?аза? тілі. Та?ырыбы: Дауыссыз дыбыстар тіркесіне ая?тал?ан кірме с?зді? жазылуы (5 сынып)
26.02.2016ж Қазақ тілі 5«в,г»сыныбы
Сабақ тақырыбы: Дауыссыз дыбыстар тіркесіне аяқталған кірме сөздердің жазылу
Жалпы мақсат: Дауыссыз дыбыстар тіркесіне аяқталған кірме сөздердің жазылуы туралы түсіндіру.
Сілтеме: «Шың» кітабы
5-сыныпқа арналған Қазақ тілі оқулығы
Мұғалімдерге арналған нұсқаулық
Күтілетін нәтижелер: 1. Дауыссыз дыбыстар тіркесіне аяқталған кірме сөздердің жазылуы туралы түсінік ала отырып,жаттығу жұмыстары арқылы тақырыпты меңгереді.
Оқыту әдістері: 1. Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер (жұптық,топтық,жеке жұмыс,диалог) 2. СТО
3.Оқу үшін бағалау және оқуды бағалау(критерийлер бойынша бағалау)
Тапсырмалар: Миға шабуыл,жаттығу жұмыстары,сұрақ-жауаптар, «Кім жылдам?» ойыны
Сабақ бойынша мұғалім мен оқушының іс-әрекеті:
Тапсырма Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті
І. Оқушыларға психологиялық ахуал туғызу (3 мин) 1.»Жүректен жүрекке» тренингі 2.Топқа бөлу. 1.Белсенділік таныту.
2. Шағын топтарға бірігу.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау (7 мин) 277-жаттығу.
Дауыссыз дыбыстар туралы сұрақ-жауап Өз жұмыстарын қорғайды.
Сұраққа жауап береді.
ІІІ.Қызығушылықты ояту
ІV Мағынаны тану.
Жаңа тақырып (20 мин) «Цирк,киоск,танк» сөзіне қосымша жалғау.
Дауыссыз дыбыстар тіркесіне аяқталған кірме сөздердің жазылу Қазақ тіліне басқа тілден енген сөздердің жазылуы белгілі бір емле заңдылықтарына бағынады. 1.рк, рг ,ск, кт, кс, нк, нт, лк, нкт дауыссыз дыбыстар тіркесіне аяқталған сөздерге қазақ тілінің қосымшалары жіңішке жалғанады: циркке, киоскіден, фактіге, танкілер, полкке, пунктті, цементке, Фениксті 2.нд ,нз, нк, нг, мп, мб, мт, кт, ск, вт,фт,пт дыбыстар тіркесінеаяқталған кірме сөздердіңқазақ тілінің қосымшалары ы, і дәнекер дыбыстары (әріптері)арқылы жалғанады: пудинг+і+ге, бумеранг+і+нің, субъект+імен 3. сс, лл, тт, пп, мм, ст, кст, сть, зд, кк дыбыстар тіркесіне аяқталған басқа тілден енген сөздерге қосымша жалғанғанда,соңғы дауыссыз дыбысы түсіріліп жазылады: кросс-кросы, грамм-грамдап, повесть-повестке, съезд-съезі, тест-тес+ке,тес+тер. 4. кль,бль секілді дауыссыз дыбыстар мен жіңішкелік белгі тіркесіне аяқталған сөздерге және жіңішкелік белгісіне аяқталған бір буынды сөздерге (ось,тюль) қазақ тілі қосымшалары әрдайым жіңішке жалғанады.Егер қосымша дауыссыз дыбыстан басталса,жіңішкелік белгісі сақталады,ал қосымша дауысты дыбыстан басталса,жіңішкелік белгі түсіріліп жазылады: бинокль-бинокль+дің, бинокл+і; ансамбль- ансамбль+де, ансамбл+ін; 5.соңы ий қосарлы дауыссыз дыбысқа аяқталатын кірме сөздерге қазақ тілі қосымшалары әрдайым жіңішке жалғанады және қосымша дауыстыдан немесе дауыссыз дыбыстан басталса да, олар түбір қалпын сақтайды: критерий-лер; критерий+і; Маяковский+мен, Маяковский+ін; 6. см,мм,км,кг,га сияқты қысқарған белгілерге жалғанатын қосымшалар дефис арқылы жазылып,сөздердің соңғы буынының жуан –жіңішкелігіне қарай жалғанады: 20 см-ге,15 км-ден,100 га-дан, 40 кг-ға. Тапсырманы қызығушылықпен орындайды
Оқушылар мысалдар арқылы,тақырыпты оқулықтан оқып, меңгергендерін пысықтап,қорғайды.
Тапсырмалар І.Оқулықпен жұмыс.
278– жаттығу. Мәтіндегі кірме сөздерді тауып жазу.Оларға жалғанған қосымшалардың жалғану жолдарын түсіндіру.
283- жаттығу Тәжірибе сөзінің құрамындағы әріптерден мағыналы қанша сөз жасауға болады? Мысалы: тәж, жибер,би... Дәптермен жұмыс. Жаттығуды жазады.Топтық жұмыс
V.Ой толғаныс. (5 мин) «Кім жылдам?»ойыны
1.Сыныптағы аты үнді дыбыстан басталатын балалардың есімін жазу.
2. Дауыссыз дыбыстан басталатын ертегі кейіпкерлерінің атын жазу
3.Қатаң дыбыстардан басталатын қазақтың ұлттық киімдерін,ұлттық музыка аспаптарының атауын жазу Жұптық жұмыс.
VІ. Үй тапсырмасын беру (2 мин) 1. Дауыссыз дыбыстарды қайталау2. 280- жаттығу.
3) Ереже жаттау. Үй тапсырмасын түртіп алады.
VIІ. Бағалау (5 мин) Критерийлер бойынша оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Қорытынды баға шығару
VIIІ. Инсерт стратегиясы
(3 мин ) «Білемін»,«Білгім келеді», «Үйрендім» Ауызша айту
Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі
Наурызбаева Маусым Алтынбековна
Қысқа мерзімді сабақ жоспары