8-сыныпта?ы физика-химия п?ніні? байланысына саба? жоспары Отынны? энергиясы

Б.Момышaлы атындаCы Алматы РеспубликалыK ‰скери мектеп –интернатыныS физика п‰ні мaCалімі, педагогика CылымдарыныS магистрі Жакуова Айнур Бакытовна
8-сыныптаCы физика-химия п‰нініS байланысына сабаK жоспары
«ОтынныS энергиясы».
МаKсаты:
1.МолекулалыK теория тaрCысынан жану процесін т_сіндіру, отынныS меншікті жану жылуыныS физикалыK м‰нін т_сіндіру, осы KaбылыстыS ауыл шаруашылыCында Kолданысын т_сіндіру.
2.ОKушылардыS ойлау Kабілетін дамыту, жаSа формуланы пайдаланып есеп шыCаруCа _йрету.
3.Физика мен химияны оKыта отырып табиCатты аялауCа _йрету.
СабаK т_рі: жаSа сабаKты т_сіндіру
Jaрал-жабдыK: отынныS т_рлері
Демонстрация: малахитті жіктеу реакциясы; бірігу .
МультимедиялыK проектор.
СабаK барысы:
`йымдастырушылыK кезеSі: сабаKтыS маKсаты, _й тапсырмасын жазу (§10, 5 жаттыCу (2,3)).
БaрынCы білімді пайдалану:
ЭнергияныS Kандай т_рлерін білеміз?
Ішкі энергия дегеніміз не?
Jандай т‰сілмен ішкі энергияны ™згертуге болады? (экранда таблицаны к™рсету «Ішкі энергияныS ™згерту т‰сілдері»)
Энергияны ™згертудіS Kандай т_рін біз пайдаланып отырмыз? (жылу берілу)
Жылу берілуде ішкі энергияныS ™згерісін Kалай табуCа болады?
ЖаSа білімді игеру
Физика мaCалімі: ішкі энергияны тек жылу берілуде Cана емес сонымен Kатар отынныS жану процесінде пайдалануCа болады.
Физика мaCалімі: ОтынныS Kандай т_рлерін білесіSдер?
ОKушылар: шым тезек, к™мір, бензин, аCаш ж‰не т.б.
Физика мaCалімі: жанудыS ішкі белгілері Kандай?
ОKушылар: от, жарыK, жылу.
Физика мaCалімі: отынныS жану процесінде неліктен энергия б™лінетінін аныKтап к™рейік? Ол _шін заттыS Kaрылысын еске т_сірейік.
Химия мaCалімі: зат неден тaрады?
ОKушылар: барлыK затар молекуладан тaрады. ОлардыS арасында аралыK бар.
Химия мaCалімі: олардыS арасында аралыK болуына Kарамастан заттар неге жеке атомдарCа ыдырамайды?
ОKушылар: молекуланы атомCа ыдырату _шін тартылыс к_шін жеSу керек, ол _шін жaмыс атKарылуы керек, яCни атомныS энергиясын aлCайту керек.
Химия мaCалімі: мaны мына мысалдан байKауCа болады: – малахит.
Малахитті ыдырату реакциясын демонстрациялау:
Малахит (эндо)
Химия мaCалімі: атомдарды біріктіру кезінде керісінше энергия б™лінеді. Жану кезінде атомдардан молекула т_зіледі.
Бірігу реакциясына демонстрация:
к™мір (Экзо)
Физика мaCалімі: отынды пайдалану атомдардыS бірігуі кезінде энергияныS б™ліну Kaбылысына негізделген. ОтынныS барлыK т_рлерініS ішкі энергиясы бар, ол к™птеген жылдар бойы к_нніS с‰улеленуі н‰тижесінде оларда жинаKталCан. Жану кезіндегі б™лінген энергияны есептей білу керек. отын жанCанда KаншалыKты энгергия б™лінгенін Kалай білуге болады? бaл _шін зертханалыK жаCдайда 1 кг отын жанCанда Kанша энергия б™лінетінін аныKтау Kажет. Бaл шаманы меншікті жану жылуы деп атайды ж‰не q ‰рпімен белгілейді.
Массасы 1 кг отын толыK жанCанда Kанша жылу м™лшері Q б™лінетінін к™рсететін физикалыK шама отынныS меншікті жану жылуы деп аталады.

Физика мaCалімі: кебу отынныS нені білдіреді?
ОKушылар: бaл дегеніміз 1 кг отын жанCанда энергия б™лінеді деген с™з.
Физика мaCалімі: ал m кг аCаш жанCанда Kанша энергия б™лінеді?
ОKушылар:
Физика мaCалімі: жылу м™лшерін есептеу формуласын мына сызба т_рінде есте саKтауCа болады:
ОKушылардыS ™зіндік жaмысы:
Физика мaCалімі: шартын жазып, оны шыCару (таKтада 2 оKушы шыCарады, KалCандары жaмыс д‰птерлерінде орындайды)
Мысалы:
Берілгені: шешуі:

МaCалім оKушылардыS ™зіндік жaмыстарын тексеріп баCалайды.
Химия мaCалімі: отын Kайда пайдаланылады?

ОKушылар: б™лмені жылытуда, ас ‰зірлеуде, электр энергиясын ™ндіруде ж‰не т.б.
Викторина (экранда пайда болады)

(дaрыс жауап берген оKушыларCа жетон беріледі)
1. М‰телдіS физикалыK маCынасын аныKтаSдар?
Отын лаулап жанды – моншада бу пайда болды,
Отын жоK болып еді –барлыCы жоCалды.
Жауабы: аCаш жанып жатKанда –энергия б™лініп, температура жоCарылайды, ал аCаш жануын тоKтатKанда температура т™мендейді
2. ЖaмбаKты шешу:
Отын берсеS –жейді
Су берсеS – ™шеді. (от)
СабаKты Kорыту. Рефлексия

Б_гін Kандай м‰селені талKыладыK?
СабаKKа KатысуларыS бойынша ™здеріSді баCалаSдар (оKушылар бал жазылCан карточкаларды к™тереді):
“5” – таKырыпты т_сіндік, оны т_сіндіре аламыз;
“4” - таKырыпты т_сіндік, оны т_сіндіре алатынымызCа к_м‰нданамыз;
“3” – таKырыпты дaрыс т_сінбедік.
^йге тапсырма.



Рисунок 1Рисунок 2Рисунок 4Рисунок 6Рисунок 7Рисунок 1015