Саба? жоспар Себеп-салдар салалас (8 сынып)
ШJО ТарбаCатай ауданы
Jaмк™л ауылы
Сасан би атындаCы орта мектебініS
JазаK тілі мен ‰дебиет п‰нініS мaCалімі
АхметKалиева СамиCа
Сыныбы: 8а
П‰ні: JазаK тілі
СабаK таKырыбы: Себеп-салдар салалас.
СабаK маKсаты: а) білімділік- Себеп-салдар салалас Kaрмалас с™йлем туралы т_сінік беру. Себеп-салдар салаластыS жасалу жолдарын т_сіндіру арKылы ™зге салаластардан ажырата білуге _йрету;
Т‰рбиелік: ОтаншылдыKKа,елін с_юге т‰рбиелеу, тілін Kaрметтеуге Kалыптастыру;
ДамытушылыCы - Т_рлі тапсырмаларды орындау негізінде оKушылыK ойлау Kабілетін дамыту, шыCармашылыCын дамыту.
СабаKтыS т_рі: жаSа сабаK
€дісі: сaраK-жауап, т_сіндіру,топтыK
Типі: білік пен даCдыны Kалыптастыру
JолданылCан технология: АКТ
П‰наралыK байланыс: ‰дебиет,™мір,орыс тілі, аCылшын
К™рнекіліктері: Слайдтар (кестелер), таратпа материалдар
СабаKтыS барысы: І. `йымдастыру ОKушыларды т_гендеп, сабаKKа назар аудару
ІІ. ^й тапсырмасын пысыKтау
І. сaраKтар арKылы, ережелерді Kайталап алу:
1. Jандай с™йлем Kaрмалас с™йлем деп аталады?
2. Jандай с™йлем салалас Kaрмалас деп аталады?
3. СалаластыS неше т_рі бар?
4. Jандай с™йлем ыSCайлас салалас с™йлем деп аталады? Олар Kалай жасалады?
ІІ. Осы Kaрмалас с™йлем туралы білімдерін Kорытындылау _шін тест тапсырмасын беру;
ІІІ. Jaрмалас с™йлемдер орыс тілінде де, аCылшын тілінде де Kолданылады екен
1. ЖаKсыз с™йлем баяндауышыныS жасалу жолын к™рсетіSіз
(Бірнеше оKушыдан сaрап, екі тілде таKтаCа с™йлемдерін жаздыру)
ІІІ. ЖаSа сабаK
Б_гінгі сабаKтыS таKырыбы: Себеп-салдар салалас
Сен нені білуіS керек?
-Себеп-салдар салалас салаластыS Kандай т_рі екендігін?
-JaрамындаCы жай с™йлемдері Kалай байланысады?
-ЖалCаулыKты салаластыS жалCаулыKтары Kандай?
-ЖазCанда, Kандай тыныс белгілер Kойылады?
1-кесте
Т_рлері
Мысалдар
ЖалCаулыKтар
жалCаулыKты
МеніS кім екенімді
ЖaмабайCа айтып берді
, сондыKтан
ол менен кымсынбай с™йлейді
(С.МaKанов)
СондыKтан, ™йткені, сол себепті, себебі неге десеSіз
ЖалCаулыKсыз
ОларCа раKмет айту керек
:
aмытKанымызды еске салды (B. М_сірепов)
JaрамындаCы жай с™йлемдердіS алдыSCысы соSCысыныS немесе соSCысы алдыSCысыныS себебін білдіретін салалас KaрмаластыS т_рін себеп-салдар дейміз.
Бірінші Kaрмаласта алCашKы с™йлем соSCы с™йлемніS себебін білдіріп тaрса, екінші Kaрмаласта соSCы с™йлем алдыSCы с™йлемніS себебін білдіріп тaр.
Себеп-салдар салаластаCы жай с™йлемдер жалCаулыKсыз іргелес тaрып та, жалCаулыK шылаулар арKылы да байланысады. СондыKтан екі т_рі болады жалCаулыKты, жалCаулыKсыз
жалCаулыKтар мыналар: сондыKтан, ™йткені,сол себепті,себебі, неге десеSіз
Себеп-салдар салаластаCы жай с™йлемдердіS орындарын ауыстырып айта беруге болады.
ЖалCаулыKсыз себеп-салдар салаласта жай с™йлемдердіS Kайсысы бaрын тaрCанын тыныс белгілері арKылы айырамыз. Егер себеп м‰нд‰ с™йлем салдар м‰ндіден бaрын тaрса арасына _тір Kойылады.
Керісінше, салдар м‰нді с™йлем салдар м‰ндіден бaрын айтылса, арасына Kос н_кте Kойылады.
2-кесте
Орын т‰ртібі,тыныс белгілері
1. себеп м‰нді, салдар м‰нді
2.салдар м‰нді, себеп м‰нді
жалCаулыKсыз
жалCаулыKсыз
1.себеп м‰нді,салдар м‰нді
2.салдар м‰нді, себеп м‰нді
сондыKтан, сол себепті
™йткені, себебі,неге десеSіз
ЖалCаулыKты себеп-салдар салаласта жай с™йлемніS Kайсысы бaрын тaрCанын шылауларына Kарай білеміз. Егер сондыKтан, сол себепті деген жалCаулыKтар тaрса, себеп м‰нді жай с™йлем бaрын орналасып, салдар м‰ндісі соS орналасKан болады. Себебі, ™йткені, неге десеSіз деген шылаулар тaрса, салдар м‰нді жай с™йлемі орналасып, себеп м‰ндісі соS орналасKан болады.
І^. ЖаSа сабаKты бекіту жaмыстары
1. ОKулыKпен жaмыс
102-жаттыCу. К™шіріп жазу, талдау жасау
1-топ-1-2 с™йлем
2-топ-3-4 с™йлем
3-топ-5-6 с™йлем
2. "Тез с™йлем Kaра!"
1-тапсырма:
1-топ:_________,себебі____________.
2-топ: :_________,™йткені____________.
3-топ: :_________,неге десеSіз____________.
2-тапсырма:
1-топ: МaраттыS балалыK шаCы елде болып жатKан _лкен ™згерістермен тaтас ™тті, сондыKтан____________________.
2-топ: КемеSгер К™шбасшымызбен келешекке ныK Kадам келеміз, себебі____________________.
3-топ: Т‰уелсіздіктіS туы желбіреді, ™йткені____________________.
3-тапсырма: Жай с™йлемдерден салалас Kaрмалас с™йлем KaраSдар
"Білімді, еSбекKор,бастамашыл,белсенді болуCа Kазірден бастап даCдыланыSдар. Жaмыс пен сaраныс бар ™Sірге батыл барыSдар. ШеберліктіS шыSына жете білсеSдер мамандыKтыS б‰рі жаKсы. Жастары білімді елдіS ертеSі жарыK"
Н.€.Назарбаев KазаKстан халKына биылCы Жолдауы
Сонымен, себеп-салдар салаластыS ™зіне т‰н Kандай белгілері болатынын білдік.
топтастыру арKылы білімдерін жинаKтау;
Себеп салдар салаластыS
негізгі белгілері
^йге тапсырма: ТаKырыпты оKу, ‰деби шыCармалардан мысалдар теру
БаCалау.
15