Открытый урок по историй ?аза?стан жеріндегі ??н тайпалары. Еділ – ??н мемлекетіні? ?йгілі билеушісі (5 класс)

Солтүстік Қазақстан облысы
Тайынша ауданы, Теңдік ауылы
«Теңдік орта мектебі» КММ
Тарих пәні мұғалімі
Жапенова Гульмира Жикеновна
5-сынып. Қазақстан тарихынан әңгімелер
Сабақтың тақырыбы: Қазақстан жеріндегі ғұн тайпалары. Еділ – Ғұн мемлекетінің әйгілі билеушісі.
Сабақтың мақсаты: Ғұн елінің қалыптасу тарихы, шаруашылық өмірі, тұрмысы мен Еділ патша кезіндегі ғұн мемлекеті туралы білу.
Тренинг: “Алғашқы мемлекет” (Бір оқушы - тобыр, екінші оқушының иығынан ұстап, ру құрайды. Үшінші оқушыны қосып, ру бірлестігі, төртінші тайпа құрып, оқушылардың саны өскен сайын алғашқы мемлекет қаланады.)

Тобыр - 1
Ру - 2
Ру бірлестігі - 3
Тайпа - 4
Тайпа бірлестігі - 5
Алғашқы мемлекет - 6
Жұпқа бөлу: “Алтын асық” Оқушылар асық алып бір-біріне тілек білдіру.

Қызыл – 1, жасыл – 1, қоңыр – 2, сары – 2, қара – 3, ақ – 3
Бағалау критерийлер: «Бағалау парағы »
Сабаққа белсеңді қатысу.
Тапсырмаларды дұрыс, толық орындау.
Сұрақтарға дұрыс, нақты жауап беру.
Сұрақтарды дұрыс қою.
Үй тапсырмасы: жеке жұмыс

3 тест сұрақтар құру. Сұрақтар мен тапсырмалар / бет 60. Білімпаздар үшін «Алтын киімді адам»
Бағалау: «Бағалау парағы»
Жеке тапсырма: Тізбек сөздер “Ұлы Қытай қорғаны”
СКИФХАОМАВАРГМАССАГЕТЖАУЫНГРТҰМАРАБЫЗСАҚКИРТИГРАХАУДСПАРГАПИСХАОМАШЫРАҚПАТШАПАРСЫОБАПАРАДАРАЙАҒҰН
Бағалау: «Бағалау парағы»
Жұптық тапсырма: «Ғұн» ( мазмұндау)
Ғұн мемлекеті
Ғұндардың шаруашылығы
Ғұндардың тұрмысы
Бағалау: «Бағалау парағы»
Жұптық тапсырма: оқулықпен жұмыс “Тұлғалар” (ұғымдарға түсініктеме беру)
Еділ
Құдайдың қаһары
Ши-Хуанди
Бледа
Тұман
Мөде
Бағалау: «Бағалау парағы»
Сергіту сәті: «Биле,биле!» Видео көрсету.
Арнайы сұрақтар:“Сен білесің бе?” Видео сұрақтар.
Сарыбай Н. 11-сынып қояды.
Бағалау: «Бағалау парағы»

Сабақты бекіту:
Жеке тапсырма: “Өзіңді тексер!”
Қытай деректерінде "ғұн" атауының пайда болған кезі: б.з.б. ІІІ ғ. аяғы
Қытай деректеріндегі ғұн басшысы лауазымы: "Шаньюи"
Ғұндар туралы дерек беретін: қытай деректері
Ғұндар кезеңін қамтитын аралық: б.з.б. ІV ғ.-б.з. ІІІ ғ.
Ғұн державасының негізін қалаған: Мөде
"Жер дегеніміз - мемлекеттің негізі, оны қалай береміз" деген ғұн басшысы: Мөде
Енисей жағалаулары мен Алтайды мекендеген ежелгі тайпа: ғұндар
Ғұндар мемлекеті әскери жүйе бойынша: 3 қанатқа бөлінген
Ғұн шаньюйінің жақын туыстары иеленген лауазым: "Түменбасы"
Ғұн мемлекетіндегі ру саны: 24
Ғұн мемлекетіндегі Түменбасы әскерінің құрамы: 10 мың атты әскер
Ғұн мемлекетінде ақсақалдар кеңесі жылына : 3 рет шақырылды
Ғұн мемлкетінің оңтүстік және солтүстік болып бөлінген мерзімі: б.з.б. 55 жыл
"Халықтардың ұлы қоныс аударуын" бастаған : Ғұндар
Рим империясына қауіп туғызған ғұн басшысы: Еділ
Ғұн билеушісі Еділдің қайтыс болған уақыты: 453 жыл
Аттиланың (Еділ) шамамен өмір сүрген жылдары : 400-453ж.
"Еділ" (Атилла) атымен аталатын өзен: Волга
Ғұн әскерлерінің негізгі құрамы : Атты әскерлер
Ғұндар өсірген үй малдары: Малдың барлық түрін
Ғұндардың негізгі баспанасы: киіз үйлер
Ғұндармен көршілес болған тайпалар: қаңлылар, савраматтар
Ғұндардағы биліктің берілу жүйесі: Мұрагерлікпен берілді
Ғұндарда опасыздық жасағандарға берілген жаза түрі : өлім жазасы
Ғұндардың негізгі өмір салты: көшпелі өмір
Ғұндар бұйымының бетіне түрлі-түсті заттарды жапсыру стилі: "Полихромдық стиль"
Ғұндарда бұйым бетіне алтын түйіршіктерді дәнекерлеу әдісі: Зерлеу
Ғұндарда бұйымдарды безендіру үшін қолданылған негізгі бейне: Жабайы аңдар
Ғұндардың жүннен киім тоқып кигендігін көрсететін негізгі дәлел: Ұршық бастары
Ғұндардың ру көсемдері: Ақсақалдар
Бағалау: «Бағалау парағы»

Рефлексия: «Бүгін мен не үйрендім?» , “Бес жұлдыз”
Үй тапсырмасы:
Сұрақтар мен тапсырмалар / бет 65
Эссе: Ғұн қоғамы қандай жетістіктерге қол жеткізді?
“Ұлы Қытай қорғаны” туралы мәлімет дайындау.
Бағалау парағы
Қазақстан жеріндегі ғұн тайпалары. Еділ – Ғұн мемлекетінің әйгілі билеушісі.
Оқушының аты-жөні:________________________
Үй тапсырмасы:
«Ұлы Қытай қорғаны» Жұптық тапсырма: «Ғұн» Жеке тапсырма: «Тұлғалар» Арнайы сұрақтар: «Сен білесің бе?» Сабақты бекіту: «Өзіңді тексер!» Барлық ұпай:
10 ұпай – өте жоғары
8-9 ұпай – жоғары
4-7 ұпай – орташа
2-3 ұпай – төмен
0-1 ұпай – өте төмен