?аза? тілін о?ытуды? ерекшеліктері
јазастан Республикасы Президентіні
2010 жылы 7 желтосандыы « 1111»
№ 1118 Жарлыымен
БЕКІТІЛГЕН
јазастан Республикасында білім беруді дамытуды
2011 – 2020 жылдара арналан
МЕМЛЕКЕТТІК БАіДАРЛАМАСЫ
Астана, 2010 жыл
1. Бадарламаны
Паспорты
Бадарламаны
атауы
јазастан Республикасында білім беруді дамытуды
2011 – 2020 жылдара арналан мемлекеттік бадарламасы
Єзірлеу шін негіз
«јазастан Республикасыны
2020 жыла дейінгі Стратегиялы даму жоспары туралы» јазастан Республикасы Президентіні
2010 жылы 1 апандаы № 922 Жарлыы;
«Мемлекеттік бадарламалар тізбесін бекіту туралы» јазастан Республикасы Президентіні
2010 жылы 19 наурыздаы № 957 Жарлыы
Бадарламаны
єзірлеуші
јазастан Республикасы Білім жєне ылым министрлігі
Масаты
Экономиканы
орныты дамуы шін сапалы білімні
олжетімділігін амтамасыз ету арылы адами капиталды дамыту, білімні
бєсекеге абілеттілігін арттыру
Бадарламалы масаттар
білім беру ызметіне те
ол жеткізуді амтамасыз етуге бадарланан аржыландыру жйесін жетілдіру;
педагог мамандыыны
беделін кµтеру;
білім беруді басаруды
мемлекеттік-оамды жйесін алыптастыру;
білім беру процесіні
барлы атысушыларыны
здік білім беру ресурстары мен технологияларына те
ол жеткізуін амтамасыз ету;
балаларды мектепке дейінгі сапалы тєрбиемен жєне оытумен толы амтуды, оларды мектепке даярлау шін мектепке дейінгі тєрбие мен оытуды
єр трлі бадарламаларына те
ол жеткізуді амтамасыз ету;
жалпы білім беретін мектептерде јазастан Республикасыны
зияткерлік, дене бітімі жєне рухани дамыан азаматын алыптастыру, тез µзгеретін єлемде оны
табысты болуын амтамасыз ететін білім алудаы ажеттілігін анааттандыру, елімізді
экономикалы єл-ауаты шін бєсекеге абілетті адами капиталды дамыту. 12 жылды оыту моделіне кµшу;
оамны
жєне экономиканы
индустриялы-инновациялы даму с±раныстарына сєйкес техникалы жєне кєсіптік білім (б±дан єрі – ТжКБ) жйесін жа
ырту, єлемдік білім беру ке
істігіне бірігу;
е
бек нарыыны
, елімізді
индустриялы-инновациялы даму міндеттері мен жеке т±ланы
ажеттіліктерін анааттандыратын жєне білім беру саласындаы здік єлемдік тєжірибелерге сай келетін жоары білім сапасыны
жоары де
гейіне ол жеткізу;
µмір бойы білім алу жйесіні
ж±мыс істеуін амтамасыз ету;
жастарды
бойында белсенді азаматты ±станымды, єлеуметтік жауапкершілікті, отансйгіштік сезімді, жоары адамгершілік жєне кµшбасшылы асиеттерді алыптастыру
Міндеттері
сапалы білімге олжетімділікті арттыруа баытталан білім беруді аржыландыруды
жа
а тетіктерін єзірлеу;
білім беру жйесін жоары білікті кадрлармен амтамасыз ету;
педагог ызметкерлерді
е
бегін мемлекеттік олдау мен ынталандыруды кшейту;
білім берудегі менеджментті жетілдіру, оны
ішінде корпоративтік басару принциптерін енгізу, білім беруде мемлекеттік-жеке єріптестік жйесін алыптастыру;
білім беруді дамытуды
мониторинг жйесін жетілдіру, оны
ішінде халыаралы талаптарды ескере отырып, ±лтты білім статистикасын ±ру;
оу процесін автоматтандыруды енгізу шін жадай жасау;
мектепке дейінгі ±йымдарды
желісін ±лайту;
мектепке дейінгі тєрбие мен оытуды
мазм±нын жа
арту;
мектепке дейінгі тєрбие мен оыту ±йымдарын кадрлармен амтамасыз ету;
12 жылды оыту моделіне кµшуді білім беру мазм±нын жа
ыртумен оса жзеге асыру;
шаын жинаталан мектептерді
(б±дан єрі – ШЖМ) проблемаларын шешу;
мектептегі инклюзивті білім беру жйесін жетілдіру;
экономиканы
индустриялы-инновациялы даму с±раныстарын ескере отырып, ТжКБ мазм±ныны
±рылымын жа
арту;
экономика салалары шін кадрлар даярлауды
инфра±рылымын дамыту;
ТжКБ-да оуды
беделін арттыру;
елімізді
индустриялы-инновациялы даму жобаларына сай келетін жоары жєне жоары оу орнынан кейінгі білімі бар кадрлармен амтамасыз ету;
жоары білімні
еуропалы аймаына бірігуді амтамасыз ету;
білімні
, ылымны
жєне µндірісті
бірігуін амтамасыз ету, зияткерлік меншік пен технологияларды
µнімдерін коммерцияландыру шін жадай жасау. Жоары білікті ылыми жєне ылыми – педагог кадрларды даярлау;
µмір бойы оыту, баршаа білім алу шін жадай жасау;
жастарды отансйгіштікке тєрбиелеу жєне оларды
азаматты белсенділігін, єлеуметтік жауапкершілігін жєне єлеуетін ашу тетіктерін алыптастыру жµніндегі шаралар кешенін іске асыру
Іске асыру
мерзімдері (кезе
дері)
2011 – 2020 жылдар
Бадарлама екі кезе
де іске асырылатын болады:
бірінші кезе
: 2011 – 2015 жылдар;
екінші кезе
: 2016 – 2020 жылдар.
Нысаналы
индикаторлар
ШЖМ-нан баса, барлы білім беру ±йымдарында жан басына шаандаы аржыландыру тетіктері енгізілген;
педагогтерді
жалпы санынан жоары жєне бірінші санаты бар біліктілігі жоары педагог ызметкерлерді
лесі – 52 %;
білім беру ±йымдарыны
60 %-ында аморшылы ке
естер ±рылан;
білім беру ±йымдары басшыларыны
100 %-ы менеджмент саласында біліктілігін арттыран жєне айта даярлаудан µткен;
орта білім беру ±йымдарыны
90 %-ында электронды оыту жйесі пайдаланылады;
3 жастан 6 жаса дейінгі балаларды
100 %-ы мектепке дейінгі тєрбиемен жєне оытумен амтамасыз етілген;
12 жылды оыту моделіне толы кµшу жзеге асырылан;
јазастанны
барлы µ
ірлеріндегі «Назарбаев Зияткерлік мектептері» жобасыны
ше
беріндегі мектептерді
саны – 20;
жаратылыстану-математика пєндері бойынша білім беру оу бадарламаларын жетік ме
герген оушыларды
лесі – 70 %;
азастанды жалпы білім беретін мектептер оушыларыны
халыаралы салыстырмалы зерттеулердегі нєтижелері: оушыларды
білім жетістіктерін баалау жµніндегі халыаралы бадарлама (PISA) – 40-45 орын, 4 жєне 8-сынып оушыларыны
математика жєне жаратылыстану саласындаы сауаттылыын баалау (TIMSS) – 10-12 орын, «Оу жєне мєтінді тсіну сапасын зерделеу» (PIRLS) – 10-15 орын;
мектептерді
жалпы санына шаанда инклюзивті білім беру шін жадайлар жасаан мектептерді
лесі – 70 %;
атысушыларды
жалпы санына шаанда ж±мыс берушілер оамдастыында біліктілікті тєуелсіз баалаудан алашы реттен µткен ТжКБ бітірушілеріні
лесі – 80 %;
ТжКБ оу орындарында мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша білім алан тлектерді
оуды бітіргеннен кейінгі алашы жылы ж±мыспен амтыландарды
жєне ж±мыса орналасандарды
лесі – 80 %;
±лтты институционалды аккредиттеу рєсімінен µткен колледждерді
лесі – 30 %;
ж±мыс берушілер оамдастыында біліктілікті тєуелсіз баалаудан алашы реттен µткен жоары оу орындарын (б±дан єрі – ЖОО) бітірушілерді
оан атысандарды
жалпы санынан лесі – 80 %;
жоары оу орындарында мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша білім алан бітірушілерді
80 %-ы жоары оу орнын бітіргеннен кейін бір жыл ішінде мамандыы бойынша ж±мыса орналасан;
єлемні
здік университеттері рейтингінде кµрсетілген јазастанны
жоары оу орындарыны
саны – 2;
халыаралы стандарттар бойынша тєуелсіз ±лтты институционалды аккредиттеуден µткен жоары оу орындарыны
лесі – 65 %;
халыаралы стандарттар бойынша тєуелсіз ±лтты мамандандырылан аккредиттеуден µткен жоары оу орындарыны
лесі – 30 %;
отанды ылыми зерттеулерді
нєтижелерін µндіріске енгізуді
негізінде білім мен ылымды біріктіру жолымен инновациялы ызметті жзеге асыратын жоары оу орындарыны
лесі – 5 %;
со
ы 5 жылда импакт-факторлы ылыми журналдарда жарияланымдары жары кµрген профессор-оытушы ±рамыны
жєне ылыми ызметкерлерді
лесі – 5 %;
барлы жастаы адамдар шін білім беруді
єртрлі нысандары мен типтері енгізіледі;
жастарды
жалпы санынан 55 %-ы жастар саясаты мен патриотты тєрбие саласындаы іс-шараларды іске асыруа белсенді трде атысатын болады.
јаржыландыру кµздері мен кµлемі
Бадарламаны
бірінші кезе
ін республикалы бюджеттен аржыландыруды
осымша кµлемі 461,1 млрд. те
гені ±райды. Жергілікті бюджеттен аржыландыру жыл сайын тиісті жергілікті бюджеттерден білім беру жйесін дамытуа бµлінетін аражат ше
берінде жзеге асырылатын болады.
2. Кіріспе
Білім беру «јазастан – 2030» ±за мерзімді Стратегиясыны
ма
ызды басымдытарыны
бірі болып танылды. јазастандаы білім беру реформаларыны
жалпы масаты білім беру жйесін жа
а єлеуметтік-экономикалы ортаа бейімдеу болып табылады. јазастан Президенті республиканы єлемдегі бєсекеге абілетті 50 елді
атарына енгізу туралы міндет ойан болатын. Білім беру жйесін жетілдіру осы масата ол жеткізуде ма
ызды рµл атарады.
Халыаралы тєжірибе ерте балалы шатан ересек жаса дейін адами капитала, атап айтанда, білім беруге бµлінетін инвестицияны
экономика мен оама елеулі айтарымы болатынын дєлелдеп отыр.
Адами капитала бµлінетін инвестициялар жылдам µзгеретін єлемде бейімделе алатын техникалы прогрессивті, µнімді ж±мыс кшін ±ру шін аса ажет. Болашаты
табысты экономикасы білім беруіне, халыты
дадылары мен абілетіне инвестициялайтындар болма. Білім беруді єлеуметтік ажеттіліктерге ж±мсалатын шыындар ретінде ана емес, экономикалы инвестициялар ретінде тсіну ажет.
Білім беру мен экономикалы µсуді байланыстыратын кµптеген дєлелдер бар:
макро- жєне микроэкономикадаы халыаралы зерттеулерді шолу білім беруді
, табысты
жєне µнімділікті
арасында тыыз байланысты
бар екенін дєлелдеп отыр. Б±л ретте оытуды
бастапы кезе
іне инвестициялауды
зор айтарымы болатыны байалады;
зерттеулер білім беруді дамытуа ж±мсалан инвестицияны
ма
ызды жатарын растайды.
Экономикалы пайдадан бµлек білім беру баса да єлеуметтік пайдаларды келтіреді, єлеуметтік капиталды
– азаматтарды
кµп лесіні
атысуымен ±ралан, єлеуметтік бірлігі мен интеграциясы жоары, ±ы б±зушылы де
гейі тµмен оамны
алыптасуына ыпал етеді. Жастайынан білім алу єлеуметтік, эмоционалды жєне баса да µмірге ажетті дадыларды алыптастыруда ма
ызды рµлге ие. Білім беру ызметіні
барлы спектрларын одан єрі дамытуды
сенімді дєлелдері осында. јазастанны
білім беруді тбегейлі жа
ыртуы: білім беруге салынатын инвестицияны айтарлытай жєне т±раты ±лайтуы, оны
сапасын жасартуы ажет.
Сондытан жа
а ±лтты пайымдау ±сынылады: 2020 жыла арай јазастан – білімді мемлекет, аылмен ±рылан экономика жєне біліктілігі жоары ж±мыс кші. Білім беруді
дамуы елімізді
болаша экономикалы, саяси жєне єлеуметтік-мєдени µркендеуі сйенетін т±ырнамасы болуы тиіс.
Білім беру саласындаы јазастан Республикасыны
мемлекеттік саясатын іске асыруды
±йымдастырушылы негізі – азастанды білімді жа
ыртуды
жаластырылуын амтамасыз ететін јазастан Республикасында білім беруді дамытуды
2011 – 2020 жылдара арналан мемлекеттік бадарламасы (б±дан єрі – Бадарлама) болуы тиіс.
Бадарлама білім беру саласындаы мемлекеттік саясатты
±йымдастырушылы негізі ретінде білім беру мен тєрбиені
, басару жйесіні
, білім беру ызметі субъектілеріні
±ыты-±йымдастырушылы нысандарыны
жєне аржы-экономикалы тетіктеріні
±рылымындаы, мазм±ны мен технологияларындаы µзгерістерді амтитын ресурстары мен мерзімі бойынша бір-бірімен µзара байланыстаы іс-шаралар кешені болып табылады.
3. Аымдаы жай-кйді талдау
јазастан Республикасында ел басшылыыны
адами капиталды дамытуды
ажеттілігі мен ма
ыздылыын тсініп, білім беру жйесін реформалауды бастауа жєне жргізуге жан-жаты олдау кµрсетуіні
нєтижесінде білім беруді арынды дамыту мен жа
ырту ммкін болып отыр.
2005 жылдан бастап јазастан Республикасында білім беруді дамытуды
2005 – 2010 жылдара арналан мемлекеттік бадарламасы, јазастан Республикасында техникалы жєне кєсіптік білім беруді дамытуды
2008 – 2012 жылдара арналан мемлекеттік бадарламасы, 2007 – 2011 жылдара арналан «јазастан балалары» бадарламасы, Балаларды мектепке дейінгі тєрбиемен жєне оытумен амтамасыз ету жµніндегі 2010 – 2014 жылдара арналан «Балапан» бадарламасы абылданды.
Дарынды жас азастандытара єлемні
здік университеттерінде білім алуа ммкіндік беретін јазастан Республикасы Президентіні
«Болаша» халыаралы стипендиясын іске асыру еліміздегі адами капиталды
дамуына осылан елеулі лес болды.
јазастан азіргі уаытта білім беру, адам мен бала ±ыын орау саласындаы негізгі халыаралы ±жаттара атысушы болып табылады. Б±л – Жалпыа бірдей адам ±ытары декларациясы, Бала ±ытары туралы конвенция, Адамны
экономикалы, єлеуметтік жєне мєдени ±ытарыны
Халыаралы декларациясы, Еуропа µ
ірінде жоары білім беруге жататын біліктілікті тану туралы Лиссабон конвенциясы, Болон декларациясы жєне т.б.
Адами ресурстарды дамыту елімізді
2020 жыла дейінгі Стратегиялы даму жоспарындаы басымдытарды
бірі ретінде айындалан.
Білім беруге инвестиция салу арылы адами капиталды сапалы дамытуда наты ол жеткен масаттар бар.
јазастан Республикасында білім беруді дамытуды
2005 – 2010 жылдара арналан мемлекеттік бадарламасын іске асыру нєтижесінде 2010 жылы 1 шілдедегі жадай бойынша білім беруді
барлы де
гейі тиісті ±йымдар желісімен институционалды амтамасыз етілген. Білім беруді
±рылымы Халыаралы білім беруді
стандартты жіктеуішіне сєйкес келтірілді. Оытуды
12 жылды моделін енгізу шін жадайлар жасалуда. Техникалы жєне кєсіптік білім айта ±рылымдалды. Мамандарды ш де
гейлі даярлау енгізілді: бакалавр – магистр – Ph.D докторы. Мамандытарды
ірілендірілген топтарынан т±ратын јазастан Республикасы жоары жєне жоары оу орнынан кейінгі білім мамандытарыны
жіктеуіші бекітілді.
Тєуелсіз сырты баалау элементтерін амтитын (лицензиялау, аттестаттау, аккредиттеу, рейтинг, ±лтты біры
ай тестілеу (б±дан єрі – ¦БТ), мемлекеттік аралы баылау (б±дан єрі – МАБ), талапкерлерді кешенді тестілеу жєне т.б.) ¦лтты білім беру сапасын баалау жйесі ±рылды.
Республиканы
барлы µ
ірлерінде білім беру сапасын баалауды
облысты жйесін енгізу басталды.
Білім беру ±йымдарыны
материалды базасы ныайтылуда.
2009 жылды
µзінде мектептерде 640 биология кабинеті, 536 – лингафонды мультимедиалы кабинет (б±дан єрі – ЛМК), 10 физика кабинеті, 78 химия кабинеті жаратандырылды, 721 мектеп интерактивті таталармен толытырылды. јазіргі уаытта 3450 мектепті
лингафонды мультимедиалы кабинеттері бар, 2005 жылмен салыстыранда оларды
саны 2661-ге кµбейіп отыр.
Білім беру сапасы арттырылуда.
Инклюзивті білім дамуда.
Орта мектепті
балаларын тегін таматандыру жєне жеткізу мєселелері баяу шешілуде.
Жоары жєне жоары оу орнынан кейінгі білімі бар кадрларды даярлауа арналан мемлекеттік білім беру тапсырысы 2005 жылы 25710-нан 2010 жылы 35425-ке артты.
Білім саласын апараттандыруды дамыту ж±мыстары жргізілуде. јазіргі уаытта 18 оушыа бір компьютерден келеді. 2005 жылы аталан кµрсеткіш 41-ді ±раан, оны
ішінде 36-сы – ауылды жерлерде.
Интернет желісіне мектептерді
98 %-ы осылан, ауылды жерлерде – 97 % (2005 жылы – тиісінше 75 % жєне 70 %). Мектептерді
34 %-ны
ке
жолаты интернетке шыуа ммкіндігі бар.
јазастанды мектеп оушылары TIMSS – 2007 халыаралы салыстырмалы зерттеуіне атысып, 36 елді
4 сынып оушылары арасында математика бойынша 5-орынды жєне жаратылыстану бойынша 11-орынды иеленді.
јазіргі уаытта јазастанда мемлекеттік тілді
дамуына зор кµ
іл бµлінуде. Орталы жєне жергілікті атарушы органдарда, республика µ
ірлеріндегі жоары оу орындары жанынан аза тілін оыту орталытары ±рылды, міндетті оыту курстары енгізілді, аза тілінде іс жргізу, негізгі жєне орта жалпы білім беретін мектептерде мемлекеттік тілді де
гейлеп оыту енгізілді.
Дарынды балалара арналан ш тілде оытатын мамандандырылан мектептерді
желісі ±рылды. јазіргі уаытта республикада ш тілде оытатын 33 мектеп ж±мыс істейді.
6 Назарбаев Зияткерлік мектебі ±рылды.
¦лтты жоары мектепте білім беруді
єлемдік де
гейіне жету жµнінде шаралар абылданды: јазастан Еуропалы білім ке
істігіне енді, Болон Декларациясына осылды, Астана аласында єлемдік де
гейдегі беделді жоары оу орны – «Назарбаев Университеті» ±рылды.
Оу бадарламаларыны
мазм±нын айындауда жоары оу орындарыны
академиялы еркіндігі ке
ейтілді: та
дау бойынша компонент бакалавриатта 40 %-дан 50 %-а, магистратурада 50 %-дан 60 %-а жєне докторантурада 70 %-дан 80 %-а дейін ±лайтылды.
Сапалы жоары білім алуа ынталы студенттерді
саны µсіп келеді. Шет елдерде 20 мы
нан астам азастанды білім алады. 3 мы
а жуы «Болаша» халыаралы стипендиясыны
стипендиаты єлемні
27 елінде оиды.
Шетелдіктер шін елімізді
жоары оу орындарында білім алуды
тартымдылыын арттыру шін жадайлар жасау жµнінде шаралар абылдануда. Республиканы
жоары оу орындарында 10 мы
нан астам шетел азаматтары білім алуда.
Дегенмен азастанды білім беру сапасы бєсекеге тсе алмайтындай кйінде алып отыр.
Мектепке дейінгі тєрбие мен оыту
Мектепке дейінгі тєрбие мен оытуды
мєнін арттыру жалпы єлемдік рдістер атарына жатады. Балабашаа баратын балалар білім беруді
барлы де
гейлерінде білімді тез абылдайды жєне жалпы µмірде табысты болып келеді.
2010 жылы 1 шілдедегі жадай бойынша јазастанда мектепке дейінгі тєрбиемен жєне оытумен амту 2005 жылмен салыстыранда 16,8 %-а µскен жєне балаларды
40 %-ын ана ±райды, ал дамыан елдерде б±л кµрсеткіш 90-100 %-а жетіп отыр.
Туу де
гейіні
есебінен балабашалардаы орын тапшылыы елімізде орта есеппен жыл сайын 5 – 7 %-ды ±райды. Сонымен атар 5 µ
ірде туу факторы мен кµші-он єсерінен б±л кµрсеткіш 11,1 %-ды ±райды: О
тстік јазастан облысында – 8,1 %, јызылорда – 11,8 %, Жамбыл – 10,7 %, Алматы аласында – 11,3 %, Астана аласында – 13,6 %.
Балабашаларда орта есеппен 100 орына 111 баладан келеді, алаларда – 120. јалалы жерлерде єрбір шінші бала, ауылды жерлерде 100 баланы
5-уі ана балабашаа барады.
Инклюзивті білім беру ажетті де
гейде дамымаан. јазіргі кезе
де ммкіндіктері шектеулі 149 246 баланы
29 212-сі немесе 19,5 %-ы – мектеп жасына дейінгі балалар. 37 арнайы балабашада жєне 240 арнайы топта 10 мы
дай бала мектепке дейінгі тєрбиемен жєне оытумен амтылан, б±л 32,8 %-ды ана ±райды.
Мемлекеттік мектепке дейінгі ±йымдармен атар жекеменшік балабашалар да ашылуда, егер 2005 жылы оларды
саны 158 болса, 2010 жылы 284 болып отыр.
Мектепке дейінгі тєрбие мен оытуа арналан мемлекеттік бюджет шыыстарыны
лесі со
ы жылдар ішінде ішкі жалпы µнімні
(б±дан єрі –ІЖ¤) шамамен 0,1 %-ын ±райды. ЭЫД¦ елдерінде – ІЖ¤-ден 1 %-дан 2 %-а дейін.
Орта білім
Білім беру жйесіні
базалы де
гейі орта білім болып табылады. Оны тегін алу ±ыына ел Конституциясы кепілдік береді.
Орта білім беру жйесінде материалды-техникалы, оу-єдістемелік базаны
нашарлыына, сондай-а оытуды
мазм±ны мен єдістерін жа
арту ажеттілігіне байланысты проблемалар орын алан.
2010 жылы 1 шілдедегі жадай бойынша республикада жергілікті атарушы органдар (б±дан єрі – ЖАО) мен јазастан Республикасы Білім жєне ылым министрлігіне (б±дан єрі – БіМ) ведомстволы баынысты 7576 мемлекеттік кндізгі жалпы білім беретін мектеп ж±мыс істейді, онда 2,5 млн.-а жуы оушы білім алады. Мектептерді
жалпы саныны
64,6 %-ы лгілік, 35,4 %-ы – ы
айластырылан имараттарда орналасан, 201 мектеп апатты жадайда. Мектептерді
37,4 %-ы тасымалданатын суды пайдаланады. 70 мектеп 3 ауысымда, 1 мектеп 4 ауысымда ж±мыс істейді. Мектептерді
25,1 %-ы крделі жµндеуді ажет етеді.
Республиканы
негізгі жєне орта мектептеріні
47,4 %-ы жа
а лгідегі физика кабинеттерімен, 13,2 %-ы химия, 16,3 %-ы биология, 46,7 %-ы лингафонды мультимедиалы кабинеттерімен жабдыталан.
Єрбір бесінші мектепте асхана мен буфет жо. Мектеп асханаларыны
жабдытары мен мкєммалыны
ескіруі 80 %-ды ±райды. Мектептерді
26,4 %-нда спорт залдары жо. Мемлекет аржыландыратын арнайы автобустармен балаларды мектепке тасымалдау бадарламасы жо.
Осыларды
барлыы 12 жылды білім беру моделін енгізу мерзімін кейінге алдыруа себеп болды.
јазастанды білім беру жйесіні
ерекшелігі – мектептерді
жалпы саныны
56,5 %-ын ±райтын (2005 жылы – 52 %) ШЖМ болуы. Оны
ішінде, ауылды жерлерде – 68,6 %.
Іс жзінде єрбір тµртінші м±алім ШЖМ-да ж±мыс істеп, єрбір алтыншы азастанды оушы ШЖМ-да оиды.
Ммкіндіктері шектеулі балалар саны µсуде. Егер 2005 жылы оларды
саны 124 мы
ды ±раса, 2010 жылы 149 мы
нан асты. Оларды
41,4 %-ы ана арнайы білім беру бадарламаларымен амтылан.
јазіргі заманы білім беру жйесі, оытуды
инновациялы нысандары мен єдістерін енгізу педагог ызметкерлерді
т±ласына жєне кєсіби ±зыреттілігіне жоары талаптар оюда.
Бгінгі та
да педагог е
бегін материалды жєне моральды жаынан ынталандыратын жєне оны
єлеуметтік мєртебесін кµтеретін барабар за
намалы база мен жйе ±рылмаан.
Ж±мыс істейтін єрбір бесінші м±алімні
жасы 50-де жєне одан да лкен. Педагогтерді
жалпы санынан 3 жыла дейінгі µтілі барлар – 13 %. Жыл сайыны жас кадрлар есебінен толыу тек 2,6 %-ды ±рап отыр.
Гендерлік сєйкессіздік, кєсіп феминизациясы (81,3 % єйел м±алімдер) байалып отыр. Тµмен жалаы (еліміздегі орташа жалаыны
60 %-а жуыы), педагог кєсібіні
беделіні
болмауы жоары білікті кадрларды
б±л саладан кетуіне ыпал етеді. 2000 жылдан бастап ызметкерлер жалаысыны
400 %-а µскеніне арамастан, оны
де
гейі еліміздегі тµмен де
гейлерді
бірі болып алып отыр.
Білім беру саласындаы мемлекеттік саясатты
басым баыты µскеле
±рпаты тєрбиелеу жйесін дамыту болып табылады.
Алайда, білім беру ±йымдары мен балаларды
оамды ±йымдарыны
тєрбие беру єлеуетіні
тиімділігі тµмен болып отыр. Мектептерде е
бекпен тєрбиелеу жєне кєсіптік бадарлау жйесі жойылан, мектептердегі жєне мектептен тыс ±йымдардаы кµркем жєне музыкалы шыармашылы йірмелеріні
, спорт секцияларыны
саны жеткіліксіз. Балалар мен мектепті
оамды ±йымдарыны
ызметі д±рыс жола ойылмаан. Балаларды осымша білім берумен амту баса елдермен (30 – 50 %) салыстыранда 21,5 %-ды ана ±райды. Білім алушыларды спорт секцияларымен амту бгінде 20 %-ды ±райды.
Орта білімге кері єсер ететін факторлар – ескірген єдіснамалар мен білім беру мазм±нын іріктеу аидаттары. Апаратты
шамадан тыс болуы оуа деген ынтаны
тµмендеуіне жєне оушылар денсаулыыны
нашарлауына єкеледі. Оыту т±ланы дамытуа емес, жала
нєтижелер алуа баытталан.
Осылайша, азіргі бар проблемалар орта білім жйесін азастанды оам дамуыны
азіргі заманы талаптарына жєне єлемдік білім беру ке
істігіне кірігу шарттарына сєйкес жа
ыртуды талап етеді.
Техникалы жєне кєсіптік білім
ТжКБ жйесі т±ла мдделерін, е
бек нарыыны
с±раныстарын жєне экономика мен єлеуметтік саланы дамытуды
перспективаларын анааттандыруда ма
ызды рµл атарады.
2010 жылы 1 шілдедегі жадай бойынша жалпы мемлекеттік статистика деректері бойынша 786 ТжКБ оу орны ж±мыс істейді, 2005 жылмен салыстыранда оларды
саны 64-ке µсті, оны
ішінде 306 кєсіптік лицей, 480 колледж. Оларды
22,8 %-ы ауылды жерлерде орналасан.
Жалпы білім беретін мектептерді бітірушілерді
32,7 %-ы кєсіптік лицейлер мен колледждерде оуын жаластыруда, оны
ішінде 9-сыныптан кейін – 24,8 %, 11-сыныптан кейін – 7,9 %.
ТжКБ оу орындарында 609 мы
адам, оны
ішінде 36,3 %-ы ана мемлекеттік тапсырыс бойынша білім алуда.
Техникалы жєне ызмет кµрсету е
бегіні
білікті мамандарын даярлау 177 маманды жєне 416 біліктілік бойынша жзеге асырылады.
Сонымен атар е
бек нарыында кєсіби стандарттарды
, мамандара ойылатын азіргі заманы біліктілік талаптарыны
болмауы индустрия жєне ж±мыс берушілер с±раныстарына кадрларды даярлау мазм±ныны
барабарлыына ол жеткізуге ммкіндік бермейді.
ТжКБ жйесіні
олданыстаы инфра±рылымы мен материалды-техникалы жаратандыруы кадрлар даярлауды
сапасы мен жастар шін оытуды
тартымдылыын амтамасыз ете алмайды.
Жоары де
гейде білім беру шін инженер-педагог ызметкерлерді олдауды
тµмен болуы біліктілігі жоары кадрларды
экономиканы
баса салаларына ауысуына себеп болуда.
Тиімсіз басару нарыты жадайда оу орындарыны
бєсекеге абілеттілігін амтамасыз етпейді.
Аз аржыландыру жєне мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша бір маманды оытуа кететін шыыстар ±ны оушыны
азіргі замана сай біліктілік алуына ммкіндік бермейді.
Б±дан баса здіксіз білім алу жєне біліктілігін µмір бойы арттыру мєселелерін шешу ажет.
Білімге негізделген экономика жєне оам, µмір бойы оыту – бєсекеге абілеттілік пен жа
а технологияларды олдану проблемаларын шешуді
, єлеуметтік бірлікті, те
ммкіндіктер мен µмір сапасын жасарту тєсілдері болуы тиіс.
Жоары, жоары оу орнынан кейінгі білім жєне ылым
Жоары білім республика экономикасыны
барлы салалары шін ±зыретті жєне бєсекеге абілетті мамандарды кєсіби даярлауды амтамасыз етуде, ылым мен µндірісті біріктіруде ма
ызды рµл атарады.
јазіргі уаытта 148 жоары оу орны (9 ±лтты, 2 халыаралы, 32 мемлекеттік, 12 азаматты емес, 90 жеке меншік ж±мыс істейді, оны
ішінде 16-ы акционерленген), онда 595 мы
нан астам адам оиды.
Кµптеген ж±мыс берушілер жоары оу орындары оытып шыаратын мамандар сапасына анааттанбайды. Білім беру бадарламалары ж±мыс берушілерді
кткен нєтижелеріне жауап бермейді жєне экономика талаптарына сєйкес келмейді.
јазастанда барлы жоары білім жйесін амтитын ма
ызды жасырын фактор жеморлы болып табылады. Оны жоюды
наты шаралары абылданбайынша жоары білім саясаты тиімді болмайды.
Жоары оу орындарын кадрлармен амтамасыз етуде кері рдіс орын алан: профессор-оытушы ±рамын жйелі даярлау жо, оса ж±мыс атару ке
інен таралан.
јазастанны
жоары оу орындарыны
материалды-техникалы ресурстары жеткілікті арынмен жа
артылмайды. Жоары оу орындарында гуманитарлы мамандытар сияты техникалы мамандытар бойынша да кітапхана орын жа
артуды
бекітілген нормалары саталмайды. Кµптеген пєндер бойынша оулытар єзірленбейді немесе аз тиражбен басылады. Жоары оу орындарыны
апаратты ресурстары біріктірілмеген, кітапхана оры бытыра
ы сипата ие.
јазіргі уаытта білім беру ызметін аржыландыруды мемлекеттік олдауды
азіргі тетіктері жеткіліксіз.
Білімді, ылымды жєне µндірісті біріктіру, жоары оу орнынан кейінгі білімді ылым мен техниканы
азіргі кезе
дегі жетістіктері негізінде дамыту бгінгі кнде экономиканы дамытуды
басым баыттарыны
бірі болып табылады.
іылым саласында біратар шешілмеген проблемалар бар.
Ескірген материалды-техникалы база жєне зертхана жабдытары сапалы ылыми зерттеулерді жргізуге ммкіндік бермейді.
Жобалау институттары мен конструкторлы бюролар саныны
жеткіліксіздігі µндірістегі технология трансфертін бєсе
детеді. Жобалау институттарыны
, конструкторлы бюроларды
жєне µндірісті
жоары оу орындарымен µзара арым-атынас тетігі жо.
Жастарды ылыма тарту шін жадайлар жасалмаан. Кадрларды
артаюы байалады. іылыми ызметкерлерді
орташа жасы – 55-те.
јазастанны
жоары оу орындарыны
ылыми єлеуеті аса тиімсіз пайдаланылады.
Білімні
, ылымны
жєне µндірісті
арасындаы байланысты
нашарлыы мына себептерге негізделген:
жоары оу орындары мен ылыми ±йымдар арасындаы ведомствоаралы кедергілер;
жоары оу орындарыны
ылымын жеткіліксіз аржыландыру;
ылым мен техниканы
жетістіктеріне орай єрекет етуге, µндірісті
µзгерген с±ранысын есепке алуа ммкіндік бермейтін білім беру процесін шамадан тыс єкімшілендіру;
жеке меншік секторды
білімді, ылымды жєне инновациялы ызметті аржыландыруды жзеге асыруа экономикалы ынталандыру шараларыны
болмауы.
јазастанда єзірлемелерді орындайтын жєне ылыми-зерттеу жєне тєжірибелік-конструкторлы ж±мыстарды нєтижесіне жеткізуді амтамасыз ететін, оларды тєжірибе жзінде іске асыратын инновациялы ±рылымды олдауды
институционалды нысандары дамымаан.
јазастандаы ылыми єзірлемелерді
лес салмаы дамыан елдерде абылданан де
гейден он есе тµмен алып отыр.
Тєрбие ж±мысы жєне жастар саясаты
Білім беру жйесін жа
ыртуды
ма
ызды міндеттеріні
бірі – µкілдері бєсекеге абілетті білімді ме
герген, ой-µрісі дамыан ана емес, жоары азаматты жєне адамгершілік ±станымы, отансйгіштік сезімі мен єлеуметтік жауапкершілігі алыптасан зияткер ±лтты алыптастыру болып табылады.
2010 жылды
басында 14 – 29 жас аралыындаы халыты
саны жалпы халыты
28,7 %-ын ±райды. Ауылды жерлерде т±ратын жастарды
лесі – 49,1 %.
2010 жылды
басында туыланнан бастап 18 жаса дейінгі жас µспірімдерді
саны 5 млн. адама жуы. Балаларды
±ыы мен мдделерін орауды жергілікті атарушы органдардаы мамандар амтамасыз етеді.
Мемлекеттік жастар саясаты саласында мынадай проблемалар орын алып отыр.
Жастар арасындаы тєрбие ж±мысын йлестіруді
орталытандырылан жйесі жо.
2008-2009 жылдардаы єлеуметтік сауалды
деректері бойынша жастар ±йымдарыны
ызметіне атысатын жастарды
лесі жастарды
жалпы саныны
22 %-ын ±райды.
¤кілді органдардаы жастар саясатыны
мєселелері бойынша шешімдерді абылдауа атысатын жастарды
лесі 1 %-а жетпейді.
Єлеуметтік сауалды
нєтижелері респонденттерді
64 %-ы мемлекеттік жоары оу орындарын жеморлыа аса бейім деп санайды, 54 %-ы жоары оу орындарында жеморлыты
де
гейін жоары деп баалайды, 28 %-ы дипломдарды «сатып алу» фактілерін кµрсетеді.
Барлы балалар шін µз ±ытарын толыымен пайдалану амтамасыз етілмеген.
Одан баса, білім саласында білім беру статистикасы мєліметіні
бірт±тас базасы жо. Білім беруді
мемлекеттік статистика нысандарында ке
жарияланымдар жо, біріктірілмеген, олар бойынша тере
талдау жо єрі оамны
кµпшілігіне олжетімсіз. Білім беруді
±лтты статистикасыны
кµрсеткіштері халыаралы статистиканы
талаптарына сай емес.
Осылайша, білім берудегі ахуалды талдау мыналарды кµрсетеді.
Кшті жатары:
білімді дамытуды
наты айындалан басым баыттары;
мектепке дейінгі жєне орта білім объектілері желісіні
±лаюы;
білім беруді
єрбір де
гейі бойынша ±лтты жєне республикалы орталытарды
болуы;
азастанды білім беру ±рылымыны
Білім беруді
халыаралы стандарты жіктеуішімен сєйкестігі;
техникалы жєне кєсіптік білімді айта ±рылымдау;
¦лтты білім беру сапасын баалау жйесіні
ызмет етуі;
TIMSS – 2007 халыаралы зерттеуіндегі жоары кµрсеткіштер;
Еуропалы білім беру ке
істігіне кіру.
Єлсіз жатары:
білім беруді аржыландыруды
жеткіліксіздігі;
педагог кєсібі мєртебесіні
тµмендігі;
педагог кадрларды даярлау сапасыны
жеткіліксіздігі;
жоары білікті педагог кадрларды
тапшылыы;
балалар ±ытарын орау мамандарыны
саны жеткіліксіз;
білім берудегі менеджментті
нашар дамуы;
білім беру саласында мемлекеттік – жеке-єріптестік (б±дан єрі – МЖЄ) жйесі толы дамымаан;
білім беруді апараттандыруды
нашар дамуы;
білім беру статистикасы халыаралы стандарттара сєйкес емес жєне білім алушылара олжетімсіз;
мектепке дейінгі тєрбиемен жєне оытумен тµмен амтылуы;
жалпы орта жєне жоары білім мазм±ныны
бірігуіні
жотыы;
білім беру ±йымдарыны
материалды-техникалы базасыны
нашарлыы;
ШЖМ ±сынатын білім беру ызметтері сапасыны
нашарлыы;
инклюзивті білімні
нашар дамуы;
±лтты біліктілік жйесіні
жотыы;
колледждер мен ЖОО бітірушілеріні
біліктілігіне білім беру жйесіні
±сынысы мен ж±мыс берушілерді
с±ранысыны
арасындаы те
дікті
жотыы;
жоары білім мен ылымны
ыпалдасуыны
жотыы.
Ммкіндіктер:
Мемлекет шін:
азастанды білімні
бєсекеге абілеттілігін арттыру;
адами капиталды
сапасын арттыру;
балаларды
µмір сапасыны
єлеуметтік ±ыты кепілдіктерін амтамасыз ету;
е
бек ресурстарын пайдалану тиімділігін арттыру;
±лтты экономиканы т±ратандыру;
халыаралы ±йымдар мен ж±мыс берушілер тарапынан білімді инвестициялы олдау;
білім беру саласында басаруды
жа
а тиімді єдістеріні
пайда болуы;
оушылар арасында спортты µрістету;
бюджет аражатын пайдалануды
тиімділігін арттыру;
білім беру саласыны
олжетімділігін, тартымдылыын, сапасын, ашытыын арттыру;
ел экономикасыны
орныты µсуін амтамасыз ету;
халыаралы рейтингтерді
кµрсеткіштерін жасарту;
ата-аналарды
бала тєрбиелеудегі жауапкершілігін арттыру.
Ата-аналар шін:
білім беру ±йымдарын та
дау ммкіндігі;
білім беруді басаруа атысу;
мектепке дейінгі тєрбиені
жєне оытуды
еркін олжетімділігін амтамасыз ету;
баланы
жетістіктері туралы ашытытан апаратты хабарландыру арылы ата-ана – білім беру ±йымы – бала байланысын жзеге асыру.
Педагог шін:
педагог кєсібіні
тартымдылыы;
мансапты µсу жйесін амтамасыз ету;
барлы ызмет аясында білім алу, оны
ішінде шетелде жєне кєсіптік ±зыреттілікті дамыту.
Білім алушылар шін:
баршаа бірдей сапалы білімге ол жеткізу;
здік білім беру ресурстары мен технологияларына ол жеткізу;
коммуникативтік жєне кєсіптік ±зыреттілікті дамыту.
јауіп-атер:
білім беруді
жеткіліксіз аржыландырылуына байланысты ала ойылан масаттар мен міндеттерге ол жеткізбеу;
педагог е
бегіні
тµмен уєждемесі, м±алім кєсібіні
беделсіздігі;
педагогтерді
басым бµлігі даярлыыны
тµмен де
гейі;
педагог кадрларды
µздігінен білім алуа жєне кєсіби µсуіне ±мтылысыны
жеткіліксіздігі;
электронды оыту жйесін олданудаы пайдаланушыларды
тµмен уєждемесі;
демографиялы процестерге (тууды
µсуі) жєне кµші-он жадайларына байланысты мектепке дейінгі ±йымдардан орын алуа кезек пен оушы орны тапшылыыны
µсуі;
білім сапасыны
нашарлауы;
білім беру ±йымдарын пайдалануа беру мерзімдеріні
б±зылуы;
апатты деп танылан мектептер саныны
±лаюы;
ммкіндігі шектеулі балаларды
жєне мгедек балаларды
кµбеюі;
е
бек нарыында мамандара деген болжамны
жотыы;
саладаы е
бекаы де
гейі мен елдегі жалаыны
орташа де
гейіні
арасындаы сєйкессіздіктен туындаан техникалы жєне кєсіптік білім жйесінен кадрларды
кетуі;
јазастанны
ЖОО-да білім алуды алайтын шетел азаматтары саныны
ысаруы;
µзіні
ылыми єлеуетін іске асыруды
ана±рлым олайлы перспективаларын іздеумен алымдарды
баса мемлекеттерге кетуі;
ылыма жастарды
аз келуі;
бадарламаны іске асыру барысында оса орындаушыларды
йлессіздігі.
Осылайша, аталан бадарлама білім беру жйесін одан єрі жа
ыртуды жєне оны
еуропалы де
гейге шыу перспективаларын болжайды.
4. Бадарламаны
масаттары, міндеттері, нысаналы индикаторлары жєне іске асыру нєтижелеріні
кµрсеткіштері
Басты масаты:
Экономиканы
орныты дамуы шін сапалы білімні
олжетімділігін амтамасыз ету арылы адами капиталды дамыту, білімні
бєсекеге абілеттілігін арттыру
Бадарламалы масаттар:
білім беру ызметіне те
ол жеткізуді амтамасыз етуге бадарланан аржыландыру жйесін жетілдіру;
педагог мамандыыны
беделін кµтеру;
білім беруді басаруды
мемлекеттік-оамды жйесін алыптастыру;
білім беру процесіні
барлы атысушыларыны
здік білім беру ресурстары мен технологияларына те
ол жеткізуін амтамасыз ету;
балаларды мектепке дейінгі сапалы тєрбиемен жєне оытумен толы амтуды
, оларды мектепке даярлау шін мектепке дейінгі тєрбиелеу мен оытуды
єр трлі бадарламаларына те
ол жеткізуді амтамасыз ету;
жалпы білім беретін мектептерде јазастан Республикасыны
зияткерлік, дене бітімі жєне рухани дамыан азаматын алыптастыру, тез µзгеретін єлемде оны
табысты болуын амтамасыз ететін білім алудаы ажеттілігін анааттандыру, елімізді
экономикалы єл-ауаты шін бєсекеге абілетті адами капиталды дамыту. 12 жылды оыту моделіне кµшу;
оамны
жєне экономиканы
индустриялы-инновациялы даму с±раныстарына сєйкес ТжКБ жйесін жа
ырту, єлемдік білім беру ке
істігіне кірігу;
е
бек нарыыны
, елімізді
индустриялы-инновациялы даму міндеттері мен жеке т±ланы
ажеттіліктерін анааттандыратын жєне білім беру саласындаы здік єлемдік тєжірибелерге сай келетін жоары білім сапасыны
жоары де
гейіне ол жеткізу;
µмір бойы білім алу жйесіні
ж±мыс істеуін амтамасыз ету;
жастарды
бойында белсенді азаматты ±станымды, єлеуметтік жауапкершілікті, отансйгіштік сезімді, жоары адамгершілік жєне кµшбасшылы асиеттерді алыптастыру.
Нысаналы индикаторлар:
Индикатор
2010
2015
2020
2015 жылдан бастап ШЖМ-нан баса, барлы білім беру ±йымдарында жан басына шаандаы аржыландыру тетіктері енгізіледі
0%
60%
60%
педагогтерді
жалпы санынан жоары жєне бірінші санаттаы біліктілігі жоары педагог ызметкерлерді
лесі
42%
47%
52%
білім беру ±йымдарында аморшылы ке
естер ±рылан
40%
45%
60%
білім беру ±йымдарыны
басшылары менеджмент саласында біліктілігін арттыран жєне айта даярлаудан µткен
29%
50%
100%
орта білім беру ±йымдарында электронды оыту жйесі пайдаланылады
0
50%
90%
3 жастан 6 жаса дейінгі балаларды мектепке дейінгі тєрбиемен жєне оытумен амтамасыз ету
40%
1 шілдеде
73,5%
100%
2020 жыла арай 12 жылды оыту моделіне толы кµшу жзеге асырылан
0
1,5,11 сыныптар
1-10, 12 сыныптар
јазастанны
барлы µ
ірлеріндегі «Назарбаев Зияткерлік мектептері» жобасыны
ше
беріндегі мектептерді
саны
6
20
20
жаратылыстану-математика пєндері бойынша білім беру оу бадарламаларын жетік ме
герген оушыларды
лесі
50%
60%
70%
PISA, TIMSS, PIRLS халыаралы салыстырмалы зерттеулердегі азастанды жалпы білім беретін мектептер оушыларыны
нєтижелері
TIMSS:
7-11 орын
PISA:
50–55 орын, TIMSS:
10–15 орын
PISA:
40–45 орын, TIMSS:
10–12 орын, PIRLS:
10–15 орын
мектептерді
жалпы санынан инклюзивті білім беру шін жадайлар жасалан мектептерді
лесі
10%
30%
70%
ж±мыс берушілер оамдастыында біліктілікті тєуелсіз баалаудан алашы реттен µткен ТжКБ бітірушілеріні
лесі
40%
60%
80%
ТжКБ оу орындарында мемлекеттік тапсырыс бойынша оуды бітіргеннен кейінгі алашы жылы ж±мыспен амтылан жєне ж±мыса орналасан тлектерді
лесі
68,5%
78%
80%
±лтты институционалды аккредиттеу рєсімінен µткен колледждерді
лесі
0%
10%
30%
ж±мыс берушілер оамдастыында біліктілікті тєуелсіз баалаудан алашы реттен µткен ЖОО тлектеріні
оан атысандарды
жалпы санынан лесі
0%
10%
80%
жоары оу орындарында мемлекеттік тапсырыс бойынша білім алан тлектерді
ЖОО бітіргеннен кейін бір жыл ішінде мамандыы бойынша ж±мыса орналасандарды
лесі
50%
78%
80%
єлемні
здік университеттері рейтингінде кµрсетілген јазастанны
жоары оу орындарыны
саны
0
1
2
халыаралы стандарттар бойынша тєуелсіз ±лтты институционалды аккредиттеуден µткен жоары оу орындарыны
лесі
16%
50%
65%
халыаралы стандарттар бойынша тєуелсіз ±лтты мамандандырылан аккредиттеуден µткен жоары оу орындарыны
лесі
0%
20%
30%
отанды ылыми зерттеулерді
нєтижелерін µндіріске енгізуді
негізінде білім мен ылымды кіріктіру жолымен инновациялы ызметті жзеге асыратын жоары оу орындарыны
лесі
0%
2%
5%
со
ы 5 жылда импакт-факторлы ылыми журналдарда жарияланымдары жары кµрген ЖОО-ны
профессор-оытушы ±рамыны
жєне ылыми ызметкерлерді
лесі
0%
2%
5%
барлы жастаы адамдар шін єртрлі білім беру нысандары мен типтері енгізіледі
жастарды
жалпы санынан жастар саясаты мен патриотты тєрбие саласындаы іс-шараларды іске асыруа белсенді трде атысатын жастарды
лесі
25%
27%
55%
Ала ойылан масаттара жету шін мынадай міндеттерді шешу ажет:
сапалы білімге олжетімділікті арттыруа баытталан білім беруді аржыландыруды
жа
а тетіктерін єзірлеу;
білім беру жйесін жоары білікті кадрлармен амтамасыз ету;
педагог ызметкерлерді
е
бегін мемлекеттік олдау мен ынталандыруды кшейту;
білім берудегі менеджментті жетілдіру, оны
ішінде корпоративтік басару принциптерін енгізу, білім беруде мемлекекеттік-жеке єріптестік жйесін алыптастыру;
білім беруді дамытуды
мониторинг жйесін жетілдіру, оны
ішінде халыаралы талаптарды ескере отырып, ±лтты білім статистикасын ±ру;
оу процесін автоматтандыруды енгізу шін жадай жасау;
мектепке дейінгі ±йымдарды
желісін ±лайту;
мектепке дейінгі тєрбие мен оытуды
мазм±нын жа
арту;
мектепке дейінгі тєрбие мен оытуды
±йымдарын кадрлармен амтамасыз ету;
12 жылды оыту моделіне кµшуді білім беру мазм±нын жа
ыртумен жзеге асыру;
шаын жинаталан мектептерді
проблемаларын шешу;
мектептегі инклюзивті білім жйесін жетілдіру;
экономиканы
индустриялы-инновациялы даму с±раныстарын ескере отырып, ТжКБ мазм±ныны
±рылымын жа
арту;
экономика салалары шін кадрлар даярлауды
инфра±рылымын дамыту;
ТжКБ-да білім алуды
беделін арттыру;
елімізді
индустриялы-инновациялы даму жобаларына сай келетін жоары жєне жоары оу орнынан кейінгі білімі бар кадрлармен амтамасыз ету;
жоары білімні
еуропалы аймаына кірігуді амтамасыз ету;
білімні
, ылымны
жєне µндірісті
бірігуін амтамасыз ету, зияткерлік меншік пен технологияларды
µнімдерін коммерцияландыру шін жадай жасау. Жоары білікті ылыми жєне ылыми – педагог кадрларды даярлау;
µмір бойы оыту, баршаа білім алу шін жадай жасау;
жастарды отансйгіштікке тєрбиелеу жєне оларды
азаматты белсенділігін, єлеуметтік жауапкершілігін жєне єлеуетін ашу тетіктерін алыптастыру жµніндегі шаралар кешенін іске асыру.
Міндеттерге ол жеткізу мынадай кµрсеткіштермен µлшенетін болады:
Кµрсеткіш
2010
2015
2020
Орындаушылар
ваучерлік-модульдік аржыландыру принципі бойынша біліктілікті арттырудан µткен педагогтерді
лесі
0%
20%
100%
жергілікті атарушы органдар (б±дан єрі –ЖАО, БіМ
магистр дєрежесі бар бейіндік мектеп педагогтеріні
лесі
0%
кемінде 10%
кемінде
20%
БіМ
педагогтерді
жалпы санынан аымдаы жылы білім беру ±йымдарына жа
адан ж±мыса келген жас мамандарды
лесі
2,6%
4,5%
6%
ЖАО, БіМ
жаратылыстану-математика циклі пєндерін аылшын тілінде оытатын педагогтерді
лесі
0,6%
10%
15%
БіМ
академиялы жєне ылыми дєрежесі бар біліктілікті арттыру жйесі мамандарыны
лесі
3,4%
5%
15%
ЖАО, БіМ
біліктілігін арттыру мен таылымдамадан µткен, оны
ішінде µндірістік кєсіпорындар базасында, ТжКБ ±йымдарыны
инженер-педагог кадрларыны
лесі
20%
20%
20%
ЖАО, БіМ, ж±мыс берушілер ауымдастыы, салалы министрліктер
елімізде біліктілігін арттырудан жєне айта даярлаудан µткен жоары оу орындарыны
профессор-педагог кадрларыны
лесі, жыл сайын
6%
20%
20%
БіМ
азаматты жоары оу орындарына корпоративті басару принциптерін енгізу
44%
65%
90%
БіМ
оытуда АКТ-ны пайдалану бойынша біліктілігін арттырудан µткен педагогтерді
лесі, оларды
жалпы санына шаанда
0%
90%
90%
ЖАО, БіМ
1 компьютерге келетін оушыларды
саны
18
10
1
ЖАО, БіМ
мектепке дейінгі ±йымдарды
жалпы санынан мектепке дейінгі шаын орталытарды
лесі
59,7%
50%
52,7%
ЖАО, БіМ
мектепалды дайындыымен амтамасыз етілген 5 – 6 жастаы балаларды
лесі
83%
100%
100%
ЖАО, БіМ
балабашаларды
жалпы санынан жекеменшік балабашаларды
лесі
10%
кемінде 12%
кемінде 15%
ЖАО, БіМ
бейіндік мектептерді
жалпы санынан жаратылыстану-математика баытындаы бейіндік мектептерді
лесі
0%
15%
кем емес
35%
кем емес
ЖАО, БіМ
мектептерді
жалпы санынан сервистік ызмет кµрсететін жа
а модификациялы кабинеттері (химия, биология, физика, лингафонды жєне мультимедиалы кабинеттер) бар мектептерді
лесі
31,7%
40%
80%
ЖАО, БіМ
мектептерді
жалпы санынан апатты жадайдаы мектептерді
лесі
2,6%
2%
1%
ЖАО, БіМ
оушы орныны
тапшылыы
74,3 мы
45 мы
30 мы
ЖАО, БіМ
ш ауысымда саба жргізетін мектептер лесі
0,9%
0,2%
0
ЖАО, БіМ
кµлікпен жеткізуге м±таж балаларды
жалпы санынан мектепке жєне мектептен йлеріне сапалы єрі ы
айлы тасымалдаумен амтылан мектеп оушыларыны
лесі
63%
80%
100%
ЖАО, БіМ
«тірек мектептер» – ШЖМ-а арналан ресурсты орталытар саны
0
160
160
ЖАО, БіМ
оушыларды
жалпы санынан білім беру ±йымдарындаы спорт секциялары ызметімен амтылан орта білім беру ±йымдарындаы оушыларды
лесі
20%
25%
30%
ЖАО, БіМ
оушыларды
жалпы санынан
балалар-жасµспірімдер спорт мектебімен амтылан оушылар лесі
8%
12%
14,5%
ТСМ
кµркем, музыкалы, техникалы, ылыми шыармашылыпен амтылан мектеп жасындаы балаларды
лесі
21,5%
23%
38%
ЖАО, БіМ
оушыларды
жалпы санынан спорт секциялары ызметімен ЖОО-ы оитындарды
амтылуы
*
20%
40%
БіМ
даму ммкіндігі шектеулі балаларды
жалпы санынан инклюзивті біліммен амтылан балаларды
лесі
9%
25%
50%
ЖАО, ЕХЄјМ, БіМ
т±рмысы тµмен отбасылардан шыан оушыларды тегін дєрумен осылан ысты тамапен амтамасыз ету
70%
100%
100%
ЖАО, БіМ
мамандытарды
жалпы санынан кєсіптік стандарттармен амтамасыз етілген ТжКБ мамандытарыны
лесі
0%
30%
90%
ЕХЄјМ, Индустрия жєне жа
а технологиялар министрлігі, салалы министрліктер, ж±мыс берушілер ауымдастыы
кєсіптік стандарттар негізінде єзірленген мемлекеттік жалпыа міндетті білім беру стандарттары (б±дан єрі – МЖБС) лесі
0%
50%
90%
БіМ, ЖАО, ж±мыс берушілер ауымдастыы
халыаралы талаптара сєйкес єзірленген білім беру бадарламаларыны
лесі
20%
40%
70%
БіМ, ЖАО, ж±мыс берушілер ауымдастыы
ТжКБ оу орындарында мемлекеттік тапсырыс есебінен оитындарды
жалпы санынан кєсіпорындар базасында практикадан µтуге арналан орындармен амтамасыз етілген білім алушылар лесі
80%
85%
90%
ЖАО, БіМ, салалы министрліктер, ж±мыс берушілер ауымдастыы, «Атамекен» Одаы
білім алушыларды
жалпы санынан ж±мыс берушілер аражаты есебінен ТжКБ-да білім алушыларды
лесі
0,6%
1%
2%
ЖАО, БіМ, ж±мыс берушілер
техникалы жєне кєсіптік біліммен амтылан типтік жастаы жастарды
лесі
17,6%
20%
23%
ЖАО, БіМ
ТжКБ жйесінде енгізілген оушы орындарыны
саны
0
2 660
оушы
орны
16 940 оушы орны
ЖАО, БіМ
жатаханалардаы ТжКБ оушылары шін жа
адан енгізілген орын саны
0
1300
орын
1500
орын
ЖАО
ТжКБ оу орындарыны
жалпы санынан азіргі заманы оу жабдытарымен жаратандырылан оу орындарыны
лесі
36%
75%
90%
ЖАО, БіМ
бакалавриатты
мемлекеттік тапсырыс кµлемінен магистратура бадарламалары бойынша мемлекеттік тапсырыс бойынша оитындар лесі
8%
20%
40%
БіМ
оны
ішінде, бакалавриатты
мемлекеттік тапсырыс кµлемінен біржылды магистратура бадарламалары бойынша оитындар лесі
1,6%
14%
25%
БіМ
2012 жылдан бастап мемлекеттік тапсырысты
жылдаы µсуімен PhD докторлы бадарламалары бойынша мемлекеттік тапсырыс бойынша білім алушылар лесі
200
кемінде 1000
адам
кемінде 2000 адам
БіМ
јазастан Республикасында кредиттерді ауыстыруды
еуропалы лгісі (ECTS) бойынша кредитті айта ауыстыруды
азастанды моделін енгізген ЖОО лесі
19%
100 %
100 %
БіМ
2015 жылдан бастап «Болаша» бадарламасыны
стипендиаттары магистратурада, докторантурада, бакалавриатта – бір семестрден бір академиялы жыла дейін оиды, ылыми таылымдамадан µтеді
69%
100%
100%
БіМ
Республикалы ЖОО-аралы электронды кітапханаа олжетімділігі бар жоары оу орындарыны
лесі
26%
55%
100%
БіМ
мамандытар бойынша жоары жєне жоары оу орнынан кейінгі МЖБС-даы жоары оу орындарыны
академиялы еркіндігін ке
ейту, та
дау компонентін ±лайту
65%
70%
80%
БіМ, ж±мыс берушілер
жоары импакт-факторлы ылыми журналдарда жарияланан маалалары бар Назарбаев Университетіні
магистранттары мен докторанттарыны
лесі
0%
10%
30%
БіМ
жоары білім беру жйесіндегі шетелдік студенттерді
, оны
ішінде коммерциялы негізде оитындарды
лесі
1,5%
2,5%
3%
БіМ
техникалы жоары оу орындарыны
жалпы санынан инновациялы ±рылымдар, ылыми зертханалар, технопарктер, орталытар ±ран
жоары оу орындарыны
лесі
14%
20%
50%
БіМ
жоары оу орындарыны
жалпы санынан ылыми жєне жобалау-конструкторлы ±йымдарды
±рылымды бµлімшелерін ±ран жоары оу орындарыны
лесі
*
10%
25%
БіМ
магистратура мен докторантураны аятаан жєне жоары оу орындарын бітірген жылы жоары оу орындары мен ылыми ±йымдара ж±мыса орналасан жоары оу орындары тлектеріні
лесі
*
10%
30%
БіМ
азаматты жоары оу орныны
білім беру ызметін мемлекеттік жеке єріптестік есебінен аржыландыруды
лесі
*
10%
50%
БіМ
азаматты жоары оу орныны
ылыми жєне инновациялы ызметін мемлекеттік-жеке єріптестік есебінен аржыландыруды
лесі
*
10%
50%
БіМ
ж±мыс берушілермен бірлесіп, техникалы жєне ызмет кµрсету е
бегіні
ызметкерлерін айта даярлау жєне біліктілігін арттыруды
ыса мерзімді курстары шін модульдік оу бадарламаларыны
саны
0
20 бірлік
25 бірлік
БіМ, ж±мыс берушілер, ЕХЄјМ
барлы де
гейлердегі µкілді органдардаы сайланушы жастарды
лесі
*
6%
15%
БіМ, ЖАО
жастар ±йымдарыны
ызметіне атысатын жастарды
лесі
22%
25%
29%
БіМ, ЖАО, кіметтік емес ±йымдар
мемлекеттік єлеуметтік тапсырыс ше
берінде єлеуметтік ма
ызы бар жобаларды іске асыруа тартылан республикалы жастар ±йымдарыны
лесі
12%
20%
24%
БіМ, ЖАО, кіметтік емес ±йымдар
* – статистика жргізілмейді
Бадарламаны іске асыруды
масатына, нысаналы индикаторларына, міндеттері мен нєтижелерді
кµрсеткіштеріне Білім жєне ылым министрлігі Е
бек жєне халыты єлеуметтік орау, Байланыс жєне апарат, Индустрия жєне жа
а технологиялар, Туризм жєне спорт, Ішкі істер, Мєдениет министрліктерімен, салалы министрліктерімен, жергілікті атарушы органдармен, ж±мыс берушілер ауымдастыымен, «Атамекен» одаымен, Е¦-мен бірлесе отырып жететін болады.
5. Бадарламаны
негізгі баыттары, ала ойылан масаттара жету жолдары жєне тиісті шаралар
Білім беруді дамыту мына баыттарда іске асырылатын болады:
білім беруді аржыландыру;
педагог мєртебесі;
білім беру менеджменті;
«e-learning» электронды оыту;
мектепке дейінгі тєрбие мен оыту;
орта білім;
техникалы жєне кєсіптік білім;
жоары жєне жоары оу орнынан кейінгі білім;
µмір бойы оу;
тєрбие ж±мысы жєне жастар саясаты.
Білім беру жйесін аржыландыру
Масаты:
Білім беру ызметіне те
ол жеткізуді амтамасыз етуге бадарланан аржыландыру жйесін жетілдіру.
Міндеті:
Білім беруді
сапасы мен олжетімділігін арттыруа баытталан білім беруді аржыландыруды
жа
а тетіктерін єзірлеу.
Нысаналы индикатор:
2015 жылдан бастап ШЖМ-нан баса, барлы білім беру ±йымдарына жан басына шаандаы аржыландыру тетігі енгізіледі.
Жан басына аржыландыру
Нєтижеге бадарланан бюджеттеу орта білімде мемлекеттік шыыстарды басару саласындаы реформаларды
±рамдас бµлігі болады.
2011 жылы жан басына аржыландыру єдістемесі єзірленетін болады. Ол бюджеттік шыыстарды
тиімділігін арттыруа ммкіндік береді жєне халыты
єртрлі жіктері шін сапалы білімге олжетімділікті арттыруа ыпал ететін болады.
Жан басына аржыландыру бірінші кезе
де бейіндік мектептер шін жзеге асырылады. 2013 жылы жалпы орта білімні
жан басына аржыландыру жйесі 4 бейіндік мектепті
базасында сынатан µткізіледі. Б±л шін жан басына аржыландыру жйесі бойынша нормативтік ±ыты ±жаттар єзірленеді.
Жан басына аржыландыру, аржылы дербестік, аморшылы ке
естер жєне т.б. тетіктерді пысытау шін жекеменшік немесе жоары оу орындары жанындаы мектептерді
атарынан пилотты мектептер аныталады.
Негізгі жєне бастауыш мектепте жан басына аржыландыру бейіндік мектепте алынан тєжірибені
негізінде енгізілетін болады.
2015 жыла арай мектепке дейінгі тєрбие мен оыту жан басына аржыландыру негізінде мемлекеттік бюджеттен аржыландырылады.
ТжКБ жйесінде 2011 жыл мен 2013 жыл аралыында бір маманды даярлауа ж±мсалатын шыындарды
нормаларын бекітетін жан басына аржыландыруды енгізу бойынша пилотты жоба іске асырылатын болады.
2015 жыла арай жан басына шаандаы аржыландыру ШЖМ-нан баса, мектепке дейінгі білімнен ТжКБ-ге дейінгі барлы білім беру ±йымдарында іске асырылады.
Педагогтер шін біліктілікті арттыру жан басына шаандаы аржыландыру бойынша – ваучерлік-модульдік жйе арастырылады, оны
ше
берінде тµлем аысын тікелей педагогті
µзіне аудару жолымен педагогке біліктілікті арттыру курсын µтуді
орнын жєне уаытын та
дау ммкіндігі берілетін болады.
Мемлекеттік білім беру жинатау жйесі (МБЖЖ)
Аылы білім беру ызметтеріне олжетімділікті арттыру масатында мемлекеттік білім беру жинатау жйесіні
(б±дан єрі – МБЖЖ) тетігін єзірлеу жоспарлануда, оны
кµмегімен јазастанны
єрбір азаматыны
болашата баласыны
жоары оу орындары мен колледждерде оуын тµлеу шін жоспарлы трде ашалай аржы жинатауына ммкіндік беру болжануда. МБЖЖ азаматтарды
жинатарына мемлекеттік сыйлыаы аударуды болжайды.
МБЖЖ-ны енгізу тиісті нормативтік ±ыты актілерді абылдааннан кейін кµзделуде.
Одан баса, білім беруді
тиімді жйесін дамыту шін оан деген шыынды инвесторларды тарту жолымен ±лайту ажет. Білім саласына жеке инвестицияларды тарту елдегі мемлекеттік – жеке єріптестікті
олданыстаы тетігі бойынша жзеге асырылады.
Педагог мєртебесі
Масаты:
Педагог мамандыыны
беделін кµтеру.
Міндеттері:
2. Педагог ызметкерлерді
е
бегін мемлекеттік олдау мен ынталандыруды кшейту.
Нысаналы индикатор:
Жалпы педагогтерді
санынан жоары жєне бірінші санаты бар білікті жоары педагог ызметкерлерді
лесі (2015 жылы – 47 %, 2020 жылы – 52 %).
Білім беру жйесін жоары білікті кадрлармен амтамасыз ету
Білім беру сапасы, бірінші кезекте, сапалы даярлыы бар оытушылармен айындалады.
2011 жылдан бастап:
«Болаша» халыаралы стипендиясыны
ше
берінде орта, техникалы жєне кєсіптік, жоары білім беру салалары шін аылшынтілді педагог кадрларды даярлау амтамасыз етіледі;
елімізді
жоары оу орындарында кµптілді білімді педагог кадрларды даярлау базалы пєндер циклінде шет тілі бойынша кредиттерді
кµлемін ±лайту арылы жзеге асатын болады. Б±л шін лгілік оу бадарламасыны
ш тілде оытатын педагогтерді даярлау бµлігіне µзгерістер енгізіледі;
педагогтерді даярлау бадарламасы, оны
ішінде ШЖМ-а арналан, педагог кадрларды даярлайтын жоары оу орындарында бейіндік мектептер шін м±алімдерді масатты даярлауа арналан мемлекеттік тапсырыс негізінде білім беру магистрлеріні
бадарламасы жетілдіріледі;
жа
а білім беру бадарламаларына сєйкес біліктілікті арттыру бадарламасы жа
артылады жєне білім беру ±йымдарыны
педагог ызметкерлеріні
біліктілігін арттыру амтамасыз етіледі.
2020 жыла дейін біліктілікті арттырудан жыл сайын 73,3 мы
адам µтеді деп жоспарлануда.
Ваучерлік-модульдік жйе енгізілетін болады.
Ваучерлік-модульдік аржыландыру жйесін енгізумен педагогтерді
біліктілігін арттыру жйесі жа
ыртылады. 2013 жылы б±л жйе 2 облыс базасында (Павлодар жєне Жамбыл) жєне Астана, Алматы алаларында сынатан µтетін болады. Біліктілікті арттыру жйесіні
нормативтік ±ыты базасын жетілдіру, материалды-техникалы базасын жєне бадарламасын жа
арту, ±йымдастыру моделін реформалау, ресурсты єлеуетті кадрларды
біліктілігін арттыру мен айта даярлауды іске асыратын субъектілер арасында конкурсты негізде бµлу кµзделуде.
Педагог кадрларды
біліктілігін арттыру жєне айта даярлау жйесіне 2015 жылдара арай сына нєтижелері бойынша ваучерлік тетікті енгізу болжануда.
јайта даярлау мен біліктілікті арттыруды жзеге асыратын білім беру ±йымдарын ашытытан оытумен амтамасыз ету масатында олар интерактивті жабдытармен жаратандырылады.
Жыл сайын мектепке дейінгі жєне орта білім жйесіні
педагог кадрларыны
біліктілігін арттыруа мемлекеттік тапсырыс арттырылады. Оны
ішінде мына мамандар шін:
мектеп жасына дейінгі жєне мектеп жасындаы балаларды біріктірілген трде оыту (инклюзивті білім);
даму ммкіндігі шектеулі балалармен ж±мыс;
жалпы білім беру бадарламаларын іске асыру.
ТжКБ жйесінде:
жыл сайын педагог ызметкерлер білім беру ±йымдары мен кєсіпорындар базасында біліктілігін арттырып отырады;
арнайы пєндерді
оытушылары мен µндірістік оыту шеберлері біліктілігін арттырады жєне єлеуметтік єріптестер есебінен кєсіпорындарда, оны
ішінде шетелде таылымдамадан µтеді.
демелі индустриялы-инновациялы дамуды
басым баыттары бойынша алды
ы атарлы отанды жєне шетелдік µнеркєсіп кєсіпорындармен жоары оу орындарын кµпжаты біріктіру масатында жыл сайын шетелде профессор-оытушы ±рамны
(б±дан єрі – ПОј) біліктілігін арттыру ±йымдастырылады.
Педагог ызметкерлерді
е
бегін мемлекеттік олдау мен ынталандыруды кшейту
Педагогті
кєсіби мєртебесін кµтеру шін біратар шаралар атарылады.
Педагог ызметкерлеріне е
бекаы тµлеуді
жа
а лгісі єзірленеді, ол:
біліктілік санатына арап, педагог ызметкерлерді
ызметтік жалаысыны
кµлемін есептеу шін олданылатын сараланан коэффициенттерді енгізуді;
нєтижеге баытталан е
бекаы тµлеу тетігін енгізуді кµздейді.
Атарылан шаралар нєтижесінде педагог ызметкерлерді
орташа жалаысы 2015 жыла арай экономиканы
жеке секторындаы жалаыа жуытайды.
јР ЕХЄјМ жргізетін ±за мерзімді кезе
дегі зейнетаы тµлеміні
болжауы бойынша есептеулер, талдамалы жєне экономикалы зерттеулер ше
берінде азаматтарды, оны
ішінде педагогтерді зейнетаымен амтамасыз ету жетілдіріледі.
Сонымен атар педагогтерге ойылатын талаптарды кшейту шаралары арастырылуда.
Педагог мамандытар бойынша жоары оу орнына тсу кезінде педагог ызметіне икемділік де
гейін анытауа арналан шыармашылы емтихан енгізілетін болады.
Педагог мамандытарына тсетін талапкерлер шін шекті де
гей кµтерілетін болады.
Бірінші жєне жоары санаттарды алуды ынталандыратын жадай жасау масатында педагогтерді
біліктілік де
гейіне ойылатын талаптар айта арастырылатын болады.
2016 жылдан бастап 5 жылда бір рет аттестаттау трінде, оны
ішінде ж±мыса алаш рет немесе педагог ызметіні
зілісінен кейін абылданып жатан педагогтер біліктілігіні
де
гейін растау рєсімі енгізілетін болады. Білім беру ±йымдарына ж±мыса кіру аидалары єзірленеді, ол азаматтарды
аталан санаттары шін тестілеуден µтуді кµздейді.
Бейіндік мектеп шін м±алімдерді іріктеу кезінде білім беру саласындаы магистр дєрежесіні
болуы кµтермеленеді.
¤здігінен білім алу жєне µзін-µзі жетілдіру педагог портфолиосында кµрінетін ызметіні
ажырамас бµлігі болып табылатын болады.
Педагог кадрларды даярлау сапасын баылау жєне ынталандыру шін біліктілік де
гейін баалау тєуелсіз коммерциялы емес кіметтік емес агенттіктерде µтетін болады.
Педагогтерді аттестаттау м±алім білімін тестілеу, оу-єдістемелік ызметі туралы есеп беруінен т±ратын, мдделі адамдар (оушыларды
ата-аналары) мен ж±ртшылыты
пікіртерімі рєсімдерінен т±ратын жинаты баалау негізінде жргізіледі.
Математика м±алімдері TEDS-M халыаралы салыстырмалы зерттеулерге (Teacher Education and Development Study in Mathematics) – орта мектепті
бастауыш жєне орта буыныны
математика м±алімдеріні
кєсіптік білім сапасын баалауа атысатын болады.
М±алімні
кєсіби беделін кµтеру масатында оамда педагогті
о
имиджін алыптастыру ж±мысы жргізілетін болады: «Жыл м±алімі» конкурсы, акциялар, БАј-пен орта жобалар, шеберлік сыныптары, жа
ашыл педагогтер форумдары, конкурстар, педагогтер єулеттеріні
слёттері, ылыми-педагогикалы семинарлар мен симпозиумдар, семинар-тренингтер жєне дµ
гелек стелдер.
Білім беру менеджменті
Масаты:
Білім беруді басаруды
мемлекеттік-оамды жйесін алыптастыру.
Міндеттері:
1. Білім берудегі менеджментті жетілдіру, оны
ішінде корпоративтік басару принциптерін енгізу, білім беруде мемлекеттік-жеке єріптестік жйесін алыптастыру.
2. Білім беруді дамытуды
мониторинг жйесін жетілдіру, оны
ішінде халыаралы талаптарды ескере отырып, ±лтты білім статистикасын ±ру.
Нысаналы индикаторлар:
Білім беру ±йымдарында аморшылы ке
естер ±рылан (2015 жылы – 45 %, 2020 жылы – 60 %).
Білім беру ±йымдарыны
басшылары менеджмент саласында біліктілігін арттыран жєне айта даярлытан µткен (2015 жылы – 50 %, 2020 жылы – 100 %).
Білім беруді басару жйесі
Е
бек нарыындаы ата
бєсекелестік білім беру менеджменті жйесіні
±тырлыы мен серпінділігін талап етеді.
Білім беруді басаруа алы
ж±ртшылы – педагогтер де, халыты
єртрлі топтары да тартылады.
МЖЄ-ні ілгерілету шін єлеуметтік тапсырыс жйесі мен грант немесе баса тетіктер трінде коммерциялы емес кіметтік емес ±йымдарды
ызметін мемлекеттік аржыландыру тетіктері жетілдірілетін болады. МЖЄ-ні
±за мерзімді тетігіні
негізі ретінде кіметтік емес секторды жйелі аржыландыру арастырылатын болады.
Білім беруді басаруды
трлі де
гейіне оамны
атысуы аморшылы ке
естер трінде жзеге асырылады.
Білім беруді дамытуда аморшылы ке
естерді
пєрменді оамды атысу тетігі єзірленетін болады.
Оуа тµлейтін ата-аналарды
, ж±мыс берушілерді
, білім беру жєне кєсіптік ауымдастытар саласындаы кіметтік емес ±йымдарды
атысуыны
есебінен аморшылы ке
есті
рµлі µседі.
Білім жйесіні
корпоративтілігін, айындылыын амтамасыз ету шін оу орындарында аморшылы ке
естер, ж±мыс берушілерді
атысуымен кадрларды даярлайтын салалы жєне µ
ірлік ке
естер ж±мыс істейтін болады.
Білім беру мен денсаулы салаларындаы мемлекеттік кєсіпорындар мєселелері жµнінде јазастан Республикасыны
кейбір за
намалы актілеріне µзгерістер мен толытырулар енгізілгеннен кейін шаруашылы жргізу ±ыындаы мемлекеттік кєсіпорын мєртебесі бар ЖОО-ларда корпоративтік басару принциптері енгізілетін болады: басарудаы алалылы, ызмет кµрсетудегі дербестік, ызмет нєтижесі бойынша есеп берушілік, ызметті
айындыы, жауапкершілік. Корпоративтік басару принциптері басарушылы ызметті
ш негізгі аспектісін кµздейді: стратегияны абылдау, бюджетті бекіту, кадр саясаты.
О
нєтиже болан жадайда, корпоративтік басару принциптері 2020 жыла арай азаматты ЖОО-ларды
барлыына енгізілетін болады.
2011 жылдан бастап білім беру ±йымдарында басшылардан жєне педагогтерден басаруды
жа
а дадыларын, айта даярлау мен біліктілікті арттыруды талап ететін нєтижеге бадарланан жоспарлау жйесі енгізілетін болады.
Тєрбие ж±мысы саласында ЖОО-да тєрбие ж±мысын жоспарлау, мониторингтеу, нєтижелерді баалау жєне баылау жйелерін жетілдіру, сонымен атар басару жйесін кшейту бойынша шаралар абылданатын болады.
Мектепке дейінгі тєрбие мен оыту, орта білім жйесіні
басшы ызметкерлеріні
білім берудегі менеджмент мєселелері бойынша біліктілігін арттыру жзеге асырылатын болады.
Менеджментті
заманауи технологияларын енгізу шін оу орындарыны
басшы ызметкерлеріні
біліктілігін арттыру жєне айта даярлау т±раты трде іске асырылатын болады.
Білім берудегі менеджмент бойынша айта даярлаудан µткен адамдар білім беру ±йымдарыны
басшылары болып танылады.
2013 жылы мемлекеттік ЖОО ректорларын таайындау тетігі, оларды
сайлануы бµлігінде айта аралатын болады.
Корпоративтік басаруды енгізу јазастан Республикасыны
олданыстаы за
намасына сєйкес жзеге асырылатын болады.
Білім беру ±йымдарыны
ызметін «ашытыын» амтамасыз ету мен ЖОО-ларда жеморлы пайызын тµмендету шін єлеуметтік зерттеулер мен акциялар жргізілетін болады.
Білім беруді дамытуды
мониторинг жйесі
Білім берудегі сапа менеджменті жйесіндегі принциптерді
бірі мониторинг нєтижелерін ескере отырып, білім беру процесін т±раты жетілдіру принципі болып табылады.
¦лтты жєне µ
ірлік де
гейдегі білім беру нєтижелері мен єлеуметтік єсерлерді
жйелі мониторингін жргізу масатында басаруды
апаратты базасы жєне даму жолдарын болжамдау трінде білім беру мониторингіні
біры
ай жйесі енгізіледі. Осы масата жету шін ¦лтты білім беру сапасын баалау орталыы ¦лтты білім беру статистикасы жєне баалау (б±дан єрі – ¦БСБО) орталыы болып µзгертіледі.
Б±л шін:
барлы де
гейде білім беру сапасын баалауды
±лтты жйесін (б±дан єрі – БСБ¦Ж) енгізу жаластырылады;
ЮНЕСКО, ЭЫД¦ жєне АјШ халыаралы білім беру статистикасыны
талаптарын ескере отырып ±лтты білім беру статистикасы єзірленеді;
бастапы мєліметтер негізінде білім беру статистикасыны
біры
ай базасы ±рылады;
білім беруді басару жйесіні
инфра±рылымы ке
ейтіледі.
Мониторингтік зерттеулер жргізетін болады. Басару шешімдерін абылдау шін мониторинг нєтижелері бойынша білім беру жйесіні
жай-кйі мен дамуы туралы жыл сайыны облысты баяндамалар жарияланып отырады.
2013 жылдан бастап білім беру статистикасыны
жинаы жыл сайын басылып шыатын болады. БіМ-ны
жєне ¦БСБО-ны
сайттарында жинаты
электронды н±сасы орналастырылады. Оытуды
барлы де
гейі бойынша оушыларды
, педагогтерді
біры
ай базасы ±рылатын болады.
2015 жыла арай статистикалы деректерді
бытыра
ы электронды базалары білім беру статистикасыны
біры
ай базасына біріктіріледі. Аталан база бастапы деректер негізінде толытырылып (мектеп, колледж, жоары оу орны, интернат, орталытар, сапаны баалау ызметтері жєне т.б.), јР БіМ-да жинаталады. Осылайша, 2015 жыла арай єкімшілік есептілікті
барлы нысандарын жинау жойылып, айындылы амтамасыз етіледі.
Єртрлі бейінді жєне даярлы де
гейіндегі мамандар ажеттілігін баалау мемлекеттік реттеу тетіктерін т±жырымдау жєне ел экономикасыны
, басару мен єлеуметтік саласыны
ажеттілігіне сєйкес мамандар даярлауды ынталандыру шін арналан е
бек нарыын мониторингтеу, талдау жєне болжау жйесі негізінде жзеге асырылатын болады.
«E-learning» электронды оыту
Масаты:
Білім беру процесіні
барлы атысушыларыны
здік білім беру ресурстары мен технологияларына те
ол жеткізуін амтамасыз ету.
Міндеті:
Оу процесін автоматтандыруды енгізу шін жадай жасау.
Нысаналы индикатор:
Білім беру ±йымдарында электронды оыту жйесі олданылады (2015 жылы – 50 %, 2020 жылы – 90 %).
Электронды оытуды енгізу
Ала ойан масата ол жеткізу оу сапасын, білімді басаруды
тиімділігін, сырты ортамен апаратты кірігуін арттырады.
Электронды оытуды енгізу біратар нормативтік ±жаттара µзгерістер мен толытырулар енгізуді талап етеді.
2012 жыла арай жоары, техникалы жєне кєсіптік білімні
МЖБС-на, электронды оыту жйесін міндетті пайдалану бµлігінде орта білім беруді
МЖБС-на электронды оыту жйесінде ж±мыс жасау шін педагог кадрларды даярлау бµлігінде µзгерістер енгізілетін болады.
Электронды оыту жйесінде олданылатын электронды оулытарды жєне оу-єдістемелік кешендерді (б±дан єрі – ОЄК) жасауа арналан талаптар, жйені олданушыларды
жеке жєне ±жымды ж±мыстарыны
регламенті, техникалы регламент (электронды оыту жйесін сйемелдеу жєне олдану) єзірленеді жєне бекітіледі.
Апаратты-коммуникациялы технологияларды (б±дан єрі – АКТ) – педагогтерді
±зыреттіліктерін амтамасыз ету шін ±йымдастырушылы амтамасыз ету, электронды оыту жйесін пайдаланушыларды даярлау жєне оларды
біліктілігін арттыру ажет.
2011 жылдан бастап педагогтерді
электронды оыту жйесін пайдалану мен олдану бойынша біліктілігін арттыру басталады деп кµзделіп отыр.
Электронды оыту жйесін ±йымдастыру жаынан амтамасыз етуді алалар мен облыстарды
білім беру басармалары жанындаы Білім берудегі жа
а технологияларды
µ
ірлік орталытары жзеге асыратын болады.
Электронды білім беруге арналан электронды ресурстармен жєне контентпен амтамасыз ету – мемлекеттік-жеке єріптестік негізінде жзеге асырылады.
Технологиялы инфра±рылымды дамыту білім беру ±йымдарын µткізу ммкіндігі 4 – 10 Мбит/сек. Интернет жйесіне осуды кµздейді.
Интернет желілеріне білім беру ±йымдарыны
90 %-ынан астамы осылатын болады. Бірінші кезекте – ресурсты орталытарды
пилотты бадарламасы бойынша ж±мыс істейтін мектептер.
Ке
жолаты Интернетке (б±дан єрі – КЖИ-а) осылу, электронды білім беру жйесі шін жабдытармен амтамасыз ету жєне жеткізушілерді
ызмет кµрсетулерін та
дау мемлекеттік сатып алу саласындаы јазастан Республикасыны
олданыстаы за
намасына сєйкес жргізілетін болады.
Білім беру ±йымдарыны
90 %-ыны
ажетті оу ресурстары бар Интернет-ресурстары болады.
Негізгі жєне бейіндік орта мектепте оытылатын єрбір пєн бойынша интерактивті жєне зияткерлік цифрлы білім беру ресурстары єзірленетін болады.
Орта, техникалы жєне кєсіптік білім беру ±йымдарын цифрлы білім беру контентімен (андай да бір апаратты ресурспен – мєтін, кескіндеу, музыка, бейне, дыбыс жєне т.б. толытыру (мысалы: интернет ресурстар контенті) ашы олжетімділікте толы амтамасыз ету жоспарланып отыр.
Оытушылар жасаан электронды білім беру ресурстары (медиатекаларды бір орталытан ±ру жєне ресурстармен толтыру) дамытылады.
Оу процесіне автоматтандыруды енгізу шін єрбір білім беру ±йымы ажетті жабдытармен жаратандырылатын болады: компьютерді
жа
а трлерімен, КЖИ-мен амтамасыз ету жєне т.б.
2011 жылы єкімші, директорды
орынбасары, м±алім, оушы, медициналы ызметкер, кітапханашы шін функционалдар єзірленетін болады.
Оушы автоматтандырылан жйеде жеке портфолиосын, кнтізбесін, кнделігін жргізеді. М±алім кнтізбелік-таырыпты жоспары бар электронды дєптерді, сынып журналын, хабарландыру ызметі (алда болатын жоспарлы жєне жоспардан тыс жиналыстар мен кездесулер туралы оушыларды
ата-аналарына e-mail немесе sms-хабарламалар, есептілік жєне т.б. жіберу) толтыратын болады.
Оытушылы жктемені, саба кестесін, лгерім мониторингі мен оушыларды
сабаа келуін, педагогті
ызметін, есептілікті директорды
орынбасары жзеге асырады. Жйе єкімшісі ошау жєне аламды есептеу желісін, телефон жйесін немесе дауыс поштасы жйесін оса аланда, кµп олданыстаы компьютерлік жйені
ж±мыс істеп т±руына жауапты болады.
2015 жыла арай жетекші шетелдік ЖОО-ларды
лгісі алпы бойынша университеттік порталдар ±рылады, 2020 жыла арай ЖОО-ларда ке
жолаты Интернетке ол жеткізу 100 % амтамасыз етіледі. ЖОО-ларды
техникалы дайындыына арай оларды Республикалы жоары оу орындары арасындаы электронды кітапханаа осу жзеге асырылатын болады.
Мектепке дейінгі тєрбие мен оыту
Масаты:
Балаларды мектепке дейінгі сапалы тєрбиемен жєне оытумен толы амтуды, оларды мектепке даярлау шін мектепке дейінгі тєрбиелеуді
жєне оытуды
єртрлі бадарламаларына те
ол жеткізуді амтамасыз ету.
Міндеттері:
3. Мектепке дейінгі тєрбие мен оыту ±йымдарын кадрлармен амтамасыз ету.
Нысаналы индикатор:
3 жастан 6 жаса дейінгі балаларды мектепке дейінгі тєрбиемен жєне оытумен амтамасыз ету (2015 жылы – 73,5 %, 2020 жылы – 100 %).
Мектепке дейінгі ±йымдарды
желісін ±лайту
2015 жыла арай «Балапан» бадарламасыны
ше
берінде мектепке дейінгі тєрбиемен жєне оытумен 3 жастан 6 жаса дейінгі балаларды
70 % амтамасыз ететін мемлекеттік жєне жекеменшік балабашалар желісі дамитын болады.
Мектепке дейінгі ±йымдардаы орындар саны «Балапан» бадарламасыны
ше
берінде кµбейеді.
Балалара ерте жастан тзеу-педагогикалы олдау кµрсету шін тзету жєне инклюзивтік білім кабинеттері ±рылатын болады. 2015 жыла дейін барлы балабашаларды
жалпы санынан тзеу жєне инклюзивті білім кабинеттеріні
желісі 8 %-дан 30 %-а дейін ±лаяды.
Мектепке дейінгі арнайы тзеу ±йымдарыны
желісін сатау жєне ±лайту масатында Амола, Алматы, Батыс јазастан, јызылорда жєне Солтстік јазастан облыстарында арнайы балабашалар ашылады. Мектепке дейінгі арнайы тзеу ±йымдарыны
лесі оларды
жалпы санынан 2015 жылы – 2 %-ды, 2020 жылы – 2,5 %-ды ±райды. ¦йымдара кедергісіз ол жеткізу шін жадай жасау арылы балабашаларды
лесі оларды
жалпы санынан 2011 жылы 1 %-дан 2020 жылы 10 %-а дейін ±лаяды.
Мазм±нды жа
арту, кадрлармен амтамасыз ету
2015 жыла арай МЖБС-ны
жетекші білім салаларына сєйкес 5 оу бадарламасын жа
арту жоспарлануда.
Єрбір оу бадарламасы шін оу-єдістемелік кешендер єзірленеді (жыл сайын 5 бірліктен, барлыы 25).
2015 жыла дейін жоары оу орындарында жєне ТжКБ ±йымдарында мектепке дейінгі білім беретін 18 мы
нан астам педагог ызметкерлер даярланады.
Мектепке дейінгі ±йымдарды
педагогтерін айта даярлау жзеге асырылады.
2020 жыла арай:
µ
ірлерді
ерекшеліктеріне арай мектепке дейінгі ±йымдарды
трлі модельдеріні
ж±мыс істеуі амтамасыз етіледі. Мысалы, о
тстік µ
ірлерде – жекеменшік коттедждердегі балабашалар, ж±мыса отбасы мшелерін тарта отырып, т±рын жайлар базасында 5 – 6 балаа арналан отбасылы балабашалар. Солтстік µ
ірлерде – оушылы орынны
профициті есебінен жалпы білім беретін мектептер базасында шаын орталытар. јалаларда т±рын й кешендеріні
тµменгі абаттарында – шаын жинаталан балабашалар мен шаын орталытар. Барлы µ
ірде – «Мектеп-баша» кешендері. Мемлекеттік балабашаларды
баламасы ірі компаниялар, ±йымдар, кєсіпорындар жанындаы балабашалар болады;
мектепке дейінгі балалар ±йымдарындаы орындар саны 373 мы
нан 662 мы
а дейін кµбейтіледі;
балабашалардаы топтарды
толытырылуы жас ерекшелік нормаларына (бµбектер тобы – 17, орта – 22, ересектер - 27) сєйкес 27-ден (ел бойынша орташа) 22-ге дейін азайтылды;
мектепке дейінгі жастаы барлы бала санынан мектепке дейінгі тєрбиемен жєне оытумен амтылан балаларды
саны 70 %-дан 100 %-а дейін кµбейтіледі.
10 оу бадарламасы жа
артылады, 30 ОЄК єзірленеді, оны
ішінде 2016 жылы – 8, 2017 жылы – 8, 2018 жылы – 8, 2019 жылы – 8, 2020 жылы – 8 бірлік.
Орта білім
Масаты:
Жалпы білім беретін мектептерде јазастан Республикасыны
зияткерлік, дене бітімі жєне рухани дамыан азаматын алыптастыру, оны
тез µзгеретін єлемде табыса жетуін амтамасыз ететін білім алудаы ажеттіліктерін анааттандыру, елімізді
экономикалы игіліктері шін бєсекеге абілетті адами капиталды дамыту. 12 жылды оыту моделіне кµшу.
Міндеттері:
1. 12 жылды оыту моделіне кµшуді білім беру мазм±нын жа
ырту арылы жзеге асыру.
2. ШЖМ проблемаларын шешу.
3. Мектептегі инклюзивті білім беру жйесін жетілдіру.
Нысаналы индикаторлар:
2020 жылы 12 жылды оыту лгісіне кµшу толытай жзеге асырылады (2015 жылы – 1, 5, 11-сыныптар).
«Назарбаев Зияткерлік мектептері» жобасы ше
берінде јазастанны
барлы µ
ірлеріндегі мектептерді
саны (2020 жылы – 20).
Жаратылыстану-математика пєндері бойынша білім беретін оу бадарламаларын жетік ме
герген оушыларды
лесі (2015 жылы – 60 %, 2020 жылы – 70 %).
јазастанды жалпы білім беретін мектеп оушыларыны
PISA, TIMSS, PIRLS халыаралы салыстырмалы зерттеулеріндегі нєтижелері (2015 жылы: PISA – 50 – 55 орын, TIMSS – 10 – 15 орын, 2020 жылы: PISA – 40 – 50 орын, TIMSS – 10 – 12 орын, PIRLS – 10 – 15 орын).
Инклюзивті білім шін жадайлар жасалан мектептерді
лесі оларды
жалпы санынан артады (2015 жылы – 30 %, 2020 жылы – 70 %).
Білім беруді
12 жылды моделіне кµшу
ј±зыреттілік тєсіліне негізделген 12 жылды білім беруді
жа
а стандартын єзірлеу жєне енгізу жоспарлануда.
Білім беру стандарттарыны
ауысуы білім беруді
жа
а мазм±нын єзірлеумен байланысты. Жа
а білім беру мазм±ныны
базалы принципі – єрбір мектепте т±ланы
адамгершілік-рухани асиеттерін дамытуды ынталандыратын ізгі білім беру ортасын ±ру: µзін-µзі тану, µзін-µзі анытау жєне µзін-µзі жетілдіру. Білім беру ±йымдары мен отбасыларда адамгершілік-рухани мєдениетті
жоары де
гейіне ол жеткізілетін болады. Барлы балалар, оушылар, студенттер мен педагог ызметкерлер ¤зін-µзі тануды
негізін, жалпыадамзатты ±ндылытарды
дамуын ме
геретін болады.
МЖБС коммуникативтік дадыларды, апараттар мен технологияларды басара білуді, проблемаларды шешуді, іскерлік пен креативтілікті алыптастыратын білімді алудаы т±ланы
дамуын, дербестігін амтамасыз ететін нєтижеге баытталады.
2011 жылы бастауыш білімні
МЖБС жа
артылады, негізгі орта жєне жалпы орта білім беруді
±зыреттілік тєсілі негізінде оу бадарламалары єзірленеді.
2015 жылдан бастап Назарбаев Зияткерлік мектептері жинаан тєжірибені
элементтері білім беру жйесіне енгізілетін болады.
2012 жылы жалпы орта білімні
МЖБС жоары білімні
(бакалавриат) МЖБС-мен біріктіріледі – жоары білімні
жалпы білім беретін пєндер цикліні
жеке пєндері (єлеуметтану, µзін-µзі тану, ¤јН, јазастан тарихы, мєдениеттану жєне т.б.) оу жктемесін кµбейтпей, «Бейіндік мектепті
» бейіндік оыту бадарламасына кµшіріледі.
2014 жыла арай оамды-гуманитарлы жєне жаратылыстану-математика баыттары бойынша «Бейіндік мектеп» бейіндік оыту бадарламасы єзірленеді жєне сынатан µткізіледі.
Оытуды
12 жылды лгісі бойынша эксперименттік ала
шін оулытар мен ОЄК, тзеу білім беру ±йымдары шін электронды оулытар, аударма жєне оулытар мен ОЄК-ні бейімдеу жзеге асырылады. Оулытарды єзірлеу жєне оулытарды сараптамадан µткізу функциялары бµлінеді.
2013 жылы оытуды
12 жылды моделіні
бадарламасы бойынша оулытар мен ОЄК єзірленіп, ал 2014 жылы олар сараптамадан µтеді.
2014 жылы 1, 5, 11-сыныптарды
, 2015 жылы 2, 6, 12-сыныптарды
, 2016 жылы 3, 4, 7-сыныптарды
, 2017 жылы 8, 9, 10-сыныптарды
оушылары шін оытуды
12 жылды моделіні
бадарламасы бойынша балама оулытар мен ОЄК-лер дайындалады.
јазастанды оулытармен атар јР БіМ р±сат берген тізбеге енгізілген математика, жаратылыстану мен техникалы ылымдар бойынша ана±рлым сапалы шетелдік оулытар олданылатын болады.
2015 жылы жалпы білім беретін білім беру ±йымдарыны
барлы оушысы жергілікті бюджет есебінен тегін оулытармен жєне санды білім ресурстарымен амтамасыз етіледі.
2015 жылы оытуды
12 жылды моделіне дєйекті кµшу мынадай сызба бойынша басталады:
Жылдар
Оытуды
12 жылды бадарламасы бойынша
Оытуды
11 жылды бадарламасы бойынша
2015 – 2016
1,5,11
2,3,4,6,7,8,9,11
2016 – 2017
1,2,5,6,11,12
3,4,7,8,9
2017 – 2018
1,2,3,5,6,7,11,12
4,8,9
2018 – 2019
1,2,3,4,5,6,7,8,11,12
9
2019 – 2020
1,2,3,4,5,6,7,8,9,11,12
11 жылды мектепті
9-сыныбынан 12 жылды мектепті
11-сыныбына кµшу 2015 – 2016 оу жылынан 2019 – 2020 оу жылына дейін жзеге асырылады. Оытуды
12 жылды моделіні
11 жєне 12-сыныптарында оыту аысыз болады.
Алдын ала деректер бойынша 2015 жылы 1 ыркйекте оушыларды
жалпы саны шамамен 2,7 млн. баланы ±райды.
Оларды
ішінде 12 жылды бадарлама бойынша: 1-сыныпа – 600 мы
баладан аса (шамамен 6 жастаы балалар – 450 мы
жєне 7 жастаы балалар 150 мы
). Сынып-жинатарды
болжамды саны – шамамен 30 мы
;
5-сыныпа – 260 мы
нан астам, сынып-жинатарды
болжамды саны – шамамен 13 мы
;
11-сыныпа – шамамен 175 мы
бала, сынып-жинатарды
болжамды саны – 8 мы
нан астам.
2015 жылдан бастап жалпы білім беретін мектептерді
, лицейлерді
, гимназияларды
, зияткерлік мектептерді
, дарынды балалара арналан мамандандырылан мектептерді
жоары сыныптарында «Бейіндік мектеп» бейінді оу бадарламасы іске асырылады. Бейіндік мектепке абылдау ±лтты тестілеу негізінде жзеге асырылады.
Бейіндік мектепте оуды 10-сынып бітірушілеріні
60%-ы жаластырады деп болжамданып отыр. Осы ретте бейіндік мектеп ашу, оны
ішінде жатаханамен, оны
жартысынан кµбін ауылды жерлерде ашу арастырылып отыр. Сонымен, бір уаытта жоары оу орындарыны
базасында бейінді оыту бадарламасын іске асыратын мектептер ±рылады. Бейіндік мектепте (11 – 12-сыныптар) оу мен орналастыру ммкіндігі арастырылатын 40 жоары оу орны аныталан.
Жинаталан тєжірибе мен халыаралы тєжірибені ескере отырып, 2015 жылдан бастап јазастанны
білім жйесіні
±рылымы ХББСК-а сєйкестендіріледі. Техникалы жєне кєсіптік, орта білімнен кейінгі білімні
мамандытар жіктеуіші айта арастырылатын болады. Орта кєсіптік білімні
бµлек білім бадарламалары шінші білім жйесіне (олданбалы бакалавриат) ауыстырылады, колледждерді
мєртебесі артады. јолданбалы бакалавриатты
бадарламаларына тсу шін толы орта білімді аятау ажет.
јазастан Республикасыны
білім беру жйесіні
±рылымы
Оушыларды
оу жетістіктерін сырттай баалау жйесі єлемдік тєжірибені ескере отырып дамиды.
¦лтты тестілеу бастауыш, негізгі жєне бейіндік мектептерді бітіргеннен кейін:
бастауыш мектепте – ішінара, оушыларды
оу жетістіктеріне мониторинг жргізу масатында;
негізгі мектепте (10 сыныптан кейін) – оытуды
одан єрі жолын анытау масатында;
бейіндік мектепте – алан білім-білігіні
де
гейін баалау масатында µткізіледі.
2015 жыла арай жазба тапсырмаларын оса аланда, білім алушылар ±зыреттіліктеріні
алыптасу де
гейін анытауа баытталан тестілеу тапсырмаларыны
базасы ±рылатын болады.
Сырты емтихандар жа
а апаратты технологияларды олдана отырып, компьютерлік тестілеу єдісімен µткізіледі.
Жоары білім алуа міткерлер тєуелсіз ±лтты тестілеу нысанында осымша бейінді емтихандар тапсыратын болады.
Білім беруді
инновациялы, кµптілді моделін жасау масатында білім беруді ш тілде ±сынатын мектептерді
саны 33-тен 700-ге дейін кµбейеді. Оны
ішінде, «Назарбаев Зияткерлік мектептері» мектептер желісіні
саны 6-дан 20-а дейін кµбейтіледі. Б±л мектептер білім беруді
кµптілді моделін, білім берудегі инновацияларды сынатан µткізу шін базалы ала
дар болады.
јазастан оушыларыны
білім беру сапасыны
халыаралы зерттеулеріне атысуы амтамасыз етіледі: PISA (15 – 16 жастаы оушыларды
математика сауаттылыы мен оу жєне жаратылыстану бойынша сауаттылыын баалау), TIMSS (4 жєне 8-сынып оушыларыны
математика жєне жаратылыстану бойынша біліміні
сапасын баалау), PIRLS (оу де
гейі мен сапасын салыстыру, єлем елдеріндегі бастауыш мектеп оушыларыны
мєтінді тсінуі), TIMSS ADVANSED (11-сынып оушыларыны
математика жєне жаратылыстану (физика) пєндерін тере
детіп оытатын сыныптарда сол пєндер бойынша сауаттылыын баалау), ICILS (8-сынып оушыларыны
компьютерлік жєне апаратты сауаттылыын баалау).
Оытуды
12 жылды моделіні
талаптарына сєйкес материалды-техникалы база жа
артылады.
Мектептерді
спорт залдарын азіргі заманы жабдытармен жаратандыру мєселесі шешіледі.
Жергілікті бюджет аражаттары есебінен мектептерге сервистік ызмет кµрсете отырып, оларды физика, химия, жа
а трлендірілген биология кабинеттерімен, лингафонды жєне мультимедиалы кабинеттермен жаратандыру жаластырылатын болады, оларды
лесі 35,6 %-дан 80 %-а дейін ±лаяды.
2011 жылы бейіндік мектептерге ойылатын техникалы талаптар мен оларды жаратандыруа ойылатын талаптар єзірленеді.
Б±дан баса, мектептерді
ш ауысымдыы мен апаттылыын жою масатында мектептер салынатын болады.
ШЖМ проблемаларын шешу
ШЖМ-даы білім беру сапасын арттыру проблемаларын шешуге мынадай іс-шаралар ыпал ететін болады:
2011 жылы:
Ы. Алтынсарин атындаы ±лтты білім беру академиясыны
базасында ШЖМ-ды дамытуды
республикалы орталыы, педагог ызметкерлерді
біліктілігін арттыруды жзеге асыратын ±йымдарды
жанынан 14 µ
ірлік орталы ±рылады, ШЖМ ызметіні
лгі ережесі єзірленеді;
«Мектепке жєне мектептен тегін єрі ауіпсіз жеткізетін мектептер жо елді мекендерде т±ратын білім алушылар мен тєрбиеленушілерді амтамасыз ету» стандарты єзірленеді жєне абылданады.
2011 жылдан бастап:
оушылар саны 10 жєне одан кµп барлы ШЖМ жа
а трдегі компьютерлермен жєне ке
жолаты Интернетке ол жеткізумен амтамасыз етіледі. јашытытан оыту «e-learning» электронды оыту ше
берінде ±йымдастырылады;
160 тірек мектеп ашылады.
Тірек мектеп (ресурсты орталы) – базасында жаын ма
даы ШЖМ-ны
білім беру ресурстары шоырланатын білім беру ±йымы. Єрбір ресурсты орталыа бірнеше ШЖМ бекітіледі. ШЖМ-даы балалар ш рет (оу жылыны
басында, ортасында жєне со
ында) он кннен (сессия) тірек мектепте білім алады єрі онда аралы жєне орытынды аттестаттау тапсырады. Сессияаралы кезе
де ШЖМ-да оыту тірек мектеп м±алімдеріні
атысуымен жєне ашытытан оыту технологияларыны
кµмегімен жргізіледі. Осылайша, ресурсты орталытар ШЖМ оушыларыны
сапалы білімге ол жеткізуін амтамасыз етеді.
2020 жыла арай ШЖМ, негізінен, бастауыш жєне негізгі орта білім де
гейлері шін ж±мыс істейді.
ШЖМ проблемасы тірек мектептер (ресурсты орталытар), интернаттар, жеткізу есебінен шешіледі.
Инклюзивті білім жйесін дамыту
2015 жыла арай аталан міндетті шешу шін:
ммкіндіктері шектеулі балаларды біріктіріп оытуды
модульдік бадарламалары;
ммкіндіктері шектеулі балаларды жалпы білім беретін ортада біріктіріп оыту ережесі єзірленеді, трлі кемістігі бар балалар шін бірігу нысандары аныталады;
мгедек балалара ашытытан білім беруді ±йымдастыру аидалары єзірленеді.
2020 жыла арай мектептерде мгедек балалар шін кµтергіш жабдытар, пандустар, санитарлы бµлмелерде арнайы ±ралдар орнату, т±талармен, арнайы парталармен, стелдермен жєне баса да арнайы компенсаторлы ±ралдармен жаратандыру арылы «кедергісіз айматар» ±рылады.
3030 мектепте ммкіндіктері шектеулі балаларды оытуа жєне тєрбиелеуге те
ол жеткізу шін жадайлар жасалады (мектептерде педагог-дефектологтарды
, балаларды психологиялы-педагогикалы сйемелдеуді
, арнайы жеке техникалы жєне компенсаторлы ±ралдарды
болуы).
йде білім алатын мгедек балалар жеке ммкіндіктері мен ажеттіліктері ескеріле отырып, компьютерлік техникамен жєне компьютерлік амтамасыз ету жинатарымен амтамасыз етіледі.
Жоарыда айтылан міндеттерден баса µзге де біратар мєселелерді шешу ажет.
јосымша білім беру мазм±ны жетілдірілетін болады.
Т±ланы
шыармашылы ±зыретіндегі, здіксіз білім беру мен тєрбиелеудегі, кєсіби µзін-µзі анытаудаы бєсекелі артышылытарын алыптастыру масатында негізгі баыттар: шыармашылы-эстетикалы; ылыми-техникалы; экологиялы-биологиялы; туристік-µлкетанушылы; єскери-патриотты; єлеуметтік-педагогикалы; білім беру-сауытыру жєне т.б. бойынша балалара осымша білім беру мазм±ны жа
артылады.
јосымша білім беретін педагогтерді жєне аралас мамандытарды
педагог ±йымдастырушыларын даярлау бадарламасы жетілдіріледі.
2015 жыла арай осымша білім беру ±йымдарыны
желісі ±лайып, 625-ке жетеді.
Б±л балаларды осымша біліммен амтуды 23 %-а дейін кµбейтуге ммкіндік береді.
Мектептерде спорт секцияларын ±ру арылы дене шынытыруды ±йымдастыруды
мектептен тыс нысандары жетілдірілетін болады.
ј±ы б±зушылытар мен баса да бейєлеуметтік ±былыстарды
алдын алу бойынша єрбір білім алушыны жекелей психологиялы-педагогикалы сйемелдеуді амтамасыз ету жолымен осымша білім беру конкурстары мен олимпиадаларыны
жйесі арылы оушыларды
оамды жєне єлеуметтік белсенділігін алыптастыратын балалар оамды бірлестіктері дамиды.
Жалпы оытуды
, мектептегі таматану мен медициналы ызмет кµрсетуді
тиімді менеджментін ±йымдастыру
Жалпы оыту
2015 жылы оушыларды
озалыс мониторингіні
біры
ай ведомствоаралы кешенді апаратты жйесі «Жалпы оытуды», оны
ішінде оумен амтылмаан «тєуекел топтарыны
» балаларын дербес есепке алу бойынша деректер базасымен бірге енгізу жоспарлануда.
«Жалпы оыту» жйесін пайдалану жалпы оытуды амтамасыз етуге функционалды трде тартылан трлі басару органдарыны
келісілген іс-имылдарын амтамасыз етеді жєне балаларды міндетті орта біліммен амту туралы наты апаратты алуа ммкіндік береді.
Мектептегі таматану
2011 жылдан бастап облыстарды
, Астана жєне Алматы алаларыны
білім беру органдарыны
жанынан мектепте таматануды ±йымдастыруды
, оны
ішінде білім беру ±йымдарыны
білім алушылары мен тєрбиеленушілеріні
таматану сапасы мен ауіпсіздігіні
мониторингі бойынша ведомствоаралы сарапшы топтар ±рылады.
Мектеп оушыларын тегін таматанумен амту кµрсеткіші барлы де
гейдегі єкімдер рейтингін баалауа енгізіледі: 2012 жылы – табысы аз отбасылардан шыан оушылара, 2020 жылы – бастауыш жєне мектепалды сыныптар оушыларына.
2015 жыла арай табысы аз отбасы оушыларыны
100 %-ы жєне 2020 жыла арай мектептерді
бастауыш жєне мектепалды сыныптар оушыларыны
100 %-ы ысты [ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ]ірілген тамапен тегін амтамасыз етіледі.
2020 жыла арай орта жалпы білім беретін ауыл мектептеріні
100 %-ында крделі жµндеуден µткен жєне жа
а жабдытармен жаратандырылан толы кезе
дік асхана ж±мыс істейтін болады.
2020 жыла арай мектепті
барлы оушысы мектептерде стационарлы су тазартыштар, спенсерлер, диспенсерлер жєне баса да ±ралдар орнату арылы экологиялы таза ауыз сумен амтамасыз етіледі.
Медициналы ызмет кµрсету
2015 жыла арай мектеп жасындаы, оны
ішінде ауылды жерлердегі балаларды медициналы тексеру 100 % амтамасыз етіледі.
Диспансерлік есепте т±ран мектеп жасындаы балаларды
лесі 70 %-дан 50 %-а дейін, оушылардаы асазан-ішек жолыны
ауруы – 28,2 %-дан 18 %-а дейін, сколиозбен (мсініні
б±зылуы) ауыратындар – 2 %-дан 1 %-а дейін тµмендейді.
Денсаулыы нашар 60 %-ы балаларды
арнайы медициналы топтардаы дене шынытырумен ш±ылдануа ммкіндік алады.
Осылайша «Орта білім» баыты бойынша 2020 жыла арай:
барлы мектептерге 12 жылды білім беру моделі енгізіледі;
орта білімні
инфра±рылымын дамыту жаласады жєне мектептер техникалы жаратанумен амтамасыз етіледі;
ШЖМ біры
ай апаратты желіге осылады;
осымша білім беру білім алушылар шін беделге ие болады жєне т±ланы
кєсіби алыптасуына ыпал етеді. јосымша білім берумен білім алушылар мен тєрбиеленушілерді
30 – 50 % -ы амтылады;
инклюзивті білім жйесі енгізіледі:
инклюзивті білім шін жадай жасайтын мектептерді
лесі мектептерді
жалпы санынан 70 %-а ±лаяды;
мгедек балалар шін «кедергісіз ол жеткізуді» жасайтын мектептерді
лесі мектептерді
жалпы санынан – 20 %;
инклюзивті біліммен амтылан балаларды
лесі даму ммкіндігі шектеулі балаларды
жалпы санынан – 50 %.
медициналы ызмет кµрсету мен мектептегі таматануды
тиімді менеджменті ±йымдастырылады;
оушылар жалпы білім беретін мектепте сапалы медициналы ызмет ала алады. Жалпы білім беретін мектептерде медициналы кабинеттерді ашу жєне оны
ызмет етуін амтамасыз ету бойынша шаралар абылданады;
мемлекеттік-жеке єріптестік негізінде облыс орталытарында, Астана жєне Алматы алаларында мектептегі таматануды
16 энергия немдегіш комбинаты салынады, республика мектептеріні
50 %-ыны
мектептегі ас блоктарыны
материалды-техникалы базасы жа
артылады. Сапалы, [ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ] осылан жєне ауіпсіз мектептегі таматануды ±йымдастыру мониторингіні
жйесі енгізіледі.
Техникалы жєне кєсіптік білім
Масаты:
јоамны
жєне экономиканы
индустриялы-инновациялы даму с±раныстарына сєйкес ТжКБ жйесін жа
ырту, єлемдік білім беру ке
істігіне кірігу.
Міндеттері:
1. Экономиканы
индустриялы-инновациялы даму с±раныстарын ескере отырып, техникалы жєне кєсіптік білім (б±дан єрі – ТжКБ) мазм±ныны
±рылымын жа
арту.
2. Экономика салалары шін кадрлар даярлауды
инфра±рылымын дамыту.
3. ТжКБ-да білім алуды
беделін арттыру.
Нысаналы индикатор:
Ж±мыс берушілер оамдастыында біліктілікті тєуелсіз баалаудан алашы реттен µткен ТжКБ тлектеріні
атысушыларды
жалпы санынан лесі (2015 жылы – 60 %, 2020 жылы – 80 % ).
ТжКБ оу орындарында мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша білім алан тлектерді
оуды бітіргеннен кейінгі алашы жылы ж±мыспен амтыландарды
жєне ж±мыса орналасандарды
лесі (2015 жылы – 78 %, 2020 жылы – 80 %).
¦лтты институционалды аккредиттеу рєсімінен µткен колледждерді
лесі (2015 жылы – 10 %, 2020 жылы – 30 %).
Техникалы жєне кєсіптік білімні
±рылымы мен мазм±нын экономиканы
индустриялы-инновациялы дамуыны
с±раныстарын ескере отырып жа
арту
¦лтты жєне салалы біліктілік ше
беріні
негізінде кадрлар даярлау ±рылымы ретке келтірілетін болады.
Мамандар даярлау е
бек нарыыны
болжанан ажеттіліктеріне сєйкес жзеге асырылатын болады.
Кєсіптік стандарттарды
талаптарына сєйкес:
ТжКБ-ны
мемлекеттік жалпыа міндетті стандарттары, білім беру бадарламалары жа
артылады;
арнайы пєндер бойынша типтік оу бадарламалары, оу єдебиеттері єзірленеді;
бірнеше біліктілік алу шін модульдік бадарламалар єзірленеді, модульдік бадарламаларды
дерекоры ±рылады.
Білім алушыларды
практикалы дадыларын дамыту шін оу жоспарларындаы кєсіптік практиканы
лесі 60 %-а дейін ±лаятын болады. Б±л шін практика базасы ж±мыс берушілермен єріптестік есебінен ке
ейтіледі.
Білім алушыларды
бойында ажетті ±зыреттіліктерді алыптастыратын заманауи білім беру технологиялары оу процесіне енгізілетін болады.
Озы єлемдік тєжірибе мен олданбалы зерттеулер жргізуді
негізінде ТжКБ жйесін ылыми-єдістемелік амтамасыз ету жетілдірілетін болады. Республикалы жєне облысты ылыми-єдістемелік кабинеттер тиімді ж±мыс істейтін болады, ТжКБ ±йымдарыны
кітапханалары ажетті оу єдебиетімен толытырылады.
Экономика салалары шін кадрлар даярлауды
инфра±рылымын дамыту
Жастарды
кєсіптік білім алуына олжетімділікті амтамасыз ету шін кєсіптік лицейлер мен жатаханалар салу есебінен оушы орындарыны
саны µседі. Атырау аласында – м±най-газ саласы бойынша, Екібаст±з аласында – отын-энергетика саласы бойынша, Шымкент аласында - µ
деу жєне ¤скемен аласында – машина жасау салалары бойынша 4 µ
іраралы кєсіптік орталы ж±мыс істейтін болады.
Оу орындары шарт негізінде µндірістік практикадан, таылымдамадан µту шін базалы кєсіпорындара бекітілетін болады.
ТжКБ-ны
70 %-дан астам мемлекеттік оу орындары заманауи оу-µндірістік жєне технологиялы жабдытармен, апаратты технологиялармен айта жаратандырылады. Оу орындарын заманауи оу-µндірістік жєне технологиялы жабдытармен жа
артуа жєне айта жаратандыруа жергілікті, республикалы бюджет, ж±мыс берушілер аражаты, халыаралы ±йымдарды
заем аражаты есебінен тартылады.
Экономика салаларына мамандарды
біліктіліктерін сертификаттауды
тєуелсіз жйесін енгізе отырып, жоары білікті ж±мысшы кадрлар даярлау сапасын реттеу, оны
ішінде жергілікті жерлерде «оушылы» трінде амтамасыз етілетін болады.
Кадрларды
бєсекеге абілеттілігін амтамасыз ету, осымша аражат тарту шін ТжКБ оу орындары мамандар даярлау бейініне сєйкес, оны
ішінде те
±рылтайшылы арылы ±лтты холдингтер мен компаниялара, транс ±лтты корпорациялар мен шетелдік инвесторлара бекітілетін болады.
Дниежзілік Банкті
займы ше
берінде инновациялы даму бадарламаларын іске асыратын оу орындарын атаулы аржылай олдау жйесі ±рылатын болады.
ТжКБ-да оыту беделін арттыру
ТжКБ жйесінде оытуды
тартымдылыы мен беделділігін арттыру шін:
єлеуметтік-педагогикалы ызметтер жо ТжКБ оу орындарыны
жанынан мансапты басшылы орталытары (білім беру ±йымдарыны
±рылымды бµлімшелері) ±рылады;
білім алушыларды
, µндірістік оыту шеберлері мен арнайы пєн оытушыларыны
арасында «здік оу орны», «Е
здік маман» республикалы конкурстары µткізіледі;
здік білім алушылар халыаралы кєсіби шеберлік конкурстарына атысатын болады.
¤нертапышты жєне µнертабысты ызметке, техникалы шыармашылыа бейім талантты білім алушылар аныталады жєне олара олдау (гранттар мен ж±мыс берушілерді
атаулы стипендиялары, ж±мыс берушілер ±йымдастыратын жєне аржыландыратын конкурстар арылы) кµрсетілетін болады.
Ж±мыса орналастыруа ыпал ету шін е
бек нарыындаы бос орындар базасымен µзара байланысты сертификатталан тлектерді
дерекоры ±рылатын болады.
ТжКБ-ны дамыту жµніндегі республикалы, µ
ірлік жєне салалы ке
естерді
µзара іс-имылы ТжКБ-ны дамытуа, кадрлар даярлауа жєне білім ±йымы, кєсіпорын мен студент арасында келісім жасау арылы ж±мыса орналастыруа бизнес пен кєсіби оамдастыты
белсенді атысуын амтамасыз етеді.
2020 жыла арай:
Кадрларды ±лтты біліктілік жйесі негізінде даярлау толытай е
бек нарыыны
с±раныстарына сєйкестендіріледі.
Оу орындарыны
оу-µндірістік шеберханалары мен зертханалары замауи оу-µндірістік жєне технологиялы жабдытармен, апаратты технологиялармен жаратандырылады.
Кєсіпорындарды
наты с±раныстарын ескере отырып, кооперативтік оыту ке
трде енгізіледі.
ТжКБ оу орындарындаы оыту жастар шін тартымды жєне беделді болады.
Бизнес пен кєсіби ауымдасты ТжКБ-ны дамытуа жєне кадрлар даярлауа белсенді атысады.
Экономика салаларында ж±мыс берушілерді
атысуымен біліктілікті сертификаттауды
тєуелсіз орталытары ж±мыс істейтін болады.
Жоары жєне жоары оу орнынан кейінгі білім
Масаты:
Е
бек нарыыны
, елімізді
индустриялы-инновациялы даму міндеттерін жєне жеке т±ланы
ажеттіліктерін анааттандыратын жєне білім беру саласындаы здік єлемдік тєжірибелерге сай келетін жоары білім сапасыны
жоары де
гейіне ол жеткізу.
Міндеттері:
1. Елімізді
индустриялы-инновациялы даму жобаларына сай келетін жоары жєне жоары оу орнынан кейінгі білімі бар кадрлармен амтамасыз ету.
2. Жоары білімні
еуропалы аймаына кірігуді амтамасыз ету.
3. Білімні
, ылымны
жєне µндірісті
кірігуін амтамасыз ету, зияткерлік меншік пен технологияларды
µнімдерін коммерцияландыру шін жадай жасау. Жоары білікті ылыми жєне ылыми-педагог кадрларды даярлау.
Нысаналы индикаторлар:
Ж±мыс берушілер оамдастыында біліктілікті тєуелсіз баалаудан бірден µткен жоары оу орындары тлектеріні
оан атысандарды
жалпы санынан лесі (2020 жылы – 80 %).
Мемлекеттік тапсырыс бойынша жоары оу орындары тлектеріні
мамандыы бойынша жоары оу орнын бітірген жылы ж±мыса орналасаныны
лесі (2015 жылы – 78 %, 2020 жылы – 80 %).
Єлемні
та
даулы университеттері рейтингінде кµрсетілген јазастанны
жоары оу орындарыны
саны (2015 жылы – 1, 2020 жылы – 2).
Халыаралы стандарттар бойынша тєуелсіз ±лтты институционалды аккредиттеуден µткен жоары оу орындарыны
лесі (2015 жылы – 50 %, 2020 жылы – 65 %).
Халыаралы стандарттар бойынша тєуелсіз ±лтты мамандандырылан аккредиттеуден µткен жоары оу орындарыны
лесі (2015 жылы – 20 %, 2020 жылы – 30 %).
Отанды ылыми зерттеулерді
нєтижелерін µндіріске енгізуді
негізінде білім мен ылымды кіріктіру жолымен инновациялы ызметті жзеге асыратын жоары оу орындарыны
лесі (2015 жылы – 2 %, 2020 жылы – 5 %).
Со
ы 5 жыл ішінде импакт-факторлы ылыми журналдарда жарияланымдары жары кµрген профессор-оытушы ±рамыны
жєне ылыми ызметкерлерді
лесі (2015 жылы – 1 %, 2020 жылы – 5 %).
Елімізді
индустриялы-инновациялы дамуыны
жобаларына сєйкес келетін жоары жєне жоары оу орнынан кейінгі білімі бар кадрлармен амтамасыз ету
Мемлекеттік білім беру тапсырысыны
±рылымы демелі индустриялы-инновациялы дамуды
с±раныстарына сєйкес µзгертілетін болады.
демелі индустриялы-инновациялы даму жµніндегі 2010 – 2014 жылдара арналан мемлекеттік бадарламаны
(б±дан єрі – ИИДМБ) басымдытарына сєйкес келетін мамандытар бойынша мемлекеттік білім беру тапсырысы ±лайтылады.
Білім ±йымы, кєсіпорындар мен ИИДМБ жобалары шін мамандар даярлауды жзеге асыратын жоары оу орындарында мемлекеттік тапсырыс бойынша оитын студенттермен практикадан µту жєне ж±мыса орналасу жµнінде шарттар жасалатын болады.
Жоары оу орнынан кейінгі білімі бар кадрларды даярлауа мемлекеттік білім беру тапсырысыны
кµлемі: магистратурада жєне PhD докторантурада, оны
ішінде Назарбаев Университеті шін ±лаяды.
«Болаша» халыаралы стипендиясы бойынша стипендиаттарды
100 %-ы магистратурада, докторантурада, ылыми таылымдамаларда оитын болады, бакалавриатта – бір семестрден академиялы бір жыла дейін.
ЖОО-ны
кафедрааралы байланысы негізінде жоары жєне жоары білімнен кейінгі білімді мамандар даярлау арастырылады.
Жоары білім беру жйесінде педагогикалы жєне техникалы мамандытарды
студенттеріне µндірісте ке
ейтілген практика енгізілетін болады.
ЖОО-лар базасында ылымды ажетсінетін µнімдер мен ызметтер жасау шін ЖОО-ларды
, бейінді ылыми ±йымдар мен кєсіпорындарды
консорциумдары ±рылатын болады.
Єлеуметтік єріптестер ИИД-а кадрларды даярлау шін гранттар мен стипендиялар (ИИДМБ-ді
єр жобасынан 5 грант/стипендия) бµледі.
ИИД-і
жобаларын іске асыратын кєсіпорындарда µндірістік практика базалары ±рылатын болады.
Жоары білімні
мазм±ны мен ±рылымын Болон процесіні
параметрлеріне сєйкес келтіру арылы жоары білімні
еуропалы аймаа кірігуін амтамасыз ету
Болон процесіні
ше
берінде мынадай міндетті, ±сынымды параметрлері орындалады:
академиялы еркіндік – білім беру бадарламаларыны
±рылымы мен мазм±нында та
дау бойынша компонент кµбейеді: бакалавриатта 70%-а дейін, магистратурада 80%-а дейін, докторантурада 90 – 95%-а дейін;
Болон декларациясы принциптеріні
бірі ретінде академиялы ±тырлыты дамыту масатында студенттер оуды
барлы кезе
інде кемінде бір академиялы мерзімде шетелде оытылады, оны
ішінде Президентті
«Болаша» бадарламасыны
гранты есебінен;
ЖОО-лардаы тєрбие ж±мыстарын кшейту;
сыбайлас жеморлы де
гейін едєуір тµмендету;
ЖОО-ларды
академиялы, аржылы жєне басарушылы ызметінде ЖОО-ларды
автономды ±станымдары іске асырылады;
12 жылды білім беруді іске асыру ше
берінде бакалавриатты
білім беру бадарламаларыны
±рылымындаы жалпы білім беретін пєндер цикліні
лесі 25 %-дан 15 % -а дейін азаяды;
е
бек нарыыны
с±раныстарына арналан елімізді
жоары оу орындарыны
білім беру бадарламаларыны
икемді єрекет ету тетігі енгізіледі – модульдік білім беру бадарламалары єзірленеді;
Болон процесіні
жєне академиялы ±тырлы орталыы ±рылады.
Е
бек жєне ж±мыспен амтуды
уєкілетті органымен бірлесіп, салалы министрліктер мен ж±мыс берушілерді
атысуымен ¦лтты біліктілік жйесі ±рылады:
білім беруді
трлі де
гейлеріндегі азіргі біліктіліктер ±лтты жєне халыаралы е
бек нарытарында танылатын кµпде
гейлі біліктілік жйесіне біріктіріледі;
ж±мыс берушілер бірлестіктері наты мамандытар ше
берінде біліктілік талаптарына сай келетін кєсіптік стандарттарды єзірлейді;
мамандарды
кєсіби дадылары мен біліктіліктеріні
сапасын тєуелсіз баалау мен сертификаттау жйесі енгізіледі.
ЖОО-лар єзірлеген білім беру бадарламалары ¦лтты біліктілік жйесі талаптарына сай келетін болады.
Білім беру бадарламаларын іске асыруа жєне ылыми-зерттеу ызметін жзеге асыру кµлеміне байланысты мынадай республиканы
ЖОО жіктеуішіні
жйесі ±рылады: ±лтты зерттеу университеттері, ±лтты жоары оу орындары, зерттеу университеттері, университеттер, академиялар мен институттар.
Назарбаев Университеті моделі негізінде білім, ылым, аржы, халыаралы жєне баса ызметті жзеге асыруда дербес болу деп тсіндірілетін жоары оу орындары автономиясыны
принциптері єзірленетін болады. Мемлекеттік ЖОО-лар автономды коммерциялы емес ±йымдар болады. Сонымен атар ЖОО-лар есеп беруге тиісті аморшылы ке
естер, сондай-а жоары оу орындарыны
ызметі айындалатын тетіктер ±рылады. Мемлекеттік ЖОО-лар шін ректорларды таайындау тетігі жетілдіріледі.
Елімізді
ЖОО-ларына кезе
-кезе
імен автономия беру шін жадайлар жасалады. 2015 жылдан бастап автономия ±лтты зерттеу университеттеріне, 2016 жылдан бастап – ±лтты жоары оу орындарына, 2018 жылдан – алан жоары оу орындарына беріледі.
2016 жылдан бастап демелі индустриялы-инновациялы дамуды
басым салаларыны
салалы біліктілік ше
беріне сєйкес білім беру бадарламаларын єзірлеу ж±мысы жаластырылатын болады.
Жоары білім сапасын баалау жйесіні
жоары тиімділігін амтамасыз ету
Уєкілетті органны
тізіліміне енгізілген аккредиттеу ±йымдары жоары оу орындарын аккредиттеуді жргізеді.
2020 жыла арай ±лтты аккредиттеу органдары Аккредиттеу агенттіктеріні
тізіліміне енеді (Еуропалы сапаны амтамасыз ету агенттіктеріні
тізілімі).
2012 жылдан бастап аккредиттеуді коммерциялы емес кіметтік емес аккредиттеу агенттіктері жзеге асырады.
ЖОО-ын ±лтты аккредиттеуден µтуге уєждейтін шарттар єзірленеді. Атап айтанда, Уєкілетті органны
тізіліміне енгізілген агенттіктерде институционалды жєне арнайы аккредиттеуден µткен ЖОО-лар аккредиттеу мерзімінде аккредиттеу бадарламалары бойынша мемлекеттік аттестаттаудан босатылады. Олар µзіндік лгідегі дипломдар бере алады, ана±рлым жоары де
гейдегі бадарламаларды іске асыра алады, мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша оыта алады.
2015 жылдан бастап ЖОО мен колледждер шін мемлекеттік аттестаттау ±лтты институционалды аккредиттеуге толы ауысады. Мемлекеттік баылауды мемлекеттік органдар лицензиялы тексерістер нысанында жзеге асырады.
¦лтты ЖОО-лар ±лтты аккредиттеумен атар халыаралы мамандандырылан аккредиттеуден µтеді.
јазастанды ЖОО-ларды
65%-ы халыаралы стандарттара сєйкес тєуелсіз ±лтты институтционалды аккредиттеуден µтеді. Сонымен атар ЖОО-лар тєуелсіз ±лтты мамандандырылан аккредиттеуден µтетін болады.
¦лтты тєуелсіз рейтингтер µткізуде мемлекеттік аржылы олдау кµрсетіледі.
јазастанны
ЖОО-лары єлемні
здік университеттеріні
рейтингіне атысады. Кемінде екі ЖОО єлемні
здік университеттеріні
рейтингінде аталады.
ЖОО-ны
материалды-техникалы базасын дамытуды амтамасыз ету
2014 жылдан бастап жыл сайын оу-зертханалы базасы жа
артылатын ЖОО-ларды
лесі 10 %-а кµбейеді. ЖОО-ларды
материалды-техникалы базасын дамыту шін мемлекеттік-жеке єріптестік есебінен аражат тартылатын болады.
Жоары оу орындарыны
±рылымды бµлімшелері болатын 4 Орталы ±рылады: Бизнес-инновациялы орталы (жоары білім мен инновациялар аймаы); Ж±мысшы кєсібіні
орталыы жєне Дєнекерлеу орталыы; Тама технологиялары бойынша шаын цехы бар азы-тлік ауіпсіздігі орталыы, конкурс негізінде Аудармашылар бюросы.
Оу-єдістемелік ±ралдарды єзірлеу жєне оларды басып шыару, оулытарды мемлекеттік тілге аудару, ЖОО кітапханаларын ажетті оу єдебиетімен толытыру амтамасыз етіледі. јазастанды оулытармен атар та
даулы шетелдік оулытар олданылады, єсіресе экономикалы, техникалы жєне жаратылыстану ылымдары бойынша.
Білімні
, ылымны
жєне µндірісті
кірігуін амтамасыз ету, зияткерлік меншік пен технологияларды
µнімдерін коммерцияландыру шін жадай жасау. Жоары білікті ылыми жєне ылыми – педагог кадрларды даярлау
Іргелі жєне олданбалы ылыми зерттеулерді, баса ылыми-техникалы, тєжірибе-конструкторлы ж±мыстарды ±йымдастыру мен жргізуде атысатын зерттеу университеттері ±рылады, оларды
даму бадарламаларын јазастан Республикасыны
кіметі бекітеді. Зерттеу университеттеріні
негізгі міндеті жоары жєне жоары білімнен кейінгі білім де
гейлеріні
барлыында ылыми ызметпен білім беру процесін біріктіру болады. Зерттеу университеті жоары жєне жоары білімнен кейінгі білім бадарламаларын єзірлеу мен іске асыруа, сондай-а оуа абылдау кезінде бейінді баытты
осымша талаптарын белгілеуге ±ылы.
Білім мен ылымны
бірігуі жекелеген ылыми-зерттеу институттарын за
ды дербестік ±ыымен жетекші зерттеу университеттерді
±рамына беру арылы жзеге асырылады.
Елді
индустриялы- инновациялы даму баыттарын іске асыру шін жоары оу орындары негізінде инновациялы ±рылымдар ±ру шін базалы ЖОО-н айындау тетіктері єзірленеді:
бизнес-инкубаторлар, оны
ішінде:
2013 жылы – «Энергетика» баыты бойынша; 2014 жылы – «М±най µ
деу жєне м±най-газ секторыны
инфра±рылымы»; 2015 жылы – «Химия µнеркєсібі»;
технопарктер, оны
ішінде:
2013 жылы – «Металлургия жєне дайын металл µнімдерін µндіру» баыты бойынша; 2014 жылы – «Машина жасау»; 2015 жылы – «Же
іл µнеркєсіп»;
ылыми єзірлемелер мен технологияларды коммерцияландыру орталытары.
Елімізді
жетекші ЖОО-лары жанынан жоары білікті ылыми-педагог кадрларды даярлау жєне инновациялы ызметті дамыту масатында ылыми зерттеулер жргізу, зияткерлік меншік ±ыын орауды одан єрі амтамасыз ете отырып, зияткерлік меншікті
бєсекеге абілетті µнімдерін жасау шін ылыми жєне жобалы-конструкторлы ±йымдарды
бірлескен ±рылымды бµлімшелері ашылады: 2011 жылы – 5 бірлескен ±рылымды бµлімше; 2012 жылы – 8, 2013 жылы – 10, 2014 жылы – 12, 2015 жылы – 15.
Жеке меншік секторды ылыми жєне инновациялы ызметке тарту бойынша оларды экономикалы ынталандыру шаралары єзірленген.
2015 жылдан бастап Назарбаев Университеті жоары кєсіби мамандар мен жас алымдарды оытып шыарады. Назарбаев Университетіні
тєжірибесі біртіндеп елді
ж±мыс істеп т±ран жоары оу орындарына енгізіледі.
2016 жылдан бастап:
жетекші шетелдік єріптес жоары оу орындарымен бірлесіп, білім беру бадарламалары єзірленеді;
жоары технологиялы жєне ылымды ажетсінетін µнім жасау шін экономиканы
басым баыттарында ылыми зерттеулер жргізіледі;
єріптес университеттермен жєне шетелдік ылыми орталытармен бірлесу жзеге асырылады.
Нєтижесінде, іргелі жєне олданбалы зерттеулерді ке
ейту шін университеттерді
ма
ызды ылыми єлеуеті тиімді олданылады, оларды
кешенділік жєне практикалы нєтижелілігі артады.
¤мір бойы оу
Масаты:
¤мір бойы білім алу жйесіні
ж±мыс істеуін амтамасыз ету.
Міндеті:
Баршаа арналан білім, µмір бойы білім алу шін жадай жасау.
Нысаналы индикатор:
Барлы жастаылар шін білім беруді
єртрлі нысандары мен типтерін енгізу.
¤мір бойы оу білім алуды
барлы де
гейінде адамны
білім алуа деген ажеттіліктерін анааттандыруды
трлі ммкіндіктерін жасау есебінен жзеге асырылады.
2020 жыла арай µмір бойы оу шін жасына, білімі мен кєсіби біліктілік де
гейіне арамастан жадайлар жасалатын болады.
Жасына жєне єлеуметтік жадайына арамастан барша халыа техникалы жєне кєсіптік, жоары білім жйесінде оытуды
трлі нысаны жєне білім беру ызметтерін жекеше берушілер арылы (ашытытан оыту, айта біліктілік беру, формалды, формалды емес, инклюзивті ыса мерзімді курстар) жа
а базалы дадыларды игеруді оса аланда, негізгі дадыларды игеру мен жетілдіру ммкіндігі ±сынылатын болады. Оу орындарымен, сондай-а єлеуметтік єріптестермен бірлесіп, µндірістен ол збей оыту арастырылатын болады.
Білім беру ±йымдарында 2016 жылдан бастап ммкіндіктері шектеулі адамдарды кєсіби даярлау шін жадайлар жасалатын болады, модульдік білім беру бадарламалары жасалады.
Халыты
ересек тобын айта мамандандыруды
ваучерлік жйесі єзірленетін болады.
¤ндірісте ж±мыс істей жріп, адам µзі оытуды
трлерін, арынын жєне мерзімін та
дап, білім алу процесін дербестендіре алады. Білім алушыларды
тєуелсіз коммерциялы емес агенттіктерде µздеріні
алан біліктілік де
гейін баалаудан µтіп, сертификаттар алуы арылы мемлекеттік жєне жекеше білім беру ызметтерін ±сынушыларды оыту нєтижелерін тануда тиімді шаралар єзірленетін болады.
¤мір бойы оыту оытуды
формалды жєне формалды емес нысандарыны
т±тастай спектрін, инклюзивті білім беруді оса аланда, мектеп жасына дейінгі жастан бастап зейнеткерлікке шыу жасынан кейінгі оытуды амтитын болады.
Инклюзивті білімді дамыту тиісті бейіндегі мамандарын даярлауды жзеге асыратын жоары оу орындарыны
жанынан консультациялы-практикалы орталытарды
±рылуына ыпал етеді.
Ж±мыс берушілер оу бадарламаларын оса аржыландыруа жєне єрбір ызметкерді
здіксіз білімге атысуына ммкіндік беретін икемді сызбаларды дайындауа тартылады.
Барша азастанды азаматтар мемлекеттік тілді толы ме
гергенге дейін тілдерді ме
геруді
халыаралы стандарттары негізінде мемлекеттік тілді здіксіз оытатын «Балабаша - мектеп, кєсіптік лицей, колледж – жоары оу орындары» жйесі ±рылатын болады.
јазастан азаматтары (оушылар, студенттер, магистранттар, трлі сала ызметкерлері) мен јазастанда ж±мыс істейтін шетелдік азаматтар шін сертификат бере отырып, аза тілін білу де
гейін баалау жйесі – јазтест енгізіледі.
Тєрбие ж±мысы жєне жастар саясаты
Масаты:
Жастарды
бойында белсенді азаматты ±станымды, єлеуметтік жауапкершілікті, отансйгіштік сезімді, жоары адамгершілік жєне кµшбасшылы асиеттерді алыптастыру.
Міндеті:
Жастарды отансйгіштікке тєрбиелеу жєне оларды
азаматты белсенділігін, єлеуметтік жауапкершілігін жєне єлеуетін ашу тетіктерін алыптастыру жµніндегі шаралар кешенін іске асыру.
Нысаналы индикатор:
Жастар саясаты саласындаы іс-шараларды іске асыруа белсенді атысатын жастарды
оларды
жалпы санынан лесі (2015 жылы – 27 %, 2020 жылы – 55 %).
Жастар саясатын іске асыру азастанды патриотизмді, рухани-адамгершілік мєдениетті тєрбиелеу, ±лтты сєйкестікті алыптастыру негізінде жзеге асырылады.
2011 жылдан бастап:
консультациялы, апаратты-талдамалы, оыту жєне баса да ызметтер кµрсету масатында мемлекеттік єлеуметтік тапсырыс ше
берінде жастарды
кіметтік емес ±йымдары базасында ызметті жзеге асыратын облысты жєне республикалы єлеуметтік ызметтер одан єрі дамитын болады;
республикалы де
гейде мемлекеттік єлеуметтік тапсырысты іске асыру ше
берінде ерікті, єскери-патриотты ±йымдарды
, єскери-спортты, єскери-іздеуші жєне спортты-техникалы клубтарды
желісі 20 дан 30-а дейін кµбейеді;
білім беру ±йымдарында спорт секцияларыны
желісі дамытылады;
азастанды патриотизмді алыптастыру масатында т±раты негізде мемлекеттік рєміздерді таныту, тарих, салт-дєстр жєне ана тілін білу жµнінде іс-шаралар жаластырылатын болады;
трлі жобаларды іске асыру арылы жастар арасында айырымдылы мєдениетін алыптастыру жµнінде масатты шаралар абылданатын болады.
Алматы аласы лгісінде жастарды
кіметтік емес ±йымдарыны
жєне жастарды
ызметін йлестіруді
орталытандырылан жйесін ±ру масатында жастар саясаты басармасы ±рылады.
Девиантты жєне деликвентті балалармен ж±мысты кшейту жоспарлануда. Балалар мен жасµспірімдер арасында девиантты мінез-±лыты
алдын алуы трлі факторларды
µзара іс-имылымен амтамасыз етілетін болады: отбасы, мектеп, бос уаыттаы орта жєне т±тас оам.
Одан баса, тєрбие мен оытуды, девиантты жєне деликвентті мінез-±лыты балаларды єлеуметтік о
алтуды амтамасыз ету бойынша арнайы білім ±йымдары мен ерекше режимде ±стайтын білім ±йымдарына баса назар аударылатын болады.
Білім беру жйесіне кємелетке толмаандарды уаытша ошаулау, бейімдеу жєне 13 LINK "http://www.sozdik.kz/ru/dictionary/translate/kk/ru/оңалСС
·/" 14о
алту15 орталытарын беруге байланысты олар Кємелетке толмаандарды бейімдеу орталыы (б±дан єрі – КТБО) болып айта ±йымдастырылады.
КТБО-ны
негізгі міндеті – кємелетке толмаандарды
дадарыс жадайынан шыуа жєне µмірін орнытыруа, баланы отбасымен осуа кµмек кµрсету мен отбасын єрі арай [ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ].
Т±тас аланда, мектепке дейінгі жастан бастап тєрбиеге ерекше кµ
іл бµлінетін болады.
Жастарды
єлеуетін ашу тетіктерін іске асыру
Жастар саясаты саласындаы мєселелерді шешуге жастарды
атысуы шін оны
µкілді органдарда атысуын амтамасыз ету міндеті ойылып отыр.
¦йымдастырушылы абілеті мен кµшбасшылы асиеті бар студенттер арасынан белсенді жастарды, сондай-а єлеуметтік жобаларды іске асыру аясында жастар ±йымдарыны
жетекшілерін оыту жоспарлануда.
Шыармашыл жастарды олдау масатында жыл сайыны ±лтты конкурстар, ойындар, турнирлер, КТК, оны
ішінде Дельфий ойындарын µткізу жєне кейіннен азастанды ±рамаларды
халыаралы конкурстара, турнирлер мен ойындара атысуын амтамасыз ету кµзделуде.
Осылайша, шыармашыл жастарды олдау 2020 жыла арай Дельфий ойындарына атысушыларды 2000 адама дейін жеткізуді кµздейді.
Республиканы
ылыми-техникалы єлеуетін т±раты негізде ныайту шін ылыми ±йымдарда жєне жоары оу орындарында консультативтік-ке
есші органдарды
ызметіне жастарды
шыармашылы жєне инновациялы бірлестіктері тартылатын болады.
Мєдениеттегі, µнердегі, ылымдаы, апаратты технологиялар саласындаы ±за мерзімді конкурсты жобаларды дамыту бойынша ведомствоаралы ж±мыс кшейтіледі.
Осылайша 2020 жыла арай:
µкілді органдара сайланушы жастарды
лесі 15%-а жетеді;
жастар ±йымдарыны
ызметіне жастарды
29 %-ы атысатын болады;
мемлекеттік єлеуметтік тапсырыс ше
берінде єлеуметтік ма
ызды жобаларды іске асыруа тартылан жастар ±йымдарыны
лесі 24 %-ды ±райды.
6. Бадарламаны іске асыру кезе
дері
јазіргі заманы жадайда стратегиялы ресурсы адами капитал болып табылатын е
бек µнімділігі экономикалы µркендеу мен бєсекеге абілеттілікті
±за мерзімді негізіне айналуы тиіс. Мемлекет осы ресурсты
дамуына лес осуы керек.
Білімді адамдарсыз заманауи инфра±рылымды дамыту, тиімді мемлекеттік аппарат ±ру, олайлы бизнес климатты амтамасыз ету ммкін емес.
Саяси ерік пен мемлекетті
жан-жаты олдауыны
болуы осы реформаларды жргізуге негіз болып табылады.
Бадарлама екі кезе
де іске асырылатын болады: 2011 – 2015 жылдар мен 2016 – 2020 жылдар.
Бадарламаны іске асыруды
бірінші кезе
інде (2011 – 2015 жылдар) жекелеген баыттар бойынша білім беруді дамытуды
модельдерін єзірлеумен, оларды сынатан µткізумен, сондай-а ауымды айта ±рулар мен эксперименттерді
басталуымен байланысты ж±мыстарды жргізу кµзделген.
Екінші кезе
де (2016 – 2020 жылдар) басымды жабдытарды сатып алуды, білім беру жйесін дамыту міндеттерін шешуге баытталан іс-шаралара инвистициялар салуды (білім беруді
материалды инфра±рылымын жа
ырту жєне баса да шыыны кµп ж±мыстар, єдістемелік, кадрлы, апаратты амтамасыз ету) кµздейтін іс-шараларды жзеге асыруа беріледі, негізінен, µткен кезе
дерде алынан нєтижелерді енгізуге жєне таратуа баытталан іс-шараларды іске асыру арастырылан.
Єрбір кезе
де жылдар бойынша Бадарламаны
іске асырылу барысын жєне бадарламалы іс-шараларды
білім беру жйесіні
жай-кйіне єсерін сипаттайтын кµрсеткіштерді µзгерту жоспарланан.
Ктілетін нєтижелер:
2015 жыла арай µтпелі кезе
аяталады жєне јазастанны
білім беру жйесі ±рылымы, мазм±ны, басару мен аржыландыру тетіктері бойынша дамыан елдер моделіне сєйкес келетін болады.
Білім беру жйесіні
дамуы бойынша јазастан ТМД елдері арасынан кµшбасшылы орындара шыады.
2020 жыла арай білім беру жйесі жоары білім сапасы мен халыаралы индикаторлармен расталан адами капиталды
даму де
гейі трінде нєтиже беретін болады.
Бадарламаны іске асыру нєтижесінде мынадай єлеуметтік-экономикалы єсерлер амтамасыз етіледі:
2015 жыла арай:
1. Жа
а аржы-экономикалы тетік єзірлеу.
2. Электронды оыту жйесін ±ру.
3. Оытуды
12 жылды моделіне кµшуді
басталуы.
4. ¦лтты біліктілік жйесіні
негізі жасалады.
5. Мектепті
жєне жоары білімні
бадарламалары кіріктіріледі.
6. Білімді, ылымды жєне µндірісті кіріктіру басталады.
2020 жыла арай:
1. Адами капиталды
сапасын арттыру мен е
бек ресурстарын пайдалану тиімділігінен туындаан мемлекет экономикасыны
бєсекеге абілеттілігі мен тиімділігін арттыру.
2. іимараттарды жобалау, салу жєне айта салуды
жа
а принциптерін ескере отырып, білім беру ±йымдарыны
материалды-техникалы базасын ныайту. Тозан жєне апатты білім беру объектілерін жою. Білім беруді
технологиялы жєне єлеуметтік инфра±рылымын жа
ырту (асханалар мен спорт залдарын, автопарктерді, компьютерлік техниканы жа
арту жєне т.б.).
3. Бюджет аражатын пайдалануды
тиімділігін арттыру.
4. Білім беру саласыны
олжетімділігін, сапасын, ашытыын арттыру; корпоративтік басару принциптерін енгізу.
5. Нормативтік-жан басына шау принциптері, ваучерлік негізде біліктілікті арттыру жйесі негізінде орта, техникалы жєне кєсіптік білім беру ±йымдарын аржыландыруды
жа
а аржы-экономикалы тетіктерін енгізу.
6. Мектепке дейінгі тєрбие мен оытуды
вариативті нысандарын енгізу, балаларды
мектепте білім алуа дайындыыны
жоары болуын алыптастыру, оларды
жастай о
ды єлеуметтенуін амтамасыз ету.
7. Мектеп оушыларын оытуды
жеке траекторияларын пайдалану арылы бейіндік мектеп моделін ±ру.
8. Оушыларды
єлемдегі барлы білім беру апаратты ресурстарына on-line арылы ол жеткізуін амтамасыз ету.
9. Білім беру сапасын баалауды
облысты жйесін енгізу.
10. Даму ммкіндіктері шектеулі балалар мен ересектерге арналан мектепке дейінгі тєрбие мен оытуды
, мектептегі жєне кєсіптік білім беруді
тиісті де
гейін амтамасыз ететін оытуды
инклюзивті жйесін ±ру.
11. Республикада жа
а т±рпаттаы педагогтерді
ажетті санын жєне тиісті біліктілігін алыптастыру. Білім саласы ызметкерлеріні
е
бегін экономикалы жєне єлеуметтік жаынан ынталандыру жйесін, оытушыларды
е
бекаысын еліміздегі орташа е
бекаы де
гейіне жеткізетін жєне ж±мыс сапасын ынталандыратын е
бекаы тµлеуді
икемді жйесін енгізуге басымды беру.
12. Ішкі нарыта білім беруді
лес салмаын арттыру, елімізді
білім беру жйесіндегі білім беру ызметіні
экспортты кµлемі мен ±рылымын ±лайту.
13. Е
бек нарыыны
талаптарына сай келетін, азаматтарды
кєсіптік, мансапты жєне жеке т±ла боп µсуіне ыпал ететін здіксіз кєсіптік білім беруді
икемді жйесін алыптастыру.
14. Білім беруге мемлекеттік-жеке меншік єріптестікті енгізу.
15. Кєсіптік білім бадарламаларыны
, сондай-а ±лтты жєне халыаралы аккредиттеуден µткен жоары оу орындарыны
санын арттыру.
16. Заманауи ылыми білім-білікке ие жєне елімізді
инновациялы дамуына лесін оса алатын ылыми-педагог кадрларды даярлау.
17. Бєсекеге абілетті ылыми-техникалы µнімді жасау жєне µткізу.
18. Жастар саясаты саласындаы іс-шараларды іске асыруа атысатын жастарды
лесін 55 %-а арттыру.
7. јажетті ресурстар
2011 – 2020 жылдары білім беруге ж±мсалатын бюджет шыыстарын кезе
-кезе
імен арттыру, 2020 жыла арай оларды
жалпы ішкі µнімдегі лесін дамыан елдерді
орташа де
гейіне дейін µсуін амтамасыз ету жоспарланып отыр.
Білім беру саласында педагогтік ызметті
ерекшелігін ескере отырып, е
бекаы тµлеуді
сараланан жа
а жйесі єзірленіп, енгізіледі.
Ауылды ШЖМ педагогтерін олдауа арналан шаралар жйесі арастырылуда.
Болжамды аржы шыындары (крделі жєне аымдаы)
Шыын ±рылымында АКТ мен электронды оытуды дамытуа, 3 ауысымды жєне апатты жадайдаы мектептерді
орнына бейіндік, «Назарбаев зияткерлік мектептерін» салуа, жетекші ЖОО-лара шетелдік алымдар мен консультанттарды тартуа, магистратура мен докторантураа абылдау бойынша мемлекеттік білім беру тапсырысына шыындар басым.
Бадарламаны
бірінші кезе
ін республикалы бюджеттен аржыландыруды
осымша кµлемі 461,1* млрд. те
гені ±райды, оны
ішінде:
2011 жылы – 59,7 млрд. те
ге;
2012 жылы – 62,3 млрд. те
ге;
2013 жылы – 52,8 млрд. те
ге;
2014 жылы – 145,9 млрд. те
ге;
2015 жылы – 140,4 млрд. те
ге.
Бадарламаны
іс шараларын жергілікті бюджеттен аржыландыру жыл сайын тиісті жергілікті бюджеттерден білім беру жйесін дамытуа бµлінетін аражат ше
берінде жзеге асырылатын болады.
*2011 – 2015 жылдара арналан Бадарламаны аржыландыру кµлемі јазастан Республикасыны
за
намасына сєйкес тиісті аржы жылдарына арналан республикалы бюджетті бекіту кезінде натыланатын болады.
13PAGE 15
13PAGE 142315
15