеш алмашлыклары 1 Урын һәм вакыт хәлләрен кулланып хикәя төзү
27. Үткәннәрне кабатлау 1 Күнегүләр эшләү. Авыр очракларны аңлату
28. Бәйләнешле сөйләм үстерү.Контроль изложение 1 Укытучы укыганны тыңлау, гади плантөзү һәм сөйләп карау. Караламага язу,акка күчерү
29. Рәвешләрне кабатлау 1 Язма эштә җибәрелгән хаталар өстендәэшләү. Рәвешләр турында катлаулы
30. Җөмлә. Укучыларның сәнгатьлеуку һәм укыганның эчтәлегенаңлау дәрәҗәләрен өйрәнү 1 Җөмләләргә синтаксик анализ ясауэлементлары белән таныштыру:җөмләнең баш кисәкләрен билгеләү. Күнегүләр эшләү
31. Әйтелү максаты ягыннан җөмләтөрләре. Хикәя җөмлә 1 Җыйнак җөмләләр, җөмләнең башкисәкләрен билгеләү. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү
32. “Туган ягым” темасына сочинение 1 124 нче күнегүдәге текст өстендә эшләү
33. Сорау җөмлә 1 Күнегүләр эшләү. “Кем кемгәохшаган” дигән темага хикәя язү
34. Боерык җөмлә. Җөмлә ахырына куела торган тыныш билгеләре.Тыныш билгесе һәм интонация 1 Аңлату, әңгәмә. Күнегүләр эшләү
35. Гади җөмлә. Җөмләнең баш кисәкләре:ия һәм хәбәр 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
36. Кушма җөмлә 1 Күнегүләр эшләү
37. Өйрәтү диктанты. Җыйнакҗөмлә. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
38. Җөмләдә баш кисәкләрнең кайсы сүз төркемнәре белән белдерелүе, урыны. 1 Җыйнак җөмләләр, җөмләнең башкисәкләрен билгеләү. Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
39. Зат алмашлыгы белән белдерелгән аныкланмыш 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
40. Зат алмашлыгы белән белдерелгән аныклагыч янына куела торган тыныш билгесе 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
41. Җәенке җөмлә 1 Җөмләләргә морфологик-синтаксик анализ ясау.
42. Җөмләнең иярчен кисәкләре. Аергыч 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
43. Тәмамлык. Сүзтезмәдә ияртүче һәм иярүче кисәк 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
44. Хәлләр. Вакыт һәм урын хәле. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
45. Хәлләр. Күләм, максат, рәвеш хәле. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
46. Контроль диктант. (2 нче чиреккә йомгак) 1 Диктант язу
47. Хаталар өстендә эш. Шарт һәм кире хәлләр 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
48. БСҮ.Сөйләм төрләре: сыйфатлама, хикәяләү һәм фикер йөртү турында башлангыч төшенчә 1 Аңлату
49. Җөмләнең тиңдәш кисәкләре: тиңдәш ияләр, хәбәрләр, аергычлар, тәмамлыклар, хәлләр. 1 Күнегүләр эшләү
50. Тиңдәш кисәкләр арасына куела торган тыныш билгеләре һәм теркәгечләр 1 Күнегүләр эшләү
51. “Җөмлә кисәкләре” темасына контроль диктант 1 Диктант язу.
52. Фонетика һәм орфоэпия турында төшенчә. Сөйләм органнары.Авазларның ясалышы 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
53. Сузык һәм тартык авазлар табли-цасы 1 Сузык авазларга характеристика (терәксхема ясау). Күнегүләр эшләү. Тартыкавазлар турында катлаулы таблицабенча эшләү, шуңа нигезләнеп, гадитаблица ясау
54. Сингармонизм законы 1 Аңлату, әңгәмә
55. Сүзләрнең язылышы һәм әйтелеше туры килгән һәм туры килмәгән очраклар. А хәрефе язылып та, [ә] авазы әйтелү очраклары 1 Аңлату, әңгәмә
56. Ы хәрефе язылып та, [о] авазы; Беренче иҗектә ө хәрефе язылып,калган иҗекләрдә е язылу 1 Күнегүләр эшләү
57. Ы+й хәрефләре язылып та, [и] авазы әйтелү очраклары 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.Биремле карточкалар буенча эш
58. Сөйләмдә тартык авазларның үзгәреше. [г],[гъ], [к], [къ] авазлары алдыннан килгәндә [н]авазының [ң] лашуы. [к],[къ] авазлары кергән сүзләрнең дөрес язылышы. 1 Язма эштә җибәрелгән хаталар өстендәэшләү
59. [W] авазы әйтелгән сүзләрнең дөрес язылышы.[йә],[йү], [йу], [йы]авазлары әйтелгән сүзләрнең дөрес язылышы 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
60. Ь, ъ хәрефләренең дөрес язылышы.[ң], [х], [һ] авазлары әйтел-гән сүзләрнең дөрес әйтелеше 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
61. Үтелгәннәрне гомумиләштереп кабатлау. Фонетик анализ 1 Татар телендәге сузык һәм тартык авазларга өлешчә характеристика бирә белү
62. Фонетика темасына диктант 1. Грамматик биремле диктант язу
63. Диктантны укучылар белән бергәләп тикшерү. Язмадагыхаталарны табу, төзәтү күнекмәләре 1 Диктантта һәм грамматик биремнәрдә җибәрелгән хаталарны тишереп, анализ ясау, искә төшерү, белемнәрне ныгыту
64. Сүз байлыгы һәм сөйләм культурасы 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
65. Сүз байлыгы һәм сөйләм культурасы 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
66 Сүзнең лексик мәгънәсе 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
67- 68. “Туган телем – иркә гөлем” дигән темага сочинене 2 Аңлату, әңгәмә
69. Бер һәм күп мәгънәле сүзләр 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
70. Сүзнең туры һәм күчерелмә мәгънәләре 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
71. Омонимнар 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
72. Синонимнар 1 Күнегүләр эшләү
73. Антонимнар 1 Аңлату, күнегүләр эшләү
74. Якын кешеләргә, дусларга, танышларга хат язу күнекмәләре 1 Аңлату, әңгәмә
75. Фразеологик әйтелмәләр 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.Тәрҗемә эше
76. “Лексика” темасына диктант 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
77. Хаталар өстендә эш 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
78. Үткәннәрне кабатлау 1 Аңлату, әңгәмә
79- 80. Татар теленең сүзлек составы. Гомумтөрки сүзләр, гарәп, фарсы,рус теленнән,рус теле аша башка телләрдән алынган сүзләр 2 Аңлату, әңгәмә
81- 82. Изложение язу 2 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
83. Изложениене бергәләп тикшерү.(Сөйләм һәм стиль хаталарын табу,төзәтү күнекмәләре, редакцияләү күнегүләре.) 1 84- 85. Татар теленең кулланылыш өлкәсе ягыннан сүзлек составы.Гомумхалык сүзләре. Әдәби тел сүзләре. Диалекталь сүзләр, атамалар (терминнар) 2 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
86. Өйрәтү диктанты. Татар теленең кулланылыш дәрәҗәсе ягыннан сүзлек составы. 1 Күнегүләр эшләү
87. Сөйләм формалары: Монологик һәм диалогик сөйләм 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
88. Текст, аның темасы. Төп уй. Гади план төзү 1 Текст өстендә эшләү
89. Сүзлекләр. Сүзлекләрдән файдалану күнегүләре 1 Аңлатмалы һәм орфографик сүзлекләр турында һәм алардан файдалана белергә өйрәтү. Интернет аша турыдан-туры эшләүче (онлайн) һәм цифрлаштырылган сүзлекләр белән таныштыру
90. Картинада төсләр ярдәмендә бирелгән эчтәлекне сүзләрдән файдаланып язу. Яңгыр яву күренешен сүз белән сурәтләү. 1 Сүзләрдән дөрес файдаланып эшләү
91- 92. И.И.Левитанның “Яз. Су ташыган чак” картинасы буенча сочинение – тасвирлама язу 2 Картина буенча эшләү
93. Лексикология бүлеген кабатлау.Лексик анализ ясау үрнәге 1 Аңлату, күнегүләр эшләү
94. “Лексикология бүлеге буенча грамматик биремле диктант 1 Диктант язу
95- 96. БСҮ Изложение язу.Текстта бирелгән эчтәлекнекыскартып сөйләү, төп уйны аңлау 1 Изложение тексты буенча план төзү, язу
97. Изложениене һәм сочинениене бергәләп тикшерү, язмадагы орфографик, пунктуацион, грамматикхаталарны, сөйләм һәм стиль хаталарын табу, төзәтү күнекмәләре 1 Ялгышлар өстендә эшләү
98. Укучыларның аңлап уку тизлеген, сәнгатьле итеп уку һәм укыганның эчтәлеген аңлау дәрәҗәләрен өйрәнү 1 Тизлеккә уку
99- 100. Ел буе үткәннәрне кабатлау 1 Аңлату, күнегүләр эшләү
101. Контроль диктант 1 Диктант эшләү
102- 104. Хаталар өстендә эш. Тестларэшләү 1 Тест
105. 1 Аңлату, күнегүләр эшләү
Календарь-тематик план
Атнага – 3 сәгать (елына – 105 сәгать).
Диктант язу – 8 сәгать (саны - 8);
Изложение язу – 4 сәгать (барысы – 4 изложение, икесе – контроль изложение);
Сочинение язу – 4 сәгать (барысы – 4 сочинение, 2– контроль сочинение) + өй сочинениеләре.
№ Дәрес темасы Дәрес саны
рес саны Төп эчтәлек Көтелгән нәтиҗә Укучылар эшчәнлеге төрләре Контроль эш төрләре Үткәрү вакыты план Үткәрү вакыты факт.
метапредмет предмет шәхескә кагылышлы 1 Тел ул – ха-лыкларның иңәһәмиятле аралашучарасы. 1 Белемнәрнегомумиләштерү дәресе Әңгәмәдәшеңбелән контактурнаштырыргаөйрәнү. Телнең аралашучарасы булуынаңлата алу, телгыйлеменеңтармакларынбелү. Укучыда укуга,ана теленә каратауңай мөнәсәбәттәрбияләү Кереш сүз,әңгәмә. Сорауларбуенчатөркемнәрдә эш.Терәк схема ясау. 2. Башлангычсыйныфлардаүткәннәрне ка-батлау 1 Катнаш дәрес. Сорау куя,әңгәмәдәшеңнеңхәлен сорый,кире кага,раслый белү.Парларда эшлибелү Тел гыйлеменеңморфология һәморфографиябүлекләретурында һәм сүзтөркемнәребуенча гомумимәгълүматларгаия булу. Тел дәресләрендәөйрәнгән белемнегамәлгә күчерүтеләге булдыру. Күнегүләрэшләү. Сүзтөркемнәренкабатлау. Сүзлекдиктанты 3. Башлангычсыйныфлардаүткәннәрне ка-батлау. 1 Белемнәрнегомумиләштерү дәресе Укучыларда бе-лем алуга, укы-мышлы булугакызыксыну уяту. Сүз төркемнәренбилгели белү. Кабатлаупроцессында анателенеңәһәмиятен аңлау. Җөмләкисәкләрен ка-батлау 4 БСҮ “Җәйнәрсәсе белән ма-тур?” дигән тема-га сочинение язу 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Бирелгәнрепликалардантекст төзү. Башлангычсыйныфлардаөйрәнелгәнорфография һәмтыныш билгеләрекагыйдәләрндөрес кулланыпмөстәкыйль язукүнекмәләребулу. сочинение 5. Хаталар өстендәэш. Сүзтөркемнәре ту-рында гомумитөшенчә. 1 Белемнәрнесистемалаштыру дәресе Биремне үтәүнеңдөреслеген тик-шерү. Сүз төркемнәренаера белү. Татар теледәресләрендә яңабелемгә ия булутеләге булдыру. Мөстәкыйль һәмярдәмче сүзтөркемәрен искәтөшерү 6 Исем. Ялгызлыкһәм уртаклык ис-емнәр. 1 БСҮ Рус һәм татартелендәчагыштырыпөйрәнү Уртаклык һәмялгызлыкисемнәрне,берлек һәмкүплек сандагыисемнәрнетексттан табабелү. Татар теленә, бөекхалкына каратагорурлык хисеуяту. Ялгызлык һәмуртаклык ис-емнәрне аерабелү өченкүнегүләр эшләү 7. Берлек һәм күплександагы исемнәр. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерү Рус телендәберлек һәмкүплек сантөшенчәләләре. Бирелгәнсүзләрдән –җөмләләр,җөмләләрдәнбәйләнешле тексттөзү осталыгыбулу. Язма һәм телдәнсөйләмне ныгытуөстендә эшләүгәомтылш булдыру. Исемнең терәксхема сын ясау. Күнегүләр эшләү. 8 Исемнәрнең килешбелән төрләнеше 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Рус телендәкилешкушымчалары. Исемнәрнеңкилешләр беләнтөрләнешен,җөмләдәкулланылышынаңлау. Килешкушымчаларын дөрес язу һәмаларны җөмләдәдөрес кулланабелү Мөһимнәтиҗәләрне истәкалдыру теләгенүстерү. Телдәресләрендәөйрәнгән белемнегамәлгә күчерү теләге булдыру. Килешсорауларын һәмкушымчаларындөрес билгеләргәөйрәнү. Килешләрбуенчакарточкаларбелән эш 9 Үткәннәрне ка-батлау буенча дик-тант (№1) 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе Алганбелемнәрнетөрле телкүренешләренаңлатудакуллану. Исемнәрне килешбелән төрләнешкагыйдәләренкамилләштерү. Үз-үзеңне бүяләү,үзанализгаомтылышбулдыру. «Исем»темасындагыөйрәнгәнкагыйдәләргәкүнегүләр эшләү диктант 10 БСҮ Изложение 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе Логик фикерйөртү Гади план буенчатекст эчтәлегентөгәл итеп язабелү. Матур әдәбисөйләмкүнекмәләренә иябулырга омтылыштәрбияләү. Хикәянеңэчтәлеге буенчаплан төзү.Изложение язу.Исемнәрнеңкилешләренкүрсәтү. изложение 11 Хаталар өстендәэш. Алмашлык. Заталмашлыклары. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Кагыйдәләрне,күрсәтмәләрнеистә тотыпгамәлләр кылу Заталмашлыклары,аларныңмәгънәләре,килешләр беләнтөрләнешендәгеүзенчәлекләрнебелү. Алмашлык-ка морфологиканализ ясау эле-ментлары беләнтаныш булу. Телнең фикерүсешендәәһәмиятен аңлау. Язма эштәҗибәрелгәнхаталар өстендәэшләү.Алмашлыктурында аңлату,нинди сүзтөркеменалмаштырыпкилүдән чыгып,төркемчәләргәбүлү. Күнегүләрэшләү. 12 Сорау алмаш-лыклары 1 Бәйләнешлесөйләм үстерү Биремне үтәүнеңдөреслеген тик-шерү Сорауалмашлыкларытурындамәгълүматлыбулу. Мөһимнәтиҗәләрне истәкалдыру теләгенүстерү. Сорауалмашлыкларының килеш беләнтөрләнешенаңлату,күнегүләр эшләү 13 Сан. Берәмлек-ләрне һәмдистәләрне бел-дерә торган сан-нар. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Рус һәм татартелендәге санүзенчәлекләре Сан турындамәгълүматлы бу-лу, куллану Татар теледәресләренүзләштерүгәҗаваплылыкбулдыру. Күнегүләр эшләү. 14 Сөйләмдә сан ал-машлыклары:ничә? ничәнче?ничәшәр? күпме?никадәр? 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Рус һәм татартелендәге санүзенчәлекләре Сан һәмсаналмыштөшенчәләренбелү. Язма һәм телдәнсөйләмне ныгытуөстендә эшләүгәомтылш булдыру. Күнегүләр эшләү 15 Тикшерүдиктанты. 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе Грамматиккүнекмәләрнекабатлау. Үтелгәнматериалныңтулысынчаүзләштерелүе.Башлангычсыйныфлардаөйрәнелгәнорфография һәмтыныш билгеләрекагыйдәләрендөрес кулланыпмөстәкыйль язукүнекмәләребулу. Үз-үзеңне бүяләү,үзанализгаомтылышбулдыру. Күнегүләр эшләү. Диктант 16 Хаталар өстендәэш. Сыйфат 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Рус, инглиз һәмтатар телендәгесыйфатларнычагыштыру Сыйфат һәмхәбәр булыпкилгәнсыйфатларныңүзенчәлекләренбелү. Татар теледәресләренүзләштерүгәҗаваплылыкбулдыру. Язма эштәҗибәрелгәнхаталар өстендәэшләү. Аңлату.“Сүз төркемнәре”таблицасыбуенча эш.Тактада эшләү. тест 17 Синоним һәм ан-тоним сыйфатлар. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Татар теленеңбашка фәннәрнеөйрәнү һәмбелем алу чарасыикәнен аңлау Синоним һәмантоним сый-фатларны дөресбилгели белү. Сүз байлыгынарттыру өстендәэшләү теләгенүстерү. Лексика бүлегенискә төшерү:антоним,синоним,искергән сүзләр буенча күнегүләрэшләү 18 Фигыль. Фигыль-нең барлык-юклыктөре. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Биремнәрнеүтәгәндә үзэшчәнлегеңнепланлаштырабелү. Боерык һәм хикәяфигыльләрне табабелү. Хәзерге,үткән һәмкиләчәк заманхикәяфигыльләрнедөрес кулланабелү, аларныңзат-сан беләнтөрләнешенаңлау. Фигыльгәморфологик ана-лиз ясау эле-ментлары беләнтаныш булу. Татар теледәресләрендә яңабелемгә ия булутеләге булдыру. Эшнеңбашкарылу-башкарылмавыннан чыгып,барлык-юклыктөрен аңлату,телдән күнегүләрэшләү. Тест. Карточкаларбуенчаиндивидуальэш. 19 Фигыльнең нигезе 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Укучыларныңтанып белүактивлыгынүстерү. Фигыль нигезендөрес билгелибелү. Белем алу про-цессында ана те-ленед әһәмиятенаңлау. 81 нче күнегүдәге рәсем буен-ча эшләү. 20 Боерык фигыль. 1 Белемнәрнегомумиләштерү дәресе. Алганбелемнәрнетөрле телкүренешләренаңлатудакуллану. Боерыкфигыльләрдәдөрес итеп басымкуярга өйрәнү. Мөһимнәтиҗәләрне истәкалдыру теләгенүстерү. План буенчахикәянеңэчтәлеген сөйләү. 21 Хикәя фигыль 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Сорауларгаҗавап бирү. Хикәя фигыльнеңтөрле заман фор-маларын кулланабелү. Мөһимнәтиҗәләрне истәкалдыру теләгенүстерү. «Казан – спортшәһәре” дигәнтемага кечкенәхикәя язу. 22 Шарт фигыль 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Сөйләм теленүстерү. Төп фигыльгәбәйләнеп килүенаңлату Мөһимнәтиҗәләрне истәкалдыру теләгенүстерү. Күнегүләр эшләү 23 Исем темасына карата контрольдиктант. 1 Укучыларның үсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе Алган белемнәрнетөрле телкүренешләренаңлатудакуллану. Үз-үзеңә контрольясау. Үтелгән материалныңтулысынчаүзләштерелүе. Башлангычсыйныфлардаөйрәнелгәнорфография һәмтыныш билгеләрекагыйдәләрендөрес кулланыпмөстәкыйль язукүнекмәләре булуүзанализга Үз-үзеңне бүяләү, омтылыш Диктант язу Контроль диктант 24 Хаталар өстендәэш. Рәвеш турындатөшенчә. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Алганбелемнәрнетөрле телкүренешләренаңлатудакуллану. Рәвеш турындамәгълүматлы бу-лу. Һәр татар теледәресләрендә яңабелемгә ия булутеләге булдыру. Күнегүләр эшләү.Диалог төзетү. 25 Вакыт, урын,сәбәп-максатрәвешләре. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Игътибарлылыкһәмкызыксынучанлык үстерү. Сөйләмдә рәвешалмашлыкларынкуллана белү. Мөһимнәтиҗәләрне истәкалдыру теләгенүстерү. Хикәянең эчтәле-ген сөйләү. 26 Антонимрәвешләр.Сөйләмдә рәвешалмашлыклары. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Чагыштырыпөйрәнү Антонимрәвешләрен бил-гели алуларынаирешү. Язма һәм телдәнсөйләмне ныгытуөстендә эшләүгәомтылыш булды-ру. Урын һәм вакытхәлләрен кулла-нып хикәя төзү. Мөстәкыйльэш. 27 Үткәннәрне ка-батлау. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Үз-үзеңә кон-троль ясау. Татар теленеңсүзлек составынөйрәнүнеңәһәмиятен аңлату Күнегүләр эшләү .Авырочракларныаңлату. Тест 28 Бәйләнешлесөйләм үстерү.Контроль изло-жение 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе Эшне вакытындабашлау һәмтөгәлләү. Укытучыукыганны тыңлау,гади план төзүһәм сөйләп карау. Караламага язу,акка күчерү. Матур әдәбисөйләмкүнекмәләренә иябулырга омтылыштәрбияләү. Укытучыукыганнытыңлау, гадиплан төзү һәмсөйләп карау.Караламага язу, аака күчерү Контроль изложение 29 Рәвешләрне ка-батлау. 1 Белемнәрнегому-миләштерү һәмсисте-малаштырудәресе. Төшенчә,термин, кагыйдә,закончалыкларны аңлап эш итәбелү Язма эштәҗибәрелгәнхаталар өстендәэшләү. Рәвешләртурында катлаулытаблица бенчаэшләү Сүз байлыгын,әһәмиятен аңлыкулланукүнекмәсебулдыру. Язма эштәҗибәрелгәнхаталар өстендәэшләү. Рәвешләртурындакатлаулы таблицабенча эшләү . Мөстәкыйльэш. 30 Җөмлә. Укучы-ларның сәнгатьлеуку һәм укыган-ның эчтәлегенаңлау дәрәҗәләренөйрәнү. 1 БСҮ Алганбелемнәрнетөрле телкүренешләренаңлатудакуллану. Җөмләнеңграмматикнигезен таба,тиңдәш хәбәрлегади җөмләләрнекушма җөмләдәнаера белү. Бирел-гән сүзләрдән –җөмләләр,җөмләләрдәнбәйләнешле тексттөзү осталыгыбулу. Җөмләләргәсинтаксик анализясау элементларыбеләнтаныштыру:җөмләнең башкисәкләренбилгеләү. Күнегүләр эшләү 31 Әйтелү максатыягыннан җөмләтөрләре. Хикәяҗөмлә. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Дөрес итепсөйләм төзибелү. Әйтү максатыбуенча төрлеҗөмләләрне(хикәя, сорау,боеру һәмтойгылы) аерабелү, аларныдөрес интонациябелән әйтү,алардан соңтиешле тынышбилгеләре куюосталыгы һәмкүнекмәләре булу Сүз байлыгын,әһәмиятен аңлыкулланукүнекмәсебулдыру Җыйнакҗөмләләр,җөмләнең башкисәкләренбилгеләү.Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү Кечкенәкүләмле дик-тант язу. 32 “Туган ягым”темасына сочинение 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе Эзләнү таләп итәторган мәсьәләләрнечишү юлларынэзләү. Текстны тиешлеинтонация белән дөрес итеп укыйбелү. Бәйләнешлесөйләм үстерү:төрле жанрдагытекстларны сән-гатьле итеп укукүнекмәләренүстерү. Тел байлыгын,грамоталылыкны арттыру өстендәэшләүне булдыру.Иптәшләрнеңфикеренә,эшчәнлегенә уңаймөнәсәбәтбулдыру. 124 нчекүнегүдәге текст өстендә эшләү. 33 Сорау җөмлә. эш. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Алганбелемнәрнетөрле телкүренешләренаңлатудакуллану. Сорауҗөмләләрне төзиһәм дөресинтонация беләнукый алуларынаирешү. Сүз байлыгын,әһәмиятен аңлыкулланукүнекмәсебулдыру. Күнегүләр эшләү.“Кем кемгәохшаган” дигәнтемага хикәя язү. 34 Боерык җөмлә.Җөмлә ахырынакуела торган ты-ныш билгеләре.Тыныш билгесеһәм интонация. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Дөрес итепсөйләм төзибелү. Әйтелү максатыягыннан җөмләтөрләрен дөресбилгелиалуларына ирешү Сүз байлыгын,әһәмиятен аңлыкулланукүнекмәсебулдыру. Аңлату, әңгәмә.Күнегүләр эшләү Карточкаларбуенчамөстәкыйль эш 35 Гади җөмлә.Җөмләнең башкисәкләре:ия һәмхәбәр. 1 Белемнәрнегомумиләштерү дәресе Чагыштырыпнәтиҗә ясау. Җөмләнеңграмматикнигезен табып,баш кисәкләренбилгели алу. Ана телендә алганбелемне башкафәннәрдә кулланутеләге булдыу. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү. 36 Кушма җөмлә. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Биремне үтәүнеңдөреслеген тик-шерү. Кушмаҗөмләләрнеңнигезен билгелиалуларына ирешү. Татар теледәресләренүзләштерүгәҗаваплылыкбулдыру. Күнегүләр эшләү. 37 Өйрәтү диктан-ты. Җыйнакҗөмлә. 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе Үз-үзеңәҗөмләдәнбәйләнешкәкергәнҗөмләләрнеаерып чыгару Җыйнакҗөмләләрне аерабелүләренәирешү. Татар теледәресләрендә яңабелемгә ия булутеләге булдыру. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү. Өйрәтүдиктанты 38 Җөмләдә баш кисәкләрнең кайсысүз төркемнәребелән белдерелүе,урыны. 1 Катнаш дәрес. Алган белемнәрнетөрле телкүренешләренаңлатудакуллану. Җөмләнең баш кисәкләрен дөреситеп билгеләү. Мөһим нәтиҗәләрне истәкалдыру теләгенүстерү. Җыйнак җөмләләр,җөмләнең башкисәкләренбилгеләү. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү. Мөстәкыйль эш. 39 Зат алмашлыгыбелән белдерелгәнаныкланмыш. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Эзләнү таләп итәторганмәсьәләләрнечишү юлларынэзләү. Аныклагычларныдөрес билгелиалуларына ирешү. Татар теледәресләрендә яңабелемгә ия булутеләге булдыру. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү. 40 Зат алмашлыгыбелән белдерелгәнаныклагыч янынакуела торган ты-ныш билгесе. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерү. Биремне үтәүнеңдөреслеген тик-шерү. Зат алмашлыгыбеләнбелдерелгәнаныклагыч янынакуела торгантынышбилгеләренөйрәтү. Мөһимнәтиҗәләрне истәкалдыру теләгенүстерү. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү. 41 Җәенке җөмлә. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Эзләнү таләп итәторганмәсьәләләрнечишү юлларынэзләү. Җөмләкисәкләрен дөресбилгеләү Тел дәресләрендәөйрәнгән белемнегамәлгә күчерүтеләге булдыру. Җөмләләргәморфологик-синтаксик анализясау. 42 Җөмләнең иярченкисәкләре. Аергыч. 1 Катнаш дәрес. Кагыйдәләрне,күрсәтмәләрнеистә тотыпгамәлләр кылу. Аергычларныңсорауларын истәкалдырырга. Иптәшләрнеңфикеренә,эшчәнлегенә уңаймөнәсәбәтбулдыру. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү. Тест 43 Тәмамлык.Сүзтезмәдәияртүче һәмиярүче кисәк. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерү. Алганбелемнәрнетөрле телкүренешләренаңлатудакуллану. Сүзтезмәдәисемне ачыклапкилгәнкисәкләрнебилгели алу. Тел дәресләрендәөйрәнгән белемнегамәлгә күчерүтеләге булдыру. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү. Тест 44 Хәлләр. Вакыт һәмурын хәле. 1 Яңабелемнәрне үзләштерүдәресе. Кагыйдәләрне,күрсәтмәләрне истә тотыпгамәлләр кылу. Вакыт һәм урынхәлләрен аерабелүләренәирешү. Татар теледәресләренүзләштерүгәҗаваплылыкбулдыру. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү Тест. Карточкалар буенчаиндивидуальэш 45 Хәлләр. Күләм,максат, рәвешхәле. 1 Катнаш дәрес Эзләнү таләп итәторганмәсьәләләрнечишү юлларынэзләү. Күләм,максат,Рәвеш хәлен аерабелү, сораулары. Татар теленеңтеоритикмәгълүматынүзләштерүгә терәкбулдыру. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү. 46 Контроль дик-тант.(2 нчечиреккә йомгак) 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе. Үз-үзеңәҗөмләдәнбәйләнешкәкергән сүзләрнеаерып чыгару. Үз-үзеңне бүяләү,үзанализгаомтылышбулдыру. Диктант язу. Контроль дик-тант 47 Хаталар өстендәэш. Шарт һәм кирехәлләр.. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерү Эзләнү таләп итәторганмәсьәләләрнечишү юлларынэзләү. Хәлләрнетәмамлыкларданаера белүләренәирешү. Укучылардаграмоталы булутеләге уяту. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү. 48 БСҮ.Сөйләмтөрләре: сый-фатлама,хикәяләүһәм фикер йөртүтурындабашлангычтөшенчә. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Дөрес итепсөйләм төзибелү. Төрле төрдәгехикәяләр төзү. Укучыда телнеөйрәнүкирәклеген аңлаукүнекмәләребулдыру. Аңлату 49 Җөмләнең тиңдәшкисәкләре:тиңдәшияләр, хәбәрләр,аергычлар,тәмамлыклар,хәлләр. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Үз-үзеңәҗөмләдәнбәйләнешкәкергән сүзләрнеаерып чыгару. Барлык җөмләкисәкләренең дәтиңдәшләнепкилә алуын аңлау. Төркемдәшләреңәхөрмәт хисебулдыру. Күнегүләр эшләү. Карточкаларбуенча мөстәкыйль эш 50 Тиңдәш кисәкләрарасына куела тор-ган тыныш бил-геләре һәм тер-кәгечләр. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Алганбелемнәрнетөрле телкүренешләренаңлатуда куллану. Тиңдәш кисәкләрарасына тынышбилгеләрен дөрескуя белү. Күнегүләр эшләү. 51 “Җөмләкисәкләре” тема-сына контрольдиктант 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе. Үз-үзеңәҗөмләдәнбәйләнешкәкергән җөмләкисәкләренаерып чыгару. Үз-үзеңне бүяләү,үзанализгаомтылышбулдыру. Диктант язу. Контроль дик-тант 52 Фонетика һәм ор-фоэпия турындатөшенчә. Сөйләморганнары. Авазларның яса-лышы. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Дөрес итепсөйләм төзибелү. Тел гыйлеменеңфонетика һәморфоэпиябүлекләретурындамәгълүматлыбулу. Авазлар һәмхәрефләрне аерабелү. Сөйләмбарлыккакитерүчеорганнар турындамәгълүматлыбулу. Һәр татар теледәресләрендә яңабелемгә ия булутеләге булдыру. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү 53 Сузык һәм тартыкавазлар таблицасы. 1 Катнаш дәрес. Эзләнү таләп итәторганмәсьәләләрнечишү юлларынэзләү. Төрле авазларныңясалу урынынбелү. Һәр татар теледәресләрендә яңабелемгә ия булутеләгебулдыру. Таблицалар белән эшләүкүнекмәләребарлыкка китерү. Сузык авазларгахарактеристика(терәк схемаясау). Күнегүләрэшләү. Тартыкавазлар турындакатлаулы таблицабенча эшләү,шуңа нигезләнеп,гади таблица ясау Телдәнбелемнәрнетикшерү 54 Сингармонизмзаконы. 1 Катнаш дәрес. Алганбелемнәрнетөрле телкүренешләренаңлатудакуллану. Татар телендәгесингармонизмкүренешенеңасылына төшенү:рәт гармониясеһәм ирен гармониясетурындамәгълүматлыбулу. Редукциякүренешененбелү. Сузыкларгахас фонетик закончалыкларныөлешчә фонетиканализда күрсәтәалу. Һәр татар теледәресләрендә яңабелемгә ия булутеләге булдыру. Аңлату, әңгәмә Телдәнбелемнәрнетикшерү 55 Сүзләрнең язы-лышы һәм әйтеле-ше туры килгәнһәм туры килмәгәночраклар. А хәре-фе язылып та, [ә]авазы әйтелүочраклары. 1 Катнаш дәрес. Дөрес итепсөйләм төзибелү. Сүзләрнең язы-лышын аңлау Укучылардаграмоталы булутеләге уяту. Аңлату, әңгәмә. Авазлар,аларныңтөрләре,характеристикабирү, контрольтест 56 Ы хәрефе язылыпта, [о] авазы; Бе-ренче иҗектә өхәрефе язылып,калган иҗекләрдә еязылу. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Анализ ясыйбелү. Тар әйтелешле [о]һәм киңәйтелешле [о], тарәйтелешле [э] һәмкиң әйтелешле[э], тар әйтелешле[ы] һәм киңәйтелешле [ы]авазларын дөресәйтә,транскрипциядәдөрес күрсәтәбелү. Укучыларда гра-моталы булутеләге уяту. Күнегүләр эшләү Сүзлекдиктанты 57 Ы+й хәрефләреязылып та, [и] ава-зы әйтелү очракла-ры. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Анализ ясыйбелү. Кагыйдәләрнегамәлдә кулланабелү. Укучыларда грамоталы булутеләге уяту. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү. Биремле карточ-калар буенча эш. Карточкаларбуенчаиндивидуальэш 58 Сөйләмдә тартык авазларныңүзгәреше.[г], [гъ], [к], [къ]авазлары алдыннанкилгәндә[н]авазының [ң]лашуы. [к], [къ] 1 Яңа белемнәрнеүзләштерүдәресе. Дөрес итеп сөйләм төзи белү. к], [г] һәм [қ], [ғ] авазлары кергәнсүзләрнең дөресязылышы. Укучының тартыкларыкергән сүзләрнедөрес әйтү,транскрипциядәкүрсәтә белүүзләштергәнбелемнеңкирәклеген аңлау. Язма эштә җибәрелгәнхаталар өстендәэшләү. Аңлату,әңгәмә,күнегүләр эшләү. Сүзлек диктанты 59 [W] авазы әйтелгәнсүзләрнең дөресязылышы. [йә],[йү], [йу], [йы]авазлары әйтелгәнсүзләрнең дөресязылышы. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Үз-үзеңәҗөмләдәнбәйләнешкәкергән сүзләрнеаерып чыгару. [w] һәм [в]тартыкларыкергән сүзләрнедөрес әйтү һәмдөрес язу,транскрипциядәкүрсәтә белү. Укучыларда гра-моталы булутеләге уяту. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү. Мөстәкыйльэш 60 Ь, ъ хәрефләренеңдөрес язылышы.[ң], [х], [һ] авазла-ры әйтелгәнсүзләрнең дөресәйтелеше. 1 Белемнәрнегому-миләштерүдәресләре. Анализ ясыйбелү. Һ, Х, [н] һәм [ң]тартыкларыкергән сүзләрнедөрес әйтү һәмдөрес язу. Укучыларда гра-моталы булутеләге уяту. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү. Мөстәкыйльэш 61 Үтелгәннәрне го-мумиләштерепкабатлау. Фонетиканализ. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Кагыйдәләрне,күрсәтмәләрнеистә тотыпгамәлләр кылу. Тулы фонетиканализ ясаукүнекмәләренә иябулу. Мөһимнәтиҗәләрне истәкалдыру теләгенүстерү. Татар телендәгесузык һәм тартыкавазларга өлешчәхарактеристикабирә белү. Карточкаларбуенчамөстәкыйль эш 62 Фонетика тема-сына диктант. 1. Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе Фонетика буенчаалган белемнәрнегамәлдә кулланукүнекмәләребулу. Үз-үзеңне бүяләү,үзанализгаомтылышбулдыру. Грамматик биремле дик-тант язу. диктант 63 Диктантны укучы-лар белән бергәләптикшерү. Язмадагыхаталарны табу,төзәтүкүнекмәләре. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерү дәресе. Кагыйдәләрне,күрсәтмәләрнеистә тотып гамәлләр кылу. Грамоталы язу-ның тотрыклысистемасын булдыру. Укучыларда гра-моталы булутеләге уяту. Диктантта һәмграмматикбиремнәрдәҗибәрелгәнхаталарнытишереп, анализясау, искәтөшерү, белемнәрненыгыту. Дөрес язукүнекмәләренкамилләштерә алу. 64 Сүз байлыгы һәмсөйләм культура-сы. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Игътибарлылыкһәмкызыксынучанлык үстерү. Билгеле бертелдәге сүзләрһәм әйтелмәләрҗыелмасыныңшул телнеңлексикасы дип,телнеңлексикасынөйрәнүче фәннеңлексикология дипаталуын белү. Сүзнең лексикмәгънәсеначыклау юлларынбелү. Телнең фикерүсешендә әһәмия-тен аңлау. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү. Дәреслектәгесорауларгаҗавап бирү 65 Сүз байлыгы һәмсөйләм культура-сы. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Дөрес итепсөйләм төзибелү. Сүз байлыгын,әһәмиятен аңлыкулланукүнекмәсебулдыру. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү Дәреслектәгесорауларгаҗавап бирү 66 Сүзнең лексикмәгънәсе 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Игътибарлылыкһәмкызыксынучанлык үстерү. Татар теледәресләрендә яңабелемгә ия булутеләге булдыру. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү. 67-68 “Туган телем –иркә гөлем” ди-гән темага сочи-нене. 2 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Эчтәлекне аңлау,төшенүкүнекмәләре. Сочинение яза,нәтиҗә ясыйбелү Тел байлыгын,грамоталылыкны арттыру өстендәэшләүне булдыру. Иптәшләрнеңфикеренә, эшчәнлегенә уңаймөнәсәбәтбулдыру. Аңлату, әңгәмә Сочинение 69 Бер һәм күпмәгънәле сүзләр. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Кагыйдәләрне,күрсәтмәләрнеистә тотыпгамәлләр кылу. Телнең сүзлексоставындагысүзләрнең бер якикүп мәгънәбелдерүен, күпмәгънәлелекнеңполисемиякүренеше дипаталуын, күпмәгънәле сүзләрарасында мәгънәуртаклыгыбулуны белү,мисалларярдәмендә аңлатабелү. Сүзне дөрескуллана белүнеңәһәмиятен аңлау. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү. 70 Сүзнең туры һәмкүчерелмәмәгънәләре. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Рус һәм татартелендәгеүзенчәлекләре. Сүзнеңпредметны,күренешне,аларныңүзенчәлекләрентурыдан-турыатаган вакыттабелдерә торганмәгънәсе сүзнеңтуры мәгънәсебулун; берпредметны якикүренешнеачыклап бирүөчен, аңа охшаганикенче предметяки күренешнеңбилгеләренкүчереп кулланунәтиҗәсендәкүчерелмә мәгънәбарлыкка килүнебелү, аңлата алу.Сүзнең туры һәмкүчерелмәмәгънәләрен аерабелү. Сүзне дөрес кул-лана белүнеңәһәмиятен аңлау. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү. Карточкаларбуенчамөстәкыйль эш 71 Омонимнар. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Рус һәм татартелендәомонимнар Әйтелешләре һәмязылышлары берүк, ләкинмәгънәләребөтенләй башкабулган сүзләрнеңомоним (аваздашсүзләр) дипаталуын, аларныңтөрләрен белү. Белем алугаомтылыш булды-ру. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү. Тест 72 Синонимнар. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Рус һәм татартелендәсинонимнар Уртак мәгънәле,бер-берсеннәнмәгънәтөсмерләре,язылышлары,стилистикбизәкләре беләнгенә аерылыпторучы сүзләрнеңсиноним дипаталуын аңлау. Синонимнарныңмәгънәви һәмстилистик яктанаермаларын табабелү. Төрле сүзтөркеменәкараган сүзләрнең үзарасинонимлашаалмавынмисалларярдәмендәдәлилли алу. Укучыда телнеөйрәнүкирәклеген аңлаукүнекмәләребулдыру. Күнегүләр эшләү. Тест.Карточкаларбуенчаиндивидуальэш 73 Антонимнар. 1 Катнаш дәрес. . Рус һәм татартелендәантонимнар. Капма-каршымәгънәлесүзләрнеңантоним дипаталуын,сөйләмдәаларның контрасткартиналар бирүөченкулланылуынбелү. Грамматикяктан антоним-нарның бер сүзтөркеменәкерүләрен аңлау. Төркемнәрдә ара-лашуның әһәмия-тен аңлапшөгыльләнү Аңлату,күнегүләр эшләү. Тест 74 Якын кешеләргә,дусларга, та-нышларга хат язукүнекмәләре. 1 БСҮ Рус һәм татартелендә тәрҗемәитүүзенчәлекләре. Туганнарга һәмдус-ишләргә хатяза алу. Электронхатлар турындабелү. Матур әдәбисөйләм күнек-мәләренә иябулырга омтылыштәрбияләү. Аңлату, әңгәмә Инд.биремлекарточкаларбуенча эш: хатязу 75 Фразеологикәйтелмәләр. 1 Катнаш дәрес. Рус һәм татартелендә тәрҗемәитүүзенчәлекләре. Үзара тыгызбәйләнешлеберничә сүздәнтөзелгән,бербөтен мәгънәаңлата торганкүчерелмәмәгънәле төзелмәфразеологикәйтелмә дипаталуын, фразеологикбөтеннәрнең(күпчелеге) башкателләргә сүзгә-сүзтәрҗемәителмичә,шуларга тиңпараллельтәгъбирләрярдәмендәбелдерелүенаңлау. Телнең серләренәтөшенү теләгебулдыру. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү.Тәрҗемә эше. Карточкаларбуенчамөстәкыйль эш 76 “Лексика”темасынадиктант. 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе Алганбелемнәрнетөрле телкүренешләренаңлатудакуллану. Үз-үзеңне бүяләү,үзанализгаомтылышбулдыру. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү. Диктант 77 Хаталар өстендәэш. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Кагыйдәләрне,күрсәтмәләрнеистә тотыпгамәлләр кылу. Укучыларда гра-моталы булутеләге уяту. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү. 78. Үткәннәрне ка-батлау. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Бирелгәнрепликалардантекст төзү. Мөһимнәтиҗәләрне истәкалдыру теләгенүстерү. Аңлату, әңгәмә Тест 79-80 Татар теленеңсүзлек составы.Гомумтөркисүзләр, гарәп,фарсы, рустеленнән,рус телеаша башкателләрдән алынгансүзләр. 2 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Белемһәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Татар теленеңбашка фәннәрнеөйрәнү һәмбелем алу чарасыикәнен аңлау. Татар теленәгарәп, фарсы, рустелләреннән һәмрус теле ашабашка телләрдәнкергән сүзләртурындамәгълүматлыбулу. Яңасүзләрнең телдәэлектән яшәп килә торгансүзләргәкушымчаларялгау, сүзләрнекушу, я кыскартуюлы беләнясалуларынмисалларярдәмендә аңлатаалу. Гарәп һәмфарсытеллләреннәнкергән сүзләрнетатар теленең үзсүзләреннәнаеруның уңайлы Укучыда укуга,ана теленә каратауңай мөнәсәбәттәрбияләү. Сүзнедөрес кулланабелүнеңәһәмиятен аңлау. Аңлату, әңгәмә Дәреслектәгесорауларгаҗавап бирү. 81-82 Изложение язу. 2 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе Логик фикерйөртү. Сөйләм һәм язмателен, хәтер һәмфикерләү сәләтенүстерү, рухидөньяңны баетуөстендә эшлибелү Матур әдәбисөйләмкүнекмәләренә иябулырга омтылыштәрбияләү. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү Изложен язу 83 Изложениенебергәләп тикшерү.(Сөйләм һәм стильхаталарын табу,төзәтүкүнекмәләре,редакцияләүкүнегүләре.) 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе Кагыйдәләрне,күрсәтмәләрнеистә тотыпгамәлләр кылу. Сүзне дөрескуллана белүнеңәһәмиятен аңлау. Төркемнәрдәаралашуныңәһәмиятен аңлапшөгыльләнү. 84-85 Татар теленең кул-ланылыш өлкәсеягыннан сүзлексоставы. Гомумхалык сүзләре. Әдәби телсүзләре.Диалекталь сүзләр,атамалар(терминнар). 2 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Татар теленеңбашка фәннәрнеөйрәнү һәмбелем алу чарасыикәнен аңлау. Гомумхалык Кулланылышөлкәсе ягыннантатар теленеңсүзлек составытөркемнәре: гомумхалыксүзләр,диалектальсүзләр,профессиональсүзләр һәматамаларны аерабелү.Гомумхалыксүзләренең гомумаңлаешлы һәмкулланылышлысүзләр булуын,диалектальсүзләрнеңбилгеле бертерриториядәяшәүче халыкныңәдәби телгә кабулителмәгәнүзенчәлеклесүзләре булуынбелү.Профессиональсүзләрнеңбилгеле берпрофессиякешеләретарафыннанкулланыла торгансүзләр булуын;атамаларның фән,техника һәмбашка өлкәгәкараган, бер генәмәгьнәгә иябулган сүзләрбулуын аңлау. Сүз байлыгын,әһәмиятен аңлыкулланукүнекмәсебулдыру.Сүзнедөрес кулланабелүнеңәһәмиятен аңлау. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү Мөстәкыйльэш.Тестлар эшләү 86 Өйрәтү диктан-ты. Татар теленеңкулланылышдәрәҗәсе ягыннансүзлек составы. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Биремнәр үтиалу. Эшкә уңаймотивациябулдыру. Телнең сүзлексоставыныңүзгәреп торуынаңлау. Тарихисүзләрнеңкулланылыштантөшеп калганпредмет,күренешләрнеңисемнәре булуы, әхәзерге көндә дәбулган предмет,күренешләрнеңискергәнатамаларыархаизм булуынаңлата алу.Искергәнсүзләрне тарихисүзләр һәмархаизмнаргабүлә белү. Телдәбарлыкка киләторган яңасүзләрнеңнеологизмнарбулуын белү Сүзне дөрескуллана белүнеңәһәмиятен аңлау Күнегүләр эшләү. Өйрәтүдиктанты 87 Сөйләм формала-ры: Монологикһәм диалогиксөйләм. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Үз-үзеңәҗөмләдәнбәйләнешкәкергән сүзләрнеаерып чыгару. Диалог һәм моно-логны аера белү. Уку процессындакатнашучыларгауңай мөнәсәбәтбулдыру. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү 88 Текст, аның тема-сы. Төп уй. Гадиплан төзү. 1 Яңабелемнәрне үзләштерүдәресе. Хикәя төзи,нәтиҗә ясыйбелү. Текстның төп уентаба белү Сыйныфташларыфикерен адекват кабул итәргәөйрәнү. Текст өстендәэшләү 89 Сүзлекләр.Сүзлекләрдән фай-далану күнегүләре. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Татар теленеңбашка фәннәрнеөйрәнү һәмбелем алу чарасыикәнен аңлау. Сүзләрне җыю,тәртипкә салу һәмсүзлекләр төзүтурындагыфәннеңлексикографиядип аталуын,сүзлекләрнеңаңлатмалы һәмтелара төрләргәбүленүен аңлау. Орфографик,орфоэпик,синонимнар,фразеологик,диалектологик,әдәбият белеме,ике телле һәм күптелле тәрҗемәлесүзлекләрне аерабелү. Сүзлекләрбелән иркен эшитә белү.Электронсүзлекләртурындамәгълүматка иябулу. Әңгәмәкору, үзфикереңне яклап,әңгәмә-бәхәсформасындасөйләшүкүнекмәләренәирешүдә даими Сүз байлыгын,әһәмиятен аңлыкулланукүнекмәсебулдыру. Аңлатмалы һәморфографиксүзлекләртурында һәмаларданфайдаланабелергә өйрәтү.Интернет ашатурыдан-турыэшләүче (онлайн)һәмцифрлаштырылган сүзлекләрбеләнтаныштыру. Карточкалардагы биремнәрбуенчасүзлекләрбелән эш 90. Картинада төсләрярдәмендә бирел-гән эчтәлекнесүзләрдән файда-ланып язу. Яңгыряву күренешен сүзбелән сурәтләү.. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе Татар теленеңбашка фәннәрнеөйрәнү һәмбелем алу чарасыикәнен аңлау. Төсләрне сүзләрбелән сурәтлибелү Кирәклемәгълүматныэзләп табукүнекмәсенүстерү. Сүзләрдән дөресфайдаланыпэшләү. 91-92. И.И.Левитанның“Яз. Су ташыганчак” картинасыбуенча сочинение– тасвирлама язу. 2 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе Биремнәр үтиалу. Эшкә уңаймотивациябулдыру Картинада төсләрярдәмендәбирелгәнэчтәлекне сүзләрярдәмендә бирәалу. Сүз байлыгынарттыру өстендәэшләү теләгенүстерү. Картина буенчаэшләү Сочинение 93. Лексикологиябүлеген кабатлау.Лексик анализ ясауүрнәге. 1 Лексикологиябуенчабелемнәренсистемалаштыру. Кагыйдәләрне,күрсәтмәләрнеистә тотыпгамәлләр кылу. “Лексикологияһәм сөйләмкультурасы”бүлеге буенчаалган белемнәрнегамәлдә кулланукүнекмәләренкамилләштерәалу. Мөһимнәтиҗәләрне истәкалдыру теләгенүстерү. Телдәресләрендәөйрәнгән белемнегамәлгә күчерүтеләге булдыру. Аңлату,күнегүләр эшләү. Карточкаларбуенчамөстәкыйль эш 94. “Лексикологиябүлеге буенчаграмматик бирем-ле диктант. 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе Биремнәр үтиалу. Эшкә уңаймотивациябулдыру. Лексикология һәмсөйләмкультурасыбүлеге буенчаалган белемнәрнегамәлдә кулланукүнекмәләребулу. Укучыларда гра-моталы булутеләге уяту. Кирәклемәгълүматны эз-ләп табу күнек-мәсен үстерү.Диктант язу. Диктант 95-96. БСҮ Изложениеязу. Текстта би-релгән эчтәлекнекыскартыпсөйләү,төп уйныаңлау. 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе Логик фикерйөртү. Лексикология һәмсөйләмкультурасыбүлеге буенчаалган белемнәрнегамәлдә куллану күнекмәләребулу. Бирелгәнтемага һәмкуелган максаткаяраклы рәвештәхикәяләүхарактерындагытекстларныязмача әзерләү. Матур әдәбисөйләмкүнекмәләренә иябулырга омтылыштәрбияләү. Изложение тек-сты буенча плантөзү, язу. Изложение 97 Изложениене һәмсочинениенебергәләп тикшерү,язмадагы орфо-график, пунктуа-цион. Грамматикхаталарны, сөйләмһәм стиль хатала-рын табу, төзәтүкүнекмәләре. 1 БСҮ Биремнәр үтиалу. Эшкә уңаймотивациябулдыру. Грамоталы язу-ның тотрыклысистемасын бул-дыру. Укучылардаграмоталы булутеләге уяту. Ялгышларөстендә эшләү 98 Укучыларныңаңлап уку тизле-ген, сәнгатьле итепуку һәм укыган-ның эчтәлегенаңлау дәрәҗәләренөйрәнү. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Уку тизлегенәнәтиҗә ясыйбелү Сәнгатьле укукунекмәләре бул-дыру. Үзләштергәнбелемне аңлатукүнекмәсенүстерү. Тизлеккә уку. 99-100 Ел буе үткәннәрнекабатлау. 1 Белемнәренгомумиләштерү Гомумиләштерү,нәтиҗә ясау. Уку елыдәвамындаалганнарынгамәлдә кулланукүнекмәләрентикшерү. Үзләштергәнбелемне аңлатукүнекмәсенүстерү. Аңлату,күнегүләр эшләү. Тест 101 Контроль дик-тант. 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерү Алганбелемнәрнетөрле телкүренешләренаңлатуда ДЙА тестларыэшләү. Үз-үзеңне бүяләү,үзанализгаомтылышбулдыру. Диктант эшләү. Контроль дик-тант. 102-104 Хаталар өстендәэш. Тестлар эшләү. 1 Кабатлаудәресе. Кагыйдәләрне,күрсәтмәләрнеистә тотыпгамәлләр кылу. Уку елыдәвамында алганбелемнәрнегамәлдә кулланукүнекмәләренкамилләштерәалу. Үзләштергәнбелемне аңлатукүнекмәсенүстерү. Тест Тест 105 1 Белемнәренгомумиләштерү Гомумиләштерү,нәтиҗә ясау. ДЙА тестларыэшләү. Аңлату,күнегүләр эшләү. Тест 6нчы сыйныфТематик планлаштыру
Дәрес № Дәрес темасы Дәрес саны Укучылар эшчәнлеге
1. Тел- иң әһәмиятле аралашу чарасы. 1 Кереш сүз, әңгәмә. Сораулар буенча төркемнәрдә эш. Терәк схема ясау
2. Алдагы сыйныфларда үткәннәрне кабатлау. 1 Күнегүләр эшләү.Сүз төркемнәрен кабатлау
3 Морфология. 1 Аңлату, әңгәмә
4. Аңлатмалы диктант. Исем(14) "Урманнарны саклыйк!" 1 Аңлату, әңгәмә
5. Хаталар өстендә эш. Исемнәрнең мәгънә төркемчәләре. 1 Исем турында белгән-нәрне системалаштыру, ялгызлык һәм уртаклык исемнәр исемнәр тө-шенчәсен тулылан-дыру.
6. Исемнәрнең килеш белән төрләнеше. Баш килештәге исемнәр. 1 Исемнең грамматик билгеләрен өйрәнү.
7. Иялек килешендәге исемнәр. 1 Күнегүләр эшләү
8. Төшем килешендәге исемнәр. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
9. Юнәлеш килешендәге исемнәр 1 Күнегүләр эшләү
10. Чыгыш килешендәге исемнәр 1 Күнегүләр эшләү
11. Урын-вакыт килешендәге исемнәр. 1 Тест эшләү, текст өстендә эшләү
12. Исемнәрнең тартым белән төрләнеше. 1 Схема төзү, текст өстендә эшләү
13. Тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнеше. 1 Таблица өстендә эшләү, ятлау,
14. Искәртмәле диктант "Тамчылар" 1 Диктант язу
15. Тартымны белдерү юллары 1 План төзү, хикәянең эчтәлеген сөйләү
16. Исемнәрнең ясалышы 1 Таблица тутыру, күнегүләр эшләү
17. Исемнәргә морфологик анализ ясау 1 Анализ үрнәген ясау.
18 Исем сүз төркемнәрен гомумиләштереп кабатлау. Тест 1 Күнегүләр өстендә эш, тест.
19. Контроль эш (диктант). "Авылым табигате" 1 Диктант язу
20-21. Хаталар өстендә эш. БСҮ: сочинение язу фикер йөртү тибындагы сочинение язу "Кешене хезмәт бизи" 1 Сочинение язу
22-23. БСҮ: изложение язу "Урманны сакларга кирәк" 1 Изложение язу
24. Изложение бергәләп тикшерү. (Сөйләм һәм стиль хаталарын табу, төзәтү күнекмәләре, редакцияләү күнегүләре) 1 Аңлатма, әңгәмә
25. Сыйфат ( 8) Сыйфат сүз төркеме. 1 Дустыгыз турында хикәя языгыз
26. Сыйфат дәрәҗәләре 1 Таблица ясау, күнегүләр эшләү
27-28. БСҮ: К. Максимовның “Натюрморт” картинасы буенча сочинение-тасвирлама язу 1 План төзү, сочинение язу
29. Хаталар өстендә эш. Асыл һәм нисби сыйфатлар 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр өстендә эшләү
30 Сыйфатларның җөмләдә кулланылышы. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
31 Сыйфатларның исемләшүе. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
32. Сыйфатларның ясалышы. Сыйфат ясагыч кушымчалар. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
33. Сыйфатларга морфологик анализ ясау. 1 Күнегүләр эшләү
34. Сыйфат сүз төркемен гомумиләштереп кабатлау. 1 Күнегүләр эшләү
35. Иҗади сүзлек диктанты “Сыйфат” 1 Диктант язу
36 Рәвеш турында төшенчә (7) 1 Күнегүләр эшләү
37 Рәвеш төркемчәләре. Саф, охшату-чагыштыру рәвешләре 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
.38 Күләм-чама, вакыт, урын, сәбәп-максат рәвешләре. 1 Аңлату, әңгәмә,
39-40. БСҮ. Изложение "Карлыгач, карчык һәм мин" 1 Изложение язу
41. Хаталар өстендә эш. Рәвешләрнең җөмләдә кулланылышы. 1 Күнегүләр эшләү
42. Рәвеш дәрәҗәләре. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
43. Рәвешләрнең ясалышы. 1 Аңлату, әңгәмә,
44. Рәвешкә морфологик анализ ясау. 1 Күнегүләр эшләү
45. Рәвешләрне гомумиләштереп кабатлау. Тест. 1 Күнегүләр эшләү
46. Контроль диктант язу. (“Төнбоек”) 1 Диктант язу
47. Хаталар өстендә эш. Сан.- 9 сәг.
Гарәп һәм рим цифрлары 1 Аңлату, әңгәмә,
48. Саннарның дөрес язылышы. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
49 Сан төркемчәләре. Микъдар, Тәртип саны. 1 Күнегүләр эшләү
50. Сан төркемчәләре.
Чама саны. Автобиография язу. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
51. Бүлем саны. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
52. Җыю саны. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
53. Саннарның җөмләдә кулланылышы. БСҮ Сочинение "Мәктәп китапханәсе" 1 Күнегүләр эшләү
54. Саннарның ясалышы. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
55. Эш кәгазьләре:. акт язу. 1 Күнегүләр эшләү
56. Саннарны гомумиләштереп кабатлау. Тест 1 Күнегүләр эшләү
57. Саннарга морфологик анализ ясау. 1 Күнегүләр эшләү
58. Грамматик биремле диктант.
“Сарымсак” 1 Диктант язу
59. Хаталар өстендә эш. Алмашлык. 8 сәг. Алмашлык турында төшенчә. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
60. Алмашлык төркемчәләре. Зат алмашлыклары. 1 Күнегүләр эшләү
61. БСҮ Котлау язу. 1 Бәйләнешле сөйләм телен үстерү
62. Күрсәтү алмашлыклары. Күрсәтү алмашлыкларының
төрләнеше. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
63. Сорау алмашлыклары. Алмашлыкларның мәгънә, ясалыш һәм кулланылу үзенчәлеген ачыкларга ярдәм итү 1 Күнегүләр эшләү
64 Юклык алмашлыклары 1 Күнегүләр эшләү
65. БСҮ. Диалог төзү: “ Чын дус нинди була?” 1 Диалог төзү
66. Билгеләү алмашлыклары. Алмашлыкларның мәгънә, ясалыш һәм кулланылу үзенчәлеген ачыкларга ярдәм итү. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
67. Билгесезлек алмашлыклары. 1 68. Тартым алмашлыклары. Алмашлыкларның дөрес язылышы. Алмашлыкларның мәгънә, ясалыш һәм кулланылу үзенчәлеген ачыкларга ярдәм итү 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
69. Хәтер диктанты язу. “Туган як табигате”.
Эш кәгазьләре: расписка язу. Расписка турында төшенчә формалаштыру 1 Диктант язу
70. Алмашлыкларның җөмләдә кулланылышы. Алмашлыкларның ясалышы. 1 Күнегүләр эшләү
71. Алмашлыкларны гомумиләштереп кабатлау. 1 Күнегүләр эшләү
72 Искәртмәле диктант язу. “ Тамчылар”. 1 Диктант язу
73 Хаталар өстендә эш. Фигыль. -24 сәг. Һәм аның нигезе. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
74 Фигыльнең зат-сан белән төрләнеше. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
75 Фигыль юнәлешләре. 1 Күнегүләр эшләү
76 Фигыль юнәлешләре буенча тест эшләү 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
77 Фигыль төркемчәләре турында гомуми төшенчә. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
78 Затланышлы фигыльләр. Боерык фигыль. 1 Аңлату, әңгәмә
79 Хикәя фигыль. Хәзерге заман хикәя фигыль. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
80 Хәзерге заман хикәя фигыльнең мәгънәләре 1 Аңлату, әңгәмә
81-82 Бәйләнешле сөйләм үстерү. Изложение язу. 1 Изложение язу
83. Изложение бергәләп тикшерү. (Сөйләм һәм стиль хаталарын табу, төзәтү күнекмәләре, редакцияләү күнегүләре) 1 Күнегүләр эшләү
84 Үткән заман хикәя фигыль. Билгеле үткән заман хикәя фигыль 1 Күнегүләр эшләү
85. Билгесез үткән заман хикәя фигыль 1 Күнегүләр эшләү
86 Киләчәк заман хикәя фигыль. Билгеле киләчәк заман. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
87 Билгесез киләчәк заман. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
88. Шарт фигыль. Сүзлек диктанты. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
89. Затланышлы фигыльләрне гомумиләштереп кабатлау. Морфологик анализ. Тест. 1 Күнегүләр эшләү
90 Затланышсыз фигыль формалары. Сыйфат фигыль 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
91 Сыйфат фигыльнең заман формалары. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
92 Хәзерге заман сыйфат фигыль. 1 Күнегүләр эшләү
93 Үткән заман сыйфат фигыль. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
94 Киләчәк заман сыйфат фигыль. 1 Аңлату, әңгәмә
95 Сыйфат фигыльләрне кабатлау.Тест. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
96-97 БСҮ. Туган як табигате турында сочинение-хикәя язу (контроль).”Озак көттергән кыш” 1 Инша язу
98 Хәл фигыль турында төшенчә. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
99 Хәл фигыльләрнең төрләре. 1 Аңлату, әңгәмә
100 Сыйфат фигыль, хәл фигыльгә морфологик анализ ясау тәртибе. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
101 Исем фигыль турында төшенчә. 1 Күнегүләр эшләү
102 Исем фигыльнең исемгә әйләнүе 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
103 Контроль диктант язу. “Аккош” 1 Диктант язу
104 Диктантны укучылар белән бергәләп тикшерү. Язмадагы хаталарны табу, төзәтү күнекмәләре 1 Диктантта һәм грамматик биремнәрдә җибәрелгән хаталарны тикшереп, анализ ясау, искә төшерү, белемнәрне ныгыту.
105 Хаталар өстендә эш. Инфинитив 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
106 Инфинитивны гомумиләштереп кабатлау.Инфинитивка морфологик анализ ясау. Күнегүләр эшләү
107 Ярдәмче фигыльләр.
1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
108 Мөстәкыйль фигыльләрнең ярдәмче фигыль ролендә кулланылуы. 1 Күнегүләр эшләү
109-110 Бәйләнешле сөйләм үстерү.
Изложение язу.
“ Көчле нәфрәт” 1 Изложение тексты буенча план төзү, язу
111 Фигыльләрнең җөмләдә кулланылышы 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
112 Фигыльләрнең ясалышы. Хәтер диктанты. 1 Диктант язу
113 Фигыльләрне гомумиләштереп кабатлау. Контроль эш (тестлар) 1 114 Контроль эш. Тест. 1 тест
115 Аваз ияртемнәре турында төшенчә. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
116 Хәбәрлек сүзләр. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
117-118 БСҮ. Изложение язу. 1 Изложение тексты буенча план төзү, язу
119 Бәйләгеч сүз төркемнәре.
Бәйлек. Бәйлек төркемчәләре. -2 сәг.. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
120 Бәйлек сүз төркемнәрен гомумиләштереп кабатлау. Сайланма диктант язу. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
121 Теркәгеч. -3 сәг. Теркәгеч төркемчәләре. Теркәгечләр турында белешмә бирү, төркемчәләрен аерырга ярдәм итү. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
122 Теркәгечләрнең дөрес язылышы. Аларны җөмләдә куллану 1 Күнегүләр эшләү
123 Теркәгечләрне гомумиләштереп кабатлау 1 Күнегүләр эшләү
124-125 Бәйләнешле сөйләм үстерү. Изложение язу. “Чын дус” 1 Изложение тексты буенча план төзү, язу
126 Изложениене һәм сочинениене бергәләп тикшерү, язмадагы орфографик, пунктуацион, грамматик хаталарны, сөйләм һәм стиль хата- ларын табу, төзәтү күнекмәләре 1 Ялгышлар өстендә эшләү
127 Модаль сүз төркемнәре. -6 сәг. Кисәкчә. Кисәкчәләрнең төркемчәләре. 1 Күнегүләр эшләү
128-129 Арадаш аттестация. Грамматик биремле диктант 1 Диктант эшләү
130 Хаталар өстендә эш. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
131 Кисәкчәләрнең дөрес язылышы
1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
132 Модаль сүзләр 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
133 Ымлык. Ымлык турында төшенчә формалаштыру 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
134 Модаль сүз төркемнәрен гомумиләштереп кабатлау 1 Күнегүләр эшләү
135 Укучыларның аңлап уку тизлеген, сәнгатьле уку һәм укыганның эчтәлеген аңлау дәрәҗәләрен өйрәнү. 1 Тизлеккә уку
136-137 Ел буе үткәннәрне кабатлау. 1 Аңлату, күнегүләр эшләү
138 Контроль диктант. “Сүз төркемнәре”. 1 Диктант эшләү .
139 Хаталарны төзәтү өстендә эш 1 140 Үткәннәрне гомумиләштереп кабатлау. 1 Аңлату, күнегүләр эшләү
Календарь-тематик план
Атнага – 4 сәгать (елына – 140 сәгать).
Диктант язу – 4 сәгать (контроль);
Изложение язу – 6 сәгать (барысы – 6 изложение, 4 – контроль изложение);
Сочинение язу – 5 сәгать (барысы -5 сочинение, 4 – контроль сочинение)+ өй сочинениеләре
Дәрес № Дәрес темасы Дәрес саны Дәрес тибы Планлаштырылган нәтиҗә Укучылар эшчәнлеге Контроль эш төрләре Үткәрү вакыты
План буенча Факт буенча
метапредмет предмет шәхескә кагылышлы 1. Тел- иң әһәмиятле аралашу чарасы. 1 Белемнәрне гомумиләштерү дәресе
Әңгәмәдәшең белән контакт урнаштырырга өйрәнү.
Телнең аралашу чарасы булуын аңлата алу, тел гыйлеменең тармакларын белү.
Укучыда укуга, ана теленә карата уңай мөнәсәбәт тәрбияләү
Күнегүләр өстендә эш 2. Морфология. Алдагы сыйныфларда үткәннәрне кабатлау. 1 Катнаш дәрес.
Укучыларда уллу алуга, укымышлы булуга кызыксыну уяту.
Җөмлә кисәкләрен билгели белү.
Кабатлау процессында улл теленең әһәмиятен аңлау.
Күнегүләр өстендә эш 3. Морфология. 1 Белемнәрне гомумиләштерү дәресе
Укучыларда белем алуга, укымышлы булуга кызыксыну уяту.
Тел белеменең бүлекләрен аера белү Укучыда укуга, ана теленә карата уңай мөнәсәбәт тәрбияләү
Күнегүләр өстендә эшләү 3. Аңлатмалы диктант “Урманнарны саклыйк”. Исем 1 Укучыларның үсешен контрольдә тоту һәм тикшерү дәресе
Алган белемнәрне төрле тел күренешләрен аңлатуда куллану.
Җөмлә кисәкләрен камилләштерү Үз-үзеңне бәяләү, үзанализга омтылыш булдыру.
Диктант 4. Хаталар өстендә эш. Исемнәрнең мәгънә төркемчәләре. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү
Рус һәм татартелендәчагыштырыпөйрәнү Уртаклык һәмялгызлыкисемнәрне,берлек һәмкүплек сандагыисемнәрнетексттан табабелү. Татар теленә, бөекхалкына каратагорурлык хисеуяту. Ялгызлык һәмуртаклык ис-емнәрне аерабелү өченкүнегүләр эшләү Күнегүләр өстендә эш. Сүзлек диктанты (ялгызлык, уртаклык исемнәр) 5. Исемнәрнең килеш белән төрләнеше. Баш килештәге исемнәр. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү
Рус телендә килеш кушымчалары.
Исемнәрнең килешләр белән төрләнешен, җөмләдә кулланылышын аңлау. Килеш кушымчаларын
дөрес язу һәм аларны җөмләдә дөрес куллану
белү
Мөһим нәтиҗәләрне истә калдыру теләген үстерү. Тел дәресләрендә өйрәнгән белемне гамәлгә күчерү теләге булдыру
Килеш сорауларын һәм кушымчаларын дөрес билгеләргә өйрәнү.
Килешләр буенча карточкалар белән эш
6. Иялек килешендәге исемнәр. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү
Рус телендә килеш кушымчалары.
Исемнәрнең килешләр белән төрләнешен, җөмләдә кулланылышын аңлау. Килеш кушымчаларын
дөрес язу һәм аларны җөмләдә дөрес куллану
белү
Мөһим нәтиҗәләрне истә калдыру теләген үстерү. Тел дәресләрендә өйрәнгән белемне гамәлгә күчерү теләге булдыру
Килеш сорауларын һәм кушымчаларын дөрес билгеләргә өйрәнү.
Тест эшләү, күнегүләр өстендә эш 7. Төшем килешендәге исемнәр. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү
Рус телендә килеш кушымчалары.
Исемнәрнең килешләр белән төрләнешен, җөмләдә кулланылышын аңлау. Килеш кушымчаларын
дөрес язу һәм аларны җөмләдә дөрес кул.
белү
Мөһим нәтиҗәләрне истә калдыру теләген үстерү. Тел дәресләрендә өйрәнгән белемне гамәлгә күчерү теләге булдыру
Килеш сорауларын һәм кушымчаларын дөрес билгеләргә өйрәнү.
8 Юнәлеш килешендәге исемнәр 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү
Рус телендә килеш кушымчалары.
Исемнәрнең килешләр белән төрләнешен, җөмләдә кулланылышын аңлау. Килеш кушымчаларын
дөрес язу һәм аларны җөмләдә дөрес кул.
белү
Мөһим нәтиҗәләрне истә калдыру теләген үстерү. Тел дәресләрендә өйрәнгән белемне гамәлгә күчерү теләге булдыру
Килеш сорауларын һәм кушымчаларын дөрес билгеләргә өйрәнү.
8. Чыгыш килешендәге исемнәр. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү
Рус телендә килеш кушымчалары.
Исемнәрнең килешләр белән төрләнешен, җөмләдә кулланылышын аңлау. Килеш кушымчаларын
дөрес язу һәм аларны җөмләдә дөрес кул.
белү
Мөһим нәтиҗәләрне истә калдыру теләген үстерү. Тел дәресләрендә өйрәнгән белемне гамәлгә күчерү теләге булдыру
Килеш сорауларын һәм кушымчаларын дөрес билгеләргә өйрәнү.
9. Урын-вакыт килешендәге исемнәр. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү
Рус телендә килеш кушымчалары.
Исемнәрнең килешләр белән төрләнешен, җөмләдә кулланылышын аңлау. Килеш кушымчаларын
дөрес язу һәм аларны җөмләдә дөрес кул.
белү
Мөһим нәтиҗәләрне истә калдыру теләген үстерү. Тел дәресләрендә өйрәнгән белемне гамәлгә күчерү теләге булдыру
Килеш сорауларын һәм кушымчаларын дөрес билгеләргә өйрәнү.
10. Исемнәрнең тартым белән төрләнеше. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү
Тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнешен белү Исемнәрнең тартым белән төрләнешен, җөмләдә кулланылышын аңлау. Мөһим нәтиҗәләрне истә калдыру теләген үстерү. Тел дәресләрендә өйрәнгән белемне гамәлгә күчерү теләге булдыру
13 Тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнеше. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү
Исемнәрнең килешләр белән төрләнешен, җөмләдә кулланылышын аңлау. Килеш кушымчаларын
дөрес язу һәм аларны җөмләдә дөрес куллана
белү
Мөһим нәтиҗәләрне истә калдыру теләген үстерү. Тел дәресләрендә өйрәнгән белемне гамәлгә күчерү теләге булдыру
Килеш сорауларын һәм кушымчаларын дөрес билгеләргә өйрәнү.
14. Искәртмәле диктант “Тамчылар” 1 БСҮ
Укучыларның үсешен контрольдә тоту һәм тикшерү дәресе
Алган белемнәрне төрле тел күренешләрен аңлатуда уллу.
Исемнәрне тартым белән төрләнеш кагыйдәләрен камилләштерү.
Үз-үзеңне бәяләү, үзанализга омтылыш булдыру.
«Тартым белән төрләнеш» темасындагы өйрәнгән кагыйдәләргә күнегүләр эшләү
Искәртмәле диктант 15. Тартымны белдерү юллары 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү
Тартым төшенчәсен формалаштыру, тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнешендә булган үзенчәлекләрне аңларга ярдәм итү. Тартымлы исемнәрне аеру һәм тану, аларны килешләр белән төрләндерә белү. Таблица белән эшләү күнекмәсен формалаштыру. 16. Исемнәрнең ясалышы 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү
Исемнәрнең ясалышы турында төшенчә формалаштыру Сүз ясагыч кушымчалар ярдәмендә исемнәр ясау күнекмәсен үстерү 17. Исемнәргә морфологик анализ ясау 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү
Исемнәргә морфологик анализ ясау тәртибен үзләштерергә ярдәм итү. Исемнәргә морфологик анализ ясауны истә калдыру 18. Исем сүз төркемнәрен гомумиләштереп кабатлау. Тестлы биремнәр үтәү. 1 Катнаш дәрес Үткәннәрне гомумиләштереп кабатлау, темаларның үзләштерелү дәрәҗәсен билгеләү. Гомумиләштерү, системалаштыру күнекмәсен камилләштерү. Күнекүләр эшләү, тест. Тест 19. Контроль эш (диктант). “Авылым табигате” 1 БСҮ
Укучыларның үсешен контрольдә тоту һәм тикшерү дәресе
Алган белемнәрне төрле тел күренешләрен аңлатуда кул..
Исемнәрне тартым белән төрләнеш кагыйдәләрен камилләштерү.
Үз-үзеңне бәяләү, үзанализга омтылыш булдыру.
«Исем» темасындагы өйрәнгән кагыйдәләргә күнегүләр эшләү
диктант 20-21. Хаталар өстендә эш. БСҮ: сочинение язу фикер йөртү тибындагы сочинение язу “Кешене хезмәт бизи”. 2 БСҮ
Укучыларның үсешен контрольдә тоту һәм тикшерү дәресе
Логик фикер йөртү
Эзләнү таләп итә торган
мәсьәләләрне чишү юлларын эзләү.
Тел байлыгын, грамоталылыкны
арттыру өстендә эшләүне булдыру. Иптәшләрнең фикеренә, эшчәнлегенә уңай мөнәсәбәт булдыру.
Сочинение
22-23. БСҮ: изложение язу “Урманны сакларга кирәк” 2 БСҮ Логик фикер йөртү
Гади план буенча текст эчтәлеген төгәл итеп яза белү.
Матур әдәби сөйләм күнекмәләренә ия булырга омтылыш тәрбияләү.
Хикәянең эчтәлеге буенча план төзү. Изложение язу. Исемнәрнең килешләрен күрсәтү.
Изложение
24. Изложениене бергәләп тикшерү (Сөйләм һәм стиль хаталарын табу, төзәтү күнекмәләре, редакцияләү күнегүләре) 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе Кагыйдәләрне,күрсәтмәләрнеистә тотыпгамәлләр кылу. Төркемнәрдәаралашуныңәһәмиятен аңлапшөгыльләнү.Сүзне дөрескуллана белүнеңәһәмиятен аңлау 25. Сыйфат сүз төркеме. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Рус, инглиз һәмтатар телендәгесыйфатларнычагыштыру Сыйфат һәмхәбәр булыпкилгәнсыйфатларныңүзенчәлекләренбелү. Татар теледәресләренүзләштерүгәҗаваплылыкбулдыру. Язма эштәҗибәрелгәнхаталар өстендәэшләү. Аңлату. “Сүз төркемнәре”таблицасыбуенча эш.Тактада эшләү. 26. Сыйфат дәрәҗәләре 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Рус, инглиз һәмтатар телендәгесыйфатларның дәрәҗәләренчагыштыру Сыйфат дәрәҗәләренең үзенчәлекләрен белү Татар теледәресләренүзләштерүгәҗаваплылыкбулдыру. Күнегүләр эшләү 2728. БСҮ: К. Максимовның “Натюрморт” картинасы буенча сочинение-тасвирлама язу 1 Укучыларның үсешен контрольдә тоту һәм тикшерү дәресе
Эзләнү таләп итә торган
мәсьәләләрне чишү юлларын эзләү.
Картинада төсләр ярдәмендә бирелгән эчтәлекне сүзләр ярдәмендә бирә алу.
Тел байлыгын, грамоталылыкны
арттыру өстендә эшләүне булдыру. Иптәшләрнең фикеренә, эшчәнлегенә уңай мөнәсәбәт булдыру.
Картина буенча эшләү
Сочинение
29. Хаталар өстендә эш. Асыл һәм нисби сыйфатлар 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Асыл һәм нисби сый-фатларны аера белү.
Сыйфатларны сөйләмдә урынлы куллану күнекмәсен үстерү. Дәреслек белән эшләү күнекмәсен камилләштерү Сорауларга җавап бирү. 30. Сыйфатларның җөмләдә кулланылышы. 1 Белемнәрнегомумиләштерү дәресе. Сыйфатларның җөмләдәге ролен билгеләү үзенчәлекләрен ачыкларга ярдәм итү. 31. Сыйфатларның исемләшүе. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Сыйфатларның исемләшү шартларын билгеләү Исемләшкән сыйфатларга хас билгеләрне аеру. 32. Сыйфатларның ясалышы. Сыйфат ясагыч кушымчалар. 1 Белемнәрнегомумиләштерү дәресе. Тамыр, ясалма, кушма, парлы, тезмә сыйфатларның ясалу үзенчәлеген ачыклау. Ясалышы ягыннан төрле булган сыйфатларны дурес билгеләү Дәреслек материалын рациональ файдалану күнекмәсен камилләштерү. 33. Сыйфатларга морфологик анализ ясау. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү.
Сыйфатларның җөмләдәге ролен билгеләү үзенчәлекләрен ачыкларга ярдәм итү. Сыйфатларга морфологик анализ ясау Модельләштерү күнекмәсен үстерү Сорауларга җавап бирү. 34. Сыйфат сүз төркемен гомумиләштереп кабатлау. 1 Катнаш дәрес Үз-үзеңә контроль ясау. Татар теленеңсүзлек составынөйрәнүнеңәһәмиятен аңлату. Күнегүләр эшләү.Авырочракларныаңлату. 35. Иҗади сүзлек диктанты. “Сыйфат” 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе Татар теледәресләрендә яңабелемгә ия булутеләге булдыру. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү. Иҗади сүзлек диктанты 36. Рәвеш турында төшенчә 1 Яңа белемнәрне үзләштерү дәрәҗәсе Алганбелемнәрнетөрле телкүренешләренаңлатудакуллану. Рәвеш турындамәгълүматлы
булу. Һәр татар теледәресләрендә яңабелемгә ия булутеләге булдыру. Күнегүләр эшләү 37. Рәвеш төркемчәләре. Саф, охшату-чагыштыру рәвешләре 1 Яңа белемнәрне үзләштерү дәрәҗәсе Игътибарлы-
лыкһәмкызыксынучанлык үстерү. Сөйләмдә рәвешалмашлыкларынкуллана белү. Мөһимнәтиҗәләрне истәкалдыру теләгенүстерү 38. Күләм-чама, вакыт, урын, сәбәп-максат рәвешләре. 1 Яңа белемнәрне үзләштерү дәрәҗәсе Рәвеш төркемчәләре турында белешмәне тулыландыру. Рәвеш төркемчәләрен аеру Дәреслек белән эшләү күнекмәсен камилләштерү Мөстәкыйль эш. Таблица тутыру. 39-40. БСҮ. Изложение “Карлыгач, карчык һәм мин” 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе. Эшне вакытындабашлау һәмтөгәлләү. Укытучыукыганны тыңлау,гади план төзүһәм сөйләп карау. Караламага язу,акка күчерү Матур әдәбисөйләмкүнекмәләренә иябулырга омтылыштәрбияләү. Укытучыукыганнытыңлау, гадиплан төзү һәмсөйләп карау.Караламага язу. Изложение язу 41 Хаталар өстендә эш. Рәвешләрнең җөмләдә кулланылышы. 1 Яңа белемнәрне үзләштерү дәрәҗәсе Рәвешнең җөмлә кисәге буларак функцияләрен ачыклау. Тексттан рәвешләрне танып белү. Текст өстендә эшләү күнекмәсен үстерү Мөстәкыйльэш. 42. Рәвеш дәрәҗәләре. 1 Яңа белемнәрне үзләштерү дәрәҗәсе Сорауларга җавап бирү Рәвеш дәрәҗәләрен билгели алуга ирешү Язма һәм телдән сөйләмне ныгыту өстендә эшләүгә омтылыш булдыру. Күнегүләр эшләү 43. Рәвешләрнең ясалышы. 1 Яңа белемнәрне үзләштерү дәрәҗәсе Эзләнү таләп итә торган мәсьләләрне чишү юлларын эзләү Рәвеш ясагыш кушымчаларны истә калдырырга Тел дәресләрендә өйрәнгән белемне гамәлгә күчерү теләге булдыру Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү 44 Рәвешкә морфологик анализ ясау. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү.
Рәвешләрнең җөмләдәге ролен билгеләү үзенчәлекләрен ачыкларга ярдәм итү. Рәвешләргә морфологик анализ ясау Модельләштерү күнекмәсен үстерү Сорауларга җавап бирү. 45. Рәвешләрне гомумиләштереп кабатлау. 1 Белемнәрнегому-миләштерү һәмсисте-малаштырудәресе. Төшенчә,термин, кагыйдә,закончалыкларны аңлап эш итәбелү Язма эштәҗибәрелгәнхаталар өстендәэшләү. Рәвешләртурында катлаулытаблица бенчаэшләү.Сүз байлыгын,әһәмиятен аңлыкулланукүнекмәсебулдыру. Тест тест 46. Контроль диктант язу. (“Төнбоек”) 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе. Үз-үзеңәҗөмләдәнбәйләнешкәкергән сүзләрнеаерып чыгару. Үз-үзеңне бүяләү,үзанализгаомтылышбулдыру. Диктант Контроль диктант 47. Хаталар өстендә эш. Сан.
Гарәп һәм рим цифрлары 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Рус һәм татартелендәге санүзенчәлекләре Сан турындамәгълүматлы бу-лу, куллану Татар теледәресләренүзләштерүгәҗаваплылыкбулдыру. Күнегүләр эшләү 48. Саннарның дөрес язылышы. 1 Яңа белемнәрне үзләштерү дәрәҗәсе Эзләнү таләп итә торган мәсьләләрне чишү юлларын эзләү Саннарның дөрес язылышын истә калдыру Тел дәресләрендә өйрәнгән белемне гамәлгә күчерү теләге булдыру Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү 49. Сан төркемчәләре. Микъдар, тәртип саны. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Рус һәм татартелендәге санүзенчәлекләре Сан һәмсаналмыштөшенчәләренбелү. Язма һәм телдәнсөйләмне ныгытуөстендә эшләүгәомтылш булдыру. Күнегүләр эшләү 50. Сан төркемчәләре.
Чама саны. Автобиография язу. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Рус һәм татартелендәге санүзенчәлекләре Сан һәмсаналмыштөшенчәләренбелү. Язма һәм телдәнсөйләмне ныгытуөстендә эшләүгәомтылш булдыру. Күнегүләр эшләү 51. Бүлем саны. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Бүлем саннарының мәгънәләрен, ясалу үзенчәлекләрен ачыкларга ярдәм итү Бу төр саннарны тану һәм аеру Төркемнәрдә ярдәмләшеп эшләү күнекмәсен камилләштерү. Тест 52. Җыю саны. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Җыю саннарының мәгънәләрен, ясалу үзенчәлекләрен ачыкларга ярдәм итү Бу төр саннарны тану һәм аеру Төркемнәрдә ярдәмләшеп эшләү күнекмәсен камилләштерү. Тест 53. Саннарның җөмләдә кулланылышы.
БСҮ. Сочинение
(мин.) “Мәктәп китапханәсендә”. 1 Катнаш дәрес Тасвирлама сочинение язу үзенчәлеген аңларга ярдәм итү Саннарны җөмләдә дөрес куллана белү. Өстәмә мәгълүмат куллана белү. Сочинение 54. Хаталар өстендә эш. Саннарның ясалышы. 1 Яңа белемнәрне үзләштерү дәрәҗәсе Эзләнү таләп итә торган мәсьләләрне чишү юлларын эзләү Саннарның ясалышын истә калдырырга Тел дәресләрендә өйрәнгән белемне гамәлгә күчерү теләге булдыру Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү .
55. Эш кәгазьләре: акт язу. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе Эш кәгазьләреннән акт турында белешмә бирү, аны төзү үрнәге белән танышу Акт төзү. Фәнни сөйләм культурасын үстерү. Акт язу. 56. Саннарны гомумиләштереп кабатлау. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе Үз-үзеңә контроль ясау. Күнегүләр эшләү.Авырочракларныаңлату. 57. Саннарга морфологик анализ ясау. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе Саннарны кабатлау. Саннарга морфологик анализ ясый белү. Модельне уку буенча күнекмәләрне үстерү Тест-мини 58. Грамматик биремле диктант.
“Сарымсак” 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе. Үз-үзеңәҗөмләдәнбәйләнешкәкергән сүзләрнеаерып чыгару. Үз-үзеңне бәяләү,үзанализгаомтылышбулдыру. Диктант Грамматик биремле диктант 59. Хаталар өстендә эш. Алмашлык. Алмашлык турында төшенчә. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Кагыйдәләрне,күрсәтмәләрнеистә тотыпгамәлләр кылу Алмашлыкларга морфологиканализ ясау эле-ментлары беләнтаныш. Телнең фикерүсешендәәһәмиятен аңлау. Язма эштәҗибәрелгәнхаталар өстендәэшләү.Алмашлыктурында аңлату,нинди сүзтөркеменалмаштырыпкилүдән чыгып,төркемчәләргәбүлү. Күнегүләрэшләү. 60. Алмашлык төркемчәләре. Зат алмашлыклары. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Кагыйдәләрне,күрсәтмәләрнеистә тотыпгамәлләр кылу Заталмашлыклары,аларныңмәгънәләре,килешләр беләнтөрләнешендәгеүзенчәлекләрнебелү. Телнең фикерүсешендәәһәмиятен аңлау. 61. БСҮ. Котлау язу 1 Бәйләнешле сөйләм телен үстерү. Үз-үзеңәҗөмләдәнбәйләнешкәкергән сүзләрнеаерып чыгару. Уку процессындакатнашучыларгауңай мөнәсәбәтбулдыру. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү 62. Күрсәтү алмашлыклары. Күрсәтү алмашлыкларының
төрләнеше. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Кагыйдәләрне,күрсәтмәләрнеистә тотыпгамәлләр кылу Күрсәтү алмашлыклары турында мәгълүматлы булу Мөһимнәтиҗәләрне истәкалдыру теләгенүстерү. Күнегүләр эшләү 63. Сорау алмашлыклары. Алмашлыкларның мәгънә, ясалыш һәм кулланылу үзенчәлеген ачыкларга ярдәм итү 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Биремне үтәүнеңдөреслеген тикшерү Сорауалмашлыкларытурындамәгълүматлыбулу. Мөһимнәтиҗәләрне истәкалдыру теләгенүстерү. Сорауалмашлыкларының килеш беләнтөрләнешенаңлату,күнегүләр эшләү 64. Юклык алмашлыклары. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Биремне үтәүнеңдөреслеген тикшерү Юклыкалмашлыкларытурындамәгълүматлыбулу. Мөһимнәтиҗәләрне истәкалдыру теләгенүстерү. Юклыкалмашлыкларының килеш беләнтөрләнешенаңлату,күнегүләр эшләү 65. БСҮ. Диалог төзү: “Чын дус нинди була?” 1 Бәйләнешлесөйләм үстерү Үз-үзеңәҗөмләдәнбәйләнешкәкергән сүзләрнеаерып чыгару. Диалог һәм моно-логны аера белү. Уку процессындакатнашучыларгауңай мөнәсәбәтбулдыру. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү 66. Билгеләү алмашлыклары. Алмашлыкларның мәгънә, ясалыш һәм кулланылу үзенчәлеген ачыкларга ярдәм итү 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Алмашлыкларның мәгънә, ясалыш һәм кулланылу үзенчәлеген ачыкларга ярдәм итү Алмашлыкның төркемчәләрен тану, аеру һәм дөрес язу Уку процессындакатнашучыларгауңай мөнәсәбәтбулдыру. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү 67. Билгесезлек алмашлыклары. Алмашлыкларның мәгънә, ясалыш һәм кулланылу үзенчәлеген ачыкларга ярдәм итү 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Алмашлыкларның мәгънә, ясалыш һәм кулланылу үзенчәлеген ачыкларга ярдәм итү Алмашлыкның төркемчәләрен тану, аеру һәм дөрес язу Уку процессындакатнашучыларгауңай мөнәсәбәтбулдыру. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү 68. Тартым алмашлыклары. Алмашлыкларның дөрес язылышы. Алмашлыкларның мәгънә, ясалыш һәм кулланылу үзенчәлеген ачыкларга ярдәм итү 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Алмашлыкларның мәгънә, ясалыш һәм кулланылу үзенчәлеген ачыкларга ярдәм итү Алмашлыкның төркемчәләрен тану, аеру һәм дөрес язу Уку процессындакатнашучыларгауңай мөнәсәбәтбулдыру. Аңлату, әңгәмә,күнегүләр эшләү 69. Хәтер диктанты язу. “Туган як табигате”.
Эш кәгазьләре: расписка язу. Расписка турында төшенчә формалаштыру. 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе. Расписка турында төшенчә формалаштыру Өстәмә белем чы-ганаклары белән эшләү күнекмәсен үстерү (“Эш кә-газьләре җыен-тыгы”) Үз-үзеңне бәяләү,үзанализгаомтылышбулдыру. Диктант, расписка язу Хәтер диктанты 70. Алмашлыкларның җөмләдә кулланылышы. Алмашлыкларның ясалышы. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе. Кагыйдәләрне,күрсәтмәләрнеистә тотыпгамәлләр кылу Алмашлыкларның җөмлә кисәге буларак функцияләрен ачыклау. Тексттан рәвешләрне танып белү. Текст өстендә эшләү күнекмәсен үстерү Мөстәкыйльэш. 71. Алмашлыкларны гомумиләштереп кабатлау. 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе. Кагыйдәләрне,күрсәтмәләрнеистә тотыпгамәлләр кылу Төшенчә,термин, кагыйдә,закончалыкларны аңлап эш итәбелү Язма эштәҗибәрелгәнхаталар өстендәэшләү. Рәвешләртурында катлаулытаблица бенчаэшләү.Сүз байлыгын,әһәмиятен аңлыкулланукүнекмәсебулдыру. 72. Искәртмәле диктант язу. “ Тамчылар”. 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе. Үз-үзеңәҗөмләдәнбәйләнешкәкергән сүзләрнеаерып чыгару. Үз-үзеңне бәяләү,үзанализгаомтылышбулдыру. диктант Искәртмәле диктанты 73. Хаталар өстендә эш. Фигыль сүз төркеме. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Рус теле белән чагыштырып татар теленең милли-мәдәни үзенчәлекләрен өйрәнү. Фигыль сүз төркеменең үзенчәлекләрен ачыклау Туган телгә мәхәббәт һәм аның белән горурлану хисләре тәрбияләү Күнегүләр эшләү 74. Фигыльнең зат-сан белән төрләнеше. 1 Яңа материалны өйрәнү. Татар теле дәресләрендә алган белем һәм күнекмәләрне телнең кеше һәм җәмгыять тормышында тоткан урынын аңларга ярдәм итү. Фигыльләрнең зат-сан белән төрләнешен ачыклау, зат-сан кушымчаларын истә калдыру Аралашу төренә һәм ситуациясенә бәйле сөйләмне куллана һәм үзара бәйли белү. 75. Фигыль юнәлешләре. 1 Яңа материалны өйрәнү. Төрле стильгә һәм жанрга караган текстларны дөрес уку һәм аңлау. Фигыль юнәлешләренең мәгънәләре һәм кушымчалары. Төрле дәллиләр кулланып, тема буенча фикер алышу 76. Фигыль юнәлешләре буенча тест эшләү 1 Белемнәрнегомумиләштерү дәресе. 77. Фигыль төркемчәләре турында гомуми төшенчә. 1 Белемнәрнегомумиләштерү дәресе. Сүзлекләрдән һәм электрон чаралардан дөрес файдалана белү. Фигыль төркемчәләрен 7 төркемгә аера белү. Туган телне саклау һәм үстерү өлкәсендә эшләргә теләк 78. Затланышлы фигыльләр. Боерык фигыль. 1 Белемнәрнегомумиләштерү дәресе. Төрле чыганаклардан материал туплый белү Боерык фигыльнең зат-сан белән төрләнеше Иптәшләренең сөйләменә игътибар итү. 79. Хикәя фигыль.. Хәзерге заман хикәя фигыль. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Телнең сәнгати чараларын аеру, аларның эстетик функцияләрен белү. Хәзерге заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше Аралашу төренә һәм ситуациясенә бәйле сөйләмне куллана һәм үзара бәйли белү. "Кем күбрәк әйтер" уенын уйнау. 80 Хәзерге заман хикәя фигыльнең мәгънәләре. 1 Белем һәмкүнекмәләрнекамилләштерүдәресе. Хәзерге заман хикәя фигыльнең мәгънәсе, ясалышы, төрләнеше, кулланылышы турында төшенчә формалаш-тыру Хәзерге заман хикәя фигыльнең мәгънәсен ачыклау.. Сөйләм культурасын камилләштерү Сорауларга җавап бирү, тест 81-82 Бәйләнешле сөйләм үстерү. Изложение язу. “ Карлыгач, карчык һәм мин” 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе. Эшне вакытындабашлау һәмтөгәлләү. Укытучыукыганны тыңлау,гади план төзүһәм сөйләп карау. Караламага язу,акка күчерү Матур әдәбисөйләмкүнекмәләренә иябулырга омтылыштәрбияләү. Укытучыукыганнытыңлау, гадиплан төзү һәмсөйләп карау.Караламага язу. 83. Изложениене бергәләп тикшерү, язмадагы орфографик, пунктуа-цион. Грамматик хаталарны, сөйләм һәм стиль хаталарын табу, төзәтү күнекмәләре.
1 БСҮ Биремнәр үти алу. Эшкә уңай мотивациябулдыру.
Грамоталы язу-ның тотрыклы системасын бул-дыру.
Укучыларда грамоталы булу теләге уяту.
Ялгышлар өстендә эшләү
84 Үткән заман хикәя фигыль. Билгеле үткән заман хикәя фигыль. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү Сорауларга җавап бирү Үткән заман хикәя фигыльнең билгеле үткән заман формасы турында белешмә бирү. Мөһим нәтиҗәләрне истә калдыру теләген үстерү. 85. Билгесез үткән заман хикәя фигыль. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе. Алган белемнәрне төрле тел күренешләрен аңлатуда куллану. Үткән заман хикәя фигыльнең билгесез үткән заман формасы турында белешмә бирү. Белем алу процессында ана теленең әһәмиятен аңлау. Сорауларга җавап бирү, тест. 86.. Киләчәк заман хикәя фигыль. Билгеле киләчәк заман. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү Укучыларның танып белү активлыгын үстерү. Киләчәк заман хикәя фигыльнең ике формасы барлыгын аңлату. Мөһим нәтиҗәләрне истә калдыру теләген үстерү. "Ял көнне" исемле хикәя язарга. 87. Билгесез киләчәк заман. 1. Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү Сөйләм телен үстерү. Киләчәк заман фигыльнең билгесез формасы турында белешмә бирү. Мөһим нәтиҗәләрне истә калдыру теләген үстерү. Күнегүләр өстендә эшләү, сорауларга җавап бирү, тест. 88. Сүзлек диктанты . Шарт фигыль 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Сөйләм теленүстерү. Төп фигыльгәбәйләнеп килүенаңлату Мөһимнәтиҗәләрне истәкалдыру теләгенүстерү. Күнегүләр эшләү 89. Затланышлы фигыльләрне гомумиләштереп кабатлау. Морфологик анализ. Тест. 1. Затланышлы фигыльләр буенча алган белемнәрне системалаштыру. Кагыйдәләрне, күрсәтмәләрне истә тотып гамәлләр кылу.
“Затланышлы фигыльләр” бүлеге буенча алган белемнәрне гамәлдә куллану күнекмәләрен камилләштерә алу.
Мөһим нәтиҗәләрне истә калдыру теләген үстерү. Тел дәресләрендә өйрәнгән белемне гамәлгә күчерү теләге булдыру.
Аңлату, күнегүләр эшләү.
Карточкалар буенча мөстәкыйль эш
90. Затланышсыз фигыль формалары. Сыйфат фигыль 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Затланышсыз фигыль формалары турында белешмә бирү. Сыйфат фигыль турында төш-енчә формалаштыру. Сыйфат фигыльгә хас үзенчәлекләрне билгеләү Яңа төшенчәләр-нең күләмен бил-геләү, аларны мо-дельләштерү күн-екмәсен үстерү Сорауларга җавап бирү 91. Сыйфат фигыльнең заман формалары. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Уку мәсьәләсе тирәсендә логик фикерләү Сыйфат фигыльнең заман мормалары турында мәгълүматлы булу. Төрле мәгълүмат чараларын танып-белү һәм аралашу вакытында куллану. Күнегүләр өстендә эшләү 92. Хәзерге заман сыйфат фигыль 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Хәзерге заман сыйфат фигыль турында мәгълүматлы булу. Хәзерге заман сыйфат фигыль-не үзенчәлек-ләре буенча танып-белү. Фикерне куелган сорау логикасын-да үстерү күнек-мәсен камилләш-терү Сорауларга җавап бирү 93 Үткән заман сыйфат фигыль. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Үткән заман сыйфат фигыль турында мәгълүматлы булу. Үткән заман сыйфат фигыль-не үзенчәлек-ләре буенча танып-белү Яңа төшенчәләр-не модельләш-терү күнекмәсен үстерү Сорауларга җавап бирү 94. Киләчәк заман сыйфат фигыль. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Киләчәк заман сыйфат фигыль турында мәгълүматлы булу Киләчәк заман сыйфат фигыль-не үзенчәлек-ләре буенча танып-белү Төшенчәләрне модельләштерү күнекмәсен үстерү Мөстәкыйль эш. 95 Сыйфат фигыльләрне кабатлау. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Сыйфат фигыльләрнең
барлык билгеләре буенча кабатлау Сыйфат фигыльләрне дөрес куллану. Морфологик анализ ясау. Уку материалын системалаштыру күнекмәсен үстерү. Тест. Сыйфат фигыльнең заман формалары турында таблица өстендә эш. 96-97. БСҮ. Туган як табигате турында сочинение-хикәя язу (контроль).”Озак көттергән кыш” 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.
Эчтәлекне аңлау, төшенү күнекмәләре. Сочинение яза, нәтиҗә ясый белү.
Тел байлыгын, грамоталылыкны арттыру өстендә эшләүне булдыру. Иптәшләрнең фикеренә, эшчәнлегенә уңай мөнәсәбәт булдыру. Аңлату, әңгәмә Сочинение
Аңлату, әңгәмә
Сочинение
98. Хәл фигыль турында төшенчә. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Хәл фигыль һәм аның төрләре турында тө-шенчә формалаштыру Хәл фигыльләрне тану. Хәл фигыльләрне рәвешләрдән һәм фигыльләрдән аера белү. Дәреслек белән эшләү күнекмәсен камилләштерү. Сорауларга җавап бирү. Текст өстендә эш. 99. Хәл фигыльләрнең төрләре. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.
Хәл фигыльләрнең төрләре турында тө-шенчә формалаштыру. Хәл фигыльнең 4 төрен тану һәм аеру. Морфологик анализ эшләү тәртибе Төркемнәрдә эшләү күнекмәсен үстерү. Биремнәргә төркемләп җавап бирү. Морфологик анализ ясау. Тест. 100. Затланышсыз фигыльләргә морфологик анализ ясау. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.
Кагыйдәләрне, күрсәтмәләрне истә тотып гамәлләр кылу.
Тулы морфологик анализ ясау күнекмәләренә ия булу.
Мөһим нәтиҗәләрне истә калдыру теләген үстерү.
Карточкалар буенча мөстәкыйль эш
101 Исем фигыль турында төшенчә. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Исем фигыль турында төшенчә формалаштыру. Исем фигыльне исемнән аеру Чагыштыра, гомумиләштерә белү күнекмәсен үстерү Сорауларга җавап бирү 102. Исем фигыльнең исемгә әйләнүе 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Исем фигыльне исемнән аеру ысулын билгеләү Исем фигыльне исемнән аеру. Морфологик анализ ясау тәртибе. Дәреслек белән эшләү күнекмәсен камилләштерү. Мөстәкыйль эш. Морфологик анализ ясау. Тест. 103 Контроль диктант язу. “Авылым табигате” 1 Укучыларның үсешен контрольдә тоту һәм тикшерү дәресе
Алган белемнәрне төрле тел күренешләрен аңлатуда куллану. Үз-үзеңне бәяләү, үзанализга омтылыш булдыру
Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү.
Диктант
104. Диктантны укучы-лар белән бергәләп тикшерү.
Язмадагы хаталарны табу, төзәтү күнекмәләре.
1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.
Кагыйдәләрне, күрсәтмәләрне истә тотып
гамәлләр кылу.
Грамоталы язу-ның тотрыклы системасын булдыру
Укучыларда грамоталы булу теләге уяту. Диктантта һәм грамматик биремнәрдә
Диктантта һәм грамматик биремнәрдә
җибәрелгән хаталарны тишереп, анализ ясау, искә төшерү, белемнәрне ныгыту.
Дөрес язу күнекмәләрен камилләштерә алу.
105. Хаталар өстендә эш. Инфинитив. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Инфинитив турында төшенчә бирү, кулланылышын һәм дөрес язылышын өйрәнү Инфинитивны дөрес язу, сөйләмдә урынлы куллану күнекмәсе формалаштыру Төркемнәрдә ярдәмләшеп эшләү күнекмәсен камилләштерү Сорауларга җавап бирү 106. Инфинитивны гомумиләштереп кабатлау. Инфинитивка морфологик анализ ясау. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.
Үз-үзеңә кон-троль ясау.
Инфинитивның морфологик үзенчәлекләрен аңларга өйрәнү, морфологик анализ ясау тәртибен башкару. Үзең алган белем күнекмәләрен тормышның төрле шартларында куллана белергә өйрәнү. Күнегүләр эшләү. Авыр очракларны аңлату.
тест 107. Ярдәмче фигыльләр.
1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Ярдәмче фигыльләр турында төшенчә формалаштыру Ярдәмче фигыльләрнең мәгънә төсмерләрен аеру Сөйләм культурасын үстерү. Сорауларга җавап бирү 108. Мөстәкыйль фигыльләрнең ярдәмче фигыль ролендә кулланылуы. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.
Кайбер мөстәкыйль фигыльләрнең ярдәмче фигыль ролендә килү шартларын өйрәнү Ярдәмче фигыльләрне мөстәкыйль фигыльләрдән аеру Үз фикереңне дәлилләү күнекмәсен камилләштерү Мөстәкыйль эш 109-110. Бәйләнешле сөйләм үстерү.
Изложение язу.
“ Көчле нәфрәт” 1 Укучыларның үсешен контрольдә тоту һәм тикшерү дәресе
Эшне вакытында башлау һәм төгәлләү.
Укытучы укыганны тыңлау, гади план төзү һәм сөйләп карау. Караламага язу, акка күчерү.
Матур әдәби сөйләм күнекмәләренә ия булырга омтылыш тәрбияләү.
Укытучы укыганны тыңлау, гади план төзү һәм сөйләп карау. Караламага язу,
акка күчерү.
Контроль изложение.
111 Фигыльләрнең ясалышы.
1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Фигыльләр ясалу ысулын белү.
Фигыльләрне дөрес куллану Гомумиләштерү, алган белемнәрне камилләштерү Сорауларга җавап бирү 112 Фигыльләрнең җөмләдә кулланылышы 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе 113 Фигыльләрне гомумиләштереп кабатлау. Хәтер диктанты. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.
Үз-үзеңә кон-троль ясау.
Үзең алган белем күнекмәләрен тормышның төрле шартларында куллана белергә өйрәнү. Хәтер диктанты Хәтер диктанты 114 Контроль эш (тестлар) 1 115 Аваз ияртемнәре турында төшенчә. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Аваз ияртемнәре турында төшенчә формалаштыру, аларның дөрес язылышын истә калдырырга ярдәм итү. Аваз ияртемнәрен образ ияртемнәреннән аера белү Төркемнәрдә ярдәмләшеп эшләү күнекмәсен камилләштерү. 116 Хәбәрлек сүзләр. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Хәбәрлек сүзләр һәм аларның җөмләдә кулланылышы турында белешмә бирү Хәбәрлек сүзләрне җөмләдә дөрес куллану Үз сөйләмеңә игътибар итә һәм дөресли белү күнекмәсен үстерү 117-118 БСҮ. Изложение Текстта би-релгән эчтәлекнекыскартыпсөйләү,төп уйныаңлау. 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе Логик фикерйөртү. Морфологиябүлеге буенчаалган белемнәрнегамәлдә куллану Матур әдәбисөйләмкүнекмәләренә иябулырга омтылыштәрбияләү. Изложение тек-сты буенча плантөзү, язу. изложение 119 Хаталар өстендә эш. Бәйләгеч сүз төркемнәре.
Бәйлек. Бәйлек төркемчәләре. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Бәйлек һәм бәйлек төркемчәләре турында төшенчә бирү. Бәйлек төркемчәләрен тану һәм аеру. Төркемнәрдә эшләү күнекмәсен камилләштерү Сорауларга җавап бирү 120 Бәйлек сүз төркемнәрен гомумиләштереп кабатлау. Сайланма диктант язу. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.
Бәйлек һәм бәйлек сүзләрне аеру Уку материалын системалаштыру күнекмәсен камилләштерү Сайланма диктант 121 Теркәгеч. Теркәгеч төркемчәләре. Теркәгечләр турында белешмә бирү, төркемчәләрен аерырга ярдәм итү. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Теркәгечләр турында белешмә бирү, төркемчәләрен аерырга ярдәм итү. Теркәгечләрне ике төркемгә аера белү Төшенчә формалаштыру күнекмәсен үстерү. Терәк схема төзү. 122 Теркәгечләрнең дөрес язылышы. Аларны җөмләдә куллану 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Теркәгечләрнең дөрес язылышы, теркәгечләр янында тыныш билгеләре куелышы турында мәълүматлы булу. Теркәгечләрне дөрес язу Сөйләм культурасын камилләштерү. тест 123 Теркәгечләрне гомумиләшәтереп кабатлау. 1 Катнаш дәрес Уку материалын системалаштыру күнекмәсен камилләштерү тест 124-125 Бәйләнешле сөйләм үстерү. Изложение язу. “Чын дус” 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерүдәресе Логик фикерйөртү. Морфологиябүлегенең хәбәрлек сүзләр темасы буенчаалган белемнәрнегамәлдә куллану Матур әдәбисөйләмкүнекмәләренә иябулырга омтылыштәрбияләү. Изложение тек-сты буенча плантөзү, язу. изложение 126 Изложениене бергәләп тикшерү, язмадагы орфографик, пунктуа-цион. Грамматик хаталарны, сөйләм һәм стиль хаталарын табу, төзәтү күнекмәләре.
1 БСҮ Биремнәр үти алу. Эшкә уңай мотивациябулдыру.
Грамоталы язу-ның тотрыклы системасын бул-дыру.
Укучыларда грамоталы булу теләге уяту.
Ялгышлар өстендә эшләү
127 Модаль сүз төркемнәре. Кисәкчә. Кисәкчәләрнең төркемчәләре. 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Кисәкчә һәм аның төркемчәләре турында төшенчә бирү Кисәкчәләрнең төркемчәләрен аеру һәм тану. Дәреслек материалын рациональ файдалану күнекмәсен камилләштерү Таблицаны яттан белү 128-129 Арадаш аттестация. Грамматик биремле диктант 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерү Курс буенча белемнәрне барлау. Морфологик анализ биремнәрен үтәү. Мөстәкыйль эшләү күнекмәсен камилләштерү диктант яки тест 130 Хаталар өстендә эш. 1 Кабатлау дәрес Кагыйдәләрне, күрсәтмәләрне истә тотып гамәлләр кылу.
Уку елы дәвамында алган белемнәрне гамәлдә куллану күнекмәләрен камилләштерә алу.
Үзләштергән белемне аңлату күнекмәсен үстерү.
Ялгышлар өстендә эшләү
131 Кисәкчәләрнең дөрес язылышы
1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Кисәкчәләрне дөрес язу кагыйдәләрен истә калдырырга ярдәм итү Кисәкчәләрне дөрес язу күнекмәсе булдыру Таблица белән эшләү күнекмәсен ккамилләштерү Мөстәкыйль эш. 132 Модаль сүзләр 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Модаль сүзләрне танып белү, алар янында тыныш билгесе кую кагыйдәләрен белү Модаль сүзләр янында тыныш билгесе кую Грамматик норма-ларны саклап, грамоталы язу күнекмәсен үстерү Сорауларга җавап бирү. 133 Ымлык. Ымлык турында төшенчә формалаштыру 1 Яңабелемнәрнеүзләштерүдәресе Ымлык турында төшенчә формалаштыру Модаль сүзләр турында белешмә бирү. Ымлыкларны дөрес язу, сөй-ләмдә урынлы куллану күнек-мәсен булдыру. Модаль сүз һәм кереш сүз төш-енчәсен аеру Сөйләм культурасын камилләштерү. Чагыштыру, гомумиләштерү күнекмәсен үстерү. Сорауларга җавап бирү. 134 Модаль сүз төркемнәрен гомумиләштереп кабатлау 1 Кабатлау дәресе Модаль сүз төркемнәре
турында белемнәрне системалаштыру. Модаль сүз төркемнәрен аера белү.
Дидактик материаллар белән эшләү. Мөстәкыйль эш. 135 Укучыларның аңлап уку тизле-ген, сәнгатьле итеп уку һәм укыган-ның эчтәлеген аңлау дәрәҗәләрен өйрәнү.
1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү дәресе.
Уку тизлегенә нәтиҗә ясый белү
Сәнгатьле уку кунекмәләре бул-дыру.
Үзләштергән белемне аңлату күнекмәсен үстерү.
Тизлеккә уку.
136-137 Ел буе үткәннәрне кабатлау 1 Белемнәрен гомумиләштерү
Гомумиләштерү, нәтиҗә ясау.
Уку елы дәвамында алганнарын гамәлдә куллану күнекмәләрен тикшерү.
Үзләштергән белемне аңлату күнекмәсен үстерү.
Аңлату, күнегүләр эшләү.
Тест
138 Контроль диктант. "Сүз төркемнәре" 1 Укучыларныңүсешенконтрольдәтоту һәмтикшерү Алганбелемнәрнетөрле телкүренешләренаңлатудакуллану ДЙА тестларыэшләү. Үз-үзеңне бүяләү,үзанализгаомтылышбулдыру. диктант Контроль диктант. 139-140 Хаталарны төзәтү өстендә эш. Үткәннәрне гомумиләштереп кабатлау. 1 Кабатлаудәресе. Кагыйдәләрне,күрсәтмәләрнеистә тотыпгамәлләр кылу. Уку елыдәвамында алганбелемнәрнегамәлдә кулланукүнекмәләренкамилләштерәалу. Үзләштергәнбелемне аңлатукүнекмәсенүстерү. тест тест 7 нче сыйныф
Тематик планлаштыру
№ Дәрес темасы Дәрес саны Укучылар эшчәнлеге
1 Кабатлау. Мөстәкыйль сүз төркемнәре. Ярдәмлек сүз төркемнәре. 1 Телдән җаваплар, мөстәкыйль күнегүләр эшләү . Сүз төркемнәрен кабатлау
2 Кабатлау. Сүз төркемнәренең җөмлә төзүдәге роле. Сүз төркемнәренең җөмлә кисәге буларак функциясе 1 Телдән җаваплар, мөстәкыйль күнегүләр эшләү .Сораулар буенча төркемнәрдә эш. Терәк схема ясау
3 Кабатлау. Сүзләрнең ясалыш ягыннан төрләре. 1 Әңгәмә, күчереп язу, телдән җаваплар, күнегүләр эшләү.
4 Синтаксис турында төшенчә. Синтаксик берәмлекләр. 1 Синтаксик берәмлекләрне аера белүгә телдән һәм язма күнегүләр эшләү
5 Сөйләмдә сүзләр бәйләнеше. Тезүле бәйләнеш. Тиңдәш кисәкләр арасындагы теркәгечле һәм теркәгечсез бәйләнеш.
1 Тиңдәш кисәкләр, теркәгечләр, алар арасында тыныш билгеләрен кую буенча үтелгәннәрне кабатлау һәм күнегүләр эшләү
6 Тиңдәш кисәкләр арасындагы теркәгечле һәм теркәгечсез бәйләнеш.
1 Тиңдәш кисәкләр, теркәгечләр, алар арасында тыныш билгеләрен кую буенча үтелгәннәрне кабатлау һәм күнегүләр эшләү
7 Үтелгәннәрне кабатлауга контроль диктант 1 Контроль диктант язу
8 Теркәгечле һәм теркәгечсез тезүле бәйләнешне барлыкка китерүче чаралар. 1 Телдән җаваплар, мөстәкыйль күнегүләр эшләү
9 Тиңдәш кисәкләр арасына куела торган тыныш билгеләре. 1 Тиңдәш кисәкләр, теркәгечләр, алар арасында тыныш билгеләрен кую буенча үтелгәннәрне кабатлау һәм күнегүләр эшләү
10 Тиңдәш кисәкләр янында гомумиләштерүче сүзләр. Гомумиләштерүче сүзләр янында тыныш билгеләре. 1 Күнегүләрне мөстәкыйль эшләү.
11 БСҮ. “Тиңдәш кисәкләр” темасына сочинение.
1 Сочинение язу
12 Ияртүле бәйләнеш. Ияртүле бәйләнеш-тәге сүзләр арасында урнашкан хәбәрлекле, ачыклаулы, анык-лаулы мөнәсәбәт. . 1 Күнегүләр эшләү
13 Ияртүле бәйләнештә иярүче һәм ияртүче кисәк, аларның шартлы билгесе 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
14 Хәбәрлекле мөнәсәбәт; җөмләдә хә-бәрлекле мөнәсәбәтне танып белү. 1 Күнегүләр эшләү.Тест.
15 СҮ. “Җөмләдә сүзләр бәйләнеше” темасына изложение. 1 Изложение язу
16 Ияртүле бәйләнештәге сүзләр арасында ачыклаулы мөнәсәбәт. 1 Тест эшләү, текст өстендә эшләү
17 Ияртүле бәйләнештәге сүзләр арасында аныклаулы мөнәсәбәт. Аныклаулы мөнәсәбәткә керүче сүзләр янында тыныш билгеләре. 1 Схема төзү, текст өстендә эшләү
18 Ияртүле бәйләнешне барлыкка китерүче чаралар 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
19 СҮ."Сөйләмдә сүзләр бәйләнеше" темасына карата ирекле темага сочинение язу 1 Сочинение язу
20 Синтаксик берәмлекләр. Сүзтезмә.
1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
21 Фигыль сүзтезмә.
1 Күнегүләр эшләү
22 Исем сүзтезмә
1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
23 Сыйфат сүзтезмә.
1 Күнегүләр өстендә эш, тест.
24 Алмашлык сүзтезмә
1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
25 Рәвеш сүзтезмә.
1 Телдән җаваплар, мөстәкыйль күнегүләр эшләү
26 СҮ. “Сүзтезмә” темасы буенча контроль диктант 1 Контроль диктант язу
27 Сан сүзтезмә.
1 Аңлатма, әңгәмә. Тест.
28 Хәбәрлек сүз сүзтезмә
1 Телдән җаваплар, мөстәкыйль күнегүләр эшләү
29 Сүзтезмәләрне тикшерү
Сүзтезмәләрне гомумиләштереп кабатлау. 1 Таблица ясау, күнегүләр эшләү
30 БСҮ. “Сүзтезмә” темасына изложение.
1 План төзү, изложение язу
31 Җөмлә. Җөмлә ничек оеша? Җөмлә турында төшенчә.
1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр өстендә эшләү
32 Җөмләләрне төр-кемләү.
Ике составлы һәм бер составлы җөмлә турында төшенчә бирү. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
33 Бер составлы исем җөмлә һәм бер составлы фигыль җөмлә. Бер составлы исем җөмлә һәм бер составлы фигыль җөмләләрне сөйләмдә куллану. 1 Телдән җаваплар, мөстәкыйль күнегүләр эшләү
34 Әйтү максаты ягыннан җөмлә төрләре. Хикәя җөмлә. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
35 СҮ. Җөмлә төрләренә карата изложение язу 1 Изложение язу
36 Сорау җөмлә.Сорау җөмләдә сүзләрнең урнашуы. 1 Күнегүләр эшләү
37 Боерык җөмлә.
1 Телдән җаваплар, мөстәкыйль күнегүләр эшләү
38 Тойгылы җөмлә. Тойгылы җөмләләрнең сөйләмдә әһәмияте. 1 Күнегүләр эшләү. Тест.
39 БСҮ.
“Әйтү максаты ягыннан җөмлә төрләре” темасына сочинение язу.
1 Сочинение язу
40 Синтагма. Сөйләмне синтагмаларга (мәгънәви кисәкләргә) бүлү
1 Текст өстендә эшләү
41 Сөйләмдә логик басымны дөрес билгеләүгә эш (текстлар белән эшләү) 1 Текст өстендә эшләү
42 Раслау һәм инкяр җөмләләр.
1 Күнегүләр эшләү.Тест.
43 Җыйнак һәм җәенке җөмләләр турында төшенчә, аларның сөйләмдә роле. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
44 Тулы һәм ким җөмләләр, аларның әдәби һәм җанлы сөйләмдә роле. 1 Аңлату, әңгәмә,
45 СҮ. Җөмлә төрләренә карата изложение язу
1 Изложение язу
46 Гади һәм кушма җөмләләр.
Гади җөмлә турында төшенчә бирү. Гади җөмләдә баш кисәкләрнең тиңдәшләнеп килүе. 1 Күнегүләр эшләү.Схема ясау.
47 Кушма җөмлә турында төшенчә. Теркәгечле кушма җөмләләр. Теркәгечсез кушма җөмләләр . 1 Таблица өстендә эшләү, хәтердә калдыру
48 СҮ. Төрле төр җөмләләрне куллануга ирекле сочинение язу 1 Сочинение язу
49 Җөмләнең баш кисәкләре. Ия һәм аның төрләре: гади ия, тезмә ия; аның җөмләдәге урыны. 1 Күнегүләр эшләү. Тест.
50 Хәбәр һәм аның төрләре: гади хәбәр, кушма хәбәр, аларның белдерелүе, аның җөмләдәге урыны. 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
51 Җөмләнең иярчен кисәкләре, аларның мәгънәләре һәм сөйләм төзүдәге роле. Аергыч, аның белдерелүе, сораулары; җөмләдәге урыны . Тиңдәш һәм тиңдәш түгел аергычлар Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
52 Тәмамлык турында төшенчә, сораулары, җөмләдәге урыны. Туры һәм кыек тәмамлык, аларның белдерелүе, җөмләдәге урыны. 1 Тест. Таблица өстендә эшләү, хәтердә калдыру
53 СҮ. Җөмләдә аергыч һәм тәмамлыкларны дөрес куллануга изложение язу 1 Изложение язу
54 Хәлләр. Вакыт хәле, аның белдерелүе, җөмләдәге урыны. Урын хәле, аның белдерелүе, җөмләдәге урыны 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
55 Рәвеш хәле, аның белдерелүе, җөмләдәге урыны. Күләм хәле, аның белдерелүе, җөмләдәге урыны. 1 Күнегүләр эшләү.Тест.
56 Сәбәп хәле, аның белдерелүе, җөмләдәге урыны. Максат хәле, аның белдерелүе, җөмләдәге урыны. 1 Күнегүләр эшләү. Схема ясау.
57 БСҮ. “Хәлләр” темасына карата сочинение. 1 Сочинение
58 Шарт хәле, аның белдерелүе, җөмләдәге урыны. Кире хәл. 1 Күнегүләр эшләү
59 “Хәл” темасын өйрәнүгә контроль диктант 1 Контроль диктант язу
60 Аныклагыч, аның белдерелүе, җөмләдәге урыны 1 Күнегүләр эшләү
61 Аныклагычларның аерымлануы, алар янында тыныш билгеләре 1 Аңлату, әңгәмә, күнегүләр эшләү
62 СҮ. “Аныклагыч” темасына сочинение 1 Сочинение язу
63 Аерымланган хәлләр . Аерымланган хәлләр янында тыныш билгеләре. Төрле хәлләрнең аерымлануы. 1 Күнегүләр эшләү. Тест
64 Җөмләнең модаль кисәкләре . Кереш сүзләр, керешмәләр.
Кереш җөмләләр. Кереш сүзләр һәм кереш җөмләләр янында тыныш билгеләре. 1 Күнегүләр эшләү, монолог төзү
65 Эндәш сүзләр, алар янында тыныш билгеләре . 1 Диалог төзү
66 БСҮ. Үтелгәннәрне кабатлауга изложение. 1 Изложение язу
67 Сөйләмдә сүзләрнең туры һәм кире тәртибе. Инверсия. 1 Тест эшләү, текст өстендә эшләү
68 “Җөмлә кисәкләре” темасы буенча
контроль диктант
1 Контроль диктант язу
69 Җөмләнең грамматик кисәкләрен кабатлау. Синтаксик анализ. 1 Тест эшләү, текст өстендә эшләү
70 Җөмләнең грамматик кисәкләрен кабатлау. Синтаксик анализ. 1 Күнегүләр эшләү. Анализ ясау.
Календарь-тематик план
№ Дәрес темасы Дәрес саны
рес саны Төп эчтәлек Көтелгән нәтиҗә Укучылар эшчәнлеге төрләре Контроль эш төрләре Үткәрү вакыты план Үткәрү вакыты факт.
метапредмет предмет шәхескә кагылышлы 1 Кабатлау. Мөстәкыйль сүз төркемнәре. Ярдәмлек сүз төркемнәре. 1 Сүз төркемнәре турында гомуми төшенчә.Сүз төркемнәренең шартлы билгеләре. Сүз төркемнәре белән җөмлә кисәкләре арасындагы охшашлыклар. Ярдәмлек сүз төркемнәренең төп билгеләре.
Дәреслек белән танышу барышында уку
төрләрен (танышу һәм
өйрәнү характерында)
куллану; тексттан
фактик мәгълүматны
аерып алу;
төркемнәрдә эшләү Исем, сыйфат, сан, алмаш-
лык, фигыль сүз
төркемнәрен белү; бирелгән
сүз төркемнәренә караган
сораулар һәм билгеләрне
аерып чыгару сүзләрне
төркемнәре буенча аера
белү. Ярдәмлек сүз төркемнәренең төп билгеләре. Татар теленең байлыгын, матурлыгын
тоярга өйрәнү;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек, сүзлек белән
эш итә белү Телдән һәм язма .җавапларны бәяләү 2 Кабатлау. Сүз төркемнәренең җөмлә төзүдәге роле. Сүз төркемнәренең җөмлә кисәге буларак функциясе 1 Сүз төркемнәре турында гомуми төшенчә.Сүз төркемнәренең шартлы билгеләре. Сүз төркемнәре белән җөмлә кисәкләре арасындагы охшашлыклар. Мөстәкыйль сүз төркемнәренең җөмлә кисәге буларак функциясе Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; төркемнәрдә
эшләү; язмадагы
мәгълүматның
(текстның төп фикерен) дөрес аңлау. Сүз төркемнәре турында гомуми төшенчәгә ия булу, аларны җөмләдә күрсәтә алу. Сүз төркемнәренең шартлы билгеләрен белү. Сүз төркемнәре белән җөмлә кисәкләре арасындагы охшашлыкларны белү. Телне өйрәнүгә
кызыксыну уяту;
үзеңнең сөйләмеңне
камилләштерүгә
омтылу Логик фикер йөртү,
гомумиләштерү, системалаштыру, нәтиҗә
ясау Сүзлек диктанты Хикәя төзү. 3 Кабатлау. Сүзләрнең ясалыш ягыннан төрләре. 1 Ясалышлары ягыннан сүзләрнең тамыр һәм ясалма сүзләргә бүленүе, сүзләрнең ясалу ысуллары буенча кушымча ялгау юлы белән ясалган сүзләр, кушма сүзләр, парлы сүзләр, тезмә сүзләр, кыскартылма сүзләр Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; төркемнәрдә
эшләү; язмадагы
мәгълүматның
(текстның төп фикерен) дөрес аңлау. Ясалышлары ягыннан сүзләрнең тамыр һәм ясалма сүзләргә бүленүен, сүзләрнең ясалу ысуллары буенча кушымча ялгау юлы белән ясалган сүзләр, кушма сүзләр, парлы сүзләр, тезмә сүзләр, кыскартылма сүзләр булуын белү. Телне өйрәнүгә
кызыксыну уяту;
үзеңнең сөйләмеңне
камилләштерүгә
омтылу; бирелгән
текстның эчтәлеген
язуга кызыксынды-
ру Логик фикер йөртү,
гомумиләштерү, системалаштыру, нәтиҗә
ясау Телдән җаваплар, мөстәкыйль күнегүләр эшләү Гади җөмлә синтаксисы. Җөмләдә сүзләр бәйләнеше 4 Синтаксис турында төшенчә. Синтаксик берәмлекләр. 1 Синтаксис турында гомуми төшенчә. Сүз, сүзтезмә, җөмлә. Сүзтезмә һәм тезмә сүзләр. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу Синтаксис турында гомуми төшенчәгә ия булу. Сүз, сүзтезмә, җөмлә төшенчәләрен формалаштыру. Сүзтезмә һәм тезмә сүз төшенчәләрен аеру. Мөстәкыйль белем алу күнекмәсен булдыру. Телне өйрәнүгә
кызыксыну уяту;
үзеңнең сөйләмеңне
камилләштерүгә
омтылу Төшенчә, термин, ка-
гыйдәләрне аңлап ка-
бул итү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне чишү
юлларын үзләштерү Әңгәмә, сорауларга җавап, күнегүләр эшләү 5 Сөйләмдә сүзләр бәйләнеше. Тезүле бәйләнеш. Тиңдәш кисәкләр арасындагы теркәгечле һәм теркәгечсез бәйләнеш.
1 Нинди грамматик чара ярдәмендә формалашудан чыгып, җөмләдә сүзләр бәйләнешенең тезүле һәм ияртүле бәйләнешләргә бүленүе.
Тезүле бәйләнешне барлыкка китерүче чаралар һәм теркәгечле һәм теркәгечсез бәйләнешләр .
Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу Нинди грамматик чара ярдәмендә формалашудан чыгып, җөмләдә сүзләр бәйләнешенең тезүле һәм ияртүле бәйләнешләргә бүленүен белү .
Тезүле бәйләнешне барлыкка китерүче чаралар һәм теркәгечле һәм теркәгечсез бәйләнешләр турында төшенчә бирү Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Логик фикер йөртү,
анализ, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау, тексттан
мәгълүмат алу техникасын камилләштерү Кечкенә сочинение язу 6 Тиңдәш кисәкләр арасындагы теркәгечле һәм теркәгечсез бәйләнеш.
1 Тезүле бәйләнешне барлыкка китерүче чаралар һәм теркәгечле һәм теркәгечсез бәйләнешләр . Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу Тезүле бәйләнешне барлыкка китерүче чаралар һәм теркәгечле һәм теркәгечсез бәйләнешләр турында төшенчә бирү Сөйләмне камилләштерүгә омтылу Логик фикер йөртү,
анализ, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау, тексттан
мәгълүмат алу техникасын камилләштерү Күнегүләр эшләү 7 Үтелгәннәрне кабатлауга контроль диктант 1 Үзконтрольгә сәләтле
булу Диагностик диктант: хаталарын бергәләп анализлау, укучыларның уку елы башына белем дәрәҗәләрен билгеләү. Татар теленең байлыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Үз-үзеңә контроль ясау Диктант язу һзм грамматик бирем үтәү 8 Теркәгечле һәм теркәгечсез тезүле бәйләнешне барлыкка китерүче чаралар. 1 Тезүле бәйләнешнең җөмләнең тиңдәш кисәкләре арасында булуы; теркәгечләр ярдәмендә дә, алардан башка да формалаша алуы, санау интонациясе белән әйтелүе, алар арасында тыныш билгеләре Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; үзеңнең
сөйләмеңне камилләштерү
гә омтылу Тезүле бәйләнешнең җөмләнең тиңдәш кисәкләре арасында булуын; теркәгечләр ярдәмендә дә, алардан башка да формалаша алуын, санау интонациясе белән әйтелүен, алар арасында тыныш билгеләрен дөрес куя белү. Сөйләмне камилләштерүгә омтылу Логик фикер йөртү,
анализ, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау, тексттан
мәгълүмат алу техникасын камилләштерү Телдән һәм язма җавапларны бәяләү 9 Тиңдәш кисәкләр арасына куела торган тыныш билгеләре. 1 Тиңдәш кисәкләр арасына куела торган тыныш билгеләре Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; үзеңнең
сөйләмеңне камилләштерү
гә омтылу Тиңдәш кисәкләр арасына куела торган тыныш билгеләрен куя белү Сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Схема буенча логик
фикер йөртү, нәтиҗә
ясау Телдән һәм язма җавапларны бәяләү 10 Тиңдәш кисәкләр янында гомумиләштерүче сүзләр. Гомумиләштерүче сүзләр янында тыныш билгеләре. 1 Тиңдәш кисәкләр янында гомумиләштерүче сүзләр килгәндә куелучы тыныш билгеләре Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; үзеңнең
сөйләмеңне камилләштерү
гә омтылу Тиңдәш кисәкләр янында гомумиләштерүче сүзләр килгәндә тыныш билгеләрен дөрес куя белү. Татар теленең байлыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Логик фикер йөртү,
анализ, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау, тексттан
мәгълүмат алу техни-
касын камилләштерү Телдән һәм язма җавапларны бәяләү 11 БСҮ. “Тиңдәш кисәкләр” темасына сочинение.
1 Телдән һәм язма сөйләмдә үз фикереңне иркен рәвештә дөрес итеп, темага туры китереп, эзлекле һәм бәйләнешле итеп белдерү Язма текстны төп
үзенчәлекләрдән
чыгып төзи белү; язма
текст төзү барышында
татар әдәби теленең
нормаларын һәм дөрес
язу кагыйдәләрен
саклау Үз күзәтүләреңнән чыгып, язма сөйләм төзү өчен төрле чыганаклардан кирәкле мәгълүматны таба белү Үз текстыңны
төзүгә кызыксыну
булу; сөйләм камиллегенә омтылу;
сочинение язу барышында фи-
керләреңне төгәл һәм ирекле куллану
өчен грамматик чаралар һәм сүзлек
запасы җитәрлек
булу Үз-үзеңә контроль ясау Сочинение 12 Ияртүле бәйләнеш. Ияртүле бәйләнеш-тәге сүзләр арасында урнашкан хәбәрлекле, ачыклаулы, анык-лаулы мөнәсәбәт. . 1 Җөмләдә бер-берсенә буйсынып килгән мөстәкыйль сүзләр арасындагы бәйләнешнең ияртүле бәйләнеш дип аталуы. Иярүче һәм ияртүче сүз. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып алу; орфографик
сүзлекчәне куллану,
үзеңнең сөйләмеңне
камилләштерүгә
омтылу; тексттагы
мәгълүматны төркемли белү Җөмләдә бер-берсенә буйсынып килгән мөстәкыйль сүзләр арасындагы бәйләнешнең ияртүле бәйләнеш дип аталуын белү. Иярүче һәм ияртүче сүзне билгели, аларны язуда шартлы билгеләр белән күрсәтә алу. Татар теленең байлыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Схема буенча логик
фикер йөртү, нәтиҗә
ясау Телдән һәм язма күнегүләр эшләү 13 Ияртүле бәйләнештә иярүче һәм ияртүче кисәк, аларның шартлы билгесе 1 Ияртүле бәйләнештә иярүче һәм ияртүче кисәк Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; үзеңнең
сөйләмеңне камил-
ләштерүгә омтылу;
тексттагы мәгълүмат-
ны төркемли белү Ияртүле бәйләнештә иярүче һәм ияртүче кисәкне таба белү һәм аларны шартлы билгеләр белән күрсәтү Сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Схема буенча логик
фикер йөртү, нәтиҗә ясау, тексттан
мәгълүмат алу техни-
касын камилләштерү,
нәтиҗә ясау, термин,
кагыйдә, закончалыкларны аңлап кабул
итү,
планга ни-
гезләнеп, хикәя төзеп
язуны камилләштерү,
рәсемгә карап хикәя
язуны камилләштерү Күнегүләр эшләү 14 Хәбәрлекле мөнә-сәбәт; җөмләдә хә-бәрлекле мөнәсә-бәтне танып белү. 1 Хәбәрлекле мөнәсәбәттә иярүче һәм ияртүче кисәк Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; үзеңнең
сөйләмеңне камил-
ләштерүгә омтылу;
тексттагы мәгълүмат-
ны төркемли белү Хәбәрлекле мөнәсәбәттә иярүче һәм ияртүче кисәкне таба белү һәм аларны шартлы билгеләр белән күрсәтү Татар теленең байлыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Схема буенча логик
фикер йөртү, нәтиҗә
ясау, текст нигезендә
тәҗрибә үткәрү Хикәя язу 15 СҮ. “Җөмләдә сүзләр бәйләнеше” темасына изложение. 1 Телдән һәм язма сөйләмдә үз фикереңне иркен рәвештә дөрес итеп, темага туры китереп, эзлекле һәм бәйләнешле итеп белдерү Үзконтрольгә сәләтле
булу Предметны тасвирлаганда,
детальләрнең ролен белү;
башлангыч текстның пла-
нын төзи белү; әдәби
текстның эчтәлеген
сөйләгәндә структурасын
саклау; үз текстныңны төзи
белү Бирелгән текстның
эчтәлеген язуга
кызыксыну уяту. Үз-үзеңә контроль ясау Изложение
16 Ияртүле бәйләнештәге сүзләр арасында ачыклаулы мөнәсәбәт. 1 Җөмләдә ачыклаулы (төгәлләүле) мөнәсәбәт һәм аны белдерүче чаралар Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; үзеңнең
сөйләмеңне камил-
ләштерүгә омтылу;
тексттагы мәгълүмат-
ны төркемли белү Җөмләдә ачыклаулы (төгәлләүле) мөнәсәбәтне аера белү. Телне өйрәнүгә
кызыксыну уяту;
үзеңнең сөйләмеңне
камилләштерүгә
омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, танып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыклар
ны
аңлап кабул итү Җөмләләр
төзү 17 Ияртүле бәйләнештәге сүзләр арасында аныклаулы мөнәсәбәт. Аныклаулы мөнәсәбәткә керүче сүзләр янында тыныш билгеләре. 1 Җөмләдә аныклаулы мөнәсәбәтне аера белү. Аныклаулы мөнәсәбәткә керүче сүзләр янында тыныш билгеләре. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; үзеңнең
сөйләмеңне камил-
ләштерүгә омтылу;
тексттагы мәгълүмат-
ны төркемли белү Җөмләдә аныклаулы мөнәсәбәтне аера белү. Җөмләдә аныклаулы мөнәсәбәтне аера белү, тыныш билгеләре кую. Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, та-
нып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Тест 18 Ияртүле бәйләнешне барлыкка китерүче чаралар 1 Җөмләдә сүзләрнең үзара бәйләнеше. Ияртүле бәйләнешне барлыкка китерүче чаралар Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу Җөмләдә сүзләрнең үзара бәйләнешен аера белү. Татар теленең байлыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, танып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Телдән һәм язма күнегүләр эшләү 19 СҮ."Сөйләмдә сүзләр бәйләнеше" темасына карата ирекле темага сочинение язу 1 Телдән һәм язма сөйләмдә үз фикереңне иркен рәвештә дөрес итеп, темага туры китереп, эзлекле һәм бәйләнешле итеп белдерү Язма текстны төп
үзенчәлекләрдән
чыгып төзи белү; язма
текст төзү барышында
татар әдәби теленең
нормаларын һәм дөрес
язу кагыйдәләрен
саклау Үз күзәтүләреңнән чыгып, язма сөйләм төзү, төрле чыганаклардан кирәкле мәгълүматны таба белү Үз текстыңны
төзүгә кызыксыну
булу; сөйләм камиллегенә омтылу;
сочинение язу барышында фи-
керләреңне төгәл һәм ирекле куллану
өчен грамматик ча-
ралар һәм сүзлек
запасы җитәрлек
булу План төзеп сочинение
язуны камилләштерү Сочинениегә план төзү, тезислар язу. 20 Синтаксик берәмлекләр. Сүзтезмә.
1 Җөмләдә сүзләрнең үзара бәйләнеше. Сүзтезмә. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; орфографик
сүзлекне куллану;
тексттагы мәгълүмат-
ны төркемнәргә дөрес
урнаштыру Җөмләдә сүзләрнең үзара бәйләнешен аера белү.Сүзтезмәләр турында мәгълүматлы булу, төрләрен белү.
Телне өйрәнүгә
кызыксыну уяту;
үзеңнең сөйләмеңне
камилләштерүгә
омтылу Дәреслек белән эш итә
белү, танып белү активлыгын арттыру Телдән һәм язма күнегүләр эшләү 21 Фигыль сүзтезмә.
1 Җөмләдә сүзләрнең үзара бәйләнеше.Фигыль сүзтезмә.
Аны белдерүче чаралар.
Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; орфографик
сүзлекне куллану;
тексттагы мәгълүмат-
ны төркемнәргә дөрес
урнаштыру Җөмләдә сүзләрнең үзара бәйләнешен аера белү.Фигыль сүзтезмәләр турында мәгълүматлы булу, җөмләдән аларны тану
Сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, та-
нып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Телдән һәм язма күнегүләр эшләү 22 Исем сүзтезмә
1 Җөмләдә сүзләрнең үзара бәйләнеше. Исем сүзтезмә. Аны белдерүче чаралар. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; орфографик
сүзлекне куллану;
тексттагы мәгълүмат-
ны төркемнәргә дөрес
урнаштыру Җөмләдә сүзләрнең үзара бәйләнешен аера белү. Сүзтезмәләр турында мәгълүматлы булу, төрләрен белү.
Татар теленең байлыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, танып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
Тест 23 Сыйфат сүзтезмә.
1 Җөмләдә сүзләрнең үзара бәйләнеше. Сыйфат сүзтезмә. Аны белдерүче чаралар.
Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; орфографик
сүзлекне куллану;
тексттагы мәгълүмат-
ны төркемнәргә дөрес
урнаштыру Җөмләдә сүзләрнең үзара бәйләнешен аера белү. Сүзтезмәләр турында мәгълүматлы булу. Сыйфат сүзтезмәне билгели алу.
Сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Логик фикер йөртү,
гомумиләштерү, системалаштыру, нәтиҗә
ясау Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
Хикәя язу 24 Алмашлык сүзтезмә
1 Җөмләдә сүзләрнең үзара бәйләнеше. Алмашлык сүзтезмә.
Аны белдерүче чаралар. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; орфографик
сүзлекне куллану;
тексттагы мәгълүмат-
ны төркемнәргә дөрес
урнаштыру Җөмләдә сүзләрнең үзара бәйләнешен аера белү. Сүзтезмәләр турында мәгълүматлы булу. Алмашлык сүзтезмәне билгели алу. Телне өйрәнүгә
кызыксыну уяту;
үзеңнең сөйләмеңне
камилләштерүгә
омтылу Логик фикер йөртү,
гомумиләштерү, системалаштыру, нәтиҗә
ясау Мөстәкыйль эш 25 Рәвеш сүзтезмә.
1 Җөмләдә сүзләрнең үзара бәйләнеше. Рәвеш сүзтезмә.
Аны белдерүче чаралар. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; орфографик
сүзлекне куллану;
тексттагы мәгълүмат-
ны төркемнәргә дөрес
урнаштыру Җөмләдә сүзләрнең үзара бәйләнешен аера белү. Сүзтезмәләр турында мәгълүматлы булу. Рәвеш сүзтезмәне билгели алу. Татар теленең байлыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, та-
нып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Телдән һәм язма күнегүләр эшләү 26 СҮ. “Сүзтезмә” темасы буенча контроль диктант 1 Үзконтрольгә сәләтле
булу Хаталарын бергәләп анализлау, укучыларның белем дәрәҗәләрен билгеләү. Татар теленең байлыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Үз-үзеңә контроль ясау Диктант язу һзм грамматик бирем үтәү 27 Сан сүзтезмә.
1 Җөмләдә сүзләрнең үзара бәйләнеше. Сан сүзтезмә.
Аны белдерүче чаралар. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; орфографик
сүзлекне куллану;
тексттагы мәгълүмат-
ны төркемнәргә дөрес
урнаштыру Җөмләдә сүзләрнең үзара бәйләнешен аера белү. Сүзтезмәләр турында мәгълүматлы булу. Сан сүзтезмәне билгели алу. Сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Логик фикер йөртү,
гомумиләштерү, систе-
малаштыру, нәтиҗә
ясау Мөстәкыйль эш 28 Хәбәрлек сүз сүзтезмә
1 Җөмләдә сүзләрнең үзара бәйләнеше. Сүзтезмәләр . Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; орфографик
сүзлекне куллану;
тексттагы мәгълүмат-
ны төркемнәргә дөрес
урнаштыру Җөмләдә сүзләрнең үзара бәйләнешен аера белү. Сүзтезмәләр турында мәгълүматлы булу, төрләрен белү. Телне өйрәнүгә
кызыксыну уяту;
үзеңнең сөйләмеңне
камилләштерүгә
омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, танып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Телдән һәм язма күнегүләр эшләү 29 Сүзтезмәләрне тикшерү
Сүзтезмәләрне гомумиләштереп кабатлау. 1 Җөмләдә сүзләрнең үзара бәйләнеше. Сүзтезмәләр . Эшне эзлекле эшләү
сәләте; план буенча
эшләү Җөмләдә сүзләрнең үзара бәйләнешен аера белү. Сүзтезмәләр турында мәгълүматлы булу, төрләрен белү. Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Логик фикер йөртү,
гомумиләштерү, системалаштыру, нәтиҗә
ясау Телдән һәм язма күнегүләр эшләү 30 БСҮ. “Сүзтезмә” темасына изложение.
1 Телдән һәм язма сөйләмдә үз фикереңне иркен рәвештә дөрес итеп, темага туры китереп, эзлекле һәм бәйләнешле итеп белдерү Үзконтрольгә сәләтле
булу Предметны тасвирлаганда,
детальләрнең ролен белү;
башлангыч текстның пла-
нын төзи белү; әдәби
текстның эчтәлеген
сөйләгәндә структурасын
саклау; үз текстныңны төзи
белү Бирелгән текстның
эчтәлеген язуга
кызыксыну уяту. Үз-үзеңә контроль ясау Изложение
31 Җөмлә. Җөмлә ничек оеша? Җөмлә турында төшенчә.
1 Тәмамланган интонация белән әйтелеп, уй-фикерне хәбәр итә торган сүз яки сүзләр тезмәсенең җөмлә дип аталуы Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу Тәмамланган интонация белән әйтелеп, уй-фикерне хәбәр итә торган сүз яки сүзләр тезмәсенең җөмлә дип аталуын белү. Телне өйрәнүгә
кызыксыну уяту;
үзеңнең сөйләмеңне
камилләштерүгә
омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, танып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Сочинение язу 32 Җөмләләрне төр-кемләү.
Ике составлы һәм бер составлы җөмлә турында төшенчә бирү. 1 Иясе һәм хәбәре булган яки алар сүз сөрешеннән беленә торган җөмләнең ике составлы җөмлә булуы Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу;
тексттагы мәгълүматны төркемнәргә дөрес
урнаштыру Иясе һәм хәбәре булган яки алар сүз сөрешеннән беленә торган җөмләнең ике составлы җөмлә булуын белү. Сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек белән эш итә
белү, термин, ка-
гыйдәне аңлап кабул
итү Бер составлы җөмләләрне кулланып хикәя язу. 33 Бер составлы исем җөмлә һәм бер составлы фигыль җөмлә. Бер составлы исем җөмлә һәм бер составлы фигыль җөмләләрне сөйләмдә куллану. 1 Баш кисәкләрнең берсе генә булып, икенчесе сүз сөрешеннән дә беленмәсә, андый җөмләнең бер составлы җөмлә булуын белү. Баш кисәгенең кайсы булуыннан чыгып, аларның ике төргә: исем (атау) җөмлә һәм фигыль җөмләләргә бүленүе. Иясе булмаган җөмләнең (аны сүз сөрешеннән дә табып булмый) фигыль җөмлә дип аталуы.
Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; төркемнәрдә
эшләү; үз фикереңне
төгәл һәм ирекле
җиткерә белү Бер составлы исем җөмлә һәм бер составлы фигыль җөмләне билгели белү Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, танып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Тест эшләү
Бер составлы җөмләләрне кулланып кечкенә хикәя язу 34 Әйтү максаты ягыннан җөмлә төрләре. Хикәя җөмлә. 1 Сөйләүченең нинди максат белән әйтүеннән чыгып, җөмләләрнең дүрт төрле булуын белү. Берәр эш яки хәл турында хәбәр итә торган җөмләнең хикәя җөмлә дип аталуы, аның тыныч тавыш белән әйтелүе. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; төркемнәрдә
эшләү; үз фикереңне
төгәл һәм ирекле
җиткерә белү Әйтү максаты ягыннан җөмлә төрләрен билгели белү.Хикәя җөмләне таба белү. Телне өйрәнүгә
кызыксыну уяту;
үзеңнең сөйләмеңне
камилләштерүгә
омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, танып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Текстка якын сөйләм төзү, мөстәкыйль эш 35 СҮ. Җөмлә төрләренә карата изложение язу 1 Телдән һәм язма сөйләмдә үз фикереңне иркен рәвештә дөрес итеп, темага туры китереп, эзлекле һәм бәйләнешле итеп белдерү Үзконтрольгә сәләтле
булу Предметны тасвирлаганда,
детальләрнең ролен белү;
башлангыч текстның пла-
нын төзи белү; әдәби
текстның эчтәлеген
сөйләгәндә структурасын
саклау; үз текстныңны төзи
белү Бирелгән текстның
эчтәлеген язуга
кызыксыну уяту. Үз-үзеңә контроль ясау Изложение
36 Сорау җөмлә.Сорау җөмләдә сүзләрнең урнашуы. 1 Сөйләүченең нинди максат белән әйтүеннән чыгып, җөмләләрнең дүрт төрле булуы. Сорау җөмлә.Сорау җөмләдә сүзләрнең урнашуы. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; төркемнәрдә
эшләү; үз фикереңне
төгәл һәм ирекле
җиткерә белү Сөйләүченең нинди максат белән әйтүеннән чыгып, җөмләләрнең дүрт төрле булуын белү. Сорау җөмлә.Сорау җөмләдә сүзләрнең урнашуын ачыклый алу. Сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек белән эш итә
белү, термин, ка-
гыйдәне аңлап кабул
итү Текстка якын сөйләм төзү, мөстәкыйль эш 37 Боерык җөмлә.
1 Боерык җөмлә. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; төркемнәрдә
эшләү; үз фикереңне
төгәл һәм ирекле
җиткерә белү Боерык җөмләләрне башка җөмләләрдән аера белү, алардан тиешенчә файдалана алу, тыныш билгеләрен дөрес кую.
Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, танып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Язмача һәм телдән күне-гүләр эшләү, җөмләләр төзү. 38 Тойгылы җөмлә. Тойгылы җөмләләрнең сөйләмдә әһәмияте. 1 Тойгылы җөмлә. Тойгылы җөмләләрнең сөйләмдә әһәмияте. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; төркемнәрдә
эшләү; үз фикереңне
төгәл һәм ирекле
җиткерә белү Тойгылы җөмләләрдән тиешенчә файдалана белү, дөрес интонация белән уку, сөйләү күнекмәләренә ия булу, язуда тыныш билгеләрен дөрес куллана, әдәби телдә сөйләү күнекмәләрен камилләштерә алу. Сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Төшенчә, термин, ка-
гыйдәләрне аңлап ка-
бул итү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне чишү
юлларын үзләштерү Тест 39 БСҮ.
“Әйтү максаты ягыннан җөмлә төрләре” темасына сочинение язу.
1 Язма сөйләм төзү төрле чыганаклардан кирәкле мәгълүматны таба белү Язма текстны төп
үзенчәлекләрдән чыгып төзи белү; язма
текст төзү барышында
татар әдәби теленең
нормаларын һәм дөрес
язу кагыйдәләрен
саклау Язма сөйләм төзү төрле чыганаклардан кирәкле мәгълүматны таба белү Үз текстыңны
төзүгә кызыксыну
булу; сөйләм камиллегенә омтылу;
сочинение язу барышында фи-
керләреңне төгәл һәм ирекле куллану
өчен грамматик ча-
ралар һәм сүзлек
запасы җитәрлек
булу Телдән
сөйләм һәм язма
сөйләм осталыгы,
күнекмәләре булдыру Сочинение
40 Синтагма. Сөйләмне синтагмаларга (мәгънәви кисәкләргә) бүлү
1 Синтагма, синтагма басымы .Пауза.
Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; үзеңнең
сөйләмеңне камил-
ләштерүгә омтылу;
тексттагы мәгълүмат-
ны төркемли белү Синтагма, синтагма басымы төшенчәләрен аңлау. Паузаны дөрес ясау.
Сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек белән эш итә
белү, термин, ка-
гыйдәне аңлап кабул
итү Текст белән эш 41 Сөйләмдә логик басымны дөрес билгеләүгә эш (текстлар белән эшләү) 1 Текстта логик басымны билгеләү, аның интонация төзүдә роле Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; үзеңнең
сөйләмеңне камил-
ләштерүгә омтылу;
тексттагы мәгълүмат-
ны төркемли белү Текстта логик басымны билгеләү, аның интонация төзүдә ролен билгели белү Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Биремнәрне үтәгәндә
үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү, логик басымны дөрес билгеләүне
камилләштерү
Текст белән эш 42 Раслау һәм инкяр җөмләләр.
1 Раслау һәм инкяр җөмләләр
Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; үзеңнең
сөйләмеңне камил-
ләштерүгә омтылу;
тексттагы мәгълүмат-
ны төркемли белү Раслау һәм инкяр җөмләләрне аеру, мәгънә төсмерләрен билгеләү.
Телне өйрәнүгә
кызыксыну уяту;
үзеңнең сөйләмеңне
камилләштерүгә
омтылу Дәреслек белән эш итә
белү, термин, ка-
гыйдәне аңлап кабул
итү Текст белән эш
43 Җыйнак һәм җәенке җөмләләр турында төшенчә, аларның сөйләмдә роле. 1 Баш кисәкләрдән генә торган җөмләнең жыйнак җөмлә дип, ә баш кисәкләрдән башка тагын иярчен кисәкләре булган җөмләнең җәенке җөмлә дип аталуы. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; үзеңнең
сөйләмеңне камил-
ләштерүгә омтылу Җыйнак һәм җәенке җөмләләрдән тиешенчә файдалана белү, дөрес интонация белән уку, сөйләү күнекмәләренә ия булу, язуда тыныш билгеләрен дөрес куллана, әдәби телдә сөйләү күнекмәләрен камилләштерә алу. Сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек белән эшли
белү, игътибарлылык
һәм кызыксыну-
чанлыкны үстерү, би-
ремнәрне үтәгәндә үз
эшчәнлегеңне план-
лаштыра белү Җыйнак җөмләләрдән җәенке, җәенке җөмләләрдән җыйнак җөмләләр төзү.
44 Тулы һәм ким җөмләләр, аларның әдәби һәм җанлы сөйләмдә роле. 1 Мәгънә ачыклыгы өчен кирәкле барлык кисәкләре дә булган җөмләнең тулы жөмлә дип аталуы. Алдагы җөмләләрдән яки сүз сөрешеннән җиңел аңлашыла торган бер яки берничә кисәге төшерелгән җөмләнең ким җөмлә дип аталуы. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; үзеңнең
сөйләмеңне камил-
ләштерүгә омтылу Тулы һәм ким җөмләләрдән тиешенчә файдалана белү, дөрес интонация белән уку, сөйләү күнекмәләренә ия булу, язуда тыныш билгеләрен дөрес куллана, әдәби телдә сөйләү күнекмәләрен камилләштерә алу. Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек белән эшли
белү, танып белү активлыгын үстерү Диалог төзү, күнегүләр эшләү 45 СҮ. Җөмлә төрләренә карата изложение язу
1 Телдән һәм язма сөйләмдә үз фикереңне иркен рәвештә дөрес итеп, темага туры китереп, эзлекле һәм бәйләнешле итеп белдерү Укылган әдәби
текстны язма формада
күрсәтә алу;
башлангыч текстның
темасыннан чыгып,
логик бәйләнешне
саклый алу; текстны
язганда татар теленең
дөрес язу ка-
гыйдәләрен һәм әдәби
нормаларын саклау Телдән һәм язма сөйләмдә үз фикереңне иркен рәвештә дөрес итеп, темага туры китереп, эзлекле һәм бәйләнешле итеп белдерү Бирелгән текстның
эчтәлеген язуга
кызыксыну уяту. План төзеп изложение
язуны камилләштерү Изложение
46 Гади һәм кушма җөмләләр.
Гади җөмлә турында төшенчә бирү. Гади җөмләдә баш кисәкләрнең тиңдәшләнеп килүе. 1 Җөмләнеңнигезен тәшкил итүче үзәкнең берәү генә булу-булмавыннан чыгып, җөмләләрнең гади һәм кушма жөмләләргә бүленүе. Гади җөмләдә баш кисәкләрнең тиңдәшләнеп килүе. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; үзеңнең
сөйләмеңне камилләштерүгә омтылу җөмләләрнең гади һәм кушма жөмләләргә бүленүен белү. Гади җөмләдә баш кисәкләрнең тиңдәшләнеп килүен ачыклау. Телне өйрәнүгә
кызыксыну уяту;
үзеңнең сөйләмеңне
камилләштерүгә
омтылу Дәреслек белән эш итә
белү, термин, ка-
гыйдәне аңлап кабул итү Таблица тутыру, күнегүләр эшләү 47 Кушма җөмлә турында төшенчә. Теркәгечле кушма җөмләләр. Теркәгечсез кушма җөмләләр . 1 Җөмләнеңнигезен тәшкил итүче үзәкнең ике яки аннан күбрәк булу-булмавыннан чыгып, җөмләләрнең кушма жөмләләргә бүленүе. Кушма җөмләдә гади җөмләләрнең үзара теркәгеч ярдәмендә яки теркәгечсез бәйләнүеннән чыгып, теркәгечле һәм теркәгечсез кушма җөмләләргә бүленүе. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; үзеңнең
сөйләмеңне камил-
ләштерүгә омтылу Кушма җөмләдә гади җөмләләрнең теркәгечле һәм теркәгечсез кушма җөмләләргә бүленүен белү Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек белән эшли
белү, танып белү активлыгын үстерү Кушма җөм-ләләрне та-нып белү һәм төрен билге-ләүгә язма күнегүләр, телдән җаваплар 48 СҮ. Төрле төр җөмләләрне куллануга ирекле сочинение язу 1 Үз күзәтүләреңнән чыгып, язма сөйләм төзү, төрле чыганаклардан кирәкле мәгълүматны таба белү Язма текстны төп
үзенчәлекләрдән
чыгып төзи белү; язма
текст төзү барышында
татар әдәби теленең
нормаларын һәм дөрес
язу кагыйдәләрен
саклау Үз күзәтүләреңнән чыгып, язма сөйләм төзү, төрле чыганаклардан кирәкле мәгълүматны таба белү Үз текстыңны
төзүгә кызыксыну
булу; сөйләм камиллегенә омтылу;
сочинение язу барышында фи-
керләреңне төгәл һәм ирекле куллану
өчен грамматик ча-
ралар һәм сүзлек
запасы җитәрлек
булу Телдән сөйләм һәм яз-
ма сөйләм осталыгы,
күнекмәләре булдыру Сочинение Җөмләнең грамматик кисәкләре 49 Җөмләнең баш кисәкләре. Ия һәм аның төрләре: гади ия, тезмә ия; аның җөмләдәге урыны. 1 Җөмләне дә мөстәкыйль мәгънәле һәм аерым сорауга җавап бирә торган сүзнең җөмлә кисәге дип аталуын, ия белән хәбәрнең җөмләнең баш кисәкләре булуын белү. Баш килештә килеп, җөмләдә башка сүзләргә буйсынмыйча, кем? нәрсә? яки ни? сорауларының берсенә җавап бирә торган кисәкнең ия дип аталуыннан, аның гади тезмә формалары булуыннан хәбәрдар булу. Җөмләдә баш килештән килгән исем яки алмашлыкның ия булуын, сыйфат, исем фигыль, сыйфат фигыль, сан һәм алмашлыкларның да исем мәгънәсендә килгәндә ия була ала. Эшне эзлекле эшләү
сәләте; план буенча
эшләү Ияне җөмләдә дөрес билгели алу. Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема белән
эшли белү, логик фикер
йөртә белү, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау Таблица тутыру, күнегүләр эшләү 50 Хәбәр һәм аның төрләре: гади хәбәр, кушма хәбәр, аларның белдерелүе, аның җөмләдәге урыны. 1 Ия турында ни дә булса хәбәр итә торган җөмләнең баш кисәгенең хәбәр дип аталуын, аның нишли? нишләтелә? ул кем? ул нәрсә? ул ни? ул нинди? ул ничек? ул кайда? ул ничә? сорауларына җавап булуын белү. Гади хәбәрнең барлык мөстәкыйль сүзләр (исем, сыйфат, сан, алмашлык, фигыль, рәвеш) белән белдерелүен, тезмә сүз белән белдерелгән хәбәрнең дә гади хәбәр булуын, бар, кирәк, мөмкин, ярый кебек хәбәрлек сүзләрнең дә гади хәбәр булуы Эшне эзлекле эшләү
сәләте; план буенча
эшләү Хәбәр һәм аның төрләре: гади хәбәр, кушма хәбәр, аларның белдерелүен ачыклау,аның җөмләдәге урынын билгели алу. Телне өйрәнүгә
кызыксыну уяту;
үзеңнең сөйләмеңне
камилләштерүгә
омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, та-
нып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Таблица тутыру, күнегүләр эшләү 51 Җөмләнең иярчен кисәкләре, аларның мәгънәләре һәм сөйләм төзүдәге роле. Аергыч, аның белдерелүе, сораулары; җөмләдәге урыны . Тиңдәш һәм тиңдәш түгел аергычлар Баш кисәкләрдән тыш җөмләдә килгәе башка кисәкләрнең иярчен кисәкләр дип аталуы, иярчен кисәкләргә аеогыч, тәмамлык, хәлнең керүе.
Җөмләдә исем белән белдерелгән кисәкне ачыклап килүче нинди? кайсы? кемнең? нәрсәнең? ничә? ничәнче? сорауларының берсенә җавап булган кисәкнең аергыч дип аталуы. Аергыч ачыклап килгән сүзнең аерылмыш булуы.
Тиңдәш һәм тиңдәш булмаган аергычларның җөмләдә кулланылу үзенчәлекләрен белү, тыныш билгеләрен дөрес куеп яза белү. Эшне эзлекле эшләү
сәләте; план буенча
эшләү Җөмләнең иярчен кисәкләре, аларның мәгънәләре һәм сөйләм төзүдәге ролен ачыклау. Аергыч, аның белдерелүе, сораулары; җөмләдәге урынын билгели алу. Сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, та-
нып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Телдән һәм язмача күнегүләр эшләү 52 Тәмамлык турында төшенчә, сораулары, җөмләдәге урыны. Туры һәм кыек тәмамлык, аларның белдерелүе, җөмләдәге урыны. 1 Җөмләнең фигыль белән белдерелгән кисәген ачыклап, кемгә? нәрсәгә? кемнән? нәрсәдән? кемдә? нәрсәдә? кем белән? нәрсә белән? кем тарафыннан? нәрсә тарафыннан? ничәне? ничәдән? кебек сорауларның берсенә җавап булып килә торган кисәкнең тәмамлык дип аталуы. Тәмамлыкның исем һәм исем мәгънәсендә килгән башка сүз төркеме белән белдерелүе. Җөмләдә төшем килешендәге исем яки исем мәгънәсендә килгән башка сүз төркеме белән белдерелгән тәмамлыкның туры тәмамлык дип аталуы. Ияртүче сүзгә юнәлеш, чыгыш һәм урын-вакыт килеше кушымчалары яки бәйлек (бәйлек сүз) белән бәйләнгән тәмамлыкларның кыек тәмамлыклар дип аталулары. Эшне эзлекле эшләү
сәләте; план буенча
эшләү Тәмамлык турында төшенчәле булу, сораулары, җөмләдәге урынын билгеләү. Туры һәм кыек тәмамлык, аларның белдерелүе, җөмләдәге урынын белү. Телне өйрәнүгә
кызыксыну уяту;
үзеңнең сөйләмеңне
камилләштерүгә
омтылу Төшенчә, термин, ка-
гыйдәләрне аңлап ка-
бул итү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне чишү
юлларын үзләштерү Таблица тутыру, күнегүләр эшләү. Сораулык. 53 СҮ. Җөмләдә аергыч һәм тәмамлыкларны дөрес куллануга изложение язу 1 Телдән һәм язма сөйләмдә үз фикереңне иркен рәвештә дөрес итеп, темага туры китереп, эзлекле һәм бәйләнешле итеп белдерү Укылган әдәби
текстны язма формада
күрсәтә алу;
башлангыч текстның
темасыннан чыгып,
логик бәйләнешне
саклый алу; текстны
язганда татар теленең
дөрес язу ка-
гыйдәләрен һәм әдәби
нормаларын саклау Телдән һәм язма сөйләмдә үз фикереңне иркен рәвештә дөрес итеп, темага туры китереп, эзлекле һәм бәйләнешле итеп белдерү Бирелгән текстның
эчтәлеген язуга
кызыксыну уяту. Фикер йөртү эле-
ментлары кертеп, план
төзеп изложение язуны
камилләштерү Изложение
54 Хәлләр. Вакыт хәле, аның белдерелүе, җөмләдәге урыны. Урын хәле, аның белдерелүе, җөмләдәге урыны 1 Җөмләдә эш яки хәлнең кайда, ничек, кайчан, нинди шартларда үтәлүен яки үтәлмәвен белдерә торган иярчен кисәкнең хәл дип аталуы. Хәлләрнең күбрәк фигыль белән белдерелгән җөмлә кисәген ачыклап килүе. Җөмләдә эш яки хәлнең вакытын белдереп, кайчан? кайчанга чаклы? кайчаннан бирле? сорауларының берсенә җавап бирә торган хәлнең вакыт хәле булуы. Вакыт хәленең вакыт рәвешләре, хәл фигыльнең өченче һәм дүртенче төре, урын-вакыт килешендәге яки бәйлек (бәйлек сүз) белән килгән исем һәм башка сүз төркемнәре ярдәмендә белдерелүе. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; телдәге берәмлекләрне стилистик
үзенчәлекләрдән
чыгып куллану Вакыт һәм урын хәлләрен таба белү, җөмләдәге урыннарын ачыклау Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, та-
нып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Күнегүләр эшләү, таблица тутыру. 55 Рәвеш хәле, аның белдерелүе, җөмләдәге урыны. Күләм хәле, аның белдерелүе, җөмләдәге урыны. 1 Җөмләдә эш яки хәлнең рәвешен белдереп, ничек? ни рәвешле? сорауларының берсенә җавап бирә торган хәлнең рәвеш хәле булуы. Рәвеш хәленең хәл фигыльләр, рәвешләр, исемнәр (яки исем урынында килгән башка сүзләрнең кебек төсле, сыман һәм башка шундый бәйлекләр белән килгән очракта) ярдәмендә белдерелүе. Сирәгрәк рәвеш урынында килгән сыйфат, чыгыш яки урын-вакыт килешендәге килгән исем һәм мөнәсәбәтле сүзләр белән белдерелүе. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; телдәге берәмлекләрне стилистик
үзенчәлекләрдән
чыгып куллану Рәвеш һәм күләм хәлләрен таба белү, җөмләдәге урыннарын ачыклау Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, танып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Күнегүләр эшләү. 56 Сәбәп хәле, аның белдерелүе, җөмләдәге урыны. Максат хәле, аның белдерелүе, җөмләдәге урыны. 1 Җөмләдә эш яки хәлнең сәбәбен белдереп, ник? нигә? нилектән? ни сәбәпле? ни (нәрсә) аркасында? ни өчен? кебек сорауларның берсенә җавап бирә торган хәлнең сәбәп хәле булуы. Сәбәп хәленең күбрәк ечен, күрә бәйлекләре һәм сәбәпле, аркасында кебек бәйлек сүзләр белән килгән исем фигыль һәм сыйфат фигыль ярдәмендә; чыгыш килешендәге кайбер исем, сыйфат фигыль һәм исем фигыль белән; юнәлеш килеше формасындагы сыйфат фигыль белән белдерелүе. План буенча эшләү
эзлеклелеген билгеләү
күнекмәсен үстерү Сәбәп һәм максат хәлләрен таба белү, җөмләдәге урыннарын ачыклау Телне өйрәнүгә
кызыксыну уяту;
үзеңнең сөйләмеңне
камилләштерүгә
омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, та-
нып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Таблица тутыру, күнегүләр эшләү 57 БСҮ. “Хәлләр” темасына карата сочинение. 1 Язма текстны төп
үзенчәлекләрдән
чыгып төзи белү; язма
текст төзү барышында
татар әдәби теленең
нормаларын һәм дөрес
язу кагыйдәләрен
саклау Үз күзәтүләреңнән чыгып, язма сөйләм төзү төрле чыганаклардан кирәкле мәгълүматны таба белү Үз текстыңны
төзүгә кызыксыну
булу; сөйләм камиллегенә омтылу;
сочинение язу барышында фи-
керләреңне төгәл һәм ирекле куллану
өчен грамматик ча-
ралар һәм сүзлек
запасы җитәрлек
булу Телдән сөйләм һәм язма сөйләм осталыгы,
күнекмәләре булдыру Сочинение 58 Шарт хәле, аның белдерелүе, җөмләдәге урыны. Кире хәл. 1 Җөмләдә эш яки хәлнең шартын белдереп, нишләсә? нинди шартта? сорауларының берсенә җавап бирә торган хәлнең шарт хәле булуы. Шарт хәленең җөмләдә шарт фигыль, икән ярдәмче фигыле яки сорау кисәкчәсе белән бергә килгән башка сүз ярдәмендә белдерелүе. План буенча эшләү
эзлеклелеген билгеләү
күнекмәсен үстерү Шарт һәм кире хәлләрне билгели алу, җөмләдәге урынын ачыклау Телне өйрәнүгә
кызыксыну уяту;
үзеңнең сөйләмеңне
камилләштерүгә
омтылу Төшенчә, термин, ка-
гыйдәләрне аңлап ка-
бул итү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне чишү
юлларын үзләштерү Таблица тутыру, күнегүләр эшләү 59 “Хәл” темасын өйрәнүгә контроль диктант 1 Язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләре Үзконтрольгә сәләтле
булу Язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау Үз-үзеңә контроль ясау К/диктант, грамматик бирем 60 Аныклагыч, аның белдерелүе, җөмләдәге урыны 1 Җөмләдә ияртүче кисәктән соң килеп, аның мәгънәсенә өстәмә ачыклык, төгәллек кертә торган сүзләрнең аныклагычлар дип аталуы. Аныклагыч белән ачыкланып килгән җөмлә кисәгенең аныкланмыш дип аталуы. Аныклагычның, гадәттә, аныкланмышлары белән бер үк грамматик формада белдерелүе. Аныклагычның аныкланмышы соравына ягъни сүзен өстәп куелган сорауга җавап булуы. Аныклагычның җөмләнең теләсә кайсы кисәген, шул исәптән бер аныклагыч икенчесен дә ачыклап килә алуы. План буенча эшләү
эзлеклелеген билгели
белү Аныклагычны таба белү, аның белдерелүе, җөмләдәге урынын ачыклый белү Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, та-
нып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Җөмләдә аныклагычларны танып-белү, аныкланмышы белән аерып әйтү. Күнегүләр эшләү. Таблица төзү 61 Аныклагычларның аерымлануы, алар янында тыныш билгеләре 1 Аныкланмыш белән нинди дә булса грамматик формада ярашкан аныклагычларның гына аерымлануы. Билгеләү алмашлыклары һәм җыю саны белән белдерелгән җыйнак аныклагычларның аерымланмавы. Функцияләреннән чыгып, аныклагычларның аныкланмышларыннан өтерләр, сызык, ике нокта һәм җәяләр кебек тыныш билгеләренең берсе белән аерып күрсәтелүе План буенча эшләү
эзлеклелеген билгели
белү Аныклагычларның аерымлануын аңлау, алар янында тыныш билгеләрен дөрес куя белү Телне өйрәнүгә
кызыксыну уяту;
үзеңнең сөйләмеңне
камилләштерүгә
омтылу Төшенчә, термин, ка-
гыйдәләрне аңлап ка-
бул итү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне чишү
юлларын үзләштерү Күнегүләр эшләү, ТС буенча сөйләү. Тексттан аныклагычлар кергән җөмләләрне табу. 62 СҮ. “Аныклагыч” темасына сочинение 1 Язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләре Язма текстны төп
үзенчәлекләрдән
чыгып төзи белү; язма
текст төзү барышында
татар әдәби теленең
нормаларын һәм дөрес
язу кагыйдәләрен
саклау Язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау Татар теленең байлыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Үз-үзеңә контроль ясау Сочинение 63 Аерымланган хәлләр . Аерымланган хәлләр янында тыныш билгеләре. Төрле хәлләрнең аерымлануы. 1 Аерымланган хәлләрнең җыйнак һәм җәенке булулары.
Аерымланган хәлләрнең җөмләдә өтерләр белән аерылуы сөйләмдә аерым интонация белән әйтелүе План буенча эшләү
эзлеклелеген билгели
белү Аерымланган хәлләр янында тыныш билгеләрен дөрес куя белү Татар теленең байлыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, та-
нып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Телдән һәм язмача күнегүләр эшләү
64 Җөмләнең модаль кисәкләре . Кереш сүзләр, керешмәләр.
Кереш җөмләләр. Кереш сүзләр һәм кереш җөмләләр янында тыныш билгеләре. 1 Сөйләүченең җөмләдәге уйга булган мөнәсәбәтен (ышану һәм раслауны; шикләнү, икеләнү яки чама белән әйтүне; я үз фикереннән чигенүне; фикер чыганагын, фикер нәтиҗәсен яки йомгагын, яисә аның алдагы фикергә бәйләнешен; фикер тәртибен; фикергә бәйле тойгыларны) белдерә торган сүзләрнең кереш сүзләр дип аталуы. Кереш сүзләрнең җыйнак та, җәенке дә була алулары; җөмләнең теләсә кайсы урынында килә алулары.
Сөйләүченең үз уена мөнәсәбәтен төп җөмлә составында килгән бөтен бер җөмлә белән дә белдерелә алуы. Андый җөмләнең кереш җөмлә дип аталуы. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; башлангыч
текстны телдән
сөйләүгә кызыксыну
булу; телдән сөйләү
барышында татар
әдәби теленең нормаларын үтәү Сөйләүченең җөмләдәге уйга булган мөнәсәбәтен (ышану һәм раслауны; шикләнү, икеләнү яки чама белән әйтүне; я үз фикереннән чигенүне; фикер чыганагын, фикер нәтиҗәсен яки йомгагын, яисә аның алдагы фикергә бәйләнешен; фикер тәртибен; фикергә бәйле тойгыларны) белдерә торган сүзләрнең кереш сүзләр дип аталуы. Кереш сүзләрнең җыйнак та, җәенке дә була алулары; җөмләнең теләсә кайсы урынында килә алулары.
Сөйләүченең үз уена мөнәсәбәтен төп җөмлә составында килгән бөтен бер җөмлә белән дә белдерелә алуы. Андый җөмләнең кереш җөмлә дип аталуын белү Татар теленең байлыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, та-
нып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Күнегүләр эшләү
Контроль күнегү. 65 Эндәш сүзләр, алар янында тыныш билгеләре . 1 Сөйләм төбәп әйтелгән затны яки предметны белдерә торган сүз яки сүзләр тезмәсенең эндәш сүз дип аталуы. Эндәш сүзләрнең баш килештәге зат яки сынландырылган предмет исемнәре белән белдерелүе; җөмләнең теләсә кайсы урынында килә алулары; җыйнак та, җәенке дә була алулары. Эндәш сүзләр янында өтер, өндәү билгеләре куелу. Бер гомуми интонация астында әйтелгән и, ай, әй, о ымлыклары белән эндәш сүзләр арасында өтер куелмавы. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; башлангыч
текстны телдән
сөйләүгә кызыксыну
булу; телдән сөйләү
барышында татар
әдәби теленең нормаларын үтәү Сөйләм төбәп әйтелгән затны яки предметны белдерә торган сүз яки сүзләр тезмәсенең эндәш сүз дип аталуын, эндәш сүзләрнең баш килештәге зат яки сынландырылган предмет исемнәре белән белдерелүен; җөмләнең теләсә кайсы урынында килә алулары; җыйнак та, җәенке дә була алуларын, эндәш сүзләр янында өтер, өндәү билгеләре куелуын белү Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, танып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Күнегүләр эшләү 66 БСҮ. Үтелгәннәрне кабатлауга изложение. 1 Текстның планын төзү, эчтәлеген сөйләү, изложение язу үз сөйләмеңнең, төзегән текстларныың дөреслеген тикшерү, андагы грамматик һәм сөйләм хаталарын табып төзәтү Укылган әдәби
текстны язма формада
күрсәтә алу;
башлангыч текстның
темасыннан чыгып,
логик бәйләнешне
саклый алу; текстны
язганда татар теленең
дөрес язу ка-
гыйдәләрен һәм әдәби
нормаларын саклау Текстның планын төзү, эчтәлеген сөйләү, изложение язу үз сөйләмеңнең, төзегән текстларныың дөреслеген тикшерү, андагы грамматик һәм сөйләм хаталарын табып төзәтү Бирелгән текстның
эчтәлеген язуга
кызыксыну уяту. Фикер йөртү эле-
ментлары кертеп, план
төзеп изложение язуны
камилләштерү Текстка якын язма сөйләм төзү 67 Сөйләмдә сүзләрнең туры һәм кире тәртибе. Инверсия. 1 Җөмләдә сүзләрне туры (уңай) һәм кире тәртибен аеру. Сурәтләү чарасы буларак инверсия дип аталуы. Кире тәртипне төзүче чаралар. Тексттан фактик
мәгълүматны аерып
алу; башлангыч
текстны телдән
сөйләүгә кызыксыну
булу; телдән сөйләү
барышында татар
әдәби теленең нормаларын үтәү Җөмләдә сүзләрне туры (уңай) һәм кире тәртибен аеру. Сурәтләү чарасы буларак инверсия дип аталуы. Кире тәртипне төзүче чараларны белү. Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, та-
нып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Текст белән эш 68 “Җөмлә кисәкләре” темасы буенча
контроль диктант
1 Язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләре Язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау Үз-үзеңә контроль ясау К/диктант, грамматик бирем 69 Җөмләнең грамматик кисәкләрен кабатлау. Синтаксик анализ. 1 Җөмлә кисәкләренең шартлы билгеләре Үз фикереңне дәлилли
белү; эшеңнең
уңышлылыгын билгеләү Җөмлә кисәкләрен шартлы билгеләр ярдәмендә билгеләп тикшерә белү. Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Логик фикер йөртү,
чагыштыру, анализ,
нәтиҗә ясау Җөмләләр тикшерү 70 Җөмләнең грамматик кисәкләрен кабатлау. Синтаксик анализ. 1 Җөмлә кисәкләренең шартлы билгеләре Үз фикереңне дәлилли
белү; эшеңнең
уңышлылыгын билгеләү Җөмлә кисәкләрен шартлы билгеләр ярдәмендә билгеләп тикшерә белү. Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Логик фикер йөртү,
чагыштыру, анализ,
нәтиҗә ясау Җөмләләр тикшерү 8 нче сыйныф
Тематик планлаштыру
№ Дәрес темасы Дәрес саны Укучылар эшчәнлеге
1 Тел гыйлеменең бүлекләре. 7 класста үткәннәрне искә төшерү 1 Дәреслек, сүзлек белән
эш итә белү
2 Гади җөмлә синтаксисы. 1 Телдән җаваплар, мөстәкыйль күнегүләр эшләү
3 Иҗади диктант. №1 “ Көз“ 1 4 Туры һәм кыек сөйләм турында гомуми мәгълүмат. 1 Әңгәмә, сорауларга җавап, күнегүләр эшләү
5 Туры сөйләм янында тыныш билгеләре. 1 Әңгәмә, сорауларга җавап, күнегүләр эшләү
6 Диалог. 1 Әңгәмә, сорауларга җавап, күнегүләр эшләү
7 Монолог . Диалогтагы һәм монологтагы репликаларның язмада бирелеше 1 8 Туры сөйләмне кыек сөйләмгә әйләндерү күнекмәләрен ныгыту. 1 Я.Х.Әбдрәхимова“Татар теленнән мөстәкыйль эшләү өчен күнегүләр”,16-б.,(6 нчы күнегү)
9 БСҮ №1 Сочинение №1 Ф Кәриминең “Салих бабайның өйләнү” хикәя буенча 1 10 Кушма җөмлә турында гомуми төшенчә. 1 Әңгәмә, сорауларга җавап, күнегүләр эшләү
11 Тезмә кушма жөмлә турында гомуми төшенчә. 1 12 Теркәгечле тезмә кушма җөмләләр.
Теркәгечле тезмә кушма җөмләләрдә тыныш билгеләре 1 Я.Х.Әбдрәхимова
“Татар теленнән мөстәкыйль эшләү өчен күнегүләр”, 26-б.,
13 Теркәгечсез тезмә кушма җөмләләр.
Теркәгечсез тезмә кушма җөмләләрдә тыныш билгеләре 1 Әңгәмә, сорауларга җавап, күнегүләр эшләү
14 БСҮ№4 Изложение №1 “Көзге бизәкләр” 7 бит 1 Үз текстыңны төзүгә кызыксыну булу; сөйләм камиллегенә омтылу; сочинение язу барышында фикерләреңне төгәл һәм ирекле куллану өчен грамматик чаралар һәм сүзлек запасы җитәрлек булу
15 Контроль №1 диктант. №2 “Җәйге истәлек” 153 бит 1 Диктант № 2 З.Н.Хәбибуллина “Дикт. җ.” 95-б.
16 Иярченле кушма җөмләләр турында гомуми төшенчә.. 1 Схема буенча логик фикер йөртү, нәтиҗә ясау
17 Синтетик иярчен җөмләләр. 1 Логик фикер йөртү, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау, тексттан мәгълүмат алу техникасын камилләштерү
18 Синтетик иярчен җөмләләр янында тыныш билгеләре. 1 Схема буенча логик фикер йөртү, нәтиҗә ясау
19 Аналитик иярчен җөмләләр. 1 Логик фикер йөртү, анализ, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау, тексттан мәгълүмат алу техникасын камилләштерү
20 Аналитик иярчен җөмләләр янында тыныш билгеләре. 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
21 Аналитик иярчен җөмләләр һәм алар янында тыныш билгеләре. 1 Күнегүләр эшләү
22 БСҮ. Мөстәкыйль эш. “Аналитик һәм синтетик иярчен җөмләләр янында тыныш билгеләре.” 1 Я.Х.Әбдрәхимова
“Татар теленнән мөстәкыйль эшләү өчен күнегүләр”, 38-б.,
23 Контроль диктант. “Кышкы юлда” 156 бит 1 Диктант № 3 З.Н.Хәбибуллина “Дикт. җ.” 146-б.
24 Иярченле кушма жөмләләр синонимлыгы. 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
25 Иярченле кушма жөмләләрнең синонимик вариантлары. 1 Күнегүләр эшләү
26 БСҮ Контроль изложение «Автобустагы исем» 22 бит
1 Изложение Н.В.Максимов “Тат.т.-н дикт.һәм изл. җыентыгы”
126-б.
27 Иярчен җөмлә һәм аның мәгънә ягыннан төрләре 1 Күнегүләр эшләү
28 Иярчен ия җөмләләр. 1 Диктант - 10 мин.
29 Иярчен хәбәр җөмләләр. 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
30 Иярчен тәмамлык
җөмләләр. 1 Күнегүләр эшләү
31 Иярчен аергыч
җөмләләр. 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
32 БСҮ .Миниатюр сочинение№2 “Һөнәрләр күп... Кайсын сайларга?..”” 1 Сочинение
33 Иярчен вакыт җөмләләр. 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
34 Иярчен урын җөмләләр. 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
35 Контроль сочинение №3
1 36 Иярчен рәвеш җөмләләр. 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
37 Иярчен күләм җөмләләр. 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
38 БСҮ. Изложение
1 Изложение
39 Хаталар өстендә эш Иярчен сәбәп җөмләләр. 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
40 Иярчен максат җөмләләр. 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
41 Иярчен сәбәп һәм иярчен максат җөмләләр. 1 Я.Х.Әбдрәхимова“Татар теленнән мөстәкыйль эшләү өчен күнегүләр”, 49-б.,(17,18 нче күнегү)
42 БСҮ. Сочинение “Байлык”
1 43 Иярчен шарт җөмләләр. 1 44 Иярчен кире җөмләләр. 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
45 БСҮ. Фикер йөртү түрендәге сочинение “Инешләрнең башы- чишмә башы булыр, яхшылыкның асылы –тугрылык” Р. Фәйзуллин 1 Б.С.Ү.
46 Иярченле кушма җөмләләрне гомумиләштереп кабатлау. 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
47 Контроль диктант 168 бит 1 Диктант № 5 З.Н.Хәбибуллина “Дикт. җ.”
48 БСҮ. Мөстәкыйль эш. Тест. 1 Тест
49 Катлаулы төзелмәләр турында төшенчә. 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
50 Күп иярченле кушма жөмлә. 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
51 Күп иярченле кушма жөмләләрне кабатлау. 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
52 БСҮ.Контроль изложение№4 . “Муса” 32 бит 1 Изложение № 4
Н.В.Максимов “Тат.т.-н дикт.һәм изл. җыентыгы”123-б.
53 Тиңдәш иярүле күп иярченле кушма җөмлә. 1 Телдән сөйләм һәм язма
сөйләм осталыгы, күнекмәләре булдыру
54 Тиңдәш түгел иярүле күп иярченле кушма жөмлә. Т.т.ияр.к.и.к.җ.-нең компонентларын үзара бәйләүче чаралар, тыныш билгеләре 1 Дәреслек белән эш итә
белү, термин, кагыйдәне аңлап кабул итү
55 Бер-бер артлы иярүле күп иярченле кушма жөмлә. Б.арт.ияр.к.и.к.җ.-нең компонентларын үзара бәйләүче чаралар, тыныш билгеләре 1 Биремнәрне үтәгәндә
үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү, логик басымны дөрес билгеләүне камилләштерү
56 Берничә төр иярүле күп иярченле катлаулы кушма җөмлә. 1 Дәреслек белән эш итә белү, термин, кагыйдәне аңлап кабул
итү
57 Күп иярченле кушма җөмләләргә синтаксик анализ ясау тәртибе. 1 Биремнәрне үтәгәндә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү, логик басымны дөрес билгеләүне камилләштерү
58 Иярченле кушма җөмләләрне гомумиләштереп кабатлау 1 Дәреслек белән эш итә белү, термин, кагыйдәне аңлап кабул
итү
59 Катнаш кушма жөмлә турында гомуми төшенчә 1 Дәреслек, схема белән эшли белү, логик фикер йөртә белү, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау
60 Катнаш кушма жөмлә компонентларын үзара бәйләүче чаралар. Катнаш кушма җөмләдә тыныш билгеләре 1 Дәреслек, схема белән эшли белү, логик фикер йөртә белү, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау
61 БСҮ.Сочинение “Гыйлемлек- зурлык, наданлык - хурлык” (Мәкаль) 1 Сочинение язу
62 БСҮ.Беркетмә язу. 1 Беркетмә язу
63 Катлаулы төзелмәләрне гомумиләштереп кабатлау 1 64 Катлаулы төзелмәләрне гомумиләштереп кабатлау, күнегүләр эшләү 1 Дәреслек, схема белән эшли белү, логик фикер йөртә белү, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау
65 Катлаулы төзелмәләрне гомумиләштереп кабатлау, күнегүләр эшләү 1 Дәреслек, схема белән эшли белү, логик фикер йөртә белү, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау
66 Катлаулы төзелмәләргә синтаксик анализ ясау 1 Дәреслек, схема белән эшли белү, логик фикер йөртә белү, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау
67 Катлаулы төзелмәләргә синтаксисы буенча доклад 1 Дәреслек, схема белән эшли белү, логик фикер йөртә белү, гомумиләштерү, нәтиҗә ясау
68 Тезем. 1 69 Текст синтаксисы турында гомуми төшенчә. Текстның гомуми өлешләре 1 70 Йомгаклау 1 Календарь-тематик план
Т/с Бүлекләр һәм темалар Сәг
саны Үткәрү вакыты Көтелгән нәтиҗә
Укучылар эшчәнлеге төрләре Контроль төре
План Факт метапредмет предмет шәхескә кагылышлы I чирек-
I. ҮТКӘННӘРНЕ КАБАТЛАУ
1. Тел гыйлеменең бүлекләре. 7 класста үткәннәрне искә төшерү 1 Дәреслек белән танышу барышында уку
төрләрен (танышу һәм
өйрәнү характерында)
куллану; тексттан
фактик мәгълүматны
аерып алу;
төркемнәрдә эшләү сөйләмне дөрес куллана, бәяли белергә, үз фикереңнең уңай һәм тискәре якларын аңларга, камилләштерергә өйрәтү; Дәреслек, сүзлек белән
эш итә белү 4 бит сорауларга җавап
2. Гади җөмлә синтаксисы. 1 Гади җөмлә синтаксисын кабатлау. Дөрес итеп җөмлә төзи һәм аны тикшерә белү үз фикереңнең уңай һәм тискәре якларын аңларга, камилләштерергә өйрәтү; Телдән җаваплар, мөстәкыйль күнегүләр эшләү 3. Иҗади диктант. №1
“ Көз“ 1 Грамоталылык дәрәҗәсен тикшерү. дөрес кулланып мөстәкыйль язу күнекмәләре булу
Диктант № 1 З.Н.Хәбибуллина “Дикт. җ.” 149-б.
Иске китаптп 139 б
Туры һәм кыек сөйләм 4. Туры һәм кыек сөйләм турында гомуми мәгълүмат. 1 Сөйләмнең ике төрле: телдән һәм язма рәвештә булуы. Сөйләмне башкаручының сөйләүче яки автор дип аталуы. Туры һәм кыек сөйләмне аера белү үз фикереңнең уңай һәм тискәре якларын аңларга, камилләштерергә өйрәтү Әңгәмә, сорауларга җавап, күнегүләр эшләү 5. Туры сөйләм янында тыныш билгеләре.
1 Туры сөйләмнең куштырнаклар эченә алынуы. Туры һәм кыек сөйләмне язуда күрсәтә белү Дәрескә УМ мөстәкыйль билгеләү Әңгәмә, сорауларга җавап, күнегүләр эшләү 18 бит сорауларга җавап
6. Диалог. 1 Диалог турында белешмә сөйләмне дөрес куллана, бәяли белергә Әңгәмә, сорауларга җавап, күнегүләр эшләү 7. Монолог . Диалогтагы һәм монологтагы репликаларның язмада бирелеше 1 Монолог турында белешмә Дәреслек белән эшләү күнекмәсен булдыру Сораулар төзе
8. Туры сөйләмне кыек сөйләмгә әйләндерү күнекмәләрен ныгыту. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү Туры сөйләмне кыек сөйләмне дөрес куллана белү Я.Х.Әбдрәхимова
“Татар теленнән мөстәкыйль эшләү өчен күнегүләр”,16-б.,
(6 нчы күнегү) 9 БСҮ №1 Сочинение №1 Ф Кәриминең “Салих бабайның өйләнү” хикәя буенча 1 Эчтәлекне аңлау, гади план нигезендә төгәл итеп язып бирү. Үз-үзеңне дөрес бәяләү планын, конспектын логик эзлекле итеп язарга, Язманы редакциялә
Индивидуль биремнәр
КУШМА ҖӨМЛӘ
10 Кушма җөмлә турында гомуми төшенчә. 1 Берничә гади җөмләдән торган җөмләнең кушма жөмлә дип аталуы. Кушмаҗөмләләрне аера белү иптәшләренең сөйләменә игътибар итү, үзеңнең сөйләмеңә күзәтеп бәя бирү Әңгәмә, сорауларга җавап, күнегүләр эшләү ТЕЗМӘ КУШМА ҖӨМЛӘЛӘР
11. Тезмә кушма жөмлә турында гомуми төшенчә. 1 Тезмә кушма жөмлә турында гомуми төшенчә бирү Үзара тезү юлы белән бәйләнгән жөмләләрдән торган кушма җөмләне аера белү Күмәк танып белү эшчәнлегендә актив катнашу 33 бит сорау җавап
12. Теркәгечле тезмә кушма җөмләләр.
Теркәгечле тезмә кушма җөмләләрдә тыныш билгеләре 1 Кушма җөмләдәге гади җөмләләрне үзара бәйли торган тезүче теркәгечләр: җыючы (һәм, да, дә, да-да, ни-ни, янә-янә), каршы куючы (ләкин, ә, әмма, тик, бары, бәлки), бүлүче (я-я, яки, яисә, әллә-әллә. әле-әле) теркәгечләр булуы. Теркәгечле тезмә кушма җөмләләрне сөйләмдә һәм язуда куллана белү Алдагы белемнәргә таянып , фикерне үстерү Я.Х.Әбдрәхимова
“Татар теленнән мөстәкыйль эшләү өчен күнегүләр”, 26-б., 13 Теркәгечсез тезмә кушма җөмләләр.
Теркәгечсез тезмә кушма җөмләләрдә тыныш билгеләре 1 Теркәгечсез тезмә кушма җөмләдәге гади җөмләләрнең үзара санау һәм каршы кую интонациясе ярдәмендә теркәлүләре. Теркәгечле тезмә кушма җөмләләрне сөйләмдә һәм язуда куллана белү Чагыштырып нәтиҗәләр ясау Әңгәмә, сорауларга җавап, күнегүләр эшләү 14. БСҮ№4 Изложение №1 “Көзге бизәкләр” 7 бит 1 Телдән һәм язма сөйләмдә үз фикереңне иркен рәвештә дөрес итеп, темага туры китереп, эзлекле һәм бәйләнешле итеп белдерү Язма текстны төп
үзенчәлекләрдән
чыгып төзи белү; язма
текст төзү барышында
татар әдәби теленең
нормаларын һәм дөрес
язу кагыйдәләрен
саклау Үз күзәтүләреңнән чыгып, язма сөйләм төзү өчен төрле чыганаклардан кирәкле мәгълүматны таба белү Үз текстыңны
төзүгә кызыксыну
булу; сөйләм камиллегенә омтылу;
сочинение язу барышында фи-
керләреңне төгәл һәм ирекле куллану
өчен грамматик чаралар һәм сүзлек
запасы җитәрлек
булу Үз-үзеңә контроль ясау
15 Контроль №1 диктант. №2 “Җәйге истәлек” 153 бит 1 Грамоталылык дәрәҗәсен тикшерү. Алдагы белемнәргә таянып , фикерне үстерү Диктант № 2 З.Н.Хәбибуллина “Дикт. җ.” 95-б. 16 Иярченле кушма җөмләләр турында гомуми төшенчә.. 1 Үзара ияртү юлы белән бәйләнгән җөмләләрдән торган җөмләнең иярченле кушма җөмлә дип аталуы . Иярченле кушма җөмләләрнең мәгънәләре ягыннан төрләрен сөйләмдә дөрес куллану Төркемнәрдә ярдәмләшеп эшләү Схема буенча логик
фикер йөртү, нәтиҗә
ясау 48 бит сорауларга җавап
17 Синтетик иярчен җөмләләр. 1 Баш җөмләгә үзенең хәбәре составындагы чаралар ярдәмендә ияргән, шунлыктан аңа керешеп киткән җөмләнең синтетик иярчен җөмлә дип аталуы турында төшенчә бирү Синтетик иярчен җөмләләр аера белү Әдәби әсәрләрдән темага туры килгән мисалларны дөрес сайлап алу Логик фикер йөртү,
анализ, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау, тексттан
мәгълүмат алу техни-
касын камилләштерү ИЯРЧЕНЛЕ КУШМА ҖӨМЛӘЛӘР
ИЯРЧЕНЛЕ КУШМА ҖӨМЛӘЛӘРНЕҢ ТӨЗЕЛЕШ ЯГЫННАН ТӨРЛӘРЕ
18 Синтетик иярчен җөмләләр янында тыныш билгеләре. 1 Синтетик иярчен жөмлә белән баш җөмлә арасына бер генә билге - бары тик өтер генә куелу. Синтетик иярчен җөмләләр янында тыныш билгеләрен дөерс кую Модельләштерү, модельне дөрес итеп уку Схема буенча логик
фикер йөртү, нәтиҗә
ясау 19 Аналитик иярчен җөмләләр. 1 Баш җөмләгә үзенең составында тормый торган чаралар ярдәмендә ияргән җөмләләрнең аналитик иярчен җөмлә дип аталуы. Аналитик иярчен җөмләләрне аера белү Яңа төшенчәләрнең күләмен билгеләү Логик фикер йөртү,
анализ, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау, тексттан
мәгълүмат алу техни-
касын камилләштерү 20 Аналитик иярчен җөмләләр янында тыныш билгеләре. 1 Аналитик иярчен җөмләләрнең баш җөмләгә мөнәсәбәтле сүзләр, теркәгеч һәм теркәгеч сүзләр, көттерү интонациясе белән бәйләнүе. Аналитик иярчен җөмләләр янында тыныш билгеләре куелышын төшенү Алдагы белемнәргә таянып , фикерне үстерү Телдән һәм язма күнегүләр эшләү 21 Аналитик иярчен җөмләләр һәм алар янында тыныш билгеләре. 1 Аналитик иярчен җөмләләр һәм алар янында тыныш билгеләрекуелу очраклары турыда күнкмә бирү ике нокта, өтер, сызык куелу очракларын төшенү Алдагы белемнәргә таянып , фикерне үстерү Күнегүләр эшләү 22 БСҮ. Мөстәкыйль эш. “Аналитик һәм синтетик иярчен җөмләләр янында тыныш билгеләре.” 1 Белемнәрне тикшерү Алдагы белемнәргә таянып , фикерне үстерү Я.Х.Әбдрәхимова
“Татар теленнән мөстәкыйль эшләү өчен күнегүләр”, 38-б.,
Мөстәкыйль эш.
23 Контроль диктант. “Кышкы юлда” 156 бит 1 Грамоталылык дәрәҗәсен тикшерү. Диктант № 3 З.Н.Хәбибуллина “Дикт. җ.” 146-б. Диктант
24 Иярченле кушма жөмләләр синонимлыгы. 1 Иярченле кушма жөмләләр синонимлыгы турында төшенчә бирү Синонимик иярченле кушма җөмләләрне аера һәм куллана белү Төркемнәрдә ярдәмләшеп эшләү күнекмәсен булдыру Телдән һәм язма күнегүләр эшләү 25 Иярченле кушма жөмләләрнең синонимик вариантлары. 1 Синонимик иярченле кушма җөмләләрдә мәгънә, нигездә бер үк булуы, иярчен җөмләләрнең дә бер үк мәгънәле сорауга җавап бирүләре. Иярченле кушма жөмләләрнең синонимик вариантлары куллана белү Төркемнәрдә ярдәмләшеп эшләү күнекмәсен булдыру Күнегүләр эшләү 26
БСҮ Контроль изложение «Автобустагы исем» 22 бит
1 Эчтәлекне аңлау, гади план нигезендә төгәл итеп язып бирү. Изложение
Н.В.Максимов “Тат.т.-н дикт.һәм изл. җыентыгы”
126-б. Изложение
ИЯРЧЕН ҖӨМЛӘЛӘРНЕҢ МӘГЪНӘ ЯГЫННАН ТӨРЛӘРЕ
27 Иярчен җөмлә һәм аның мәгънә ягыннан төрләре. 1 Иярчен җөмләнең ия җөмлә, хәбәр җөмлә, хәл җөмлә, аергыч җөмлә, тәмамлык җөмләләргә бүленүе. Иярчен җөмлә һәм аның мәгънә ягыннан төрләрен күрә белү Үз-үзеңне дөрес бәяләү Күнегүләр эшләү 28 Иярчен ия җөмләләр. 1 Иярчен ия җөмләнең баш җөмләнең иясе урынына килүе һәм кем? нәрсә? сорауларына җавап бирүе. Иярчен ия җөмләләрне аера белү Үз-үзеңне дөрес бәяләү Диктант - 10 мин.
29 Иярчен хәбәр җөмләләр. 1 Иярчен хәбәр җөмләнен баш җөмләнең хәбәре урынында килүе һәм нинди? нәрсә? нәрсәдән? кемгә? күпме? кебек сорауларга җавап булуы Иярчен хәбәр җөмләләрне аера белү Дәреслек белән эшләү күнекмәсен булдыру Телдән һәм язма күнегүләр эшләү 30 Иярчен тәмамлык җөмләләр. 1 Иярчен тәмамлык җөмләнең баш җөмләнең тәмамлыгы урынында килүе һәм кемне? нәрсәне? нәрсәгә? кемгә? кемнән? нәрсәдән? кемдә? нәрсәдә? сорауларына җавап бирүе. Иярчен тәмамлык җөмләләрне аера белү Дәреслек белән эшләү күнекмәсен булдыру Күнегүләр эшләү 31 Иярчен аергыч
җөмләләр. 1 Иярчен аергыч жөмләнең баш җөмләнең аергычы урынында килүе һәм нинди? кайсы9 кемнең? кебек сорауларга җавап булуы.. Иярчен аергыч җөмләләрне аера белү Яңа төшенчәләрнең күләмен билгеләү Телдән һәм язма күнегүләр эшләү 32 БСҮ .Миниатюр сочинение№2 “Һөнәрләр күп... Кайсын сайларга?..”” 1 План нигезендә язып бирү. Өстәмә мәгълүмат белән эшләү Сочинение Сочинение
33 Иярчен вакыт җөмләләр. 1
Иярчен вакыт җөмләнец баш җөмләдәге эш яки хәлнең вакытын белдерүе һәм кайчан? кайчаннан бирле? кайчанга чаклы? сорауларына җавап бирүе. Иярчен вакыт җөмләләрне аера белү Күмәк танып белү эшчәнлегендә актив катнашу Телдән һәм язма күнегүләр эшләү 34 Иярчен урын җөмләләр. 1 Иярчен урын жөмләнең баш җөмләдәге эш яки хәлнең урынын белдерүе һәм кайда? кайдан? кая? кебек сорауларга җавап булуы.. Иярчен вакыт җөмләләрне аера белү Күмәк танып белү эшчәнлегендә актив катнашу Телдән һәм язма күнегүләр эшләү 35 Контроль сочинение №3
1 Грамоталылык дәрәҗәсен тикшерү. Чагыштырып нәтиҗәләр ясау Сочинение
36 Иярчен рәвеш җөмләләр. 1 Иярчен рәвеш җөмләнең баш җөмләдәге эш яки хәлнең рәвешен белдерүе һәм ничек? ни рәвешле? кебек сорауларга җавап булуы. Иярчен рәвеш җөмләләрне аера белү Дәреслек белән эшләү күнекмәсе булдыру Телдән һәм язма күнегүләр эшләү 37 Иярчен күләм җөмләләр. 1 Иярчен күләм җөмләнең баш җөмләдәге эш яки хәлнең күләмен белдерүе һәм күпме? Никадәр? Ни дәрәҗәдә? кебек сорауларга жавап булуы. Иярчен күләм җөмләләрне аера белү Мөстәкыйль эшләү күнекмәләрен булдыру Телдән һәм язма күнегүләр эшләү 38 БСҮ. Изложение
1 План нигезендә язып бирү. Өстәмә мәгълүмат белән эшли белү Изложение Изложение
39 Хаталар өстендә эш Иярчен сәбәп җөмләләр. 1 Иярчен сәбәп җөмләнең баш җөмләдәге эш яки хәлнең сәбәбен белдерүе һәм ник? нилектән? ни сәбәпле? нәрсә аркасында? кебек сорауларга җавап булуы.
Иярчен сәбәп җөмләләрне аера белү Дәреслек белән эшләү күнекмәсе булдыру Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
40 Иярчен максат җөмләләр. 1 Иярчен максат җөмләнең баш җөмләдәге эш яки хәлнең максатын белдерүе һәм ни өчен? нинди максат белән? кебек сорауларга җавап булуы. Иярчен максат җөмләләрне аера белү Грамматик нормаларны үтәп язарга омтылу Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
41 Иярчен сәбәп һәм иярчен максат җөмләләр. 1 Күнегүләр эшләү. .Төркемнәрдә ярдәмләшеп эшләү күнекмәсен үстерү. Я.Х.Әбдрәхимова
“Татар теленнән мөстәкыйль эшләү өчен күнегүләр”, 49-б.,
(17,18 нче күнегү) 42 БСҮ. Сочинение “Байлык”
1 Эчтәлекне аңлау, гади план нигезендә төгәл итеп язып бирү. Тыңланган текстны дөрес итеп кыскартып яза белү Күмәк танып белү эшчәнлегендә актив катнашу Сочинение
43 Иярчен шарт җөмләләр. 1 Иярчен шарт җөмләнең баш җөмләдәге эш яки хәлнең үтәлү-үтәлмәвенә шарт булган эш яки хәлне белдерүе һәм нишләсә? ни булса? нинди шартларда? кебек сорауларга җавап булуы. Иярчен шарт җөмләләр җөмләләрне аера белү. Күмәк танып белү эшчәнлегендә актив катнашу 44 Иярчен кире җөмләләр. 1 Иярчен кире жөмләнең көтелгән эш яки хәлнең баш җөмләдә киресе булачагын белдерүе һәм нәрсә булса да? нәрсәгә карамастан? сорауларына җавап булуы. ярдәмендә бәйләнүе. Иярчен кире җөмләләр җөмләләрне аера белү. .Төркемнәрдә ярдәмләшеп эшләү күнекмәсен үстерү. Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
45 БСҮ. Фикер йөртү түрендәге сочинение “Инешләрнең башы- чишмә башы булыр, яхшылыкның асылы –тугрылык” Р. Фәйзуллин 1 Үрнәк эшләр белән таныштыру. Бирелгән тема буенча фикер йөртү сочинениесе язу күнекмәсен үстерү Өстәмә чыганактан дөрес файдалану Б.С.Ү. Сочинение
46 Иярченле кушма җөмләләрне гомумиләштереп кабатлау. 1 Бүлек буенча өйрәнелгәннәрне ныгыту. Дәреслек белән эшләү күнекмәсе булдыру Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
47 Контроль диктант
168 бит 1 Грамоталылык дәрәҗәсен тикшерү. Өстәмә мәгълүмат белән эшли белү Диктант № 5 З.Н.Хәбибуллина “Дикт. җ.” Индивидуаль биремнәр
48 БСҮ. Мөстәкыйль эш. Тест. 1 Белемнәрне тикшерү. Тест Тест
КАТЛАУЛЫ ТӨЗЕЛМӘЛӘР
49 Катлаулы төзелмәләр турында төшенчә. 1 Икедән артык җөмләдән торган кушма җөмләләрнең катлаулы төзелмә дип йөртелүләре. Катлаулы кушма җөмләләргә күп иярченле кушма җөмләләр, катнаш кушма җөмләләр һәм теземнең керүен төшенү Чагыштырып нәтижәләр чыгару Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
50 Күп иярченле кушма жөмлә. 1 Гади җөмләләрнең үзара ияртү юлы белән генә бәйләнгән катлаулы төзелмәнең күп иярченле кушма жөмлә дип аталуы. Күп иярченле кушма жөмләләрне аера белу Төркемнәрдә ярдәмләшеп эшләү күнекмәсен камилләштерү Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
51 Күп иярченле кушма жөмләләрне кабатлау. 1 Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү. Күп иярченле кушма жөмләләрне аера белу Үз-үзеңне дөрес бәяләү Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
52
БСҮ.Контроль изложение№4 . “Муса” 32 бит 1 Микротемалартурында төшенчә формалаштыру Гади план буенча текст эчтәлеген төгәл итеп яза белү. Грамматик нормаларны үтәп язарга омтылу Изложение № 4
Н.В.Максимов “Тат.т.-н дикт.һәм изл. җыентыгы”
123-б. Язманы редакциялә
Индивидуаль биремнәр
53 Тиңдәш иярүле күп иярченле кушма җөмлә. 1 Ике җөмләнең бер баш җөмләгә ияреп килеп, һәм ул җөмләләрнең икесе дә мәгънәләре буенча бер төргә караса, андый җөмләләрнең тиңдәш иярүле күп иярченле кушма жөмлә дип аталулары. Тиңдәш иярүле күп иярченле кушма җөмләләрне тикшерә белү .Төркемнәрдә ярдәмләшеп эшләү күнекмәсен үстерү. Телдән
сөйләм һәм язма
сөйләм осталыгы,
күнекмәләре булдыру Әдәби тексттан 5 мисал тап
54 Тиңдәш түгел иярүле күп иярченле кушма жөмлә. Т.т.ияр.к.и.к.җ.-нең компонентларын үзара бәйләүче чаралар, тыныш билгеләре 1 Тиңдәш түгел иярүле күп иярченле кушма жөмлә турында төшенчә бирү Ике җөмләнең бер баш җөмләгә ияреп килеп, һәм ул җөмләләрнең икесе дә мәгънәләре буенча ике төргә караса, андый җөмләләрнең тиңдәш түгел иярүле күп иярченле кушма җөмлә дип аталулары. .Төркемнәрдә ярдәмләшеп эшләү күнекмәсен үстерү. Дәреслек белән эш итә
белү, термин, ка-
гыйдәне аңлап кабул
итү Бирелгән схемалар буенча җөмлә төзе
55 Бер-бер артлы иярүле күп иярченле кушма жөмлә. Б.арт.ияр.к.и.к.җ.-нең компонентларын үзара бәйләүче чаралар, тыныш билгеләре 1 Бер-бер артлы иярүле күп иярченле кушма жөмлә турында төшенчә бирү Ике җөмләнең бер баш җөмләгә бер-бер артлы ияреп килүләренең бер-бер артлы иярүле күп иярченле кушма жөмлә дип аталулары. Дәреслек белән эшләү күнекмәсе булдыру Биремнәрне үтәгәндә
үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү, логик басымны дөрес билгеләүне
камилләштерү
д/м № 2 , 64 бит
56 Берничә төр иярүле күп иярченле катлаулы кушма җөмлә. 1 Берничә төр иярүле күп иярченле катлаулы кушма җөмлә турында төшенчә бирү Күп иярченле кушма җөмләдә җөмләләр үзара тиңдәш иярү, тиңдәш түгел иярү, бер-бер артлы иярү юлы белән (кимендә ике төрле бәйләнеш) бәйләнүләре Алдагы белемнәргә таянып , фикерне үстерү Дәреслек белән эш итә
белү, термин, ка-
гыйдәне аңлап кабул
итү д\м № 7, 69 бит
57 Күп иярченле кушма җөмләләргә синтаксик анализ ясау тәртибе. 1 Күп иярченле кушма җөмләләргә синтаксик анализ ясау тәртибе. Күп иярченле кушма җөмләләргә синтаксик анализ ясау тәртибен белү. Алдагы белемнәргә таянып , фикерне үстерү Биремнәрне үтәгәндә
үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү, логик басымны дөрес билгеләүне
камилләштерү
Д/м № 8 (5-7) 71 бит
58 Иярченле кушма җөмләләрне гомумиләштереп кабатлау 1 Иярченле кушма җөмләләрне гомумиләштереп кабатлау Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү Сөйләм культурасын үстерү Дәреслек белән эш итә
белү, термин, ка-
гыйдәне аңлап кабул
итү Практик эш
59 Катнаш кушма жөмлә турында гомуми төшенчә 1 Катнаш кушма жөмлә турында гомуми төшенчә бирү Гади җөмләләре үзара тезү юлы белән дә, ияртү юлы белән дә бәйләнгән катлаулы төзелмәләрнең катнаш кушма жөмлә дип аталулары. Үзконтрольне камилләштерү Дәреслек, схема белән
эшли белү, логик фикер
йөртә белү, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау 60 Катнаш кушма жөмлә компонентларын үзара бәйләүче чаралар. Катнаш кушма җөмләдә тыныш билгеләре 1 Катнаш кушма жөмлә компонентларын үзара бәйләүче чаралар турында төшенчә бирү Гади җөмләләре үзара тезү юлы белән дә, ияртү юлы белән дә бәйләнгән катлаулы төзелмәләрнең катнаш кушма жөмлә дип аталулары. Модельләштерү, модельне дөрес итеп уку Дәреслек, схема белән
эшли белү, логик фикер
йөртә белү, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау 61 БСҮ.Сочинение “Гыйлемлек- зурлык, наданлык - хурлык” (Мәкаль) 1 Микротемалартурында төшенчә формалаштыру Гади план буенча текст эчтәлеген кысып яза белү. Грамматик нормаларны үтәп язарга омтылу Сочинение язу Сочинение
62 БСҮ.Беркетмә язу. 1 Беркетмә язу. Грамматик нормаларны үтәп язарга омтылу Беркетмә язу Индивидуаль биремнәр
63 Катлаулы төзелмәләрне гомумиләштереп кабатлау 1 Катлаулы төзелмәләрне гомумиләштереп кабатлау Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү Фәнни сөйләм культурасын үстерү 182 нче күнегү
64 Катлаулы төзелмәләрне гомумиләштереп кабатлау, күнегүләр эшләү 1 Катлаулы төзелмәләрне гомумиләштереп кабатлау, күнегүләр эшләү Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү Гомумиләштерү күнекмәләрен үстерү Дәреслек, схема белән
эшли белү, логик фикер
йөртә белү, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау 185 нче күнегү
65 Катлаулы төзелмәләрне гомумиләштереп кабатлау, күнегүләр эшләү 1 Катлаулы төзелмәләрне гомумиләштереп кабатлау, күнегүләр эшләү Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү Алдагы белемнәргә таянып , фикерне үстерү Дәреслек, схема белән
эшли белү, логик фикер
йөртә белү, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау 197 нче күнегү
66 Катлаулы төзелмәләргә синтаксик анализ ясау 1 Катлаулы төзелмәләргә синтаксик анализ ясау Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү Иҗади фикерләү сәләтен камилләштерү Дәреслек, схема белән
эшли белү, логик фикер
йөртә белү, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау 198 нче күнегү
67 Катлаулы төзелмәләргә синтаксисы буенча доклад 1 Катлаулы төзелмәләргә синтаксисы буенча доклад Белем һәм күнекмәләрне камилләштерү Сөйләм культурасын үстерү Дәреслек, схема белән
эшли белү, логик фикер
йөртә белү, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау Индивидуаль биремнәр
68 Тезем. 1 Тезем. турында төшенчә бирү Тиңдәш кисәкләре яки тиңдәш җөмләләре күп булу аркасында бик нык җәенкеләндерелгән гади яки кушма җөмләләрнең тезем дип аталулары. Иҗади фикерләү сәләтен камилләштерү 162 нче күнегү
69 Текст синтаксисы турында гомуми төшенчә. Текстның гомуми өлешләре 1 Текст синтаксисы турында гомуми төшенчә бирү Сөйләм культурасын үстерү Текст өстендә эш
70 Йомгаклау 1 Индивидуаль бтремнәр
Барлыгы 70 сәгать 9 нчы сыйныф
Тематик планлаштыру
№ Дәрес темасы Дәрес саны Укучылар эшчәнлеге
1 Әңгәмә “Туган телем – газиз телем”. Тел һәм аны өйрәнүче фәннәр 1 Кереш сүз, әңгәмә. Сораулар буенча төркемнәрдә эш. Терәк
2 Орфография, орфоэпия. Сөйләм авазлары, аларның кулланылышы 1 Күнегүләр эшләү.Сөйләм авазлары,аларның кулланышын кабатлау к
3 Аваз һәм фонема.Авазлар чиратлашуы 1 Күнегүләр эшләү.Сөйләм авазлары,аларның кулланышын кабатлау к
4 Авазларның чиратлашуы, авазлар чиратлашканда, мәгънәнең үзгәрүе. 1 Әңгәмә, күчереп язу, телдән җаваплар, күнегүләр эшләү.
5 Дөрес әйтү һәм язу. Сүзнең әйтелеше һәм язылышы. Транскрипция 1 Телдән җаваплар, мөстәкыйль күнегүләр эшләү, сүзләргә фонетик анализ
6 Сүзлек диктанты. Сузык һәм тартык авазларны дөрес итеп әйтү һәм язуда күрсәтү. 1 Әңгәмә, күчереп язу, телдән җаваплар, күнегүләр эшләү. Җөмләләрне транскрипциядә күрсәтү.
7 Дөрес әйтү һәм язу, сүз ярдәмендә белдерелгән мәгънә. Татар теленең төп принциплары. 1 Әңгәмә, күчереп язу, телдән җаваплар, күнегүләр эшләү. Җөмләләрне транскрипциядә күрсәтү.
8 СҮ. Авазларны язуда дөрес бирүгә аңлатмалы диктант язу. 1 Телдән җаваплар, мөстәкыйль күнегүләр эшләү, сүзләргә фонетик анализ
9 Хаталар өстендә эш. 1 Телдән җаваплар, мөстәкыйль күнегүләр эшләү, сүзләргә фонетик анализ
10 Лексика, татар әдәби теленең сүзлек составы. Сүзнең лексик һәм грамматик мәгънәсе 1 Язма сөйләмдә хәзерге татар әдәби теленең орфографик, лексик, грамматик нормаларын үтәү
11 Лексик берәмлекләрне җыю. Лексикография. 1 Сүзлекләр белән эшләү күнекмәләре
12 Сүзлекләр, аларның төрләре. Сүзлекләр белән эшләү күнекмәләре 1 Сүзлекләр белән эшләү күнекмәләре
13 Контроль диктант 1 Үз-үзеңә контроль ясау
14 Хаталар өстендә эш. 1 Үз-үзеңә контроль ясау
15 Лексика буенча күнегүләр эшләү. Фразеологизмнар. 1 Дәреслек белән эш, фразеологик әйтелмәләр сүзлеге белән эшләү
16 Әдәби әсәрләрдә фразеологизмнарның тоткан урыны 1 Дәреслек белән эш, фразеологик әйтелмәләр сүзлеге белән эшләү
17 Муса Җәлил шигырьләрендә фразеологизмнарның кулланышы. 1 Дәреслек белән эш, фразеологик әйтелмәләр сүзлеге белән эшләү
18 СҮ. “Лексика” темасына изложение язарга әзерләнү. 1 Текстның планын төзү, эчтәлеген сөйләү, караламада язма сөйләм төзү; язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау
19 СҮ. "Лексика" темасын өйрәнүгә сочинение элементлары белән к/изложение язу. 1 План нигезендә изложение язу, төзегән текстның дөреслеген тикшерү, андагы грамматик һәм сөйләм хаталарын табып төзәтү
20 Хаталар өстендә эш. 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
21 Сүзләрнең ясалышы һәм язылышы: тамыр, ясалма, кушма, парлы, тезмә, кыскартылма сүзләр. 1 Бирелгән сүзләрнең мәгънәле кисәкләрен табу, төзелеше ягыннан тикшерү.
Сүз ясалышы ысулларының һәрберсенә мисаллар уйлап язу. Тексттагы тамыр һәм ясалма сүзләрне аерып әйтү, ясалма сүзнең тамырын һәм кушымчасын билгеләү.
Сүзләрне яс. Һ.төз. ягыннан тикшерү.
22 Сүз ясалышы һәм төзелеше 1 Бирелгән сүзләрнең мәгънәле кисәкләрен табу, ясалыш төрен күрсәтү, төзелеше ягыннан тикшерү.
23 Сүз ясалышы һәм төзелеше темасына күнегүләр эшләү 1 Бирелгән сүзләрнең мәгънәле кисәкләрен табу, ясалыш төрен күрсәтү, төзелеше ягыннан тикшерү.
24 СҮ. “Сүз ясалышы һәм төзелеше” темасына иҗади-грамматик диктант. 1 Дәрестә алган белемнәрне кулланып, грамоталы һәм чиста язу күнекмәсен камилләштерү.
25 Морфология, сүз төркемнәре: мөстәкыйль мәгънәле сүз төркемнәре, ярдәмлек сүз төркемнәре. 1 Барлык сүзләрнең дә сүз төркемнәрен билгели белү, сораулар кую, җөмләдәге ролен билгеләү
26 Кушымчалар, аларның җөмлә төзүдәге роле 1 Сүзләрдәге кушымчаларның функцияләрен аңлату.
Сүзләргә тиешле кушымчаларны куеп язу.
Кушымчаларның кайсы сүз төркеменә ялгануын әйтү.
27 “Морфология” темасына күнегүләр эшләү 1 Сүзләрнең сүз төркемнәрен билгеләү, кагыйдәләрен белү
28 СҮ. “Морфология” темасына практик эш (КҮМ буенча) 1 Биремнәргә мөстәкыйль рәвештә җавап бирә алу.
29 Хаталар өстендә эш. 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
30 Синтаксис. Синтаксик берәмлекләр. Сүзләр арасында мәгънә мөнәсәбәтләре:тезүле һәм ияртүле бәйләнеш, ияртүче һәм иярүче компонент; хәбәрлекле, ачыклаулы, аныклаулы мөнәсәбәтләр. 1 Тест
31 Гади җөмлә төрләре. Гади җөмләдә тыныш билгеләре. 1 Текст эчендә очраган тыныш билгеләрен куюның барлык очракларын да аңлата белү
32 Хикәя,сорау һәм боеру җөмлә ахырында тыныш билгеләре 1 Бирелгән тема буенча сочинение язу
33 Тойгылы җөмләдә тыныш билгеләре 1 Бирелгән тема буенча сочинение язу
34 Ия белән хәбәр арасында сызык кую очраклары 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
35 “Идел –дуслык елгасы” темасына контроль сочинение язуга әзерләнү. 1 Җөмләнең аерымланган кисәкләре һәм
аерымланган хәлләр, хәлләрнең аерымлану очраклары турында төшенчә булу. Аерымланган хәлләрне танып белү.
36 “Идел –дуслык елгасы” темасына контроль сочинение 1 Күнегүләр эшләү, ТС буенча сөйләү. Тексттан аныклагычлар кергән җөмләләрне табу.
37 Хаталар өстендә эш. 1 К/диктант, грамматик бирем
38 Аерымланган кисәкләр янында тыныш билгеләре. 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
39 Аныклагычлар янында тыныш билгеләре. 1 Сөйләм байлыгын арттыру
40 Контроль диктант 1 Сөйләм байлыгын арттыру
41 Хаталар өстендә эш. 1 Тыныш билгеләре куюга күнегүләр эшләү.
42 Өстәлмәләр һәм күзаллаулы баш килештәге сүзләр янында тыныш билгеләре 1 Текстның планын төзү, эчтәлеген сөйләү, караламада язма сөйләм төзү; язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау
43 Эндәш сүзләр янында тыныш билгеләре План нигезендә изложение язу, төзегән текстның дөреслеген тикшерү, андагы грамматик һәм сөйләм хаталарын табып төзәтү
44 Тиңдәш кисәкләр янында тыныш билгеләре.Тиңдәш кисәкләр арасында теркәгечле һәм теркәгечсез бәйләнеш. 1 Җөмләләрне күчереп язу, бәйләүче чараларны һәм тыныш билгеләренең куелышын җөмлә төреннән чыгып аңлату. Схема төрләрен искә төшерү, төзү.
45 СҮ. “Гади җөмләдә тыныш билгеләре” темасына изложение язарга әзерләнү 1 Җөмләләрне күчереп язу, бәйләүче чараларны һәм тыныш билгеләренең куелышын җөмлә төреннән чыгып аңлату
46 СҮ. “Гади җөмләдә тыныш билгеләре” темасына сочинение элементлары белән изложение язу 1 Аналитик һәм синтетик иярченле кушма җөмләләрне күчереп язу, бәйләүче чараларны һәм тыныш билгеләренең куелышын җөмлә төреннән чыгып аңлату.
Баш җөмлә белән ичрчен җөмлә арасында тыныш билгеләре куелмау очрагын аңлату.
Схемаларын төзү.
47 Кушма җөмлә. Кушма җөмләдә тыныш билгеләре. 1 Текстның планын төзү, эчтәлеген сөйләү, караламада язма сөйләм төзү; язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау
48 Тезмә кушма җөмләдә тыныш билгеләре. 1 Җөмләләрне күчереп язу, бәйләүче чараларны һәм тыныш билгеләренең куелышын җөмлә төреннән чыгып аңлату
49 Иярченле кушма җөмлә, аның төрләре. Иярченле кушма җөмләдә тыныш билгеләре 1 Аналитик һәм синтетик иярченле кушма җөмләләрне күчереп язу, бәйләүче чараларны һәм тыныш билгеләренең куелышын җөмлә төреннән чыгып аңлату.
Баш җөмлә белән ичрчен җөмлә арасында тыныш билгеләре куелмау очрагын аңлату.
Схемаларын төзү.
50 СҮ. Кушма җөмләдә тыныш билгеләре куюга изложение язарга әзерләнү 1 Текстның планын төзү, эчтәлеген сөйләү, караламада язма сөйләм төзү; язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау
51 СҮ. Кушма җөмләдә тыныш билгеләре куюга иҗади изложение язу 1 План нигезендә изложение язу, төзегән текстның дөреслеген тикшерү, андагы грамматик һәм сөйләм хаталарын табып төзәтү
52 Синтетик иярченле кушма җөмләдә тыныш билгеләре 1 синтетик иярченле кушма җөмләләрне күчереп язу, бәйләүче чараларны һәм тыныш билгеләренең куелышын җөмлә төреннән чыгып аңлату.
Баш җөмлә белән ичрчен җөмлә арасында тыныш билгеләре куелмау очрагын аңлату.
Схемаларын төзү.
53 Аналитик иярченле кушма җөмләдә тыныш билгеләре 1 Аналитик иярченле кушма җөмләләрне күчереп язу, бәйләүче чараларны һәм тыныш билгеләренең куелышын җөмлә төреннән чыгып аңлату.
Баш җөмлә белән ичрчен җөмлә арасында тыныш билгеләре куелмау очрагын аңлату.
Схемаларын төзү.
54 Кушма җөмләдә тыныш билгеләрен кабатлауга күнегүләр эшләү 1 Аналитик һәм синтетик иярченле кушма җөмләләрне күчереп язу, бәйләүче чараларны һәм тыныш билгеләренең куелышын җөмлә төреннән чыгып аңлату.
Баш җөмлә белән ичрчен җөмлә арасында тыныш билгеләре куелмау очрагын аңлату.
Схемаларын төзү.
55 Контроль диктант 1 К/диктант, грамматик бирем
56 Әдәби сөйләм, аның стильләре. Стилистика. 1 Укытучы сөйләме, конспектлау күнекмәләре бирү. Таблица ясау.
Стилистика һәм сөйләм культурасы Сөйләм стильләре Күнегүләр.
57 СҮ. Конспект һәм тезис турында төшенчә. Текстны конспектлау күнекмәләре бирү.Тезислы һәм тулы конспект. 1 Тезислы һәм тулы конспект төзи белү
58 Әдәби стильнең лексик һәм грамматик үзенчәлекләре 1 Дәреслек белән эшләү күнекмәләре. Мөстәкыйль рәвештә таблица тутыру. Өзекләрне укып, аларның кайсы стильгә каравын һәм нинди лексик, синтаксик үзенчәлекләргә ия булуын ачыклау.
59 Публицистик һәм фәнни стильләр, аларның лексик һәм грамматик үзенчәлекләре 1 Дәреслек белән эшләү күнекмәләре. Мөстәкыйль рәвештә таблица тутыру. Өзекләрне укып, аларның публицистик стильгә каравын һәм нинди лексик, синтаксик үзенчәлекләргә ия булуын ачыклау. Өзекләр китерү.
Өзекләрне укып, аларның фәнни стильгә каравын һәм нинди лексик, синтаксик үзенчәлекләргә ия булуын ачыклау.
Аерым стильгә караган өзекләр китерү.
ИР белән эшләү: “Таткнигофонд” сайтында (http://www.tatknigafund.ru/) теркәлү һәм фәнни мәкаләнең конспектын ясау күнегүләре
60 БСҮ.Әдәби образга характеристика бирү. 1 Үрнәк нигезендә һәм мөстәкыйль рәвештә характеристика яза белү
61 Рәсми һәм сөйләмә стильләр, аларның лексик һәм грамматик үзенчәлекләре 1 Дәреслек белән эшләү күнекмәләре. Мөстәкыйль рәвештә таблица тутыру. Өзекләрне укып, аларның рәсми стильгә каравын һәм нинди лексик, синтаксик үзенчәлекләргә ия булуын ачыклау.
Аерым стильгә караган өзекләр китерү.
62 Эпистоляр стиль, аның телебез һәм әдәбиятыбыз тарихында тоткан урыны. 1 Хатлар рәвешендә язылган әдәби әсәрләрдән хәбәрдар булу, аларны мисалга китерү. Хатлар аларның төрләре турында белү.
63 СҮ. Ышанычнамә һәм шартнамә турында белешмә бирү, аларның тормышта әһәмиятен билгеләү, үрнәкләр төзү. 1 Ышанычнамә һәм шартнамәнең тормышта әһәмиятен белү
Үрнәк нигезендә һәм мөстәкыйль рәвештә ышанычнамә һәм шартнамә яза белү
64 Синонимия. Морфологик һәм синтаксик синонимнар, аларны сөйләмдә куллану үзенчәлекләре 1 Синонимнарның төрләрен билгеләү.
Нокталар урынына тиешле синонимнарны куеп язу.
65 Синонимия. Синтаксик синоним төрләре: сүзтезмәләрнең синонимлыгы, җөмлә кисәкләрен синонимик куллану, бер һәм ике составлы җөмләләрнең синонимлыгы, фигыль юнәлеше белән бәйле синонимлык, туры һәм кыек сөйләм синонимлыгы. 1 Төрле төр күнегүләрдә синтаксик синонимнарны таба белү һәм төрен билгеләү
66 Сөйләмдә синтаксик синонимнарны куллану. Аналитик һәм синтетик иярчен җөмләләрнең синонимлыгы, иярчен кисәк һәм иярчен җөмлә синонимлыгы. 1 Төрле төр күнегүләрдә синтаксик синонимнарны таба белү һәм төрен билгеләү
67 Сөйләмдә синтаксик синонимнарны куллану. Тезмә кушма җөмләләне синонимик куллану. 1 Төрле төр күнегүләрдә синтаксик синонимнарны таба белү һәм төрен билгеләү, өстәмә күнегүләр җыентыгы белән эшләү
68 СҮ. Текст, тема, төп уй төшенчәсе бирү. Сочинениегә материал туплау, төрле төр әдәби әсәрләрне сочинениедә куллана белү. 1 Язма сөйләмдә үз фикереңне иркен рәвештә дөрес итеп, темага туры китереп, эзлекле һәм бәйләнешле итеп белдерү, сөйләмдә үәзерге татар әдәби теленең орфоэпик, лексик һәм грамматик нормаларын үтәү, язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау
69 СҮ. Ирекле темага контроль сочинение язу 1 План нигезендә туплаган материалны эзлекле урнаштырып язма сөйләм төзү, төзегән текстның дөреслеген тикшерү, андагы грамматик һәм сөйләм хаталарын табып төзәтү
70 Лексик һәм грамматик калькалар турында төшенчә бирү. Бер телдән икенче телгә тәрҗемә итүнең үзенчәлекләре. 1 Бер телдән икенче телгә тәрҗемә иткәндә аермаларны кулланып тәрҗемә итә белү. Рус теленнән татар теленә, татар теленнән рус теленә тәр җемә итүгә күнегүләр эшләү
71 Синтаксик калькаларны татар сөйләмендә дөрес куллану. 1 Бер телдән икенче телгә тәрҗемә иткәндә аермаларны кулланып тәрҗемә итә белү. Рус теленнән татар теленә, татар теленнән рус теленә тәр җемә итүгә күнегүләр эшләү
72 Сөйләм культурасы, аның төп нигезләре турында белешмә бирү. 1 Укытучы сөйләме, дәреслек белән эшләү,конспектлау күнекмәләре.
73 Сөйләм төгәл һәм аңлаешлы булсын. 1 Синонимнарны искә төшереү, аларның кирәклесен сайлап җөмләләрне үзгәртүгә, ияртүче сүзгә карап җөмләдәге сүз тәртибен үзгәртүгә күнегүләр эшләү; Синонимнарның төп мәгънәләрен һәм мәгънә аерымлыкларын билгеләү.
74 Сөйләм саф булсын 1 Укытучы сөйләме, конспектлау күнекмәләре. Өзек ләрне укып, сөйләм сафлыгына зыян китерә, боза торган сүзләрне таба белү, авторның нинди максат белән бу рәвешле язуын аңлату.
75 Сөйләм җыйнак һәм аһәңле булсын 1 Җөмләләрне җыйнаклык таләбеннән чыгып үзгәртеп язу.
Стилистика һәм сөйләм культурасы Әдәби сөйләмгә куелган таләпләр схемасы буенча эшләү.
Аһәңнең бозылуы сөйләмдәге аерым өлешләрнең кимчелегеннән җыелуын тикшерү. Вакытлы матбугат белән эшләү
76 “Сөйләм культурасы” темасы буенча күнегүләр эшләү. Бирелгән җөмләләрне сөйләм культурасы таләпләре буенча төзәтү күнекмәләрен ныгыту. 1 Бирелгән җөмләләрне сөйләм культурасы таләпләре буенча төзәтү
77 СҮ. “Сөйләм культурасы” темасы буенча сочинениегә әзерлек. (“Татарстан-туган илем”) 1 Язма сөйләмдә үз фикереңне иркен рәвештә дөрес итеп, темага туры китереп, эзлекле һәм бәйләнешле итеп белдерү, сөйләмдә үәзерге татар әдәби теленең орфоэпик, лексик һәм грамматик нормаларын үтәү, язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау
78 СҮ. “Сөйләм культурасы” темасы буенча сочинение язу 1 План нигезендә туплаган материалны эзлекле урнаштырып язма сөйләм төзү, төзегән текстның дөреслеген тикшерү, андагы грамматик һәм сөйләм хаталарын табып төзәтү
79 Тел үсеше турында гомуми мәгълүмат бирү. Телнең иҗтимагый әһәмияте. 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
80 Хәзерге татар әдәби теленең үсеш үзенчәлекләре. Тел һәм тарих, хәзерге милли татар әдәби теленең тамырлары. Милли татар әдәби теленең формалашуы. 1 Дәреслек һәм өстәмә материал белән эшләү күнекмәләре
81 Хәзерге татар милли әдәби теленең тамырлары 1 Дәреслек һәм өстәмә материал белән эшләү күнекмәләре
82 Хәзерге татар милли әдәби теленең барлыкка килүе 1 Дәреслек һәм өстәмә материал белән эшләү күнекмәләре
83 Татар сөйләмә теленең төп диалектлары һәм аларның үзенчәлекләре турында белешмә бирү. 1 Дәреслек һәм өстәмә материал белән эшләү күнекмәләре
84 Икетеллелек, аның төрләре. Татар әдәби теленең сафлыгын, аһәңен, матурлыгын, гаиләдә һәм мәктәптә тәрбияви көчен саклау. 1 Текстларда бирелгән язмаларның кайсы диалектка каравын билгеләү, бу диалектның әдәби әйтелештән аермаларын таба белү.
85 СҮ. Сочинение элементлары белән изложение язарга әзерләнү 1 Текстларны укып, татар-гарәп, татар-рус ике теллелеге йогынтысын аңлату.
86 СҮ. Сочинение элементлары белән изложение язу. 1 Текстның планын төзү, эчтәлеген сөйләү, караламада язма сөйләм төзү; язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау
87 Хаталар өстендә эш. 1 План нигезендә изложение язу, төзегән текстның дөреслеген тикшерү, андагы грамматик һәм сөйләм хаталарын табып төзәтү
88 Татар әдәби телен тергезү,саклау һәм үстерү. 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
89 Тел гыйлеменең төп бүлекләре һәм әһәмияте 1 Дәреслек белән эшләү, теоретик материалны уку, терминнарны язып алу, теоретик материал һәм терминнар белән эшләү
90 “Татарстан халыклары телләре турында” ТР Законы. 1 Дәреслек белән эшләү, теоретик материалны уку, терминнарны язып алу, теоретик материал һәм терминнар белән эшләү
91 Бердәм республика тестына әзерлек. 1 “Татарстан Республикасы халыклары телләре турында” Татарстан Республикасы Законыннан өземтәләрне укып өйрәнү, кыскача эчтәлеген язу.
92 Хаталар өстендә эш. Бердәм республика тесты.(ЕРТ) 1 КҮМның А һәм В вариантлары буенча мөстәкыйль эшләү.
93 Арадаш аттестация. 1 КҮМның А һәм В вариантлары буенча мөстәкыйль эшләү.
94 “Фонетика” бүлеге буенча кабатлау күнегүләре 1 Дәрестә алган белемнәрне кулланып, грамоталы һәм чиста язу күнекмәсен камилләштерү.
95 “Лексика” бүлеге буенча кабатлау күнегүләре 1 КҮМның А һәм В вариантлары буенча мөстәкыйль эшләү.
96 "Морфология" бүлеге буенча кабатлау 1 КҮМның А һәм В вариантлары буенча мөстәкыйль эшләү.
97 Контроль диктант 1 КҮМның А һәм В вариантлары буенча мөстәкыйль эшләү.
98 Хаталар өстендә эш 1 К/диктант, грамматик бирем
99 "Гади һәм кушма җөмлә синтаксисы" буенча кабатлау 1 Телдән һәм язма күнегүләр эшләү
100 Эш кәгазьләре тарихы, аның төрләре буенча кабатлау. БРТ нәтиҗәләре 1 КҮМның С варианты буенча мөстәкыйль эшләү.
101-102 Ел буена үтелгәннәрне кабатлау.БРТ нәтиҗәләре 2 Хаталар өстендә эшләү, бирелгән кагыйдәләргә мисаллар табу, дәлилләү
Календарь-тематик план
Дәрес № Дәрес темасы Дәрес саны Дәрес тибы Планлаштырылган нәтиҗә Укучылар эшчәнлеге Контроль эш төрләре Үткәрү вакыты
метапредмет предмет Шәхескә кагылышлы План буенча Факт буенча
Тел турында әңгәмә -1
1 Әңгәмә “Туган телем – газиз телем”. Тел һәм аны өйрәнүче фәннәр 1 Катнаш Әңгәмәдәшең белән контакт урнаштырырга өйрәнү.
Телнең аралашу чарасы булуын аңлата алу, тел гыйлеменең тармакларын белү Укучыда укуга, ана теленә карата уңай мөнәсәбәт тәрбияләү Кереш сүз, әңгәмә. Сораулар буенча төркемнәрдә эш. Терәк схема ясау әңгәмәдә катнашу, дәреслек белән эшләү, сорауларга җавап Фонетика, орфоэпия, орфография
2 Орфография, орфоэпия. Сөйләм авазлары, аларның кулланылышы 1 Катнаш Сорау куя, әңгәмәдәшеңнең хәлен сорый, кире кага, раслый белү. Парларда эшли белү Тел гыйлеменең морфология һәм орфография бүлекләре турында һәм сүз төркемнәре буенча гомуми мәгълүматларга ия булу. Тел дәресләрендә өйрәнгән белемне гамәлгә күчерү теләге булдыру Күнегүләр эшләү.Сөйләм авазлары,аларның кулланышын кабатлау к Сүзлек диктанты 3 Аваз һәм фонема.Авазлар чиратлашуы 1 Катнаш Укучыларда бе-лем алуга, укы-мышлы булуга кызыксыну уяту. Тел гыйлеменең морфология һәм орфография бүлекләре турында һәм сүз төркемнәре буенча гомуми мәгълүматларга ия булу. Тел дәресләрендә өйрәнгән белемне гамәлгә күчерү теләге булдыру Күнегүләр эшләү.Сөйләм авазлары,аларның кулланышын кабатлау к Телдән җаваплар, мөстәкыйль күнегүләр эшләү 4 Авазларның чиратлашуы, авазлар чиратлашканда, мәгънәнең үзгәрүе. 1 Катнаш Укучыларда бе-лем алуга, укы-мышлы булуга кызыксыну уяту. Сүз төркемнәрен билгели белү Ана теленең әһәмиятен аңлау Әңгәмә, күчереп язу, телдән җаваплар, күнегүләр эшләү. Телдән җаваплар, мөстәкыйль күнегүләр эшләү 5 Дөрес әйтү һәм язу. Сүзнең әйтелеше һәм язылышы. Транскрипция 1 Катнаш Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; төркемнәрдә эшләү; язмадагы мәгълүматның (текстның төп фике-рен) дөрес аңлау. Сузык һәм тартык авазларны дөрес итеп әйтү һәм язуда күрсәтү Татар теленең эсте-тик кыйммәтен аңлау; сөйләмнең сәнгатьлелеген тою Телдән җаваплар, мөстәкыйль күнегүләр эшләү, сүзләргә фонетик анализ Телдән һәм язма җавапларны бәяләү 6 Сүзлек диктанты. Сузык һәм тартык авазларны дөрес итеп әйтү һәм язуда күрсәтү. 1 Катнаш Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; төркемнәрдә эшләү; язмадагы мәгълүматның (текстның төп фике-рен) дөрес аңлау. Татар теленең төп принципларын белү Татар теленең эсте-тик кыйммәтен аңлау; сөйләмнең сәнгатьлелеген тою Әңгәмә, күчереп язу, телдән җаваплар, күнегүләр эшләү. Җөмләләрне транскрипциядә күрсәтү. Телдән һәм язма җавапларны бәяләү 7 Дөрес әйтү һәм язу, сүз ярдәмендә белдерелгән мәгънә. Татар теленең төп принциплары. 1 Катнаш Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; төркемнәрдә эшләү; язмадагы мәгълүматның (текстның төп фике-рен) дөрес аңлау. Татар теленең төп принципларын белү Татар теленең эсте-тик кыйммәтен аңлау; сөйләмнең сәнгатьлелеген тою Әңгәмә, күчереп язу, телдән җаваплар, күнегүләр эшләү. Җөмләләрне транскрипциядә күрсәтү. Текстларның транскрипция-сен язу 8 СҮ. Авазларны язуда дөрес бирүгә аңлатмалы диктант язу. 1 Белемнәрне тикшерү Грамматик күнекмәләрне кабатлау Үтелгән материалның тулысынча үзләштерелүе. Алдагы сыйныфларда өйрәнелгән орфография һәм тыныш билгеләре кагыйдәләрен дөрес кулланып мөстәкыйль язу күнекмәләре Үз-үзеңне бүяләү, үзанализга омтылыш булдыру Телдән җаваплар, мөстәкыйль күнегүләр эшләү, сүзләргә фонетик анализ Сүзләргә фонетик анализ 9 Хаталар өстендә эш. 1 Белемнәрне тикшерү Грамматик күнекмәләрне кабатлау Үтелгән материалның тулысынча үзләштерелүе. Алдагы сыйныфларда өйрәнелгән орфография һәм тыныш билгеләре кагыйдәләрен дөрес кулланып мөстәкыйль язу күнекмәләре Үз-үзеңне бүяләү, үзанализга омтылыш булдыру Телдән җаваплар, мөстәкыйль күнегүләр эшләү, сүзләргә фонетик анализ Телдән җаваплар, мөстәкыйль күнегүләр эшләү 10 Лексика, татар әдәби теленең сүзлек составы. Сүзнең лексик һәм грамматик мәгънәсе 1 Катнаш Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; сүзнең фикер, хи-сләрне белдерүдәге ро-лен аңлау; аңлатмалы сүзлекчәне куллану Лексикологиянең өйрәнү предметын белү; сүзнең телдәге функциясен, «сүзнең лексик мәгънәсе», «сүзлек составы», «аңлат-малы сүзлек» төшенчәләренең эчтәлеген белү; сүзнең лексик мәгънәсен аңлату юлларын белү; төрле юлларны кулла-нып, сүзнең лексик мәгънәсен аңлата алу; план буенча теләгән сүзлек ту-рында хикәя төзи белү Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын аңлау, туган тел белән горурлану; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Язма сөйләмдә хәзерге татар әдәби теленең орфографик, лексик, грамматик нормаларын үтәү Телдән җаваплар, мөстәкыйль күнегүләр эшләү 11 Лексик берәмлекләрне җыю. Лексикография. 1 Ныгыту Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; төркемнәрдә эшләү; үз фикереңне төгәл һәм ирекле җиткерә белү Сүз, аның лексик мәгънәсе, туры һәм күчерелмә мәгънәле сүзләр, синоним, антоним, омонимнар төшенчәләрен белү; бирел-гән сүзләр белән җөмләләр төзи белү. Татар теленең бай-лыгын, матурлыгын тоярга өйрәнү; ту-ган телне өйрәнүнең әһәмия-тен аңлау; туган телнең кешенең шәхси сыйфатла-рын үстерүдәге ро-лен аңлау Сүзлекләр белән эшләү күнекмәләре Күнегүләр эшләү, сүзлекләр белән эш 12 Сүзлекләр, аларның төрләре. Сүзлекләр белән эшләү күнекмәләре 1 Ныгыту Сүзләрне җыю, тәртипкә салу һәм сүзлекләр төзү турындагы фәннең лексикография дип аталуын, сүзлекләрнең аңлатмалы һәм телара төрләргә бүленүен аңлау. Орфографик, орфоэпик, синонимнар, фразеологик, диалектологик, әдәбият белеме, ике телле һәм күп телле тәрҗемәле сүзлекләрне аера белү. Сүзлекләр белән иркен эш итә белү. Электрон сүзлекләр турында мәгълүматка ия булу. Әңгәмә кору, үз фикереңне яклап, әңгәмә-бәхәс формасында сөйләшү күнекмәләренә ирешүдә даими Сүз байлыгын, әһәмиятен аңлы куллану күнекмәсе булдыру. Аңлатмалы һәм орфографик сүзлекләр турында һәм алардан файдалана белергә өйрәтү. Интернет аша турыдан-туры эшләүче (онлайн) һәм цифрлаштырылган сүзлекләр белән таныштыру. Сүзлекләр белән эшләү күнекмәләре Күнегүләр эшләү, сүзлекләр белән эш
Карточкалардагы биремнәр буенча сүзлекләр белән эш 13 Контроль диктант 1 Тикшерү дәресе Үзконтрольгә сәләтле
булу Диагностик диктант: хаталарын бергәләп анализлау, укучыларның уку елы башына белем дәрәҗәләрен билгеләү. Үз-үзеңә контроль ясау Диктант язу һзм грамматик бирем үтәү 14 Хаталар өстендә эш. 1 Ныгыту Үзконтрольгә сәләтле
булу Диагностик диктант: хаталарын бергәләп анализлау, укучыларның уку елы башына белем дәрәҗәләрен билгеләү. Үз-үзеңә контроль ясау Диктант язу һзм грамматик бирем үтәүне тикшерү 15 Лексика буенча күнегүләр эшләү. Фразеологизмнар. 1 Ныгыту Тексттан фактик мәгълүматны табу «Фразеологизм», «тотрык-лы сүзтезмә» төшенчәләренең эчтәлеген белү; текстлардан фразео-логимнарны табу, аларның мәгънәләрен аңлату; Татар теленең бай-лыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Дәреслек белән эш, фразеологик әйтелмәләр сүзлеге белән эшләү Фразеологизмнарга аңлатма, телдән һәм язмача күнегүләр, сүзлекләр белән эш 16 Әдәби әсәрләрдә фразеологизмнарның тоткан урыны 1 Ныгыту Тексттан фактик мәгълүматны табу «Фразеологизм», «тотрык-лы сүзтезмә» төшенчәләренең эчтәлеген белү; текстлардан фразео-логимнарны табу, аларның мәгънәләрен аңлату; Татар теленең бай-лыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Дәреслек белән эш, фразеологик әйтелмәләр сүзлеге белән эшләү Фразеологизмнарга аңлатма, телдән һәм язмача күнегүләр, сүзлекләр белән эш 17 Муса Җәлил шигырьләрендә фразеологизмнарның кулланышы. 1 Ныгыту Тексттан фактик мәгълүматны табу «Фразеологизм», «тотрык-лы сүзтезмә» төшенчәләренең эчтәлеген белү; текстлардан фразео-логимнарны табу, аларның мәгънәләрен аңлату; Татар теленең бай-лыгын аңлау; сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Дәреслек белән эш, фразеологик әйтелмәләр сүзлеге белән эшләү Фразеологизмнарга аңлатма, телдән һәм язмача күнегүләр, сүзлекләр белән эш 18 СҮ. “Лексика” темасына изложение язарга әзерләнү. 1 Сөйләм үстерү Логик фикер йөртү Гади план буенча текст эчтәлеген төгәл итеп яза белү Матур әдәби сөйләм күнекмәләренә ия булырга омтылыш тәрбияләү. Текстның планын төзү, эчтәлеген сөйләү, караламада язма сөйләм төзү; язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау Текстка якын язма сөйләм төзү 19 СҮ. "Лексика" темасын өйрәнүгә сочинение элементлары белән к/изложение язу. 1 Сөйләм үстерү Логик фикер йөртү Гади план буенча текст эчтәлеген төгәл итеп яза белү Матур әдәби сөйләм күнекмәләренә ия булырга омтылыш тәрбияләү. План нигезендә изложение язу, төзегән текстның дөреслеген тикшерү, андагы грамматик һәм сөйләм хаталарын табып төзәтү Изложение
20 Хаталар өстендә эш. 1 Ныгыту Үз күзәтүләреңнән чыгып, язма сөйләм төзү, төрле чыганаклардан кирәкле мәгълүматны таба белү
Үз текстыңны
төзүгә кызыксыну
булу; сөйләм камиллегенә омтылу;
сочинение язу барышында фи-
керләреңне төгәл һәм ирекле куллану
өчен грамматик ча-
ралар һәм сүзлек
запасы җитәрлек
булу Логик фикер йөртү,
гомумиләштерү, системалаштыру, нәтиҗә
ясау Телдән һәм язма күнегүләр эшләү Телдән һәм язма күнегүләр эшләү Сүз ясалышы һәм төзелеше
21 Сүзләрнең ясалышы һәм язылышы: тамыр, ясалма, кушма, парлы, тезмә, кыскартылма сүзләр. 1 Ныгыту Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең норма-ларын үтәү Сүз төзелеше һәм яса-лышының предметы, «та-мыр», «кушымча» төшенчәләренең эчтәлеген белү; сүздә мәгънәле кисәкләрне аера белү; та-мырның сүздә төп мәгънә белдерүче кисәк булуын белү; тамырдаш сүзләрне сүзнең төрле формаларын-нан аера белү; сүздә та-мырны дөрес аера белү һәм тамырдаш сүзләр сайлау; ясагыч һәм мөнәсәбәт бел-дерә торган кушымчаларны аеру Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Бирелгән сүзләрнең мәгънәле кисәкләрен табу, төзелеше ягыннан тикшерү.
Сүз ясалышы ысулларының һәрберсенә мисаллар уйлап язу. Тексттагы тамыр һәм ясалма сүзләрне аерып әйтү, ясалма сүзнең тамырын һәм кушымчасын билгеләү.
Сүзләрне яс. Һ.төз. ягыннан тикшерү. Сүзләрне ясалышы ягыннан тикшерү, мөстәкыйль эш 22 Сүз ясалышы һәм төзелеше 1 Ныгыту Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең норма-ларын үтәү Сүз төзелеше һәм яса-лышының предметы, «та-мыр», «кушымча» төшенчәләренең эчтәлеген белү; сүздә мәгънәле кисәкләрне аера белү; та-мырның сүздә төп мәгънә белдерүче кисәк булуын белү; тамырдаш сүзләрне сүзнең төрле формаларын-нан аера белү; сүздә та-мырны дөрес аера белү һәм тамырдаш сүзләр сайлау; ясагыч һәм мөнәсәбәт бел-дерә торган кушымчаларны аеру Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Бирелгән сүзләрнең мәгънәле кисәкләрен табу, ясалыш төрен күрсәтү, төзелеше ягыннан тикшерү.
Сүзләрне төзелеше һәм ясалышы ягыннан тикшерү, схемада күрсзтү 23 Сүз ясалышы һәм төзелеше темасына күнегүләр эшләү 1 Ныгыту Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең норма-ларын үтәү Сүз төзелеше һәм яса-лышының предметы, «та-мыр», «кушымча» төшенчәләренең эчтәлеген белү; сүздә мәгънәле кисәкләрне аера белү; та-мырның сүздә төп мәгънә белдерүче кисәк булуын белү; тамырдаш сүзләрне сүзнең төрле формаларын-нан аера белү; сүздә та-мырны дөрес аера белү һәм тамырдаш сүзләр сайлау; ясагыч һәм мөнәсәбәт бел-дерә торган кушымчаларны аеру Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Бирелгән сүзләрнең мәгънәле кисәкләрен табу, ясалыш төрен күрсәтү, төзелеше ягыннан тикшерү.
Сүзләрне төзелеше һәм ясалышы ягыннан тикшерү, схемада күрсзтү 24 СҮ. “Сүз ясалышы һәм төзелеше” темасына иҗади-грамматик диктант. 1 Сөйләм үстерү Грамматик күнекмәләрне кабатлау. Үтелгән материалның тулысынча үзләштерелүе. Башлангыч сыйныфларда өйрәнелгән орфография һәм тыныш билгеләре кагыйдәләрен дөрес кулланып мөстәкыйль язу күнекмәләре Үз-үзеңне бүяләү, үзанализга омтылыш булдыру Дәрестә алган белемнәрне кулланып, грамоталы һәм чиста язу күнекмәсен камилләштерү. Диктант, грамматик бирем Морфология
25 Морфология, сүз төркемнәре: мөстәкыйль мәгънәле сүз төркемнәре, ярдәмлек сүз төркемнәре. 1 Яңа материалны аңлату Дәреслек белән таны-
шу барышында уку
төрләрен (танышу һәм
өйрәнү характерында)
куллану; тексттан
фактик мәгълүматны
аерып алу;
төркемнәрдә эшләү. Исем, сыйфат, сан, алмаш-
лык, фигыль сүз
төркемнәре белү; бирелгән
сүз төркемнәренә караган
сораулар һәм билгеләрне
аерып чыгару; сүзләрне
төркемнәре буенча аера
белү Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
тоярга өйрәнү;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Барлык сүзләрнең дә сүз төркемнәрен билгели белү, сораулар кую, җөмләдәге ролен билгеләү Күнегүләр эшләү, сүз төркемнәрен билгеләү 26 Кушымчалар, аларның җөмлә төзүдәге роле 1 Яңа материалны аңлату Тексттан фактик мәгълүматны аерып алу; телдән сөйләү барышында татар әдәби теленең норма-ларын үтәү «та-мыр», «кушымча» төшенчәләренең эчтәлеген белү; ясагыч һәм мөнәсәбәт бел-дерә торган кушымчалар- Сөйләмне камил-ләштерүгә омтылу Сүзләрдәге кушымчаларның функцияләрен аңлату.
Сүзләргә тиешле кушымчаларны куеп язу.
Кушымчаларның кайсы сүз төркеменә ялгануын әйтү. Контроль
күнегү 27 “Морфология” темасына күнегүләр эшләү 1 Ныгыту Дәреслек белән таны-
шу барышында уку
төрләрен (танышу һәм
өйрәнү характерында)
куллану; тексттан
фактик мәгълүматны
аерып алу;
төркемнәрдә эшләү. Исем, сыйфат, сан, алмаш-
лык, фигыль сүз
төркемнәре белү; бирелгән
сүз төркемнәренә караган
сораулар һәм билгеләрне
аерып чыгару; сүзләрне
төркемнәре буенча аера
белү Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
тоярга өйрәнү;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Сүзләрнең сүз төркемнәрен билгеләү, кагыйдәләрен белү Тест , дидактик материаллардан күнегүләр 28 СҮ. “Морфология” темасына практик эш (КҮМ буенча) 1 Практик күнекмәләр Алган белемнәрне практик биремнәрдә куллану Биремнәргә мөстәкыйль рәвештә җавап бирә алу. Тест, сорауларга җаваплар, практик биремнәр Биремнәргә мөстәкыйль рәвештә җавап бирә алу. Тест, сорауларга җаваплар, практик биремнәр 29 Хаталар өстендә эш. 1 Ныгыту Үз күзәтүләреңнән чыгып, язма сөйләм төзү, төрле чыганаклардан кирәкле мәгълүматны таба белү
Үз текстыңны
төзүгә кызыксыну
булу; сөйләм камиллегенә омтылу;
Логик фикер йөртү,
гомумиләштерү, системалаштыру, нәтиҗә
ясау Телдән һәм язма күнегүләр эшләү Дәреслек белән эш, Синтаксис һәм тыныш билгеләре
30 Синтаксис. Синтаксик берәмлекләр. Сүзләр арасында мәгънә мөнәсәбәтләре:тезүле һәм ияртүле бәйләнеш, ияртүче һәм иярүче компонент; хәбәрлекле, ачыклаулы, аныклаулы мөнәсәбәтләр. 1 Катнаш Нинди грамматик чара ярдәмендә формалашудан чыгып, җөмләдә сүзләр бәйләнешенең тезүле һәм ияртүле бәйләнешләргә бүленүен белү .
Тезүле бәйләнешне барлыкка китерүче чаралар һәм теркәгечле һәм теркәгечсез бәйләнешләр турында төшенчә бирү Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Логик фикер йөртү,
анализ, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау, тексттан
мәгълүмат алу техни-
касын камилләштерү Дәреслек белән эшләү, схемалар төзү; телдән җаваплар, язмача һәм телдән күнегүләр Телдән җаваплар, кагыйдәләрне белү, күнегүләр эшләү 31 Гади җөмлә төрләре. Гади җөмләдә тыныш билгеләре. 1 Ныгыту Чагыштырып нәтиҗә ясау. Җөмләнең грамматик нигезен табып, баш кисәкләрен билгели алу. Ана телендә алган белемне башка фәннәрдә куллану теләге булдыу. Дәреслек белән эшләү, схемалар төзү; телдән җаваплар, язмача һәм телдән күнегүләр Телдән җаваплар, кагыйдәләрне белү, күнегүләр эшләү 32 Хикәя,сорау һәм боеру җөмлә ахырында тыныш билгеләре 1 Ныгыту Сөйләүченең нинди максат белән әйтүеннән чыгып, җөмләләрнең дүрт төрле булуын белү. Берәр эш яки хәл турында хәбәр итә торган җөмләнең хикәя җөмлә дип аталуы, аның тыныч тавыш белән әйтелүе Телне өйрәнүгә
кызыксыну уяту;
үзеңнең сөйләмеңне
камилләштерүгә
омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, танып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Текстка якын сөйләм төзү, мөстәкыйль эш Телдән җаваплар, кагыйдәләрне белү, күнегүләр эшләү 33 Тойгылы җөмләдә тыныш билгеләре 1 Ныгыту Тойгылы җөмләләрдән тиешенчә файдалана белү, дөрес интонация белән уку, сөйләү күнекмәләренә ия булу, язуда тыныш билгеләрен дөрес куллана, әдәби телдә сөйләү күнекмәләрен камилләштерә алу
Сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Төшенчә, термин, ка-
гыйдәләрне аңлап ка-
бул итү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне чишү
юлларын үзләштерү Тест Телдән җаваплар, кагыйдәләрне белү, күнегүләр эшләү 34 Ия белән хәбәр арасында сызык кую очраклары 1 Ныгыту ия белән хәбәр арасына сызык куелуын белү. Ия белән хәбәр арасында сызык кую очракларына игътибар итү.
Текст эчендә очраган тыныш билгеләрен куюның барлык очракларын да аңлата белү Текст эчендә очраган тыныш билгеләрен куюның барлык очракларын да аңлата белү Тыныш билгеләрен куюга телдән һәм язмача күнегүләр 35 “Идел –дуслык елгасы” темасына контроль сочинение язуга әзерләнү. 1 Тикшерү дәресе Үз күзәтүләреңнән чыгып, язма сөйләм төзү төрле чыганаклардан кирәкле мәгълүматны таба белү Үз текстыңны
төзүгә кызыксыну
булу; сөйләм камиллегенә омтылу;
сочинение язу барышында фи-
керләреңне төгәл һәм ирекле куллану
өчен грамматик ча-
ралар һәм сүзлек
запасы җитәрлек
булу Телдән
сөйләм һәм язма
сөйләм осталыгы,
күнекмәләре булдыру Бирелгән тема буенча сочинение язу Сочинение 36 “Идел –дуслык елгасы” темасына контроль сочинение 1 Тикшерү дәресе Үз күзәтүләреңнән чыгып, язма сөйләм төзү төрле чыганаклардан кирәкле мәгълүматны таба белү Үз текстыңны
төзүгә кызыксыну
булу; сөйләм камиллегенә омтылу;
сочинение язу барышында фи-
керләреңне төгәл һәм ирекле куллану
өчен грамматик ча-
ралар һәм сүзлек
запасы җитәрлек
булу Телдән
сөйләм һәм язма
сөйләм осталыгы,
күнекмәләре булдыру Бирелгән тема буенча сочинение язу Сочинение 37 Хаталар өстендә эш. 1 Ныгыту Үз күзәтүләреңнән чыгып, язма сөйләм төзү, төрле чыганаклардан кирәкле мәгълүматны таба белү
Үз текстыңны
төзүгә кызыксыну
булу; сөйләм камиллегенә омтылу;
Логик фикер йөртү,
гомумиләштерү, системалаштыру, нәтиҗә
ясау Телдән һәм язма күнегүләр эшләү Дәреслек белән эш, 38 Аерымланган кисәкләр янында тыныш билгеләре. 1 Ныгыту
Үзләре бәйләнгән җөмлә кисәгеннән ераклаштырылган һәм ярым хәбәрлек төшенчәсенә ия булган хәлләрнең аерымлануы. Үзләре бәйләнгән җөмлә кисәгеннән ераклаштырылган һәм ярым хәбәрлек төшенчәсенә ия булган хәлләрнең башка җөмлә кисәкләреннән өтер яки өтерләр белән аерып алынуы. Уртада килгәндә, аерымланган хәлләрнең ике яктан да өтер белән аерылуы, калган очракта өтернең бер яктан гына куелуы Телне өйрәнүгә
кызыксыну уяту;
үзеңнең сөйләмеңне
камилләштерүгә
омтылу Төшенчә, термин, ка-
гыйдәләрне аңлап ка-
бул итү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне чишү
юлларын үзләштерү Җөмләнең аерымланган кисәкләре һәм
аерымланган хәлләр, хәлләрнең аерымлану очраклары турында төшенчә булу. Аерымланган хәлләрне танып белү. Күнегүләр эшләү
Контроль күнегү 39 Аныклагычлар янында тыныш билгеләре. 1 Яңа материалны аңлату Функцияләреннән чыгып, аныклагычларның аныкланмышларыннан өтерләр, сызык, ике нокта һәм җәяләр кебек тыныш билгеләренең берсе белән аерып күрсәтелүе Телне өйрәнүгә
кызыксыну уяту;
үзеңнең сөйләмеңне
камилләштерүгә
омтылу Төшенчә, термин, ка-
гыйдәләрне аңлап ка-
бул итү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне чишү
юлларын үзләштерү Күнегүләр эшләү, ТС буенча сөйләү. Тексттан аныклагычлар кергән җөмләләрне табу. Күнегүләр эшләү
Контроль күнегү 40 Контроль диктант 1 Контроль дәрес Язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау Дөрес язу күнекмәләре
булдыру Үз-үзеңә контроль ясау К/диктант, грамматик бирем Конт.диктант 41 Хаталар өстендә эш. 1 Ныгыту Үз күзәтүләреңнән чыгып, язма сөйләм төзү, төрле чыганаклардан кирәкле мәгълүматны таба белү
Үз текстыңны
төзүгә кызыксыну
булу; сөйләм камиллегенә омтылу;
Логик фикер йөртү,
гомумиләштерү, системалаштыру, нәтиҗә
ясау Телдән һәм язма күнегүләр эшләү Дәреслек белән эш, 42 Өстәлмәләр һәм күзаллаулы баш килештәге сүзләр янында тыныш билгеләре 1 Катнаш Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, танып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Сөйләм байлыгын арттыру Күнегүләр эшләү 43 Эндәш сүзләр янында тыныш билгеләре 1 Сөйләм төбәп әйтелгән затны яки предметны белдерә торган сүз яки сүзләр тезмәсенең эндәш сүз дип аталуы. Эндәш сүзләрнең баш килештәге зат яки сынландырылган предмет исемнәре белән белдерелүе; җөмләнең теләсә кайсы урынында килә алулары; җыйнак та, җәенке дә була алулары. Эндәш сүзләр янында өтер, өндәү билгеләре куелу. Бер гомуми интонация астында әйтелгән и, ай, әй, о ымлыклары белән эндәш сүзләр арасында өтер куелмавы. Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Дәреслек, схема, текст
белән эш итә белү, танып белү активлыгын
үстерү, эзләнү таләп
итә торган
мәсьәләләрне
үзләштерү, кагыйдә,
закончалыкларны
аңлап кабул итү Сөйләм байлыгын арттыру Күнегүләр эшләү 44 Тиңдәш кисәкләр янында тыныш билгеләре.Тиңдәш кисәкләр арасында теркәгечле һәм теркәгечсез бәйләнеш. 1 Ныгыту
Тезүле бәйләнешне барлыкка китерүче чаралар һәм теркәгечле һәм теркәгечсез бәйләнешләр турында төшенчә бирү Сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Логик фикер йөртү,
анализ, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау, тексттан
мәгълүмат алу техни-
касын камилләштерү Тыныш билгеләре куюга күнегүләр эшләү. Карточкалар белән эш, иҗади биремнәр. 45 СҮ. “Гади җөмләдә тыныш билгеләре” темасына изложение язарга әзерләнү 1 Сөйләм үстерү Логик фикер йөртү. Сөйләм һәм язма телен, хәтер һәм фикерләү сәләтен үстерү, рухи дөньяңны баету өстендә эшли белү Матур әдәби сөйләм күнекмәләренә ия булырга омтылыш тәрбияләү. Текстның планын төзү, эчтәлеген сөйләү, караламада язма сөйләм төзү; язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау Текстка якын язма сөйләм төзү 46 СҮ. “Гади җөмләдә тыныш билгеләре” темасына сочинение элементлары белән изложение язу 1 Сөйләм үстерү Логик фикер йөртү. Сөйләм һәм язма телен, хәтер һәм фикерләү сәләтен үстерү, рухи дөньяңны баету өстендә эшли белү Матур әдәби сөйләм күнекмәләренә ия булырга омтылыш тәрбияләү. План нигезендә изложение язу, төзегән текстның дөреслеген тикшерү, андагы грамматик һәм сөйләм хаталарын табып төзәтү Изложение
47 Кушма җөмлә. Кушма җөмләдә тыныш билгеләре. 1 Ныгыту Кушма җөмләдә тыныш билгеләре куелышының җөмләләрнең бәйләнеш төренә (синтаксик төзелеш) һәм синтетик, аналитик төзелешкә бәйле булуын белү. Схема төрләрен искә төшерү, төзү Схема төрләрен искә төшерү, төзү Җөмләләрне күчереп язу, бәйләүче чараларны һәм тыныш билгеләренең куелышын җөмлә төреннән чыгып аңлату. Схема төрләрен искә төшерү, төзү. Текст белән эш, текст эчендә тезмә кушма җөмләләрне танып белү һәм аларга синтаксик анализ ясау. 48 Тезмә кушма җөмләдә тыныш билгеләре. 1 Яңа материал өйрәтү Тезмә кушма җөмләдә өтер, сызык куелу очракларын белү, мисаллар ярдәмендә аңлату. Җөмләләрне күчереп язу, бәйләүче чараларны һәм тыныш билгеләренең куелышын җөмлә төреннән чыгып аңлату. Схема төрләрен искә төшерү, төзү Татар теленең эсте-тик кыйммәтен аңлау; сөйләмнең сәнгатьлелеген тою Җөмләләрне күчереп язу, бәйләүче чараларны һәм тыныш билгеләренең куелышын җөмлә төреннән чыгып аңлату Текст белән эш, текст эчендә тезмә кушма җөмләләрне танып белү һәм аларга синтаксик анализ ясау 49 Иярченле кушма җөмлә, аның төрләре. Иярченле кушма җөмләдә тыныш билгеләре 1 Ныгыту Иярченле кушма җөмләдә тыныш билгеләрен дөрес куя белү. Синтетик иярченле кушма җөмләдә өтер, сызык куелу һәм тыныш билгеләренең куелмый торган очракларын аңлый һәм аңлату; Аналитик иярченле кушма җөмләләрдә тыныш билгеләрен дөрес куеп яза белү.. . Синтетик иярченле кушма җөмләдә өтер, сызык куелу һәм тыныш билгеләренең куелмый торган очракларын аңлый һәм аңлату; Татар теленең эсте-тик кыйммәтен аңлау; сөйләмнең сәнгатьлелеген тою Аналитик һәм синтетик иярченле кушма җөмләләрне күчереп язу, бәйләүче чараларны һәм тыныш билгеләренең куелышын җөмлә төреннән чыгып аңлату.
Баш җөмлә белән ичрчен җөмлә арасында тыныш билгеләре куелмау очрагын аңлату.
Схемаларын төзү. Текст белән эш, текст эчендә иярченле кушма җөмләләрне танып белү һәм аларга синтаксик анализ ясау. 50 СҮ. Кушма җөмләдә тыныш билгеләре куюга изложение язарга әзерләнү 1 Сөйләм үстерү Логик фикер йөртү. Бирелгән темага һәм куелган максатка яраклы рәвештә хикәяләү характерындагы текстларны язмача әзерләү Матур әдәби сөйләм күнекмәләренә ия булырга омтылыш тәрбияләү Текстның планын төзү, эчтәлеген сөйләү, караламада язма сөйләм төзү; язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау Текстка якын язма сөйләм төзү 51 СҮ. Кушма җөмләдә тыныш билгеләре куюга иҗади изложение язу 1 Сөйләм үстерү Логик фикер йөртү. Бирелгән темага һәм куелган максатка яраклы рәвештә хикәяләү характерындагы текстларны язмача әзерләү Матур әдәби сөйләм күнекмәләренә ия булырга омтылыш тәрбияләү План нигезендә изложение язу, төзегән текстның дөреслеген тикшерү, андагы грамматик һәм сөйләм хаталарын табып төзәтү Изложение
52 Синтетик иярченле кушма җөмләдә тыныш билгеләре 1 Катнаш Иярченле кушма җөмләдә тыныш билгеләрен дөрес куя белү. Синтетик иярченле кушма җөмләдә өтер, сызык куелу һәм тыныш билгеләренең куелмый торган очракларын аңлый һәм аңлату; . Синтетик иярченле кушма җөмләдә өтер, сызык куелу һәм тыныш билгеләренең куелмый торган очракларын аңлый һәм аңлату; Татар теленең эсте-тик кыйммәтен аңлау; сөйләмнең сәнгатьлелеген тою синтетик иярченле кушма җөмләләрне күчереп язу, бәйләүче чараларны һәм тыныш билгеләренең куелышын җөмлә төреннән чыгып аңлату.
Баш җөмлә белән ичрчен җөмлә арасында тыныш билгеләре куелмау очрагын аңлату.
Схемаларын төзү. Текст белән эш, текст эчендә иярченле кушма җөмләләрне танып белү һәм аларга синтаксик анализ ясау. 53 Аналитик иярченле кушма җөмләдә тыныш билгеләре 1 Катнаш Аналитик иярченле кушма җөмләләрдә тыныш билгеләрен дөрес куеп яза белү.. Аналитик иярченле кушма җөмләдә өтер, сызык куелу һәм тыныш билгеләренең куелмый торган очракларын аңлый һәм аңлату; Татар теленең эсте-тик кыйммәтен аңлау; сөйләмнең сәнгатьлелеген тою Аналитик иярченле кушма җөмләләрне күчереп язу, бәйләүче чараларны һәм тыныш билгеләренең куелышын җөмлә төреннән чыгып аңлату.
Баш җөмлә белән ичрчен җөмлә арасында тыныш билгеләре куелмау очрагын аңлату.
Схемаларын төзү. Текст белән эш, текст эчендә иярченле кушма җөмләләрне танып белү һәм аларга синтаксик анализ ясау. 54 Кушма җөмләдә тыныш билгеләрен кабатлауга күнегүләр эшләү 1 Катнаш Иярченле кушма җөмләдә тыныш билгеләрен дөрес куя белү. Синтетик иярченле кушма җөмләдә өтер, сызык куелу һәм тыныш билгеләренең куелмый торган очракларын аңлый һәм аңлату; Аналитик иярченле кушма җөмләләрдә тыныш билгеләрен дөрес куеп яза белү.. . Синтетик иярченле кушма җөмләдә өтер, сызык куелу һәм тыныш билгеләренең куелмый торган очракларын аңлый һәм аңлату; Татар теленең эсте-тик кыйммәтен аңлау; сөйләмнең сәнгатьлелеген тою Аналитик һәм синтетик иярченле кушма җөмләләрне күчереп язу, бәйләүче чараларны һәм тыныш билгеләренең куелышын җөмлә төреннән чыгып аңлату.
Баш җөмлә белән ичрчен җөмлә арасында тыныш билгеләре куелмау очрагын аңлату.
Схемаларын төзү. Текст белән эш, текст эчендә иярченле кушма җөмләләрне танып белү һәм аларга синтаксик анализ ясау. 55 Контроль диктант 1 Контроль дәрес Язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау Дөрес язу күнекмәләре
булдыру Үз-үзеңә контроль ясау К/диктант, грамматик бирем Конт.диктант Стилистика һәс сөйләм культурасы 56 Әдәби сөйләм, аның стильләре. Стилистика. 1 Яңа белемнәр бирү Биремнәрне үтәгәндә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү. Сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Логик фикер йөртү,
анализ, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау, тексттан
мәгълүмат алу техни-
касын камилләштерү Укытучы сөйләме, конспектлау күнекмәләре бирү. Таблица ясау.
Стилистика һәм сөйләм культурасы Сөйләм стильләре Күнегүләр. Дәреслектәге теоретик материал буенча сорауларга җавап 57 СҮ. Конспект һәм тезис турында төшенчә. Текстны конспектлау күнекмәләре бирү.Тезислы һәм тулы конспект. 1 Сөйләм үстерү Конспект һәм тезис, тезислы конспект турында төшенчә, аларның тормышта әһәмияте. Текстны конспектлау күнекмәләре бирү. Тезислы һәм тулы конспект төзи белү Логик фикер йөртү,
анализ, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау, тексттан
мәгълүмат алу техни-
касын камилләштерү Тезислы һәм тулы конспект төзи белү Конспект 58 Әдәби стильнең лексик һәм грамматик үзенчәлекләре 1 Катнаш Укучыларның танып белү активлыгын үстерү Сөйләм стиленең төрләре һәм үзенчәлекләре турында тулы күзаллау булу.
Әдәби стиль турында аңлата белү. Әдәби стильдә барлык әдәби әсәрләрнең язылуын аңлау һәм аңлата белү Логик фикер йөртү,
анализ, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау, тексттан
мәгълүмат алу техни-
касын камилләштерү Дәреслек белән эшләү күнекмәләре. Мөстәкыйль рәвештә таблица тутыру. Өзекләрне укып, аларның кайсы стильгә каравын һәм нинди лексик, синтаксик үзенчәлекләргә ия булуын ачыклау.
Таблица тутыру 59 Публицистик һәм фәнни стильләр, аларның лексик һәм грамматик үзенчәлекләре 1 Катнаш Публицистик стиль төрләре:чыгыш,интервью,очерк,мәкалә төрләре белән танышу Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Логик фикер йөртү,
анализ, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау, тексттан
мәгълүмат алу техни-
касын камилләштерү Дәреслек белән эшләү күнекмәләре. Мөстәкыйль рәвештә таблица тутыру. Өзекләрне укып, аларның публицистик стильгә каравын һәм нинди лексик, синтаксик үзенчәлекләргә ия булуын ачыклау. Өзекләр китерү.
Өзекләрне укып, аларның фәнни стильгә каравын һәм нинди лексик, синтаксик үзенчәлекләргә ия булуын ачыклау.
Аерым стильгә караган өзекләр китерү.
ИР белән эшләү: “Таткнигофонд” сайтында (http://www.tatknigafund.ru/) теркәлү һәм фәнни мәкаләнең конспектын ясау күнегүләре Таблица тутыру 60 БСҮ.Әдәби образга характеристика бирү. 1 Сөйләм үстерү Әдәби образга характеристика турында белемнәрен ныгыту Үрнәк нигезендә һәм мөстәкыйль рәвештә характеристика яза белү Логик фикер йөртү Үрнәк нигезендә һәм мөстәкыйль рәвештә характеристика яза белү Әдәби образга характеристика бирү. 61 Рәсми һәм сөйләмә стильләр, аларның лексик һәм грамматик үзенчәлекләре 1 Катнаш Алган белемнәрне төрле тел күренешләрен аңлатуда куллану. Татар теленең бай-
лыгын, матурлыгын
аңлау, туган тел
белән горурлану;
сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Логик фикер йөртү,
анализ, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау, тексттан
мәгълүмат алу техни-
касын камилләштерү Дәреслек белән эшләү күнекмәләре. Мөстәкыйль рәвештә таблица тутыру. Өзекләрне укып, аларның рәсми стильгә каравын һәм нинди лексик, синтаксик үзенчәлекләргә ия булуын ачыклау.
Аерым стильгә караган өзекләр китерү. Таблица тутыру 62 Эпистоляр стиль, аның телебез һәм әдәбиятыбыз тарихында тоткан урыны. 1 Катнаш Алган белемнәрне төрле тел күренешләрен аңлатуда куллану. Сөйләмне камил-
ләштерүгә омтылу Логик фикер йөртү,
анализ, гому-
миләштерү, нәтиҗә
ясау, тексттан
мәгълүмат алу техни-
касын камилләштерү Хатлар рәвешендә язылган әдәби әсәрләрдән хәбәрдар булу, аларны мисалга китерү. Хатлар аларның төрләре турында белү. Хәбәрләшү хаты язу 63 СҮ. Ышанычнамә һәм шартнамә турында белешмә бирү, аларның тормышта әһәмиятен билгеләү, үрнәкләр төзү. 1 Сөйләм үстерү Эш кәгазьләре, аларга хас калыплар турында белемнәрен ныгыту Ышанычнамә һәм шартнамәнең тормышта әһәмиятен белү
Үрнәк нигезендә һәм мөстәкыйль рәвештә ышанычнамә һәм шартнамә яза белү Логик фикер йөртү Ышанычнамә һәм шартнамәнең тормышта әһәмиятен белү
Үрнәк нигезендә һәм мөстәкыйль рәвештә ышанычнамә һәм шартнамә яза белү Ышанычнамә һәм шартнамә язу 64 Синонимия. Морфологик һәм синтаксик синонимнар, аларны сөйләмдә куллану үзенчәлекләре 1 Катнаш Төп мәгънәләре охшаш булган сүзләр, фразеологик әйләнмәләр, сүз формалары, сүзтезмәләр, җөмләләрнең синоним дип аталуын белү. Тулы синонимнар, стилистик синонимнар, мәгънәви синонимнар турында мәгълүматка ия булу. Уртак мәгънәле, бер-берсеннән мәгънә төсмерләре, язылышлары, стилистик бизәкләре белән генә аерылып торучы сүзләрнең синоним дип аталуын аңлау. Синонимнарның мәгънәви һәм стилистик яктан аермаларын таба белү. Төрле сүз төркеменә караган сүзләрнең үзара синонимлаша алмавын мисаллар ярдәмендә дәлилли алу Укучыда телне өйрәнү кирәклеген аңлау күнекмәләре булдыру. Синонимнарның төрләрен билгеләү.
Нокталар урынына тиешле синонимнарны куеп язу. Синонимнар сүзлеге белән эш 65 Синонимия. Синтаксик синоним төрләре: сүзтезмәләрнең синонимлыгы, җөмлә кисәкләрен синонимик куллану, бер һәм ике составлы җөмләләрнең синонимлыгы, фигыль юнәлеше белән бәйле синонимлык, туры һәм кыек сөйләм синонимлыгы. 1 Катнаш Синтаксик синоним төрләре: сүзтезмәләрнең синонимлыгы, җөмлә кисәкләрен синонимик куллану, бер һәм ике составлы җөмләләрнең синонимлыгы, фигыль юнәлеше белән бәйле синонимлык, туры һәм кыек сөйләм синонимлыгы турында белемнәр булу Уртак мәгънәле, бер-берсеннән мәгънә төсмерләре, язылышлары, стилистик бизәкләре белән генә аерылып торучы сүзләрнең синоним дип аталуын аңлау. Синонимнарның мәгънәви һәм стилистик яктан аермаларын таба белү. Төрле сүз төркеменә караган сүзләрнең
үзара синонимлаша алмавын мисаллар ярдәмендә дәлилли алу Укучыда телне өйрәнү кирәклеген аңлау күнекмәләре булдыру. Төрле төр күнегүләрдә синтаксик синонимнарны таба белү һәм төрен билгеләү Язмача күнегүләр, телдән җаваплар 66 Сөйләмдә синтаксик синонимнарны куллану. Аналитик һәм синтетик иярчен җөмләләрнең синонимлыгы, иярчен кисәк һәм иярчен җөмлә синонимлыгы. 1 Катнаш Рус һәм татар телендә синонимнар Уртак мәгънәле, бер-берсеннән мәгънә төсмерләре, язылышлары, стилистик бизәкләре белән генә аерылып торучы сүзләрнең синоним дип аталуын аңлау. Синонимнарның мәгънәви һәм стилистик яктан аермаларын таба белү. Төрле сүз төркеменә караган сүзләрнең
үзара синонимлаша алмавын мисаллар ярдәмендә дәлилли алу Укучыда телне өйрәнү кирәклеген аңлау күнекмәләре булдыру. Төрле төр күнегүләрдә синтаксик синонимнарны таба белү һәм төрен билгеләү Язмача күнегүләр, телдән җаваплар 67 Сөйләмдә синтаксик синонимнарны куллану. Тезмә кушма җөмләләне синонимик куллану. 1 Катнаш Рус һәм татар телендә синонимнар Уртак мәгънәле, бер-берсеннән мәгънә төсмерләре, язылышлары, стилистик бизәкләре белән генә аерылып торучы сүзләрнең синоним дип аталуын аңлау. Синонимнарның мәгънәви һәм стилистик яктан аермаларын таба белү. Төрле сүз төркеменә караган сүзләрнең
үзара синонимлаша алмавын мисаллар ярдәмендә дәлилли алу Укучыда телне өйрәнү кирәклеген аңлау күнекмәләре булдыру. Төрле төр күнегүләрдә синтаксик синонимнарны таба белү һәм төрен билгеләү, өстәмә күнегүләр җыентыгы белән эшләү Мөстәкыйль эш 68 СҮ. Текст, тема, төп уй төшенчәсе бирү. Сочинениегә материал туплау, төрле төр әдәби әсәрләрне сочинениедә куллана белү. 1 Сөйләм үстерү Үз күзәтүләреңнән чыгып, язма сөйләм төзү төрле чыганаклардан кирәкле мәгълүматны таба белү Язма сөйләмдә үз фикереңне иркен рәвештә дөрес итеп, темага туры китереп, эзлекле һәм бәйләнешле итеп белдерү, сөйләмдә үәзерге татар әдәби теленең орфоэпик, лексик һәм грамматик нормаларын үтәү, язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау Язма сөйләмдә үз фикереңне иркен рәвештә дөрес итеп, темага туры китереп, эзлекле һәм бәйләнешле итеп белдерү, сөйләмдә үәзерге татар әдәби теленең орфоэпик, лексик һәм грамматик нормаларын үтәү, язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау Материал туплау, караламада язу 69 СҮ. Ирекле темага контроль сочинение язу 1 Сөйләм үстерү Эзләнү таләп итә торган мәсьәләләрне чишү юлларын эзләү. Бәйләнешле сөйләм үстерү: төрле жанрдагы текстларны сән-гатьле итеп уку күнекмәләрен үстерү Тел байлыгын, грамоталылыкны арттыру өстендә эшләүне булдыру. Иптәшләрнең фикеренә, эшчәнлегенә уңай мөнәсәбәт булдыру. План нигезендә туплаган материалны эзлекле урнаштырып язма сөйләм төзү, төзегән текстның дөреслеген тикшерү, андагы грамматик һәм сөйләм хаталарын табып төзәтү Контроль сочинение 70 Лексик һәм грамматик калькалар турында төшенчә бирү. Бер телдән икенче телгә тәрҗемә итүнең үзенчәлекләре. 1 Яңа белемнәр бирү Лексик һәм грамматик калькалар турында мәгълүматка ия булу, аларның татар сөйләмендә кулланылышын белү.Бер телдән икенче телгә тәрҗемә итүнең үзенчәлекләре турында белемнәр булу Бер телдән икенче телгә тәрҗемә иткәндә аермаларны кулланып тәрҗемә итә белү. Рус теленнән татар теленә, татар теленнән рус теленә тәр җемә итүгә күнегүләр эшләү Бер телдән икенче телгә тәрҗемә иткәндә аермаларны кулланып тәрҗемә итә белү. Рус теленнән татар теленә, татар теленнән рус теленә тәр җемә итүгә күнегүләр эшләү Тәрҗемә итүгә корылган иҗади бирем 71 Синтаксик калькаларны татар сөйләмендә дөрес куллану. 1 Ныгыту Татар телендә рус теленнән урнашып калган калькалар турында белемнәр булу, аларны дөрес куөллана белү, дөрес кулланмауның татар теле саылыгына тискәре тәэсирен белү Бер телдән икенче телгә тәрҗемә иткәндә аермаларны кулланып тәрҗемә итә белү. Рус теленнән татар теленә, татар теленнән рус теленә тәр җемә итүгә күнегүләр эшләү Бер телдән икенче телгә тәрҗемә иткәндә аермаларны кулланып тәрҗемә итә белү. Рус теленнән татар теленә, татар теленнән рус теленә тәр җемә итүгә күнегүләр эшләү Тәрҗемә итүгә корылган иҗади бирем 72 Сөйләм культурасы, аның төп нигезләре турында белешмә бирү. 1 Яңа белемнәр бирү Дөрес итеп сөйләм төзи белү. Сөйләм культурасы, аның төп нигезләре буенча алган белемнәрне гамәлдә куллану күнекмәләрен камилләштерә алу Сүз байлыгын, әһәмиятен аңлы куллану күнекмәсе булдыру.Сүзне дөрес куллана белүнең әһәмиятен аңлау Укытучы сөйләме, дәреслек белән эшләү,конспектлау күнекмәләре. Конспект 73 Сөйләм төгәл һәм аңлаешлы булсын. 1 Катнаш Дөрес итеп сөйләм төзи белү. Сөйләмнең төгәллеге буенча алган белемнәрне гамәлдә куллану күнекмәләрен камилләштерә алу Сүз байлыгын, әһәмиятен аңлы куллану күнекмәсе булдыру.Сүзне дөрес куллана белүнең әһәмиятен аңлау Синонимнарны искә төшереү, аларның кирәклесен сайлап җөмләләрне үзгәртүгә, ияртүче сүзгә карап җөмләдәге сүз тәртибен үзгәртүгә күнегүләр эшләү; Синонимнарның төп мәгънәләрен һәм мәгънә аерымлыкларын билгеләү. Сөйләм төгәлсезлеге киткән җөмләләрне төзәтүгә күнегүләр 74 Сөйләм саф булсын 1 Катнаш Дөрес итеп сөйләм төзи белү. Сөйләмнең сафлыгы буенча алган белемнәрне гамәлдә куллану күнекмәләрен камилләштерә алу Сүз байлыгын, әһәмиятен аңлы куллану күнекмәсе булдыру.Сүзне дөрес куллана белүнең әһәмиятен аңлау Укытучы сөйләме, конспектлау күнекмәләре. Өзек ләрне укып, сөйләм сафлыгына зыян китерә, боза торган сүзләрне таба белү, авторның нинди максат белән бу рәвешле язуын аңлату. Сөйләм төгәлсезлеге киткән җөмләләрне төзәтүгә күнегүләр 75 Сөйләм җыйнак һәм аһәңле булсын 1 Катнаш Дөрес итеп сөйләм төзи белү. Сөйләмнең җыйнаклыгы һәм аһәңлеге буенча алган белемнәрне гамәлдә куллану күнекмәләрен камилләштерә алу Сүз байлыгын, әһәмиятен аңлы куллану күнекмәсе булдыру.Сүзне дөрес куллана белүнең әһәмиятен аңлау Җөмләләрне җыйнаклык таләбеннән чыгып үзгәртеп язу.
Стилистика һәм сөйләм культурасы Әдәби сөйләмгә куелган таләпләр схемасы буенча эшләү.
Аһәңнең бозылуы сөйләмдәге аерым өлешләрнең кимчелегеннән җыелуын тикшерү. Вакытлы матбугат белән эшләү Сөйләм төгәлсезлеге киткән җөмләләрне төзәтүгә күнегүләр 76 “Сөйләм культурасы” темасы буенча күнегүләр эшләү. Бирелгән җөмләләрне сөйләм культурасы таләпләре буенча төзәтү күнекмәләрен ныгыту. 1 Ныгыту Кагыйдәләрне, күрсәтмәләрне истә тотып гамәлләр кылу “ Сөйләм культурасы” бүлеге буенча алган белемнәрне гамәлдә куллану күнекмәләрен камилләштерә алу Мөһим нәтиҗәләрне истә калдыру теләген үстерү. Тел дәресләрендә өйрәнгән белемне гамәлгә күчерү теләге булдыру Бирелгән җөмләләрне сөйләм культурасы таләпләре буенча төзәтү Презентация 77 СҮ. “Сөйләм культурасы” темасы буенча сочинениегә әзерлек. (“Татарстан-туган илем”) 1 Сөйләм үстерү Биремнәр үти алу.
Эшкә уңай мотивациябулдыру Сүз байлыгын арттыру өстендә эшләү теләген үстерү. Язма сөйләмдә үз фикереңне иркен рәвештә дөрес итеп, темага туры китереп, эзлекле һәм бәйләнешле итеп белдерү, сөйләмдә үәзерге татар әдәби теленең орфоэпик, лексик һәм грамматик нормаларын үтәү, язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау Материал туплау, караламада язу 78 СҮ. “Сөйләм культурасы” темасы буенча сочинение язу 1 Сөйләм үстерү Язма сөйләмдә үз фикереңне иркен рәвештә дөрес итеп, темага туры китереп, эзлекле һәм бәйләнешле итеп белдерү План нигезендә туплаган материалны эзлекле урнаштырып язма сөйләм төзү, төзегән текстның дөреслеген тикшерү, андагы грамматик һәм сөйләм хаталарын табып төзәтү План нигезендә туплаган материалны эзлекле урнаштырып язма сөйләм төзү, төзегән текстның дөреслеген тикшерү, андагы грамматик һәм сөйләм хаталарын табып төзәтү Сочинение 79 Хаталар өстендә эш 1 Ныгыту Үз күзәтүләреңнән чыгып, язма сөйләм төзү, төрле чыганаклардан кирәкле мәгълүматны таба белү
Үз текстыңны
төзүгә кызыксыну
булу; сөйләм камиллегенә омтылу;
Логик фикер йөртү,
гомумиләштерү, системалаштыру, нәтиҗә
ясау Телдән һәм язма күнегүләр эшләү Дәреслек белән эш, Тел турында гомуми мәгълүмат 80 Тел үсеше турында гомуми мәгълүмат бирү. Телнең иҗтимагый әһәмияте. 1 Яңа белемнәр бирү Милли телнең иҗтимагый тормыштагы әһәмиятен аңлау, телне саклау – милләтне саклауның төп өлеше икәнен үзләштерү.
Кешеләрнең тормыш алып бару өчен матди һәм рухи яктан үзара төрле багланышларга керүен иҗтимагый мөнәсәбәтләр дип атау. Дәреслек һәм өстәмә материал белән эшләү күнекмәләре Дәреслек һәм өстәмә материал белән эшләү күнекмәләре Сорауларга җавап 81 Хәзерге татар әдәби теленең үсеш үзенчәлекләре. Тел һәм тарих, хәзерге милли татар әдәби теленең тамырлары. Милли татар әдәби теленең формалашуы. 1 Яңа белемнәр бирү Татар теленең башка фәннәрне өйрәнү һәм белем алу чарасы икәнен аңлау. Тел белән тарихның үзара мөнәсәбәтен ачык күзаллау. Хәзерге татар милли әдәби теленең тамырларын һәм татар милли әдәби теленең ничек барлыкка килүен аңлау һәм аңлата белү. Дәреслек һәм өстәмә материал белән эшләү күнекмәләре Дәреслек һәм өстәмә материал белән эшләү күнекмәләре Сорауларга җавап,
таблица тутыру 82 Хәзерге татар милли әдәби теленең тамырлары 1 Яңа белемнәр бирү Татар теленең башка фәннәрне өйрәнү һәм белем алу чарасы икәнен аңлау. Тел белән тарихның үзара мөнәсәбәтен ачык күзаллау. Хәзерге татар милли әдәби теленең тамырларын һәм татар милли әдәби теленең ничек барлыкка килүен аңлау һәм аңлата белү. Дәреслек һәм өстәмә материал белән эшләү күнекмәләре Дәреслек һәм өстәмә материал белән эшләү күнекмәләре Сорауларга җавап,
таблица тутыру 83 Хәзерге татар милли әдәби теленең барлыкка килүе 1 Яңа белемнәр бирү Татар теленең башка фәннәрне өйрәнү һәм белем алу чарасы икәнен аңлау. Тел белән тарихның үзара мөнәсәбәтен ачык күзаллау. Хәзерге татар милли әдәби теленең тамырларын һәм татар милли әдәби теленең ничек барлыкка килүен аңлау һәм аңлата белү. Дәреслек һәм өстәмә материал белән эшләү күнекмәләре Дәреслек һәм өстәмә материал белән эшләү күнекмәләре Сорауларга җавап,
таблица тутыру 84 Татар сөйләмә теленең төп диалектлары һәм аларның үзенчәлекләре турында белешмә бирү. 1 Яңа белемнәр бирү Татар теленең башка фәннәрне өйрәнү һәм белем алу чарасы икәнен аңлау. Кулланылыш өлкәсе ягыннан татар теленең сүзлек составы төркемнәре: диалекталь сүзләр, диалекталь сүзләрнең билгеле бер территориядә яшәүче халыкның әдәби телгә кабул ителмәгән үзенчәлекле сүзләре булуын белү. Сүз байлыгын, әһәмиятен аңлы куллану күнекмәсе булдыру.Сүзне дөрес куллана белүнең әһәмиятен аңлау Текстларда бирелгән язмаларның кайсы диалектка каравын билгеләү, бу диалектның әдәби әйтелештән аермаларын таба белү. Текст белән эш, таблица тутыру 85 Икетеллелек, аның төрләре. Татар әдәби теленең сафлыгын, аһәңен, матурлыгын, гаиләдә һәм мәктәптә тәрбияви көчен саклау. 1 Яңа белемнәр бирү Кемнең дә булса ике телдә сөйләшә, аңлаша алуының ике теллелек (билингвизм) дип аталуын, икенче телне тулы, камил яисә өлешчә генә белүенә карап, ике теллелекне тулы һәм өлешчә ике теллелеккә бүлүне белү. Массакүләм һәм аерым (сирәк) ике теллелек, бер яклы ике теллелек, ике яклы ике теллелек төшенчәләрен аңлау. Текстларны укып, татар-гарәп, татар-рус ике теллелеге йогынтысын аңлату. Текстларны укып, татар-гарәп, татар-рус ике теллелеге йогынтысын аңлату. Сорауларга җавап 86 СҮ. Сочинение элементлары белән изложение язарга әзерләнү 1 Сөйләм үстерү Логик фикер йөртү. Сөйләм һәм язма телен, хәтер һәм фикерләү сәләтен үстерү, рухи дөньяңны баету өстендә эшли белү Матур әдәби сөйләм күнекмәләренә ия булырга омтылыш тәрбияләү. Текстның планын төзү, эчтәлеген сөйләү, караламада язма сөйләм төзү; язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау Текстка якын язма сөйләм төзү 87 СҮ. Сочинение элементлары белән изложение язу. 1 Сөйләм үстерү Логик фикер йөртү. Сөйләм һәм язма телен, хәтер һәм фикерләү сәләтен үстерү, рухи дөньяңны баету өстендә эшли белү Матур әдәби сөйләм күнекмәләренә ия булырга омтылыш тәрбияләү. План нигезендә изложение язу, төзегән текстның дөреслеген тикшерү, андагы грамматик һәм сөйләм хаталарын табып төзәтү Изложение
88 Хаталар өстендә эш. 1 Ныгыту Үз күзәтүләреңнән чыгып, язма сөйләм төзү, төрле чыганаклардан кирәкле мәгълүматны таба белү
Үз текстыңны
төзүгә кызыксыну
булу; сөйләм камиллегенә омтылу;
Логик фикер йөртү,
гомумиләштерү, системалаштыру, нәтиҗә
ясау Телдән һәм язма күнегүләр эшләү Дәреслек белән эш, 89 Татар әдәби телен тергезү,саклау һәм үстерү. 1 Катнаш Тел гыйлеме - тел турындагы фән. Аның гомуми тел белемендә лингвистика дип йөртелүен, тел гыйлеменең төп тармакларын белү. Дәреслек белән эшләү, теоретик материалны уку, терминнарны язып алу, теоретик материал һәм терминнар белән эшләү Дәреслек белән эшләү, теоретик материалны уку, терминнарны язып алу, теоретик материал һәм терминнар белән эшләү Терминнарга аңлатма 90 Тел гыйлеменең төп бүлекләре һәм әһәмияте 1 Катнаш Тел гыйлеме - тел турындагы фән. Аның гомуми тел белемендә лингвистика дип йөртелүен, тел гыйлеменең төп тармакларын белү. Дәреслек белән эшләү, теоретик материалны уку, терминнарны язып алу, теоретик материал һәм терминнар белән эшләү Дәреслек белән эшләү, теоретик материалны уку, терминнарны язып алу, теоретик материал һәм терминнар белән эшләү Терминнарга аңлатма 91 “Татарстан халыклары телләре турында” ТР Законы. 1 Яңа белемнәр бирү “Татарстан халыклары телләре турында” ТР Законының төп эчтәлеген белү “Татарстан Республикасы халыклары телләре турында” Татарстан Республикасы Законыннан өземтәләрне укып өйрәнү, кыскача эчтәлеген язу. “Татарстан Республикасы халыклары телләре турында” Татарстан Республикасы Законыннан өземтәләрне укып өйрәнү, кыскача эчтәлеген язу. Сорауларга җавап 92 Бердәм республика тестына әзерлек. 1 Ныгыту Алган белемнәрне гамәлдә куллану күнекмәләренә ия булу. КҮМның А һәм В вариантлары буенча мөстәкыйль эшләү. Тест 93 Хаталар өстендә эш. Бердәм республика тесты.(ЕРТ) 1 Ныгыту Алган белемнәрне гамәлдә куллану күнекмәләренә ия булу. КҮМның А һәм В вариантлары буенча мөстәкыйль эшләү. Тест 94 Арадаш аттестация. 1 Белемнәрне бәяләү Язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау Дәрестә алган белемнәрне кулланып, грамоталы һәм чиста язу күнекмәсен камилләштерү. Дәрестә алган белемнәрне кулланып, грамоталы һәм чиста язу күнекмәсен камилләштерү. К/диктант, грамматик бирем 95 “Фонетика” бүлеге буенча кабатлау күнегүләре 1 Кабатлау Алган белемнәрне гамәлдә куллану күнекмәләренә ия булу. КҮМның А һәм В вариантлары буенча мөстәкыйль эшләү. КҮМның А һәм В вариантлары буенча мөстәкыйль эшләү. Тест 96 “Лексика” бүлеге буенча кабатлау күнегүләре 1 Кабатлау Алган белемнәрне гамәлдә куллану күнекмәләренә ия булу. КҮМның А һәм В вариантлары буенча мөстәкыйль эшләү. КҮМның А һәм В вариантлары буенча мөстәкыйль эшләү. Тест 97 "Морфология" бүлеге буенча кабатлау 1 Кабатлау Алган белемнәрне гамәлдә куллану күнекмәләренә ия булу. КҮМның А һәм В вариантлары буенча мөстәкыйль эшләү. КҮМның А һәм В вариантлары буенча мөстәкыйль эшләү. Тест 98 Контроль диктант 1 Контроль дәрес Язуда орфография һәм пунктуациянең төп кагыйдәләрен саклау Дөрес язу күнекмәләре
булдыру Үз-үзеңә контроль ясау К/диктант, грамматик бирем Конт.диктант 99 Хаталар өстендә эш 1 Ныгыту Үз күзәтүләреңнән чыгып, язма сөйләм төзү, төрле чыганаклардан кирәкле мәгълүматны таба белү
Үз текстыңны
төзүгә кызыксыну
булу; сөйләм камиллегенә омтылу;
Логик фикер йөртү,
гомумиләштерү, системалаштыру, нәтиҗә
ясау Телдән һәм язма күнегүләр эшләү Дәреслек белән эш, 100 "Гади һәм кушма җөмлә синтаксисы" буенча кабатлау 1 Кабатлау Алган белемнәрне гамәлдә куллану күнекмәләренә ия булу. КҮМның С варианты буенча мөстәкыйль эшләү. Үз-үзеңне бүяләү, үзанализга омтылыш булдыру КҮМның С варианты буенча мөстәкыйль эшләү. Тест 101 Эш кәгазьләре тарихы, аның төрләре буенча кабатлау. БРТ нәтиҗәләре 1 Кабатлау Алган белемнәрне гамәлдә куллану күнекмәләренә ия булу. Диктантларга һәм грамматик биремгә анализ Хаталар өстендә эшләү, бирелгән кагыйдәләргә мисаллар табу, дәлилләү Үз-үзеңне бәяләү, үзанализга омтылыш булдыру Хаталар өстендә эшләү, бирелгән кагыйдәләргә мисаллар табу, дәлилләү Хаталар өстендә эш 102 Ел буена үтелгәннәрне кабатлау.БРТ нәтиҗәләре Кабатлау Алган белемнәрне гамәлдә куллану күнекмәләренә ия булу. Диктантларга һәм грамматик биремгә анализ Хаталар өстендә эшләү, бирелгән кагыйдәләргә мисаллар табу, дәлилләү Үз-үзеңне бүяләү, үзанализга омтылыш булдыру Хаталар өстендә эшләү, бирелгән кагыйдәләргә мисаллар табу, дәлилләү Хаталар өстендә эш Укытуны матди- техник яктан һәм мәгълумати яктан тәэмин итү
Укытуны матди-техник яктан тәэмин итү нигезенә түбәндәгеләр керә
- белем һәм тәрбия бирү өчен барлык шартлар да тудырылган, санитария һәм янгыннан саклану нормаларына туры килгән уку бинасы булу;
- әдәбиятны өйрәнү өчен җитәрлек күләмдә дәреслекләр һәм өстәмә методик ярдәмлекләр белән тәэмин ителгән китапханә;
- электрон китапханә, башка электрон ресурслар, татарча сайтлардан уллу мөмкинлеге булган компьютер классы;
- лингафон кабинеты;
- электрон һәм басма күрсәтмә әсбаплар, дәреслекләр;
- мультимедиа укыту программалары, компьютер программалары;
- укучыларының белемнәрен тикшерү программалары;
- төрле типтагы сүзлекләр, энциклопедияләр;
- белешмә материаллар;
- балалар өчен чыгарылган газета һәм журналлар;
- интерактив тикшерү программалары;
- татар сайтлары (belem.ru; tatarile.org.com).
Әдәбият исемлеге
1. Татарстан Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән “Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен һәм әдәбиятын укыту программасы (татар балалары өчен): 1-11 нче сыйныфлар. – Казан: Мәгариф, 2010.
2. Укыту фәннәре буенча эш программалары: татар теле: методик тәкъдимнәр. Төп гомуми уллу мәктәбе. – Казан: ДБО “Белем сыйфаты мониторингының республика үзәге, 2013. – 116 б.
3. Сафиуллина Ф. С. Хәзерге татар әдәби теле. Югары һәм урта уку йортлары өчен дәреслек. – Казан: “Мәгариф” нәшр., 2006.
4. Хәбибуллина З.Н., Нәбиуллина Г.Ш. Диктантлар җыентыгы: Татар урта гомуми уллу бирү мәктәбенең 5 – 11 сыйныфлары өчен:Укытучылар өчен кулланма. – Казан: Мәгариф нәшр., 2006.
5. Шәмсетдинова Р.Р. Татар теле: Күнегүләр. Анализ үрнәкләре. Тестлар. – Казан: Татар. Кит.нәшр., 2005. – 160 б.
6. Татар теленең аңлатмалы сүзлеге. 3 томда. – Казан: Татар.кит.нәшр., 1977, 1979, 1981.
Өстәмә әдәбият
1 Р.Н. Фатыйхова. Татар теленнән диктантлар, контроль эшләр, тестлар. – Казан, “Гыйлем” нәшрияты, 2009.
2 Н.В. Максимов. “Урта мәктәптә татар теле укыту: Фонетика. Морфология.”Укытучылар өчен методик кулланма. – Казан: “Мәгариф” нәшрияты, 2004.
3 “Фән һәм мәктәп”, “Мәгариф” журналлары, “Мәгърифәт”, “Ачык дәрес” газеталары.
Мәгълүмат чыганаклары
http://www.ed.gov.ru Белем бирү буенча федераль агентлык
http://www.apkppro.ru РФ мәгариф хезмәткәрләренең квалификациясен күтәрү һәм профессиональ әзерләү академиясе
http://www.lexed.ru Федеральный центр образовательного законодательства
http://www.shoolexpo.ru
http://. Belem.ru
http://. Tatar.ru ТР рәсми серверы
http://. Tat. Tatar-inform.ru ТР мәгълүмат агентлыгы
http://. Intertat.ru ТР электрон газетасы
http://. Xat.ru Татар хат алышу хезмәте
http://. Suzlek.ru on-line русча сүзлек
http://. Kitapxane.at.ru татар телендәге әдәби әсәрләр китапханәсе
http://. Tatar.com.ru татар теле сүзлекләр һәм үзөйрәткечләр
http://. Tatarca.boom.ru татарча текстлар
http://. Tataroved.ru Татар тарихы: төрки- татар дөньясы
http://. Selet.ru “Сәләт” яшьләр