Дене сымбатыны? б?зылуы ж?не талпа?табандылы?ты? алдын алу 8класс

СабаKтыS таKырыбы:Дене сымбатыныS бaзылуы мен жалпаK табандылыKтыS KалыптасуыныS алдын алу.
№ 9 ЗертханалыK жaмыс:ОрганизмніS ™су мен даму деSгейін антропометриялік ‰діспен аныKтау.
СабаKтыS маKсаты:білімділік:оKушыларCа тірек-Kимыл ж_йесі дене сымбатыныS ж‰не жалпаK табандылыKтыS алдын ала білуге жас aрпаKKа адам денсаулыCыныS KымбаттылыCын ™мір с_ру _шін баCалы байлыK денсаулыK екендігін т_сіндіру;
дамытушылыK: оKушылардыS жеке гигиена талаптары туралы т_сініктерін кеSейту,
аурудыS алдын алуды _йрену,оKушыныS санитарлыK –гигиеналыK талаптарCа сай болуын Kалыптастыру, дамыту;
т‰рбиелік:сaлулыKKа,адамгершілікке,тазалыKKа т‰рбиелеу,салауатты ™мір салтын aстану,дене шыныKтыру мен айналысу.
СабаKтыS т_рі:аралас сабаK
СабаKтыS ‰дісі:топтыK жaмыс,аKпарат беру,сaраK-жауап.
СабаKтыS к™рнекілігі: интерактивті таKта,бейнефильм,аK параKтар.

СабаKтыS барысы:

I.`йымдастыру кезеSі.Сыныпты сабаKKа дайындау,оKу Kaралдарын,Kатынасты тексеру.
Сыныпты топKа б™лу,топKа ат Kою, топбасшы сайлау.
I топ АлCыр
II топ Білгір
III топ ТапKыр

II. ^й жaмысын сaрау
«Постер» KорCау

«АлCыр»тобына
Бас пен мойын бaлшыKеттері туралы.

«Білгір тобына»
ТaлCа бaлшыKеттері туралы

«ТапKыр » тобына
Jол мен аяK бaлшыKеттері туралы

«МаCынаны ашу»

Р/с
БaлшыKеттер
Бас пен мойын
АрKа
К™кірек
JaрсаK
Jол
АяK

1
Трапеция

+





2
Ымдау
+






3
Ромб

+





4
Шайнау
+






5
Жамбас





+

6
ИыK белдеуі




+


7
К™кет


+




8
JабырCааралыK


+




9
JиCаш



+




III ЖаSа таKырып

1.АныKтау (сымбат,жалпаKтабандылыK)
2.Бaзылу сатысы (сымбат,жалпаKтабандылыK)
3.Пайда болу себептері (сымбат,жалпаKтабандылыK)
4.Алдын алу (сымбат,жалпаKтабандылыK)

Сымбат – Kалыпты жаCдайда ж‰не жaмыс кезінде адамныS к_нделікті ‰детпен ™з денесін aстай білуі.Бaзылу сатысыК_жірейген арKа. ОмыртKаныS кеуде жаCындаCы жоCарCы б™лігі к™бірек Kисайып кетеді. ИыKтары Kусырылып, арKасы к_жірейіп, Kарны шартиып салбырап тaрады.ЕSкіш дене. АдамныS бойында ™те жиі кездесетін мін. Мaндай жаCдайда жалпы кеуде с_йегініS Kисайып кеткендігі байKалады. €детте, еSкіш адамныS жауырыны томпайып, т™сі ішке Kабысып, иыK пен бас алCа еSкейеді, Kарны Kампиып тaрады. ЕSкіш адам бойын тік aстап к™п ж_ре алмайды, себебі бaлай ж_ргенде тез шаршап Kалады.JайKы бел. Дене KaрылысыныS бaзылуы. ДененіS мaндай кемістігінде мойын, кеуде, бел омыртKалардыS анатомиялыK KисыKтыCы айKын болып тaрады. ДененіS бaл кемістігініS себептері, біріншіден омыртKаныS б_гіліп - жазылып тaратын бaлшыK еттерініS дaрыс жетілмеуі ж‰не мешел ауруыныS белгісі. Екіншіден, адамныS жамбасы сыртKа шыCып тaрады.Сколиоз - омыртKаныS бір б_йірге Kарай Kисаюы (туа ж‰не ж_ре пайда болады)Лордоз - омыртKа баCанасыныS алCа Kарай майысып, Kисаюымен сипатталадыБ_кірлік, кифоз омыртKа баCанасыныS (‰детте кеуде б™лімініS) д™Sестеніп Kисаюы.
Пайда болу себебіДaрыс отырмаудан, ж_руденІшкі м_шелердіS ауруынанСалмаKты бір жаKKа т_сіруден^немі жaмаK т™секке жатуданJозCалыстыS аз болуынаАлдын алуo Дaрыс бірKалыпты отыруCа даCдылануo Емдік массаждар Kабылдауo СалмаKты омыртKа жотасына бірдей т_сіруo Ауыр ж_кті бір Kолмен к™термеуo Т_зу ж_руo ИыKтыS бір деSгейде болуыo ТазалыKты саKтауo Дaрыс тамаKтануo ШыныCуo К™Sілді ж_руo С‰нді киінуЖалпаKтабандылыK- адам табанындаCы ойыстыS т_гелдей немесе жартылай тегістеліп, жалпайып кетуі.Бaзылу сатысы1, 2, 3 д‰режелі жалпаKтабандылыKПайда болу себебі o ^немі биік ™кшелі аяK - киім киюo Тар аяK - киім киюo Аз KозCалысo АртыK салмаKАлдын алу АяK - киімді таSдап киюЖалаS аяK ж_руАрнайы массаждар KабылдауШыныCуГиподинамия - аз KозCалу, жеткiлiксiз Kимыл белсендiлiгi.
№ 9 ЗертханалыK жaмыс:ОрганизмніS ™су мен даму деSсгейін антропометриялік ‰діспен аныKтау.
МаKсаты:™з аCзаSныS б™лімдеріне ™лшеу ж_ргізу,аCзаныS даму деSгейін аныKтау.
Jaрал-жабдыKтар:бой™лшегіш,сантиметрлік таспа.




Jорытынды:
Бойы
ИыK белдеуі
ШеSберлері



бас
кеуде
бел
сан










IV. СабаKты бекіту
«Білгенге- маржан»
«АлCыр »тобына
1.Сымбат деген не?
2.ОмыртKа жотасы не себепті Kисаяды?

«Білгір »тобына
1.ОмыртKа жотасыныS Kисаюынан Kандай аурулар пайда болады?
2.ЖалпаKтабандылыK неден пайда болады?

«ТапKыр » тобына
1.Сколиоз ауруы Kалай емделеді?
2.ЖалпаKтабандылыKты Kалай емдейді?

«ОйтолCау»
«АлCыр»тобына

АрдаK _немі шелекті оS жаCымен к™теріп су тасиды.Ол Kандай
аурумен ауруы м_мкін ? ОйыSды д‰лелде?

«Білгір » тобына

АдамныS ж_рісі дене сымбатымен де байланысты деген дaрыс па?
ОйыSды д‰лелде.
«ТапKыр»тобына

Жанар сабаKKа анасыныS биік ™кшелі аяK кимін киіп келді.Біраз уаKыттан кейін аяCы ауырып,ж_руден Kалды.Неге деп ойлайсыS?

V.Jортындылау

Ж_к к™тергенде баланыS дене м_шелеріне ауыртпалыK к_ш біркелкі т_суі керек.Т™менгі
класс оKушылары кітаптарын арKаCа асатын с™мкемен алып ж_ргені
орынды.С™мкені ™не бойы бір Kолымен алып ж_руге болмайтынын естен
шыCармаCан ж™н.Жaмыс кезінде,сабаK орындаCанда партада отырCанда кеудені
тіремей,аяKты айKастырмай,еденге т_зу aстап ,Kолды шынтаK буыны арKылы
_стелдіS _стіне бос aстау сымбаттыS бaзылмауына себеп болады.^стел
_стінде шынтаKтан к™зге дейінгі аралыK 30-35 см болу керек.Бaл _шін
_стель,парта мен орындыKтыS биіктігі ‰р адамныS денесініS aзындыCына
сай болуын ескертеді.
ЖалпаKтабандылыKтан саKтану.АдамныS табаныныS ортасы к™теріSкі,ойыс болып келуініS маSызы зор.Бaл оныS ж_рісін жеSілдетіп,шаршатпайды,Kайта секіргенде ,ж_гіргенде денеге серпімділік беріп,соKKыны ‰лсіретеді.Адам aзаK уаKыт ауыр жaмысты аяCымен тaрып істегенде (аяKKа к_ш т_скенде),тар ж‰не ™кшесі биік аяK киім кигенде жалпаKтабандылыK пайда болады.ЖалпаKтабанды адам ж_ргенде ж‰не тaрCанда тез шаршайды.Мaндай жаCдайCа aшырамау _шін жалаS аяK,аяKтыS aшымен ж_ріп,суда ж_зумен жаттыCу,ж_гіріп,секіріп,т_рлі ойындармен к™бірек айналысады.АяK киімніS ™кшесі 3-5см аспауы керек.

VI .БаCалау.

VII .^йге тапсырма беру §23; 24 Kосымша м‰ліметтер алу
15