Демоверсия по татарскому языку для русскоязычных класс (9 класс)

1 нче бүлек
Ответом к заданиям 1-8 является последовательность цифр, запишите её в бланке ответов № 1 справа от номера соответствующего задания, начиная с первой клеточки. При переносе ответа на бланк следует указать только эту последовательность, без запятых, пробелов и прочих символов. Каждый символ пишите в отдельной клеточке в соответствии с приведёнными образцами.
1
Вы услышите четыре коротких диалога, обозначенных А, Ә, Б и В. Определите, где происходит каждый из этих диалогов. Используйте каждое место действия из списка 1-5 только один раз. В задании есть одно лишнее место действия.
Вы услышите запись дважды. Занесите свои ответы в таблицу.

1. Китап кибетендә
2. Бакчада
3. Театрда
4. Вокзалда
5. Сәүдә үзәгендә
Ответ:
Диалог А Ә Б В
Место действия 2
Вы услышите пять высказываний. Установите соответствие между высказываниями каждого говорящего А – Г и утверждениями, данными в списке 1 - 6. Используйте каждое утверждение из списка 1-6 только один раз. В задании есть одно лишнее утверждение.
Вы услышите запись дважды. Занесите свои ответы в таблицу.
1. Сөйләүче Татарстанның башкаласы турында әйтә.
2. Сөйләүче “КамАЗ” заводы турында әйтә.
3. Сөйләүче республиканың мәдәнияте турында әйтә.
4. Сөйләүче Татарстанның сәнәгате турында әйтә.
5. Сөйләүче башкалабызның спорт корылмалары турында әйтә.
6. Сөйләүче туган авылы турында әйтә.
Ответ:
Говорящий А Ә Б В Г
Утверждение Вы услышите разговор двух друзей. В заданиях 3 – 8 обведите цифру 1, 2 или 3, соответствующую выбранному Вами варианту ответа.
Вы услышите запись дважды.

3
Мөнирә … белән шөгыльләнә.
1) гимнастика
2) теннис
3) фигуралы шуу
4
Мөнирә … яшьтән бирле спорт белән шөгыльләнә.
1) ун
2) биш
3) җиде
5
Мөнирә … беренчелегендә катнашкан.
1) республика
2) Россия
3) шәһәр
6
Самат … белән кызыксына.
1) музыка
2) спорт
3) компьютер

7
Самат … катнашкан.
1) ярышта
2) олимпиадада
3) конкурста
8
Самат … барган.
1) Мәскәүгә
2) Төмәнгә
3) Самарага

2 нче бүлек
Прочитайте текст. Определите, какие их приведённых утверждений 9-16 соответствуют содержанию текста (1 – текстка туры килә), какие не соответствуют ( 2 – текстка туры килми).
В бланке ответов № 1 поставьте знак «х» в клеточку, номер которой соответствует номеру выбранного Вами ответа.
Малай яр буенда балык тотып утырганда, бераз читтә, куак арасында әллә нинди тавышлар ишетә башлады. Курыккан, сызгырган һәм башка тавышлар...
Малай кармакларын тиз генә судан чыгарды да тавыш килгән якка китте. Анда, камыш арасында, кошлар сугыша икән. Кечкенә генә камыш чыпчыклары олы бер кошны кыйныйлар. Теге кош исә, авызын ачып, күккә карап тик ята.
Усалланган кошларны малай куып җибәрде. Һәм ни күзе белән күрсен, кыйналучы кош – кәккүк икән! Барысы да шунда аңлашылды. Кәккүк камыш чыпчыклары оясына йомырка салырга кергән дә аны бу кошлар куып чыгарганнар.
Малай кәккүкне дәү әнисе өенә алып кайтты. Озак та үтмәде, кәккүк ишек янындагы почмакка күкәй салды. Шуннан соң малай аңа оя ясады һәм кәккүкне шул ояга урнаштырды. Кәккүк, чыпчыклар кыйнагач, акылга утыргандыр, үз оясын саклар дип уйлады малай. Ләкин бик нык ялгышты! Кәккүк үзе салган йомырканы да, оясын да ташлап качты.
Үзеңдә булмаса, кыйнап кына акылга утыртып булмый инде аны, - диде дәү әни. (Әхсән Баяннан)

9
Малай ниндидер тавышлар ишетә.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
10
Малай бик озак балык тотып утыра.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
11
Камыш чыпчыклары кечкенә генә кошны кыйныйлар иде.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
12
Кыйналган кош хәрәкәтсез ята.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
13
Малай кошлар сугышын карап кына торды.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
14
Кәккүк яралы иде.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
15
Малай кошны әбиләренә алып кайта.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
16
Кәккүк оясын ташлап китә.
1) текстка туры килә 2) текстка туры килми
17
Прочитайте тексты и установите соответствие между текстами А – Е и заголовками 1 - 8. Запишите свои ответы в таблицу. Используйте каждую цифру только один раз. В задании есть один лишний заголовок.
Получившуюся последовательность цифр запишите в бланк ответов № 1 справа от номера соответствующего задания, начиная с первой клеточки. При переносе ответа на бланк следует указать только эту последовательность, без запятых, пробелов и прочих символов. Каждый символ пишите в отдельной клеточке в соответствии с приведёнными образцами.
1. Көтүченең уйлануы
2. Күршеләрнең эте
3. Этнең тиеннәрне ялап куюы
4. Тиеннәр эт балалары белән
5. Урманга бару
6. Тиеннәрне эт оясына кую
7. Тиен балаларын алып кайту
8. Ят кош балаларын чыгару
А. Кошларның ят кош йомыркасыннан бала чыгаруы беркемне дә гаҗәпләндерми. Ә хайван һәм җәнлекләр белән андый хәлнең булганым ишеткәнем юк иде. Сирәк булса да була икән.
Ә. Көтүче абый урманнан бик кечкенә тиен балаларын алып кайта. Алар бик хәлсез булалар. Безнең урманнарда тиеннәр бик аз. Беткән дәрәҗәдә диярлек. Бу ике тиен баласы үлсә, алар тагын да кимерләр.

Б. Шуны уйлап, абый аларны терелтергә тырыша. Аларга сөт эчертәсе килә. Ләкин алар эчә белмиләр. Белмиләр һәм теләмиләр дә. Инде нишләргә? Көтүче абый уйлана башлый.
В. Күршеләренең этләре яңа гына балалаган иде. Абый шуны исенә төшерә. Актүшнең өч көчеге барлыгын ул белә. Этнең балаларын имезгәнен дә күргәне бар. Әниләре төсле аклы-каралы көчекләр – бик шаяннар. Гел уйнарга гына торалар.
Г. Көтүче абый тиен балаларын күршеләрнең эт оясына кертеп куя. Үзе күзәтеп тора. Эт тиен балаларына тимиме? Аларны кабып йота күрмәсен! ...
Д. Бераз карап торгач, ана эт тиеннәр янына килә. Аларны төрле яклап карап чыга. Аннары ялап куя. Димәк, Актүш аларны кабул итә. Шулчак көтүче абый да, тынычланып, эшенә китә.
Е. Хәзер авыл урамында, ана эткә ияреп, көчекләр генә түгел, ә тиен балалары да сикергәли. Башта бу күренешкә гаҗәпләнсәләр дә, авыл кешеләре дә күнектеләр. Алар бу гаилә дуслыгына сокланып елмаялар гына.
Текстлар А Ә Б В Г Д Е
Исемнәр 3 нче бүлек
Ответы на задания 18 - 32 запишите в бланке ответов № 1 справа от номера соответствующего задания, начиная с первой клеточки. Каждый символ пишите в отдельной клеточке в соответствии с приведёнными образцами.
Прочитайте текст. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами 18 – 25 так, чтобы они грамматически соответствовали содержанию текста. Заполните пропуски полученными словами. Каждый пропуск соответствует отдельному заданию 18- 25.
18
Бүген шимбә, иртәгә ...................... барырга кирәк түгел. МӘКТӘП

19
Дәресләр беткәч, без ...................... барырга булдык. КИНО
20
.... роботлар турында фильм күрсәтәләр. КИНОТЕАТР
21
Мин үземә һәм …. ике билет сатып алдым. ДУС
22
Без … рәттә алтынчы һәм җиденче урыннарда утырдык. ӨЧ
23
Чыннан да, бу фильм мавыктыргыч иде һәм ………. бик ошады. БЕЗ
24
Фильм ... тә, без роботлар турында озак сөйләштек. БЕТӘРГӘ
25
Мәктәпкә баргач, сыйныфташларыбызга да бу …. карарга киңәш итәчәкбез. ФИЛЬМ
Прочитайте текст. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами 26 – 32 так, чтобы они грамматически и лексически соответствовали содержанию текста. Заполните пропуски полученными словами. Каждый пропуск соответствует отдельному заданию 26-32.
26
Гыйлем Камай ......................... галим булган. ТАЛАНТ

27
Ул яшьтән … калган һәм тугыз яшеннән эшли башлаган. ӘТИ

28
Ләкин егетнең белем алу ……………… зур булган, ул үзлегеннән укырга өйрәнгән. ТЕЛӘ

29
Соңрак Гыйлем Камай укытучылар хәзерләү мәктәбен .... . ТӘМАМ

30
Ул Томск университетының химия … дә укыган. БҮЛ

31
Университетны … тәмамлагач, аны Казанга күчергәннәр. УҢЫШ

32
Гыйлем Камай 1935 нче елдан органик химия кафедрасы белән җитәкчелек итә ......................, ә соңрак Казан университеты ректоры да булып эшләгән. БАШ
По окончании выполнения заданий 18 – 32 не забудьте перенести свои ответы в бланк ответов № 1.
4 нче бүлек
Для ответа на задания 33-38 используйте бланк ответов № 2.
При выполнении заданий 33 - 38 обратите внимание на то, что ваши ответы будут оцениваться только по записям, сделанным на бланке № 2. Записи в черновиках при проверке экспертом не учитываются.
В заданиях 33-37 необходимо написать реплики в соответствии с заданной речевой ситуацией.
Сөйләм ситуациясенә туры килгән репликаларны языгыз.
33
Познакомьте родителей со своим (своей) новым другом (новой подругой).
34
Уточните у прохожего, где находится остановка автобуса.
35
Поинтересуйтесь у сестры, кем она хочет стать.
36
Спросите, у кого есть толковый словарь татарского языка.
37
Пожелайте одноклассникам успехов на экзаменах.
38
Сез татар дустыгыздан хат алдыгыз. Шушы сорауларга җавап биреп, аңа хат языгыз. Язма эшегез 80 сүздән торырга тиеш.
... Каникулда мин шәһәргә туганнарыбызга кунакка бардым. Мин бу шәһәр белән таныштым, төрле урыннарда булдым. Апам мине тәмле ризыклар белән сыйлады.
... Синең кайда кунакта булганың бар? Синең быел җәен кая кунакка барасың килә? Ни өчен?