География п?нінен ашы? саба?: КОРЕЯ РЕСПУБЛИКАСЫ.


Мавзу: Корея Республикаси
Дарснинг маKсади:
а) Таълимий: ѕKувчиларга Корея Республикаси ва унинг аcолиси, географик рни, иKтисодий-сиёсий аcволи тCрисида маълумот бериш.
б) Ривожлантирувчи: ѕKувчиларни онгини ошириш, оCзаки нутKини стириш ва фикр доирасини кенгайтириш.
с) Тарбиявий: ѕKувчиларни инсонпарварлик, ватанпарварлик, халKпарварлик руcида тарбиялаш.
Дарс методи: Блингвал методи.
Дарс жиcози: компьютер, жаcон картаси, интерактив доска.
I. Дарсни ташкил этиш.
А) Саломлашиш.
Б) Дарс давлат гимни билан бошланади.
С) ѕKувчилар давоматини навбатчидан Kабуллаш.
Д) Кундалик ва конспект дафтарларини текшириш.
Е) Гуруc журналига натижаларни ёзиш.
II. Уй вазифасини текшириш учун саволлар.
1. Туркия Республикасининг иKтисодий географик жойлашган рни Kандай?
2. Туркия Республикасининг аcолисининг жойлашган рни?
3. Туркия Республикасининг транпорти?
4. Туркия Республикасининг саноати?
5. Туркия Республикасининг KишлоK хжалиги?
6. Туркия Республикасининг ташKи иKтисодий алоKалари?
Демак Kувчилар уйга вазифасини яхши злаштириб келибсизлар, энди тилган мавзуни хулосалаш учун Kуйидаги саволларга жавоб берамиз
Туркия Республикасининг аcолиси Kанча?
Туркия Республикаси Kайси давлатлар билан иKтисодий алоKалар рнатган?
Янги мавзу: “Корея Республикаси”. Янги мавзуни Kувчилар мустаKил тайёргарлик криб, режа асосида тушунтириб беришади.

1-Kувчи: КОРЕЯ РЕСПУБЛИКАСИ Расмий номланнши Корея Республикаси МустаKиллик куии 1948 йил 15 август (Япония Мустамлакаси блган) Расмий тили Корейс
Пойтахти Сеул
Йнрик шаcарлари Сеул, Пусан, Тэгу
БошKарув шакли Парламент республика
Майдони 99,27 минг км.кв. (дунёда 107-ривда)
Сув сатcидан юKорилиги 0,3 фоиз
Аcоли сони 47,6 млн киши (дунёда 25-ринда)
Зичлиги 1 км.кв. га 479,6 киши
Пул бирлиги Жанубий Корея вони (КRW код 410)
Интернет-домен .кr
Телефон коди +82
Соат миллари UTС+9
2-Kувчи: Географик жойлашуви.
Корея республикаси ШарKи Осиёдаги, Корея ярим оролининг жанубий Kисмида жойлашган давлатдир. Bарб томондан яриморол СариK денгиз, шарKдан -Япон денгизи, жанубдан - Корея оKими ва шарKий Хитой денгиз сувлари ювиб туради. Шимолда КХДР билан чегарадошдир. Мамлакат ландшафти турфа хил блиб, мамлакат cудудининг 70 % шимолдан жанубгача тоC тизмалари билан Kопланган рта баландликдаги тоCлардан иборатдир. Мамлакатнинг энг юKори нуKтаси, мамлакатнинг энг катта ороли Чежудода жойлашган - Халласан тоCидир (1,950м). JирCоK чегараси кплаб ороллар 3 мингдан ошиK) билан ажратилиб чиKилгандир. Жанубий Kисмда кенг баргли субтропик яшил рмонлар билан Kопланган. 900 м баланд блган жойларда корейе кедри билан аралашиб кетган рмонлар жойлашган. ИKлими ртача муссонли.






Ёз фасли жудаям KайноK блиб, тез-тез ёCиб турадиган ва муссонга июнь ойларидан июль ойларига Kадар айланадиган кучли ёмCирлари билан: +21 °С +24° С (энг баланд cарорат: +35° С гача)ни ташкил этади. Jиш совуK блиб KирCоK бйларида: -10° С гача ва марказий cудудларда: 20° С гача блади.
3-Kувчи: Маъмурий таKсимланиш. Маъмурий cудудий жиcатдан: 9 та провинциялар 6 та провинция даражаси маKоми берилган шаcар метрополийларга блинади. Сеул пойтахти провинция маKомига эга, аммо Пусан, Тэгу, Инчхон, Тэджон ва Кванджу тCридан-тCри бйсунувчи шаcарлар cисобланади. Бу шаcарларнинг барчаси сайланган губернаторлар ва ижроия cокимиятлари томонидан бошкарилади.
4-Kувчи: Аcолиси ва дини. Аcолининг этник таркиби: 99 % кореяликлардан иборат. Расмий тили корейс тили. Дини: 40 % буддистлар, 20 % конфуцианлар, 17 % протестантлар ва 5 католиклардан иборатдир.





5-Kувчи: Сиёсий тизим. Корея республикаси мустакиллиги 1948 йил 15 август куни эълон Kилинган блиб, парламент республикаси шаклидаги мамлакат cисобланади. Конституцияга мувофиK, Президент cузурида унинг бошчилигида Давлат Кенгаши тузилади. Унга Бош вазир ва миллий кенгаш бошчилигидаги хукумат аъзолари киради. Олий суд - юKори суд инстанцияси хисобланади.
Мамлакатда кп партиявийлик тизими жорий этилган. Жанубий Корея БМТ ва bВФ аъзоси cисобланади.
6-Kувчи: ИKтисодиёти. Корея Республикаси иKтисодиёти жадал ривожланаётган индустриал аграр мамлакат cисобланади. Экспорт ирмоKлари ва оCир саноат тобора такомиллашиб бормоKда. Мамлакатда кмир, вольфрам, темир, марганец, KрCошин, цинк ва мис рудалари, олтин, кумуш ва c.к. Kазиб олинади. JишлоK хжалигининг асосий тармоCи симликчилик. Женьшень плантациялари, Kорамолчилик, рмон маcсулотларини Kайта ишлаш, ипакчилик, балиKчилик шунингдек, туризм соcаси ривожланган. Экспорт учун: электроника буюмлари, мобиллар, кемалар, енгил саноат моллари, химикатлар, KишлоK хжалик ва денгиз маcсулотлари (янги ва музлатилган KисKичбаKалар, малюска ва денгиз тлари) етказиб берилади. Импорт орKали: нефть, табиий минераллар, истеъмол моллари, озиK-овKатлар, машина, электр ва транспорт ускуналар олиб кирилади. Асосий ташKи савдо хамкорлари: АJШ, ва Жануби-ШарKий Осиёнинг бошKа мамлакатлари.
7-Kувчи: Тарихи. Жанубий Корея тарихи, 1945 йил ёзининг охирида, яриморолдаги таъсир доираларини блишиш cаKидаги, совет ва нка ртасидаги имзоланган битимга бориб таKалади. Бу битимга кра, Кореянинг бир Kисми АJШ юрисдикцияси остига, шимолий Kисми эса СССР юрисдикцияси остига тади. КХДР уруш тамом блганидан снг, 1953 йили Корея Республикаси билан cамкорликда мудофаа олиб бориш (1954 йил кучга ва 1960-1980 йилларда бошKарувнинг cарбий шаклини эълон Kилиш битими имзоланди. Жанубий Корея диктатура даврини бошидан тказди. 1980-1987 йили иKтисодиётни либералаштириш ва мамлакатни демократик бошKарувга тказишга тайёргарлик кришга асосий урCу берган. Чон Ду Хван президент блган. 1987 йилнинг Октябрь ойида янги конституцияни Kабул Kилиш бйича референдум тказилиб, 1988 йил ноябрь ойида янги Конституция кучга кирди. 1992 йили давлат тепасига, КХДР билан бирлашишга эришишнинг кенг ислоcатларини олиб боришни эълон Kилган янги фуKаролик cукумати келди.
8-Kувчи: Кемасозлик мамлакат иKтисодининг етакчи тармоCига айланди. Мамлакатдаги асосий кемасозлик маркази Пусан шаcри cисобланади. Корея Республикаси енгил автомобиллар ишлаб чиKариш бйича дунёда бешинчи ринда туради. bозирги кунда Кореяда 2,2 млн. енгил автомобиль ишлаб чикарилади. Йирик автомобиль компаниялари "Хундай", "ДЭУ" ва "Киа" (1999 йилда "Хундай Мотор" компанияси билан Kшилиб кетди). Корея автомобиллари, асосан, Осиё мамлакатларига сотилади. XX асрнинг 80 йилларидан бошлаб "Хундаи" компанияси кичкина "Пони эксел" автомобилларини АJШга сотмоKда. 1995 йилдан бошлаб, "Самсунг" корпорацияси cам автомобиллар чикара бошлади.






Мамлакатда саноатнинг металлургия соcаси cам ривожланиб, cозирги кунда Корея бу соcа бйича дунёда 6-ринга чикди. Корея Республикаси жаcонда эритиладиган платнинг 4% ини беради, электролитик мис, крCошин ва куйма алюминий cам ишлаб чиKаради. Бу соcадаги ПОСКО концерни дунёда етакчи ринда. Тез ривожланган нефть кимёси 1980-йилларнинг охирида ички талабни тлигича таъминлай бошлади. bозирги кунда мамлакат дунёда ишлаб чикариладиган шу соcа махсулотларининг 5% ини беради.
9-Kувчи: Саноати. Кейинги н йилликда илмни кп талаб этувчи саноат соcалари (электроника, электротехника) ривожлана бошлади. Фазовий мураккаб техника ишлаб чикариш злаштирила бошланди; 2003 йилгача Кореяда 8 та фазовий ер йлдоши учирилди. Бу соcада бир неча илмий-текшириш марказлари ва тажриба заводларини бирлаштирган "Корея Аэроспейс Индастриз" компанияси етакчи ринни эгаллайди. Шунингдек, телекоммуникация, алоKа воситаларини ишлаб чикариш тез суръатларда ривожланмоKда. JозоCистон алоKа тизимини ривожлантиришда cозирги замон Корея раKамли телефон станциялари кенг Kлланилмокда. Дунёнинг кпгина мамлакатларида "ДЭУ", "Самсунг", "LG" компанияларида ясалган кундалик эcтиёж маcсулотларига талаб катта. Кореяда энг ривожланган мамлакатлардаги каби "илмий шаcарлар" шаклланмоKда. Масалан, Тэдок шаcрида 3 та университет ва 60 дан ортиK илмий-текшириш институтлари жойлашган. Кейинги йилларда компьютер дастурлари, биоин-инженерия, ахборот иKтисоди соcасидаги илмий-тадкиKотларга алоcида маблаCлар ажратила бошланди.
1997 йили Осиёнинг ривожланган давлатларини Kамраб олган иKтисодий инкирозга кадар Кореяни "Осиё йлбарси" деб атаганлар. Бу ном Kолок мамлакатнинг KисKа давр ичида дунёнинг ривожланган мамлакатлари каторига кириши сабабли айтилган. Олимлар мамлакатда иктисодий инKирозларнинг сабабини куйидаги омиллар билан изоcлаганлар. Молия тизимининг иктисод билан боCланишсиз, назоратсиз ривожланиши; мамлакатдаги сиёсий кучларнинг иKтисодга таъсир тказиши; иKтисодий тузилишнинг ва ишлаб чиKариладиган маcсулотларнинг ШарKий Осиёнинг бошKа давлатларникига хшаши ва бошKалар. ХалKаро валюта жамCармасининг Kарзи ва cукумат тарафидан рта ва кичик монополиялар хизматини Kллаб-Kувватлашиши натижасида 1999 йил охиридан бошлаб мамлакат иKтисоди з ичига туша бошлади.
10-Kувчи:ТашKи иKтисодий алоKалари. Кейинги н йилликда Кореянинг ташKи савдо cажми 3 cисса сди.
Бу крсаткич жиcатидан мамлакат XX аср охирига келиб, дунёда 12-ринга чиKиб олди. Масалан, жаcон экспортидаги Кореянинг cиссаси 2,7% га етди. Мамлакат экспортининг 95% ини тайёр маcсулотлар (кема, электрон буюмлар, автомобиллар) ташкил этади. Асосий савдо cамкори Хитой.
ХалKаро иKтисодий cамкорликда Корея Республикаси 1989 йилда тузилиб, 24 та давлатни бирлаштирган йирик Осиё Тинч Океан эркин савдо cудудига (АПЭК) киради. JозоCистон cудудида ишлайдиган Корея ва бирлашган Корея JозоCистон кшма корхоналари сони 2005 йилда 247 тага етди. Улар Kаторида жуда йирик "Самсунг", "LJ" компаниялари иштирокида курилган саноат корхоналари cам бор. Корея билан JозоCистон ртасидаги cамкорлик факат иKтисодда эмас, ижтимоий-маданий йналишда cам ривожланмокда. JозоCистонда 100 мингга яKин корейслар яшайди.
ЛуCат.
Табиий шароити-табиCи жаCдай-природные условие
Минерал ресурслари-минерал ресурстар-минеральные ресурсы
Хжалиги-ауыл шаруашылыCы-селькое хозяйство
Транспорти-транспорттар-транспорты
Саноати-істеп шыCару-производства
Жойлашув рни-орналасKан жері-место нахождение
Машинасозлик-машина Kaрылысы-машинастроение
Металлургия-металлургия-металлургия
Чегара- шекара-граница
Чорвачилик-мал шаруашылыCы-животноводство
IV. Янги мавзуни мустаcкамлаш.
1. Корея Республикасининг чегараси.
2. Корея Республикасининг пул бирлиги.
3. Корея Республикасининг давлат бошыаруви.
4. Корея Республикасининг cозирги президенти.
5. Корея Республикасининг пойтахти.
6. Корея Республикасида Kандай машиналар ишлаб чиKилади.
V. Дарсни якунлаш. ѕKувчилар билимини, дарс давомидаги активлигини cисобга олган cолда баcолаш.
VI. Уйга вазифа. Корея Республикасининг саноати мавзусида реферат ёзиш .


ѕKитувчи:...................Джамалов Ф
15