Открытый урок по изо на тему: Киіз ?йді бейнелеу

ОSт_стік JазаKстан облысы
МаKтарал ауданы, АсыKата кенті
«ЖеSіс» мектеп – гимназия»
коммуналдыK мемелекеттік мекемесі
СадыKбекова Айгерім ДарханKызы
Бейнелеу ™нері п‰нініS мaCалімі



СабаKтыS таKырыбы:
Киіз _йді бейнелеу.

СабаKтыS маKсаты:
а) Білімділік: `лттыK салт - д‰ст_рімізді, ™нерімізді, тілімізді, дінімізді
оKушылардыS бойына сіSіру арKылы олардыS ой –
™рістерін, тіл м‰дениетін, ™зін - ™зі aстау м‰нерін баCалап,
aлттыK KaндылыKтарды насихаттауCа _йрету.

‰) ДамытушылыK: ОKушылардыS есте саKтау ж‰не зейіндік Kабілеттерін
дамыту, п‰нге деген KызыCушылыCын арттыру.

б) Т‰рбиелілік: Ізгілікке, имандылыKKа, KоCамдаCы жат KылыKтардан аулаK
болуCа, адамгершілік пен адалдыK Kасиетіне т‰рбиелеу.

СабаKтыS к™рнекілігі: ДидактикалыK материалдар, киіз _й бейнеленген фотосуреттер, Kарындаш, ™шіргіш, т_рлі т_сті бояулар ж‰не таCы басKа.

СабаKтыS ™ту барысы:
`йымдастыру кезеSі.
^йге берілген тапсырманы тексеру.
ЖаSа таKырыпты т_сіндіру.
Тапсырмаларды орындау.
СабаKты бекіту.
^йге тапсырма.

СабаKтыS барысы:
Киіз _й - KазаK халKыныS шаCын мaражайы. «АK _й», «аK орда», «аK боз _й» деп аталатын KонаK _йлер к™ркем безендірілуі жаCынан ерекше к™з тартады. Киіз _йдіS негізгі KаSKасы: кереге, уыK, шаSыраK, сыKырлауыK с_йегі деп аталады. Киіз _йдіS с_йегі жасалатын «_й аCашты» алты ай немесе бір жыл бaрын дайындайды. Киіз _й KaрылымдыK ерекшелігіне байланысты с_йегі ж‰не жабуы деп б™лінеді. Киіз _йдіS жабуы:туырлыK керегеніS іргесінен уыKтыS орта шеніне дейінгі жерді; _зік кереге басынан шаSыраK шеSберіне дейінгі аралыKты; т_ндік шаSыраKты; киіз есік сыKырлауыKты жауып тaрады. Киіз есіктіS сырты киіз, арасы ши, астары жарCаK теріден жасалады, т_ріп KоюCа ыSCайлы. Киіз _й к™лемініS кеSеюі оныS кереге саныныS ™суіне байланысты. Киіз _йдіS с_йегін бір-бірімен aстастыру, сыртKы ‰бзелдерін бастырып тaру маKсатында бау-Kaрлар Kолданылады. Екі керегеніS саCанаCын кіріктіріп тaратын ™рнекті жіSішке Kaр болады. БасарKан- керегеніS басын сыртынан бастырып, орап тaратын Kыл арKан. Белбау - туырлыKтыS керегеге тыCыз жатуы ж‰не оны жел к™теріп кетпеуі _шін сыртынан бастыра буатын Kыл арKан. Шалма -уыKтарды ыCып кетпеуі _шін шалмалап байлайтын Kaр. Оны уыK шалCыш, иыK бау деп те атайды. Жел-бау - ™рнекті, т™гілме шашаCы бар Kaр, шаSыраKKа _ш жерден байланып, керегеге асылады, киіз _йге с‰ндік сипат береді. ОныS негізгі міндеті - боран, дауыл кезінде шаSыраKты салмамен басып тaру. БасKaр - киіз _йдіS ішін безендіру _шін ‰рі туырлыKтыS кереге басына _йкелмеуі _шін уыK пен керегені байланыстырады.
Бaл ерекше баспана туралы KызыKты да aзаK ‰Sгіме KозCауCа болады. JазаK халKы осы д‰ст_рлі, к™неден келе жатKан баспанаCа деген ыстыK ыKыласын б_гінгі к_нге дейін аялап жеткізе білді. Киіз _й KазаK халKы _шін тек жеSіл де Kолайлы баспана Cана емес, сонымен Kатар ол - халыK мaрасы. Киіз _йдіS Kaрылысы аса к_рделі емес. Негізінен ол кереге, уыK, шаSыраKтан тaрады. БaлардыS б‰рі KайыS, терек сияKты аCаштардан жасалынады. Киіз _й Kaралдарына айналмас бaрын аCаш бaтаKтары aзаK та тиянаKты дайындыKтан ™теді.Киіз _йдіS дайын б™лшектері к™бінесе ™сімдік бояуы - Kынамен боялады. ^йді тіккеннен кейін керегеніS сыртынан ‰сем тоKылCан ши ж_ргізіледі. Содан кейін тaтастай бор ерітіндісімен суарылCан киізбен жабылады. Бaл киізді аCартып, беріктігін арттыру _шін жасалынады. БaCан Kосымша киіз aлттыK наKышты ™ю-™рнектер т_ріндегі жібек немесе маKта матадан ойылCан оюлармен безендіріледі. Одан кейін іші-сыртынан аCаш ж‰не киіз б™ліктер ‰демі басKaр, жел баулармен бекітіп байланады. Киіз _йді Kaру д‰ст_рі де баCзы заманнан бері ™згермей келе жатыр. ^й тігіліп жатKанда отбасына баKыт пен Kуаныш орнасын деген ниетпен ‰рKашан к™Sілді ‰зіл-к_лкі толастамайды. Киіз _йдіS есігі, ‰лбетте, шыCысKа Kарап тігіледі. Себебі аKын жанды KазаK _йге бірінші KонаK - к_нніS с‰улесі т_суі тиіс деп санаCан. ШаSыраK – отбасылыK Kасиетті реликвия. Киіз _йдіS кереге, уыKтарын ‰йелдер Kaрастырса, шаSыраKты к™теру – отаCасыныS немесе рубасыныS міндеті.
ШаSыраK к™терілгеннен кейін оныS шеSберіне ‰ткеншек ілініп, оCан Kыз бен aл баланы отырCызып тербетеді. Бaл бір жаCынан KaрылыстыS беріктігін тексеру болса, екіншіден, ертеден келе жатKан сенім бойынша, балалардыS к_лкісімен жаSа KонысKа байлыK пен баK орнайды. Киіз _йдіS барлыK б™ліктері жарамсыз болып Kалса, олар ауыстырылып, шаSыраK саKталып, ол кенже aлдыS меншігіне KалдырылCан. Келген KонаKтар алдымен кенже aлдыS _йіне т_сіп, содан кейін оныS аCаларыныS _йіне баруы тиіс. Бaл шаSыраKты Kaрметтеу болып табылады. ШаSыраKтыS ортасындаCы к_лдіреуіштіS т™рт aшы ‰лемніS т™рт жаCын к™рсетіп тaрады. Ертедегі к™шпенділер шаSыраK ортасында жaлдыздардыS орналасуына Kарап, бір жайылымнан екінші жайылымCа к™шу уаKытын аныKтап отырCан.
Киіз _йдіS ішкі к™рінісі
Сен киіз _йдіS ішіне кіріп к™рдіS бе? ОныS ішінде ерекше тыныштык пен жайлылыK ‰лемі орнап тaрCандай сезінесіS. Киіз _йдіS іші бірнеше б™ліктерге б™лінеді. Кіре беріске Kарама-Kарсы жаKты т™р деп атайды. Бaл KaрметтіKонаKтарCа арналCан орын, сондыKтан ол с‰ндеп безендіріледі. ^йдіS оS жаCы ер адамдардыS, сол жаCы ‰йелдердіS _лесі болып табылады. Киіз _йдіS ортасы- ошаK орны. ОшаK орны Kасиетті деп саналады, сондыKтан оныS орнын баспай айналып ™ту керек. Киіз _йдіS ішкі керегелері мен едені т_кті ж‰не тыKыр кілемдермен, алаша, т_скиіз, ши, сырмаK ж‰не текеметтермен безендіріледі.
































^йге тапсырма беру: Киіз _йді ж‰не оныS ішкі к™ріністерін бейнеле.