Урок по чеченскому языку для 3 класса Предложени а, дешнийн цхьанакхетарш а. 2-г1а урок

Нохчийнмотт
Тема: «Предложени а, дешнийн цхьанакхетарш а»
1алашо: предложенех лаьцна болу хаамаш т1еч1аг1бар, предложенехь дешнийн цхьанакхетарш довза а, схьакъасто а 1амор.
Билгалбаьхнакхиамаш: бераша карлабохур бу предложенех лаьцна болу хаамаш. Берашна хуур ду дешнийн цхьанакхетарш х1ун ю, уьш предложенина юкъара схьакъасто а 1емар ду берашна. Берашна хуур ду дешнийн цхьанакхетаршкахь дешнаш коьрта, дозуш хуьлий, царна юкъара уьйр хаттарца билгалйоккхий. Берашна 1емар ду предложенин таллам бан. Берашна 1емар ду учебникаца болх бан, оьшург каро, цунах пайдаэца.
Урок д1аяхьар
1.Ц1ера болхталларШардар № , аг1о
-Маса предложению цу текста юкъахь? (Ялх)
-Муха хиирашуна? (Предложенидоккхачуэлпацайолайо, чаккхенгахь т1адам буьллу)
-Схьайийцабакъо.
2. 1алашо йовзийтар. Дешаре шовкъ кхоллар
Берашаурокашна кечам бира. Ахьмаданмесала к1еза ду.
Кечам бира. Урокашнакечам. Месала к1еза. Ахьмадан к1еза.
-Хьалхаратоба- д1аязде дешнийнцхьанакхетар.
-Шолг1а тоба- д1аязъе предложенеш.
-Стенахлаьцнадуьйцур дув ай тахана? Берийн жоьпаш.
3. Керла тема хьехар
а) Предложенехькоьрата а, коьртаза а меженин тидам бар
Шардар № 140, аг1о 70.
-Стенахвоккхаве поэт? (Хуьлушболчухийцамех)
-Х1ун хийцамашбувайнюьртахь? (Маьждиг доьг1на, керла школа .)
-Д1абеша т1аьххьара биъ мог1а. Д1аеша царехберахлаьцнапредложени.Муьлхачудашогойту дар яхилар? (Кхуьу)
- И муьлха меже ю? (Сказуеми)
-Муьлхачухаттарнажоплоцо? (Х1ун хуьлу? кхуьу)
-Кхуьудашна т1ера хаттар х1оттадей карадеподлежащи. (Кхуьумуьлш? бераш)
-Муьлхадешанашдисивайн? (Зазасанна, вайн)
-Зазасаннадешнаийнмуьлхачудешнашцауьйр ю? (Кхуьудашца ю)
-Хаттарло КХУЬУ дашна т1ера д1а. (Кхуьу муха? зазасанна)
-И муьлха меже ю? (КОьртаза)
-Вайндешанмуьлхачудашацауьйр ю? (Бераш)
-Берашдашна т1ера хаттарлоцунна? (берашхьенан? вайн)
-Шишшацхьанасхьала и дешнаш ,шайнуьйрйолчудешнашца.(Вайнбераш, зазасаннакхуьу)
-Уьш х1ун ю? (Дешнийнцхьанакхетарш)
(Ишттатоллуважапредложенеш)
Д1аязбе т1аьххьра биъ мог1а.
4. Сада1аран миноташ
Цаьпцалгаш
Цаьпцалгаш, цаьпцалгаш,
Лелашюшукхийсалуш:
Кхосса-кхосса-кхоссалой,
Бацалахьцкъа д1атарлой,
Жиммабецашкхаллий,
Тийналле ладог1ий,
Меллашашуюьйлало,
Юхахьалакхоссало.
(Бераша цаьпцалгаша дийрриг до.)
5.Керла тема хьехар
а)Предложенеш таллар
Шардар № 143, аг1о 72.
-Хаттаршнажоьпашло
АЬ)Предложенеш х1иттор , уьшталлар.
-Суьлрашгойтухьехархочо.Шайнагучухлацийпредложенеш х1иттае.
Хьуьнхахьолхазаршдека.Хедас к1орнешна х1оъ тосу. Адама книжка йоьшу.
-Д1аеша тредложенинталларнадагалацам.
-Х1ун дан дезадуьххьарапредложенитоллуш? (Д1аеша)
-Д1аеша предложени.Берашайоьшу.
-Шолг1а?(Билгалъяккхаэшранкепехьаларца муха ю предложени)
-Х1ара предложенидийцараню .И ялийнацхьахаамбан, цхьа х1ум дийца. Цуьнанчаккхега т1адам буьллу)
-Кхоалг1а?(Предложенинкоьрта а , коьртаза а меженашкарае)
-Предложенехь ОЛХАЗАРЕХ лаьцна х1ун дуьйцу? (Дека-сказуеми)
-Х1ун боху подлежащих лаьцна? (Дека х1ун ?олхазарш-подлежащи)
-Олхазарш дека –предложенинкоьртамеженаш ю.
-Караекоьртазамеженаш.Декамичахь? (Хьуьнхахь-изапредложенинкоьрта меже ю)
-Доьалг1а х1ун до? (Дешнийнцхьанакхетарштоллу)
-Хьуьнхахь дека-дешнийнцхьанакхетаршду.
6. Рефлекси
Чакхъяккха сан ойла.
Предложениногойтукхочушхилла…..
Предложенешхуьлу ….,….,……
Шеначохьцхьахаамболуш ,цхьа х1ума дийца 1алашо ерг …….предложени.
Цхьа х1ума хаттархьама ,хаархьамаялошерг……предложени.
Хазахетарца ,ваккхийверца , кхайкхамбарца олуш ерг….предложени ю.
Предложенинкоьртамеженаш ю…..,……
Предложенехьхьанах я стенахлаьцнадуьйцугойтушерг …..ю
Подлежащинахлаьцнадуьйцург…..ду.
8. Жам1 дар
-Х1ун 1еми шунакерла?
9.Ц1ахь бан болх балар
Шардар № 142, аг1о 72.