Биология.Биология ?ылым салалары.Биолог ?алымдар е?бектері.жасушаны? ашылу тарихы.?л?айт?ыш ??ралдар.?сімдік жасуша ??рылысы.?сімдік ?лпалары

ҰБТ-ға дайындық
Тақырыбы: Биология.Биология ғылым салалары.Биолог ғалымдар еңбектері.жасушаның ашылу тарихы.Ұлғайтқыш құралдар.Өсімдік жасуша құрылысы.Өсімдік ұлпалары
Биология ғылым салалары
-Биология
-Ботаника -энтомология -анатомия -палеонтология
-Зоология -герпетология -физиология -цитология
-микология -териология -гигиена -биохимия
-лихенология -маммология -гистология -биотехнология
-алгология -гельминтология -кардиология -генетика
-бриология -орнитология -урология -селекция
-ихтиология -офтальмолог -экология
-эндокринология -ген.инженерия
-эмбриология
Биолог ғалымдар еңбектері
1590-1610ж Янсендер микроскоп
1628 В.Гарвей қанайналымның ашылуы
1630- Ван Гельмонт фотосинтез
1661 М.Мальпиги капиллярлар
1665 Р.Гук жасуша
1674 А.Левенгук Қарапайымдылар
1676 пластидтер мен хроматофор 1677 сперматазоид
1688 Д.Рей түр
1735 К.Линней «табиғат жүйесі»,бинарлы номенклатура және классификация жүйелеу
1828 К.Бэр «Ұрықтық ұқсастық заңы»
1831 Р.Броун ядро
1838-1839 Шванн,Шлейден жасуша теориясы
1839 Я.Пуркинье протоплазма
1862 И.Сеченов «о№жүйке жүесінің тежелу құбылысы», «Ми рефлекстері»
1864 Э.Геккель,Ф.Миллер «Биогенетикалық заң»
1865 Г.Мендель генетиканын негізін қалаушысы,тұқымқуалау заңдылықтары ашылды
1880 Н.Лунин –дәрумендер
1880-81 Лаверан безгек масасы
1882 Р.Кох -туберкулез
1883 И.Мечников- фагоцитоз
1887 С.Виноградскии -хемосинтез
1892 Д.Ивановскии- вирустар
1898 С.Навашин- қосарлы ұрықтану
1900 К.Корренс,Э.Чермак,Г де Фриз-тұқымқуалау заңы 2-ші рет ашылды
1900-1901 И.Павлов- шартты рефлес
фистула әдісі
асқорыту процесі
1900 К.Ландштейнер -қан топтары
1903—В.Иогансен популяция,генотип,фенотип
1906 генетика терминін У.Бэтсон ұсынды
1914 Т.Морган «тұқымқалаудың хромосомалық теориясы
«тіркес тұқымқулау
дрозофила
1914 д.Шеел--- гетерозис
1915. Туорт -бактериофаг
1920 Н.Вавилов «тұқымқалайтын өзгергіштітегі гомологтік немесе ұқсас қатарлар заңы» және мәдени орталықтарды ашты
1924 А.Опарин «жер бетіндегі тіршіліктің п.б теориясы»
1955 Де Дюв --лизосома
1964 М.Айтқожин -информосома
1926 В.вернадскии биосфера
1940 В.Сухачев «биогеоценоздар теориясы»
1945 К.Портер ЭПТ
1953 Д.Уотсон,Ф.Крик ДНҚ-ның моделі жасалынды
Ж.Кудерин 1927-1930 «Өсімдіктану»
Х.Досмухамедов 1922 «Жануарлар»
А.Жандеркин арқар-меринос және И.Бутарин,Ә.Есенжолов 1934-1950
Б.Мусин ---ақбас сиыр Н.Ғалиакбаров,М.Ермеков,Ә.Елеманов,В.Бальмонт
Ф.Мұхамбетқалиев трансплотация әдісімен қозы алынды
митохондрия—Келликер-саркасома,Альтман-биобласт,Бенда
Өсімдік жасушасының құрылысы
Жасуша қабықшасы-жасунықтан тұрады.жұқарған жері-саңылау,су,газ,зат алмасады.қабықша жасушаға пішін жіне мықтылық береді,зақымдаудан,кеіп кетуден сақтайды
цитоплазма-60-90 су,10-20 нәруыз,2-3 май,1 бейорг заттар.жасушада жүретін тіршілік әрекеттеріне қатысады,үздіксіз қозғалыста болады
ядро-сыртында 2 қабат қабықшасы бар,кқбеюге қатысады
вакуоль-іші шырынға толы,оргзаттар,витаминдер,тұздар бар,қысымды реттейді
пластидтер-тек өсімдікке ғана тән деншіктер.
Ұлпа-
1.түзуші ұлпа меристема-бөлінетін деген сөз,өте ұсақ,қабықшасы жұқа,үнемі бөлінуге қабілетті,тығыз жанасқан жасушалар,өсімдікті өсіреді,бүршік жарады,ұзарып өсу,ағаш жуандауы.сабақ,тамыр ұшында орн
2.жабын ұлпа
Тест
1. Қазақстанның Қызыл Кітабының шыққан жылы:
A) 1982.
B) 1981.
C) 1985.
D) 1983.
E) 1984.
2. Тұқымқуалаушылықтың заңдылықтарын алғаш зерттеген ғалым
A) Т.Морган.
B) Г.Мендель
C) Ч.Дарвин
D) Н.Вавилов
E) В.Чаргафф
3. Эволюциялық ілімнің алғаш негізін қалаушы:
A) Т.Шванн.
B) Ч.Дарвин.
C) Ж.Б.Ламарк.
D) К.Линней.
E) М.Ломоносов.
4. Ағза мүшелерінің қызметін зерттейтін ғылым:
A) Гигиена.
B) Өсімдіктану.
C) Физиология.
D) Жануартану.
E) Психология.
5. Қазақстанның Қызыл Кітабының 2-ші басылымы:
A) 1991.
B) 1983.
C) 1981.
D) 1985.
E) 1982.
6. Тек өсімдіктер жасушасына ғана тән органоид.
A) Пластидтер.
B) Гольджи комплексі.
C) Лизосома.
D) Рибосома.
E) Митохондрия.
7. Тірі ағзаларды зерттейтін ғылым:
A) Ботаника.
B) Зоология.
C) Биология.
D) География.
E) Геология.
8. Денсаулық сақтау шарттары және аурудың алдын алу шаралары туралы ғылым:
A) Медицина.
B) Экология.
C) Тәнтану.
D) Гигиена.
E) Физиология.
9. Цитоплазмада ... жүреді:
A) ұлѓаюB) қоректену, тынысалуC) көбею
D) даму
E) өсу
10. Хлоропластың қызметі:
A) Улы заттарды ыдырату.
B) Гүл, жеміске қызыл, сары түс беру.
C) Өсімдікке жасыл түс беру.
D) Қор затын жинау.
E) Көбеюге қатысу.
11. Жасушаны зерттейтін ғылым:
A) Цитология.
B) Стоматология.
C) Физиология.
D) Кардиология.
E) Гематология.
12. Адам ағзасының құрылысын, атқаратын қызметін және дамуын зерттейтін ғылым:
A) Гигиена.
B) Физиология.
C) Экология.
D) Тәнтану.
E) Анатомия
13. Шартсыз рефлекс туралы ілімді ашқан ғалым-
A) Ухтомский А.А.
B) Мечников И.И.
C) Сеченов И.М.
D) Парин В.В.
E) Павлов И.П.
14. Қазақтың ақбас сиырын шығар,ан ғалымдар
A) б.Мусин,Н.Ғалиақбаров.
B) В.Бальмонт.Б.Мусин
C) Ф.Мұхамбетқалиев,М.Иванов
D) А.Жандеркин,Ә.Есенжолов
E) Г.Карпеченко,Ы.Жақаев
15. Фотосинтездеуші ұлпада орналасқан пластид:
A) Хромопласт.
B) Хлоропласт.
C) Вакуоль.
D) Лизосома.
E) Лейкопласт.
16. Фагоцитоз құбылысын ғылымға енгізген ғалым:
A) И.М.Сеченов
B) И.И.Мечников
C) Л.Пастер
D) Э.ДженнерE) И.П.Павлов
17. Ертедегі өсімдіктердің қазба қалдықтарын зерттейтін ғылым-
A) археология.
B) палеоботаника.
C) морфология.
D) палеонтология.
E) экология.
18. Ағзадағы тіршілік құбылыстарын және мүшелердің қызметін зерттейтін ғылым:
A) Экология.
B) Гигиена.
C) Медицина.
D) Тәнтану.
E) Физиология.
19. Тірі табиғаттағы ғылыми эволюциялық теорияны жасаған:
A) Т.Шванн.
B) К.Линней.
C) Ч.Дарвин.
D) Н.И.Вавилов.
E) Ж.Б.Ламарк.
20. Биосфера туралы ілімнің негізін қалаған:
A) А.Н.Северцев.
B) Н.И.Вавилов.
C) В.И.Вернадский.
D) С.С.Четвериков.
E) И.И.Шмальгаузен.
21. “Ми рефлекстері” деген ғылыми еңбекті жазған:
A) Н.И.Пирогов.
B) И.И.Мечников.
C) И.М.Сеченов.
D) И.П.Павлов.
E) П.К.Анохин
22. Қызыл кітаптың міндеттері-
A) Республика заңдарына сәйкес сирек түрлерді қорғау.
B) Жабайы жануарлардың барлық түрін сақтау.
C) Мәдени өсімдіктердің барлық түрін сақтап қалу.
D) Үй жануарларының барлық түрін сақтап қалу.
E) Жабайы өсімдіктердің барлық түрін сақтап қалу
23. Сілекей безінің қызметін зерттеген:
A) С.П.Боткин.
B) К.А.Тимирязев.
C) И.П.Павлов.
D) И.Мечников.
E) И.М.Сеченов.
24. Өсімдіктерге түс беретін органоид:
A) Пластид.
B) Цитоплазма.
C) Ядро.
D) Митохондрия.
E) Қабықша.
25.Гетерозис туралы ұғымды алғаш рет ғылымға қай ғалым енгізді
A) К.Шеел
B) .Г.Карпеченко
C) Н.Вавилов
D) В.Иогансен
E) Т.Морган