Циклдік алгоритмдер 8 сынып

Күні: 11-12.12.15 Пәні
Информатика Мұғалім аты-жөні
Джалмағанбетова Р
8 «а,ә,б,в,г,д» - сыныптары Оқу-ісінің меңгерушісі
__________Е.Дайнашов
Сабақтың тақырыбы: Циклдік алгоритмдер
Сабақтың мақсаты Циклдік алгоритм тақырыбын түсіндіре отырып, оқушыларды күнделікті өмірдегі қайталанып келетін әрбір оқиғаның цикл болатынын айта келіп циклдік алгоритімді құра білуге үйрету.
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ
Түйінді идеяларЦиклдік процесті қамтамасыз ететін алгоритм бөлігін қайталау командасы танидыҚайталау командасын алгоритмдік тілде жазу сөдерін үйренедіКүтілетін нәтижеЦиклдік процесті қамтамасыз ететін алгоритм бөлігін қайталау командасы құрайды.
Циклдік алгоритмдерді пайдалану, оларды кейіннен программаларда цикл командалары түрінде қысқартып жазу мүмкіндігін ажыратады.
Сабақтың көрнекілігіИнтерактивті тақта, оқулық, слайд, деңгейлік тапсырмаларПәнаралық байланыс: Математика
Ұйымдастыру кезеңі
Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті
Сәлемдесу.
Ұйымдастыру.
Топқа бөлу.
Сабақ барысымен таныстыру.
Бағалау парағын таныстыру.
Балалардың назарын сабаққа шоғырландыру Сәлемдесу
Өздерін ретке келтіру
Топқа бөліну
Кітап құралдарын, дәптерлерін, қалам қарындаштарын дайындыққа келтіру
Үй тапсырмасын тексеру (7 мин.)
(сұрақ-жауап: түрткі болу, сынақтан өткізу және қайта бағыттау тәсілі)
"Білім " "Сөзтізбек" командалар тізбегін табу
w t e t y o p f w
g p i n t e g e r
v a r g e n k l is s d o b d m s t
t h e n g d f e ea z s d m r e a l
d f v h m v a r n
i n x v b n x m h
f r e a d l n a z
 
"Сәйкестендір"- терминдерді сәйкестендіру1. Program 1. бүтін сандар типі2. writeln 2. программа соңы3. Integer 3. егер4. end. 4. айнымалыларды сипаттау5. then 5. программа тақырыбы6. readln 6. мәліметтерді шығару7. real 7. нақты сандар типі8. if 8. онда9. Var 9. әйтпесе10. else 10. мәліметтерді енгізуСабақтың негізгі бөлімі
Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті
Сыныпты сан арқылы 3 топқа бөлу, топ басшыларын сайлау.
Әр топқа «бағалау парағын» беру. Сабақтың өтілу шартын түсіндіру. Оқушылар белсене қатысады.
Оқушылар үш топқа бөлініп сабақ құрылымымен таныстырылады. Топтарға «бағалау парағы» беріледі.
Түсіну - "Білгенге маржан" жаңа сабақ бойынша өз бетінше оқуға баулу
Паскаль тілінде қайталау процессін жүзеге асыратын циклдік операторлардың 3 түрі бар: арифметикалық цикл  — FOR, шартын алдын ала тексеретін цикл – WHILE және шартты соңынан тексеретін цикл – REPEAT.
Егер шартын алдын ала тексеретін циклдегі операторды неше рет қайталау керек екендігі белгісіз болып, оның тек қайталану шарты берілсе, онда WHILE,  REPEAT операторлары пайдаланылады. Ал  FOR  операторы қайталану саны алдын ала белгілі болған кезде қолданылады.
FOR операторын параметрлі цикл операторы деп те аталады, өйткені, қайталау саны функция аргументі сияқты циклдің параметрі қызметін атқаратын басқару айнымалысы арқылы беріледі.
FOR операторының екі түрі бар:
FOR <айнымалы>:=<S1> to <S2> do <оператор>;
FOR <айнымалы>:=<S1> downto <S2> do <оператор>;
Мұндағы, S1 және  S2 – цикл параметрінің алғашқы және соңғы мәндерін анықтайтын өрнектер;  for…do – цикл тақырыбын анықтайтын түйінді сөздер; <оператор>  — цикл тұлғасы.
FOR – ҮШІН,  TO – ДЕЙІН, DO – ОРЫНДАУ деген мағынаны беретін түйінді сөздер. 
Паскаль тілінде цикл параметрі міндетті түрде бүтін немесе реттелген типтегі айнымалы болуы қажет.  Параметрдің өзгеру қадамына байланысты операторда TO  немесе DOWNTO (DOWN – төмен, TO – дейін, DOWNTO  — кері қарай) түінді сөздері пайдаланылады. Егер қадам +1 ге тең болса, онда операторда TO, ал қадам -1 –ге тең болса, онда DOWNTO сөзі қолданылады.
Әркім жекелей тақырыпты меңгеріп, бірлесіп шешім қабылдайды. Топ ішінде пікір алмасып постерге түсіруҚорыту. Күтілетін нәтиже
Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті
Қайталану командалары не үшін қажет?
Циклді алгоритмдер дегеніміз не?
Циклді алгоритмдердің форматын жаз.
Reрeat және while операторларының айырмашылығы неде? Оқушылар сұраққа жауап береді
Бағалау (2 мин.)
Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті
Бақылайды, бағалайды.
Оқушылардың формативті бағалауымен өз бағасынан ортақ баға қояды. Әр топ басшысы бағалау парағын толтырады..
Үйге тапсырма (1 мин.)
Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті
Үйге «Циклдік алгоритм» тақырыбын оқып келу. Тапсырманы күнделіктеріне белгілеп алады.
Рефлексия (2 мин.)
Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті
Сабақтан алған әсерлері мен ұсыныстарын жазу үшін стикерлер тарату. Екі жұлдыз - бір тілек әдісін ұсыну. Сабақтан алған әсерлері мен ұсыныстарын стикерлерге жазу. Екі жұлдыз - бір тілек әдісімен толтырады.
Сабақтың тақырыбы:Циклдік алгоритмдер
Сабақтың мақсат-міндеттері
а) білімділік
Оқушыларға циклдік алгоритмдерді программалауды үйрету, оның түрлерімен таныстыру
ә)дамыту шылық
Оқушылардың есте сақтау және зейіндік қабілеттерін дамыту, пәнге деген қызығушылығын арттыру
б) тәрбиелік
Оқушыларды адамгершілікке, еңбекқорлыққа тәрбиелеу
Сабақтың типі
Жаңа материалды игерту
Сабақтың түрі
Дәстүрлі.
Сабақтың әдістері
Түсіндірмелі,сұрақ-жауап
Сабақтың оқыту құралдары және көрнекілігі
Интерактивті тақта, презентация, үлестірмелі қағаз
Сабақтың барысы
Мұғалімнің қызметі
Оқушының қызметі
I. Ұйымдастыру бөлімі
-амандасу;
-түгелдеу;
-оқушының назарын сабаққа аудару;
-оқу құралдарының дайындығын тексеру;
-амандасу;
-кезекшілік міндеттерін атқару;
-сабаққа дайындалу;
ІI.Жаңа материалды қабылдауға дайындық
Шегіртке сандық ось бойымен берілген сан бөліктеріне секіреді. Орындаушы Шегіртке бұйрықтарының жүйесі: оңға 3(3 бірлік кесіндіге оңға секіреді) және солға 2 (2 бірлік кесіндіге солға секіреді). Бастапқы орны 0. Шегірткеге 2 санына жетуге көмектесетін алгоритм құр.

Иә жоқ
IІІ.Жаңа материалды түсіндіруа) жаңа ұғымға байланысты жұмысЦикл деп программадағы қайталанатын әрекетті айтады. Паскаль тілінде қайталау процесін үш түрлі жолмен ұйымдастыруға болады:-арифметикалық цикл – FOR;
-шартын алдын ала тексеретін цикл – WHILE;-шартты соңынан тексеретін цикл – REPEAT;
Егер есепте қайталау саны алдын ала белгілі болса, FOR операторы қолданылады. FOR операторын-параметрлі цикл операторы деп атайды. Есептегі орындалатын әрекеттер цикл ішінде параметрдің алғашқы мәнінен соңғы мәніне дейін бір қадаммен өзгереді.
Жалпы жазылу түрі:
FOR < айнымалы>:= n1 TO n2 DO
<оператор>;
FOR<айнымалы>: = n2 DOWNTO n1 DO
<оператор>;
Мұндағы n1 және n2-цикл параметрінің алғашқы және соңғы мәндерін анықтайтын өрнектерFOR (үшін), TO (дейін), DO (орындау) - қызметші сөздер;
параметрдің өзгеру қадамына байланысты операторда ТО немесе DOWNTO (DOWN-төмен,TO-дейін, DOWNTO-кері қарай) түйінді сөздері пайдаланылады. Егер қадам +1 – ге тең болса, онда операторда TO, ал қадам -1-ге тең болса, онда DOWNTO сөзі қолданылады.
FOR операторының орындалу блок-схемасы
k:= S1, S2, 1
<оператор>

МысалдарОператор НәтижесіFOR i:=1 TO 6 DO WRITE(i:2); 1 2 3 4 5 6
FOR i:=6 DOWNTO 1 DO WRITE(i:2); 6 5 4 3 2 1
FOR C:=’A’ TO ‘E’ DO WRITE(C:2); A B C D E
FOR C:=’E’ DOWNTO ‘A’ DO WRITE(C:2); E D C B A
WHILE операторы. Алдын ала берілген шарт бойынша қайталуды жүзеге асыратын бұл оператор WHILE (әзірше) және DO (орындау) түйінді сөздері қолданылып жазылады.
Цикл қайталанар алдында, логикалық өрнектің мәні тексеріледі. Егер ақиқат болса, онда цикл денесі қайталанып орындалып отырады. Керісінше жалған болса, циклдің орындалуы аяқталып, WHILE операторынан кейінгі жолдар орындалады.
Егер, ең басында өрнектің мәні жалған болса, онда цикл бір ретте орындалмайды.
Жоқ while <шарт> dobeginиә <1-оператор;>
оператор<2-оператор;>
…
<n-оператор;>
End;
REPEAT қайталу операторы WHILE операторына ұқсас, айырмашылығы – қайталану шарты цикл соңында тексеріледі, сондықтан ол кем дегенде бір рет орындалатын болады. Екінші өзгешелігі – цикл тұлғасы шарт жалған болғанда қайталанып, ол ақиқат болған кезде циклді орындау доғарылады.
Бұл оператор Repeat (қайталау) және Until (дейін) түйінді сөздерін пайдаланып орындалады.
Repeat операторының блок-схемасыОператор
Repeat<оператор 1>;
<оператор 2>;
жоқ ......
<оператор n>
иә UNTIL < шарт >
Оқушылар жаңа сабақ тыңдайдыә)компьютермен жұмыс№1 тапсырма. Жеке тапсырма.
1-ден n-ге дейінгі сандардың 1-ден n-ге дейінгі сандардыңқосындысын табыңыз. Ол үшін қосындысын табыңыз. Ол үшінтөмендегі схеманы пайдаланыңыз төмендегі схеманы пайдаланыңызProg…….esep01;
v…..integer;Prog…….esep02;
b…… v…..integer;
s:=0; b……
w….. s:=0; i:=1;
read…. W….. (‘’);
For……… r…..
b….. while i<=n …
s:=……. b……
end; s:=s+I; i:=i+1;
w…….. e…
e….. we…..
1-ден n-ге дейінгі сандардың қосындысын табыңыз. Ол үшінтөмендегі схеманы пайдаланыңызProg……esep03;
v…..integer;
b……
s:=0; i:=0;
w…(‘’);
r…..
repeats:=s+I; i:=i+1;
until (i>n);
w……
e…..
№2 тапсырма. Топтық тапсырма. Әр топқа тапсырма беріледі, есептің блок-сызбасын постер арқылы қорғайды, программмасын компьютерде орындайды1. фукциясын есептеу блок-сызбасын және программасын құрыңдар
Program E
Var x,y: real;
Begin
Write (`x-ті енгізіңдер: `);Readln (x)
If x<0
Then y: =x+2Else y: =2*x*x*x
Writeln (`y=`, y)
End.
2.Радиусы R болатын шеңбер ұзындығын есептеу блок-сызбасын және программасын құрыңдар
Program B1;
Const pi= 3.14159;
Var R, L: real;
R
BeginWriteln (`R мәнін енгізіңдер:` );
Read (R)
L: = 2πR
;
L: = 2 * pi * R;
Writeln;
L
Writeln (‘нәтиже:' );
Writeln ( L = `, L);
End.

3.Квадрат теңдеудің түбірін табудың блок-сызбасын және программасын құрыңдар
Иә жоқ
Program B5;
Var a, b, c, x1, x2, d : real;
Begin
Writeln ( `a, b, c мәндерін енгізіңдер:`);
Readln (a, b, c);
d: = sqr (b) – 4*a*c;
if d < 0 then
writeln (нақты түбірі жоқ)
elsebeginx1: = (-b + sqrt (d)/(2*a);
x2: = (-b - sqrt (d)/(2*a);
write (x1: 6: 2, x2:6: 2)
endend.
Оқушылар жеке тапсырма орындайдыОқушылар топ болып жұмыс жасайдыІV. Жаңа білімді бекітуActivoit арқылы тест тапсырмасын орындайды1.Алгоритм дегеніміз не?
V. Үйге тапсырма. ҚорытындылауЦиклдік алгоритмдер. 30-дан 10-ға дейінгі барлық жұп сандарды экранға шығаратын программа құрып келуVI. БағалауОқушылардың белсене қатысуын қадағалау және сол бойынша бағалауСабақтың тақырыбы: Циклдік алгоритмдерСабақтың мақсаты: оқушыларға циклдік алгоритмдерді программалау туралы түсінік беру Сабақтың міндеттері- циклдің түрімен таныстыру-  операторлардың жазылу ережесін түсіндіру- циклдік алгоритмдерді программалауды біліктілігін қалыптастыру. 
Негізгі идеялар 
• Оқи білуге үйрету арқылы, оқушыларда циклдік алгоритмдерді программалау ұғымын қалыптастыру• оқушылармен диалог құру арқылы, сыни ойлауға үйрету, берілген білімді ұзақ мерзімге сақтауға ықпал етукөрнекілігі: Үлестірмелі парақшалар, жаңа тақырып ресурстары, компьютер, стикер 
Жүру барысы Ұйымдастыру 1,2,3 санау арқылы топқа бөлу 
 
 "Білім " "Сөзтізбек" командалар тізбегін табу
w t e t y o p f w
g p i n t e g e r
v a r g e n k l is s d o b d m s t
t h e n g d f e ea z s d m r e a l
d f v h m v a r n
i n x v b n x m h
f r e a d l n a z
 
"Сәйкестендір"- терминдерді сәйкестендіру1. Program 1. бүтін сандар типі2. writeln 2. программа соңы3. Integer 3. егер4. end. 4. айнымалыларды сипаттау5. then 5. программа тақырыбы6. readln 6. мәліметтерді шығару7. real 7. нақты сандар типі8. if 8. онда9. Var 9. әйтпесе10. else 10. мәліметтерді енгізу 
Параметрдің бастапқы және соңғы мәндері бүтін сан түрінде немесе өсуі, кемуі бойынша реттелетін болуы тиіс, әйтпесе оларды бүтін мен беретін арифметикалық өрнек түрінде жазуға да болады.
 Қолдану "Практикалық жұмыс"
 
 
Жинақтау "Бес сұрақ" -Мұғалім бір оқушыны таңдап алады және оның маңдайына негізгі сөз жазылған стикерді жапсырады – қатысушы сыныпқа 5 сұрақ қоя алады, оған жауап не ИӘ, не ЖОҚ деп беріледі.
 
Бағалау - "2 жұлдыз, 1 тілек" бойынша бағалау-2 жұлдыз - жұмыс кезінде ерекше ұнаған 2 зат1 тілек - бұл жақсартуға болатын нәрсеҚорытындылау