Б?лб?л мен то?ылда? 4сынып ашы? саба?

Сабақтың тақырыбы: Бұлбұл мен тоқылдақСабақтың мақсаты: Оқушыларға мәтіндегі негізгі ойды, идеяны ұғындыру.Білімділігі: Ой қозғау стратегиясын пайдалана отырып оқушыларға сұрақ қою арқылы жан жақты ойлауға үйрету.Дамытушылық: Топпен жұмыс болжау стратегиясын пайдаланып оқушыларды өзіндік жұмыс істеуге, ізденуге үйрету.Тәрбиелелік: Адам бойындағы жақсы қасиеттерге тәрбиелеп, жаман қасиеттреден (қызғаныш, мақтаншақ) аулақ болуға тәрбиелеу.Сабақ түрі: Дамытушылық сабақ.Сабақта қолданылатын әдістер: Ой қозғау, негізгі идеяны суреттеу, сұрақ қою, салыстыру кестесі, көрнекілік стратегиясын пайдалану.Көрнекіліктер: Интерактивті тақта,мазмұнды суреттер, үн таспа кубик, галлерея, зерттеу, шолу стратегиясына арналған көрнекілік,ой толғауға арналған венн диаграммасы ассоциациясына арналған көрнекілік. Видео камера, компьютер, интерактивті тақта.Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі.2. Үй тапсырмасын тексеру.3. Оқушылар білімін бағалау.Негізгі бөлім: Жаңа сабақ.а) Қызығушылық қасиетін ояту.Тақтада сурет ілінеді. Оқушылар топқа бөлініп отырады. Балалар мен сендерге қызықты ойын әкелдім. Мынау ненің суреті?- Ұяның.- Ұяда нелер жатыр?- Жұмыртқалар.- Жұмыртқадан не шығады?- Балапан.Сендердің көмектерің арқылы жұмыртқаны жарып, балапан шығуы керек.- Балапан орнына не шықты?- Әріптер.Ойын жалғасып сабақтың тақырыбы ашылды. Жұмыртқадан «бұлбұл мен тоқылдақ» сөзі шығады. Оқушының қиялдау қабілетін дамыту. Интерактивті тақтадан құс бейнесін көресің, көргенде сол құс туралы не білесің соны алдарыңдағы қағазға жазыңдар.Сұлу, орман дәрігері, сүйкімді, бұлбүл – әнші. Тоқылдақ - тұмсығы қатты, ұя жасайды. Әдемі ұнамды орман елшісі. Далада мекендейді.Қарға –сүйкімді, түсі -қара.Мына әріптерді өз орнына дұрыс қойып, үш құстың атын тап, орыс, ағылшын тілінде аударып бер.Әр санның артында орман, дала, үй , су, тау құстарына байланысты суреттер бар. Суретке қарап құстарды атау. Әр топқа бір-бір компьютер берілген. Тақтада тапсырма. Қай санды басса сол санның астындағы тапсырманы орындайды. «Кубик» ойыны. Әр топтан бір оқушы кубик лақтырсын. Сол тапсырмаға жауап береді. Жауапты дұрыс орындаса сыйлық беріледі. 1,2,3 топ қатысады. Құс жайлы ән білесің бе? Қандай құсты ұнатасың? Үш құстың үнін салып берші. Суретпен жұмыс. Әр суретке тапсырма бар. Соны жазады.1-топ «Бұлбұл – әнші құс».2-топ «Тоқылдақ орман елшісі».3 топ «Құстар біздің досымыз».Осы тақырыпқа байланысты шығарма жазыңдар.Сергіту сәті «Бізде» ойыны.Суретпен жұмыс. Сабақтың соңы осы ойын арқылы қорытындалады. Екі бос ағаш жапырақсыз, ұсқынсыз.Балалар бқлбұл мен тоқылдақтың ұнамды қасиеттрін көбірек атасы ағашқа жапырақтар толады. 1,2,3 топтарда жұмыс жасайды.Блұблұ- бұлбұл, қадылқот-тоқылдақ ағрақ-қарға, бұлбұл-соловей, тоқылдақ –дятел, қарға –ворона.-Сендер қандай ақынның атындағы ауылда тұрасыңдар?- Әбділда Тәжібаев атындағы ауылда.- тағы қандай ақындарды білесіңдер?- Абай Құнанбаев, Жамбыл Жабаев, Шәкәрім Құдайбердіұлы.Олай болса бүгінгі сабақта Шона Смаханұлымен танысамыз. Белгілі сықақшы, ақын, қайраткер азамат.Кітаппен жұмыс. «Бұлбұл мен тоқылдақ» мысалын оқимыз. Бір оқушы оқысын. Қандай кейіпкелер бар? Бұлбұл, тоқылдақ, автор. Рольге бөліп оқыту. Әр топтан бір- бір оқушы шығады, оқиды. Салыстыру әдісімен екі құстың дыбысын ажыратады. Интерактивті тақтадан құстар дыбысы естіледі. Дыбысына қарай ажыратады. Қай құстың дыбысы екенін ажыратып, жағымды құстың үнін табады.«Табиғатсыз адамның күні жоқ, оны жеткізуге табиғаттың тілі жоқ», «Табиғатсыз дүние бос».Үйге: «Бұлбұл мен тоқылдақ» суретін салып, оқисыңдар.Бағалау: Әр топты бағалаймын.«Бақытты бол», өркенің өссін», «көп жаса».
HYPERLINK "https://www.google.kz/imgres?imgurl=&imgrefurl=http://balhashlib.creatida.kz/kaz/inetres_9_2_21/&h=0&w=0&tbnid=JFUM4VpnbgMd0M&zoom=1&tbnh=124&tbnw=158&docid=eVBGfs2lBkX1zM&tbm=isch"

HYPERLINK "https://www.google.kz/imgres?imgurl&imgrefurl=http%3A%2F%2Fwww.voxpopuli.kz%2Fkz%2Fpost%2Fview%2Fid%2F598&h=0&w=0&tbnid=PK6yuWQbh0xsQM&zoom=1&tbnh=185&tbnw=272&docid=AHJeJYtaa0a_SM&tbm=isch&ei=MDtfU6f7LaWS4ASb-ICAAQ&ved=0CAUQsCUoAQ"

HYPERLINK "https://www.google.kz/imgres?imgurl=&imgrefurl=http://www.oksh.kz/arhive/Muragat/2012/46-47/atameken.htm&h=0&w=0&tbnid=FfcQc6Vv_MJdKM&zoom=1&tbnh=205&tbnw=246&docid=hcnTGjbae_Aa-M&tbm=isch"
www.oksh.kz

HYPERLINK "https://www.google.kz/imgres?imgurl=&imgrefurl=http://thenews.kz/2011/04/04/779614.html&h=0&w=0&tbnid=Jo9M1RYUU84ugM&zoom=1&tbnh=225&tbnw=225&docid=XVVxlaGDtwE7QM&tbm=isch"
thenews.kz

HYPERLINK "https://www.google.kz/imgres?imgurl=&imgrefurl=http://www.voxpopuli.kz/kz/post/view/id/598&h=0&w=0&tbnid=B7Ppvc-P3tj-WM&zoom=1&tbnh=185&tbnw=273&docid=AHJeJYtaa0a_SM&tbm=isch"
www.voxpopuli.kz


Бұлбұлдар[өңдеу]
Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Мұнда ауысу: HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D2%B1%D0%BB%D0%B1%D2%B1%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80" \l "mw-navigation" шарлау, іздеу
Бұлбұлдар
Еркек алабұлбұл (Luscinia svecica)
Ғылыми топтастыруыДүниесі: ЖануарларЖамағаты: ХордалыларТабы: ҚұстарСабы: ТорғайтәрізділерКіші сабы: PasseriЫқшам сабы: PasseridaҰлы тұқымдасы: MuscicapoideaТұқымдасы: MuscicapidaeКіші тұқымдасы: SaxicolinaeТегі: LusciniaT. Forster, 1817СинонимдеріCalliope Gould, 1836Cyanosylvia Brehm, 1828
Бұлбұлдар (лат. Luscinia) — HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D2%93%D0%B0%D0%B9%D1%82%D3%99%D1%80%D1%96%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%BB%D0%B5%D1%80" \o "Торғайтәрізділер" торғайтәрізділер отрядының сайрауықтар тұқымдасына жататын әнші HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D2%B1%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80" \o "Құстар" құстар. HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" \o "Қазақстан" Қазақстанда екі түрі – HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9A%D3%99%D0%B4%D1%96%D0%BC%D0%B3%D1%96_%D0%B1%D2%B1%D0%BB%D0%B1%D2%B1%D0%BB&action=edit&redlink=1" \o "Кәдімгі бұлбұл (мұндай бет жоқ)" кәдімгі, немесе шығыс, бұлбұлы және оңтүстік, не зортұмсықты, бұлбұл кездеседі. Оңтүстік бұлбұлы HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%8B%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F" \o "Сырдария" Сырдария, Шу, Іле, Қаратал өзендерінің бойындағы тоғайларды, үлкен бау-бақшаларды, қалың бұталы өсімдіктерге бай саябақтарды мекендейді. Кәдімгі бұлбұл HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D2%9B" \o "Жайық" Жайық пен HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D1%80%D1%82%D1%96%D1%81" \o "Ертіс" Ертіс өзендерінің бойында, HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D3%A9%D0%BA%D1%88%D0%B5%D1%82%D0%B0%D1%83" \o "Көкшетау" Көкшетау өңіріндегі қыраттарда ұялайды. Дене тұрқы 160 – 190 мм, қанатының ұзындығы 90 мм-дей, салмағы 17 – 26 г. Арқасы қара-сұр, қоңыр-сұр, бауыры ақшыл болады. Бұлбұл – жыл құсы. Сәуірдің аяғы мен мамырдың басында ұялауға ұшып келеді. Ұяларын жерге, шөп арасына немесе ағаштардың төменгі бұтақтарына салады. HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D1%80" \o "Мамыр" Мамыр – маусымда ұяларына үш не бес қоңыр түсті HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D2%B1%D0%BC%D1%8B%D1%80%D1%82%D2%9B%D0%B0" \o "Жұмыртқа" жұмыртқа салып, оны мекиені он үш – он төрт күндей басып, балапандарын өрбітеді, жұптасып қоректендіреді. Бұлбұл HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D3%99%D0%BD%D0%B4%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80" \o "Жәндіктер" жәндіктермен, өрмекшілермен, тұт ағашының жидегімен және өсімдік тұқымдарымен қоректенеді. Тамыздың аяғы, қыркүйектің басында HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%84%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0" \o "Африка" Африканың тропиктік аудандарына қыстауға ұшып кетеді. Бұлбұл әр түрлі HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D3%99%D0%BD%D0%B4%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80" \o "Жәндіктер" жәндіктермен қоректеніп, HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D1%88%D0%B0%D1%80%D1%83%D0%B0%D1%88%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1%8B" \o "Орман шаруашылығы" орман шаруашылығына көп пайда келтіреді. Әнші құстар ретінде эстетикалық маңызы да бар. HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D2%B1%D0%BB%D0%B1%D2%B1%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80" \l "cite_note-source1-1" [1][2]Пайдаланған әдебиет[ HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%91%D2%B1%D0%BB%D0%B1%D2%B1%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80&action=edit&section=1" \o "Бөлімді өңдеу: Пайдаланған әдебиет" өңдеу]
Тоқылдақ
Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Мұнда ауысу: HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D2%9B" \l "mw-navigation" шарлау, іздеу
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет.
Мақаланы безендіру нұсқаулығына сәйкес көркемдеңіз.

Бұлар ұяларын ағаштарға салады. Ағаштардың дәндерімен, жемістерімен немесе ағаш қабығындағы насекомдармен қоректенеді. Тоқылдақ тәрізділер қорегін мықты, мүйізденген тұмсығынын, жәрдемімен алады, оның формасы түрліше болады. Олар ағаш бойларымен тез козғалады. Тырнақтары иілген. Арқа омыртқалары бір-біріне бірікпегендіктен денесі өте қозғалымды. Тоқылдақтар негізінен тропикада көп тараған. Балапандары көп уақытқа дейін ұяларында болады. Тоқылдақтар (Рісedае) — тұмсығы қашау сияқты, ағашқа өрмелегіш құстар. Табандары қысқа, тырнақтары ішіне қарай иіліп, ал сыртқы саусағы арт жағына қарай қайырылып тұрады. Бағыттаушы қауырсындарының сабақтары қатты және үшкір келеді. Тоқылдақтар ағаш бойымен өрмелеп қозғалғанда, қатты құйрық қанаттары денесіне тіреу болады. Қашау сияқты тұмсығының жәрдемімен олар ағаштардың қабықтарын сындырып, онын, арасындағы насекомдармен және олардың личинкаларымен қоректенеді. Олардың тілі ұзын да, ұшында түктері болады. Тоқылдақтар насекомдардан басқа қарағайдың тұқымдарымен де қоректенеді. Қоректерін іздеу кезінде жасаған қуыстарға ұяларын сала-ды. Ұясында 3—5 жұмыртқа болады. Жұмыртқасын атасы да, анасы да басады. Балапандары жұмыртқадан шыққанда әлсіз келеді. Біздің фауналарда тоқылдақтардың оннан аса түрі белгілі. Олардың негізгілері: қара тоқылдақ (Dгуосорus mаrtіus), үлкен ала тоқылдақ (Dепdгосорus mаjог), кіші ала тоқылдақ (D. mіпог), жасыл тоқылдақ (Рісus vігіdis), үш саусақты тоқылдак, (Рісоіdеs tгіdасtуlus) т. б. Орман шаруашылығында тоқылдақтардың пайдасы үлкен. Олар күн сайын бірнеше жүз зиянды насекомдарды қырады. Тоқылдақтар әсіресе жаз айларында пайдалы, өйткені, олар бұл кезде насекомдармен қоректенеді. Қыста тоқылдақтар көпшілігінде кылқанды ағаштардың дәндерімен қоректенеді. Үзіп алған жаңғақтарын өздері шоқып жасаған ағаш қуыстарына бекітіп қойып, оны қаты тұмсығымен жарып, ішінен дәнін алып жейді. Пайдаланылып болған бүршік қабығын жерге түсіреді. Тоқылдақтардың жаңғақтарды апарып бекітіп қойып, ішінен дәнін алып жейтін жерін “дүкен” деп атайды. Мұндай “дүкендердің” астында қарағайдын, бірнеше мыңдаған тұқымы алынған бүрлері үйіліп қалады. Тоқылдақтардың келтіретін аздаған осындай зияндарынан, олардың пайдасы аздаған көп. Сондықтан да халык “тоқылдақ — тоғай дәрігері” деп атайды.
<img src="//kk.wikipedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" title="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;" />
«http://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Тоқылдақ&oldid=2040364» бетінен алынған
Санат:
ҚұстарДельфиндер жайлы қызықты деректер
Назарларыңызға ең әдемі, ең ақылды балық - дельфиндер жайлы қызықты деректер ұсынамыз. 
Дельфиндер жалғыз өмір сүрмейді. 
Жалпы әлемде теңіз дельфиндерінің 32 түрі және 4 өзен дельфиндері бар.
Ежелгі Грецияда дельфин өлтіргендер ауыр жазаға тартылатын болған. Гректер оларды "әулие балық" деп атайтын болған. 
Плиний, Геродот, Аристотель, Элиан секілді атақты философтар дельфиндердің аяушылығын, достығын және адамгершілігін сипаттаған. 
Түрлі дельфиндердің суреттері теңізден қашық орналасқан Иорданияның Петра қаласында да кездеседі.
Дельфиндер тістерін тек құрбанын ұстап қалу үшін пайдаланады, алайда қорегін шайнауға қолданбайды. Себебі оларда жақ бұлшық еттері жоқ.
Кейбір дельфиндер алпыс сөзді ажырата алады. Мұндай мөлшерді сөзден 2000-ға жуық сөйлем құрауға болады. 
Дельфиннің өкпесіндегі бір шай қасық су оны оп-оңай батырып жібереді.
Деьфин шығарған ауа жылдамдығы сағатына 160 километрден асады. 
Дельфиндер адам сияқты қорегінің дәмін ажырата алады. 
Дельфиндер сонымен қатар Жер шарының магнит өрісін жол ретінде қолдана алады. Сондыққтан кейбір ғалымдар дельфин меендеген жағалаулардың магниттік өрісі жоғары болу мүмкіндігін айтады. 
Кейде дельфиндер өздерінің тұмсықтарымен акулаларды да өлтіре алады.
Ғалымдардың пайымдауынша, дельфин даусын дұшпанын қорқыту үшін пайдаланады.   
Дельфин[өңдеу]
Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Мұнда ауысу: шарлау, іздеу


Дельфин
‎
Дельфин[1] – сүтқоректілер класының кит тәрізділер отрядына жататын тісті киттер тобының бір тұқымдасы. Дельфиндер тропиктік және қоңыржай белдеулердің теңіздерінде таралған. Кейбір түрі полюстік белдеу теңіздерінде де кездеседі. Көбіне топ құрып тіршілік етеді. Дельфиндердің жиырма туысының елудей түрі бар. Бұлардың дене пішіні жұмыр, ұзындығы бір – он метр. Көпшілік түрлерінің басы жұмыр және тұмсығы алға қарай шығыңқы келеді. Кей түрлерінің арқасында орақ тәрізді арқа қанаты бар. Жалпақ құйрық қанаты денесімен горизонталь бағытта орналасқан. Алдыңғы аяғының сүйектері қысқарып, саусақ сүйектері тұтасып ескекке айналған. Артқы аяғы мүлдем жойылған. Дельфиндер ескек аяқтарымен суда өте жеңіл әрі жылдам (сағатына елу километрге дейін) жүзеді. Жалғыз танау тесігі төбесінен ашылады, сол арқылы дельфиндер оқтын-оқтын су бетіне көтеріліп, ауамен тыныс алады. Етті еріндері жақсы жетілген. Тістері көп. Терісінде түктері болмайды, терісі өте серпімді келеді. Тері астындағы май қабаты жақсы дамыған. Дельфиннің қанының құрамында гемоглобиннің, бұлшық еттеріндегі ерекше ақуызды зат – миоглобиннің көп болуы денесіндегі газ алмасуға қолайлы жағдай жасап, су астында ұзақ уақыт тыныс алмай тіршілік етуіне септігін тигізеді. Олардың жүйке жүйесі өте жақсы дамыған. Миы үлкен, алдыңғы ми сыңарларының сырты көптеген сайшалар мен иірімдерге бөлінген. Дельфиндерде әр түрлі дыбыс толқындарын шығаратын және қабылдайтын өте күрделі есту жүйесі (эхолокация) жақсы дамыған. Олар өздерінен өте нәзік ультрадыбыс толқындарын шығарып, оның кері қайтқан жаңғырығын қабылдай алады. Сол арқылы қорегін ұстайды, өз үйірін табады, судағы әр түрлі кедергілерді алдын ала сезеді. Дельфиндер екі жылда бір-ақ рет ұрпақ береді. Ірі түрлері елу, ұсақтары отыз жылға жуық тіршілік етеді. Қолға тез үйренеді, адам үйреткен жаттығуларды шебер қайталайды. Дельфин туралы жазылған аңыздар, деректер (адамды судан құтқарған, кемелермен қатар жүзіп серуендеген, т.б.) көп. Ертедегі грек, италия теңгелерінде дельфиннің бейнесі соғылған. Аспандағы жұлдыздардың бірі дельфин аталады. Мұның бәрі дельфин мен адам арасындағы жақын қарым-қатынасты аңғартады. Өзен дельфиндері – жеке бір тұқымдас, оның бес – алты түрі бар. Олар Амазона, Ориноко, Ганг өзендері мен Қытайдағы Дунтинху көлінде кездеседі. Қазір дельфиндерді мұхитариумдарда, дельфинариумдарда қолдан өсіріп, түрлі ғылыми-зерттеу жұмыстары жүргізілуде. Дельфиннің кейбір түрінің Жапонияда, АҚШ-та, Соломон аралында кәсіптік маңызы бар. Олардың табиғатта санының азаюына байланысты 1966 жылдан аулауға тыйым салынған. Мысалы, Калифорния теңіз доңызы деген түрі Халықаралық табиғат қорғау одағының «Қызыл кітабына» енгізілген.
Пайдаланған әдебиет[өңдеу]