Саба?ты? жоспары ?аза? тілінен та?ырыбы: Ма?ал м?телдерден ?ткенді ?айталау.

«Мақтарал» мектеп – гимназиясы мемлекеттік мекемесі

Ашық сабақ
Тақырыбы: Мақал мәтелдерден өткенді қайталау.
6 «В» сынып
Мұғалім: Айнабаева Г.
2014-2015 оқу жылы.

«Бекітемін» _____________
мектеп директоры
Жолдасов А.Б
Сабақтың тақырыбы: Мақал-мәтелдерден өткенді қайталау.
Сабақтың мақсаты:
А) Білімділік: Мақал-мәтелдер халықтың рухани қазынасы екендігі, олардың өзара ұқсастығы мен ерекшеліктерін, мақалдың ғибраттық, өсиеттік мәні, мәтелдің ишара, меңзеу тұрғысында қолданатындығын түсіндіру;
Ә) Дамытушылық: Тіл байлықтарын, ойлау қабілеттерін өз беттерінше салыстыру, қорытынды жасау және таным белсенділіктерін дамыту;
Б) Тәрбиелік: Мақал-мәтелдерді орынды пайдалана білуге, ұшқыр ойлы сөйлеуге,ұлтжандылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: қайталау сабағы.
Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ – жауап іздендіру.
Пән аралық байланыс: орыс тілі.
Көрнекілікгі: қима қағаздар, интерактив тақта, кестелер, мәтін.
Сабақтың барысы.
Ұйымдастыру кезеңі:
1. Оқушылармен сәлемдесу;
2. Оқушыларды түгендеу;
3. Оқушыларды сабаққа психологиялық дайындау.
Үй тапсырмасын сұрау
Мақал дегеніміз не?
2. Мәтел дегеніміз не?
3. Мақал мен мәтел арасындағы айырмашылық қандай?
4. 132 Жаттығу.
ІV. Жаңа сабаққа дайындық1. Сабақ тақырыбын тақтаға жазу2. Сабақ мақсатын түсіндіруV. Жаңа сабақты түсіндіру:
1. Ой қозғауОқусыз білім жоқ,Білімсіз күнің жоқ.- Балалар, мына берілген сөздер тобын не дейміз?- Ендеше балалар, мақал мен мәтелдің не екенін еске түсірейікшіІ - топ ІІ - топТұрақты тіркестер сияқты мақал - мәтелдер де - әбден қалыптасқан, орныққан сөздердің тобы. Мақал - мәтелдердің құрамындағы әр сөздің орны тұрақты болады. Ондағы сөздердің орнын ауыстыруға немесе бір сөзін басқа сөзбен алмастыруға келмейді. Мақал - мәтелдер де сөйлеу барысында жасалмай, бұрыннан қалыптасқан даяр қалпында қолданылады. Мақал - мәтелдер тұрақты тіркестер сияқты аз сөзбен көп мағына білдіредіМақал - тәрбиелік мәні бар, ақыл - нақыл сипатында айтылатын сөздер тобы.Мысалы: Кең болсаң, кем болмайсың.Осылайша мақалдар көбінесе екі бөлімді болып келеді де, бірінші бөлімде шарт немесе себеп - салдары, екіншісінде қорытынды пікір айтылады.Мәтел - ой - пікірді бейнелеп, тұспалдап, ишаралап тұратын сөздер тобы.Мысалы: Біреу тоңып секіреді, біреу тойып секіредіМақал - мәтелдерді орынды қолдану сөздің әсерлілігін күшейтеді әрі ойды айқын да нақты жеткізуге көмектеседі.Мақал мен мәтелдің айырмашылығыМақалҰқсастығыМәтелОқулықпен жұмысТақтада бір топ суреттер ілінген. Сабақта жақсы бағаға ие болып, мақсатымызға жету үшін алдағы бір топ кедергілерден аман өту керек. Жолдағы кедергілер:Терең ор, көл, өзен, ну орман, тау.1) «Ну орман» кедергісінің тапсырмасы:128 - жаттығуды орындау (ауызша)2) «Тау» кедергісінің тапсырмасы:130 - жаттығуды орындау (ауызша)Ойлап тап тапсырмасы: 1) Дос жылатып айтады,Дұшпан күлдіріп айтады.2) Отан үшін отқа түс - күймейсің.3) Еңкейгенге еңкей -Басың жерге жеткенше,Шалқайғанға шалқай -Төбең көкке жеткенше.4) Отбасы толған жансың,Бір - біріңе мейман жансың.5) Үлкенді сыйласаң - қадірлі боласың,Кішіні сыйласаң - құрметті боласың.6) Ағасы бардың - жағасы бар,Інісі бардың - тынысы бар.
Мақал-мәтелдердің ерекшеліктері
Р/с Мақал Мәтел
1 Құрылысы жағынан екі-үш бөлімді.
Әке – асқар тау,шеше-қайнар бұлақ, бала-жағасындағы құрақ. Көбіне бір бөлімді болып келеді.
Кәрі түлкі қақпанға түспес.
2 Ой неғұрлым ашық айтылады.
Батыр туса - ел ырысы,жаңбыр жауса - жер ырысы. Ой,пікір ишара,тұспал түрінде беріледі.
Көп түкірсе – көл.
3 Мақалдың мазмұнында себебі мен салдары қатар айтылады.
Қорқақты көп қусаң, батыр болады. Істің салдары айтылып, себебі айтылмай қалып қояды.
Дария жанынан құдық қазба.
Практикалық дағды кезеңі
I саты ( Оқушылық деңгей)
Бірнеше сөздер беріледі: Ана, еңбек, дос, ел.
Мақал-мәтелдер құрап, оларды қатыстырып, бір-екі сөйлеммен өз сезімдеріңді білдіріңдер.
II саты ( Алгоритмдік деңгей)
Көп нүктенің орнына тиісті сөзді қой және сол сөзді үш тілде айтып бер.
1) ... тас жарады,
Тас жармаса бас жарады.
2) Таяқ еттен өтеді,
... сүйектен өтеді.
3) ... таумен кездеспейді,
Адам адаммен кездеседі.
4) ... көпті жау алмайды,
Ақылы көпті дау алмайды.
5) ... қылды қақ жарған. VІ. Жаңа сабақты бекіту«Шаттық шеңберін» құрып бір - бірімізге тілек тілейік.1. мақал дегеніміз не?2. Мәтел дегеніміз не?3. Айырмашылығын атаңдар?VІІ. Сабақты қорыту1. Бағалау2. Үй тапсырмасын беру: Мақал - мәтелдер жазып келу, 135 жаттығу.