Жануарлар жемін ?алай аулайды. Д?ниетану

Сабақтың тақырыбы Өзендер мен көлдер. Адам тіршілігі үшін судың маңызы және оны қорғау.
Сабақтың мақсаты: Қазақстанда кездесетін өзен- көлдердің аттарымен танысып, олардың адам тіршілігі үшін пайдасын анықтау. СТО
Күтілетін нәтижелер Қазақстандағы ірі өзен мен көлдердің аттарын қай жерде орналасқанын біледі. Жер бетіндегі өзен- көл суларын адамзат тіршілігі үшін қалай пайдаланатынын түсінеді. Қазіргі кездегі табиғи апаттардың себебін түсінеді, өз пікірлерін айтуға үйренеді.
Қажетті ресурстар: Маркер, флепчарт, стикер, А4 қағаздары
Сабақ барысы:
Уақытты жоспарлау Жоспар бойынша тапсырмалар
Ұйыдастырушылық кезең (1 мин) Өзен- көлдердің аты бойынша топқа бөлінеді.
1- топ Каспий теңізі
2- топ Байкал көлі
3- топ- Арал теңізі
Жылт- жылт еткен, Жырадан өткен
Жырадан өткен (су)
Жер астынан тесіп шығады.
Бұралаңдап, серуен де құрады
(бұлақ)
Басталып мұздықтан жол тартар
Жарыққа айналып буырқанып,
Сағадан бір шығар (өзен)
Балалар не себепті су, бұлақ, өзен туралы жұмбақ жасырды деп ойлайсындар?
Ия балалар бүгін біз өзендер мен көлдер туралы оқып білетін боламыз.
Таулардан өзен ағар сарқыраған
Айнайдай сәуле беріп жарқыраған
Жел соқса ыстық соқса бір қалыпта
Аралап тау мен тасты арқыраған
Өксіген оттай жанып жануарлар
Өзеннен рахат тауып басылады деп жырлағандай өзен көлдерді сендер картадан көріп отырсындар ма?
Өзен көлдерді қалай білдіңдер?
Жеріміздің қаншама бөлігін су алып жатыр деп ойлайсындар?
3/1 бөлігін
Балалар қараңдаршы Қазақстан территориясында көлемі әр түрлі 40 тан астам өзендер бар екен Енді ол қандай өзендер деп ойлайсындар?
Ертіс, Есіл, жайық Тобыл Сырдария Іле Нұра
Енді осы көлдер немен толығады деп ойлайсындар?
Өзендер көлге құйылады.
Енди осы өзен көлдердің қайсысы қай жақта орнласқан?
Шығыста Зайсан, Марқакөл, Ертіс
Батыста Каспий Арал Жайық
Оңтүстікте Алакөл, Балқаш, Сырдария Ілеъ
Солтүстікте Нұра Есіл
Ойқозғау стратегиясы (3 мин) Осы өзен көлдер туралы не білесіңдер? Оқушылаор білетінін айтып шығады. Картадан табады.
1 топ
Арайлы таң нұрын шашты күлімдеп,
Шымылдығы ну қамыста дірілдеген
Үнсіз Зайсан Алып кептер сияқты, Қанаттарын Бауырына алған гуілдеп
2 топ
Толқындар түсін бояп қара көкпен
Толқысып, ақтық демін алады өктем
Балығын ілем дей ме Бұқтырманың Шүйіліп қыран бүркіт қарап өткен
3- топ
Көңілің суын ішсең ашылады
Денеңде бар дертіңді қашырады
Өксіген оттай жанып жануарлар
Өзеннен рахат тауып басылады.
Олай болса адамға өзен көлдің керегі бар ма?
Ия, себебі сусыз адамдар өмір сүре алмайды?
Тіпті жан- жануарлар, өсімдіктер олар осы өзендер арқылы тіршілік етеді?
Өзендердің тағы қандай пайдасы бар деп ойлайсыңдар?
Балықтар ауланады? Егістіктер суғарады? Тоқ көзін алуға болады.
Ендеше балалар оқулығымызды ашып, мәтінмен жұмыс орындайық.
Жеке жұмыс (5 мин) «V» - қанат егер оқып отырған ақпарат маған таныс болса,
«-» - алу егер оқып отырған ақпарат таныс болмаса,
«+»- қосу егер алынған ақпарат жаңа, бұрын естілмеген болса,
«?» - сұрақ белгісі егер бұл ақпарат таңғалдырса немесе осы тақырып бойынша тереңірек білгісі келсе
Дұрыс айтасындар балалар енді осы тұщщы судың бір көзі – өзен. Судың қажеттілігі сондай тіпті қалалар өзендердің жанына жақын салынады екен. Себебі тұщы су өте қажет екен. Өзендерде ірі стансалар салынып, су күшінен электр қуаты өндіріледі. Қазақстанда үлкенді- кішілі өзендер өте көп Мысалы: Жайық, Ертіс, Есіл, Тобыл.
Көлдердің үлкені- Каспий теңізі, Арал теңізі
Ең тереңі- Байкал көлі
Осы құндылықтарымызды жоғалтуға бола ма?
-Жоқ.
Жұптық жұмыс
(5 мин) Өзен мен көлдің қандай айырмашылығы мен ұқсатығы бар? Ақылдасып жазасыңдар Венне диаграммасы
Миға шабуыл
(5 мин) Қазіргі судың тапшылығы, экология жайлы бейнефильм көрсетіледі.
Топтық жұмыс
(5 мин) Оқушылар көргені бойынша өз ойларын ортаға салып талқылайды. Сосын араларына бір оқушы сөйледі.
Жеке жұмыс
(5 мин) «Адасқан балық». Тақтадағы суретте аквариумда жүзіп жүрген балықтардың суреті берілег. Әр топтан бір- бір оқушыдан шығып, балықтың артындағы сұраққа жауап беріп, оны өздері қалаған көл немесе теңізге жібереді.
Бағалау
(2 мин) Оқушылардың жауабын бағалау кезінде бағдаршам көздерін пайдалануына болады.
Жеке жұмыс.
(5 мин) 46- беттегі сөзжұмбақты орындайды.
Кері байланыс (2 мин) Бағдаршам. Жасыл- мен сабақты жақсы түсіндім
Сары- мен сабақты жақсы түсінемін
Қызыл- маған көмек керек
Үйге тапсырма (1 мин) Әлемде су тапшылығын болдырмас үшін не істер едің? Осы жайында досыңа хат жазып кел.