информатика п?нінен ашы? саба? Алгоритм типтері (сызы?ты, тарма?талу ж?не циклдік алгоритмдер)

Сыныбы: 6 Ә Күні:23.12.2014
Сабақтың тақырыбы: Алгоритм типтері
(сызықты, тармақталу және циклдік алгоритмдер)
Сабақтың мақсаты: Алгоритм типтері (сызықтық, тармақталу және циклдік алгоритмдер) тақырыбын түсіндіре отырып, оқушыларды күнделікті өмірдегі әрбір іс-әрекеттерінің алгоритімін құра білуге үйрету.
Сабақтың міндеті:
Білімділік: Оқушыларға алгоритм типтері, яғни сызықтық, тармақталу және циклдік алгоритмдер туралы түсініктеме беру
Тәрбиелік: Оқушыларды ұқыптылыққа және жауапкершілікке тәрбиелеу.
Дамытушылық: Оқушылардың ой-өрісін қалыптастыру, алгоритм жайлы білімдерін толықтыру
Сабақтың типі: жаңа сабақ
Сабақтың түрі: аралас сабақ (топтық жұмыс, жеке жұмыс, практикалық тапсырма орындау, сұрақ-жауап, АКТ)
Сабақтың әдісі: интерактивті тақта көмегімен түсіндіру
Сабақта қолданылатын көрнекі құралдар: Компьютер, оқулық, интерактивті тақта, электронды оқулық, қима қағаздар.
Күтілетін нәтиже: Оқушылар алгоритм типтерін үйреніп,оларды ажырата біледі.
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі: (3-мин)1. Сәлемдесу, түгелдеу.
2. Шаттық шеңберін құрады, бір-біріне тілек айтады.
3. Оқушыларды суреттермен 3 топқа бөлу, назарын сабаққа аудару.

Топтағыларға топтың ережесін қайталау, топтағы көшбасшысын таңдау, бағалау парағын тарату.
II. Үй тапсырмасын тексеру (10 мин)
Миға шабуыл (сұрақ-жауап)
Сыныптағы әр оқушы бір сұрақ таңдап жауап береді. Топ басшысы бағалау парағын толтырып отырады.
1.Алгоритм дегеніміз не?
2. «Алгоритм» термині қай ғұламаның есімімен байланысты?
3.Алгоритмге мысал келтір
4.Алгоритмнің атқарушылары
5.Алгоритмнің неше қасиеті бар,ата.
6.Алгоритмнің дәл,айқындылық қасиетін қалай түсіндіресін?
7.Алгоритмнің берілу(жазылу) түрлері
8. Алг есептеу
Арг х
Нәт у
Басы
y:= 5*х*х-4
Соңы
Алгоритм қай түрде берілген?
1250959144000
9.
Қандай қызмет атқарады?
44386511430000
10.
Қандай қызмет атқарады?
44386513144500
11.
Қандай қызмет атқарады?
6343659207500
12.
Қандай қызмет атқарады?
13.Робот алгоритмнің атқарушысы ма?
14. Program №1;Var x: integer;BeginWriteln(‘х енгіз’);Readln (a, x);y:=2*x -(x+8);Writeln(‘y=’, y);End.
Алгоритм қандай түрде берілген?
15. Алгоритм қандай түрде берілген?
1. Гулге су құятын ыдысты аламын.
2. Ыдысқа су құямын.
3. Гүлдің жанына барамын.
4. Гүлге суды құямын.
5. Су құйып болдым.
6. Ыдысты орнына апарып қоямын.
III. Жаңа сабақты түсіндіру: (Слайд) (10 мин)
Алгоритм блоктардың өзара байланысуына қарай үш құрылымға – сызықтық тармақталу және циклдік түрлерге бөлінеді.
156083035560Алгоритм типтері
00Алгоритм типтері

389001048260Циклдік алгоритмдер
00Циклдік алгоритмдер
202120580645Тармақталу алгоритмдері
00Тармақталу алгоритмдері
12509548260Сызықты немесе тізбекті алгоритм
00Сызықты немесе тізбекті алгоритм

Сызықтық алгоритм тізбектеле орналасқан командалардан, ал блок-схемалар бір сызық бойына орналасқан тізбекті блоктардан тұрады. Әрекеттердің тізбектей орындалуын сипаттайтын алгоритм – сызықтық алгоритм деп аталады.
Сызықтық алгоритм командалары осында көрсетілген рет бойынша орындалатын тізбектеле орналасқан командалардан (блоктардан) тұрады.
Мысалы, «Үй салу алгоритмі».
1. Қолыңа қара, сары, қызыл, көк, жасыл түсті қарындаштар ал;
2. Үйдің суретін сал;
3. Шатырын қызыл түске боя;
4. Қабырғасын сары түске боя;
5.Терезесін көк түске боя;
6. Есігін жасыл түске боя.

2. Тармақталу алгоритмдері. Тармақталу алгоритмінде көбінесе арифметикалық теңсіздік түрінде берілген логикалық шарт тексеріледі. Егер орындалса, онда алгоритм бір тармақпен жүзеге асырылады да, соңында екі тармақ қайта бірігеді. Мұндай алгоритмдер шартты тексеру немесе тармақталу командасы деп аталады. Оны алгоритмдік тілде өрнектегенде егер, онда, әйтпесе түйінді сөздері пайдаланылады.
1225550217170басы
00басы
Егер көшеде жаңбыр жауып тұрса, онда етік киеміз, әйтпесе туфли киеміз.
3690620110490002409190294640жоқ
00жоқ
439420294640иә
00иә
167259039370001087755156845Жаңбыр жауып тұрса
00Жаңбыр жауып тұрса

4286254318000439420431800022790154318000292735043180002409190223520Туфли киеміз
00Туфли киеміз
-135255223520Етік киеміз
00Етік киеміз

29381452254250042862522542500
43942032258000214058532258000
1278255155575соңы
00соңы


3. Циклдік алгоритмдер. Белгілі бір әрекеттер тізбегі бірнеше рет қайталанып орындалатын алгоритм қайталану немесе циклдік алгоритм деп аталады Мысалы: Үстелдің үстінде бірнеше дәптер жатыр, саған тек математика дәптері ғана қажет. Егер дәптерді бірден таба алмасаң осы әрекетерді бірнеше рет дәптеріңді тапқанша орында. Осылайша алгоритмнің құрылымына байланысты алгоритм орындалады
Тапсырма №1. Орындаушы шегіртке сандық ось бойымен берілген сан бөліктеріне секіреді. Орындаушы Шегіртке бұйрықтарының жүйесі: оңға 3(3 бірлік кесіндіге оңға секіреді) және солға 2 (2 бірлік кесіндіге солға секіреді). Бастапқы орны 0. Шегірткеге 2 санына жетуге көмектесетін сызықтық алгоритм құр.
3739515-16764100-114300-1479550
1
2
3
4
5
6
7
8
9
000
1
2
3
4
5
6
7
8
9

Тапсырма №2. Төтенше жағдай тудырмау үшін, «Судың қайнау» алгоритмін дұрыс құру.
Алгоритм «Судың қайнауы»:
Шәйнекке су құю.
Газдың кранын ашу.
Шәйнекті плитаға қою.
Судың қайнауын күту.
Шырпыны газға апару.
Шырпыны жағу.
Газды өшіру.
Тапсырма №3 «Ағашты өсіру» алгоритмінің реттілігін дұрыс орналастырыңдар
407797087096600040779708277860004077970785558500407797074117200040779706982460004077970656272500
2665730173990407797087096600040779708277860004077970785558500407797074117200040779706982460004077970656272500
Шұңқырды толтыр…
Шұңқырды қаз
Су сепкішті алып, көшетті отырғыз
Күрек пен көшетті ал
Көшетті шұңқырға сал.
Күрек пен су сепкішті орнына қой
1516571079500
Сергіту сәті
Атқарушы «Ботамен» практикалық тапсырма орындау
VІ. Қорытындылау
әр топ өздеріне берілген алгоритм бойынша түсінгенін баяндайды.
1-топ сызықтық алгоритм
2-топ тармақталу алгоритмі3-топ циклдік алгоритм
Р/с Сұрақтар Дұрыс жауап Жауаптар
1 Сызықтық алгоритм дегеніміз не? А) Қандай ба бір шартқа тәуелді болатын алгоритм
2 Тармақталу алгоритмі дегеніміз не? В) Қайталанатын бөлігі бар алгоритмдер
3 Циклдік алгоритмі дегеніміз не? С) Әрекеттердің тізбектей орындалуын сипаттайтын алгоритм
Рефлексия. Білдім, Білемін, білгім келеді
ҮІІ. Үйге тапсырма: (2 мин) Алгоритм типтері, 31 беттегі «өткел» тапсырмасының алгоритмін сөз түрінде жаз
VІІІ. Оқушылар еңбегін бағалау: (3мин) Бағалау парағы арқылы оқушылар өздерін бағалайды
№ Аты-жөні Сұрақ-жауап Есеп шығару (топтық) Ия/жоқ Жеке тапсырма Бекіту (топтық) Рефлексия
Қорытынды баға
№ Аты-жөні Сұрақ-жауап Есеп шығару (топтық) Ия/жоқ Жеке тапсырма Бекіту (топтық) Рефлексия
Қорытынды баға
Құзырлылық тапсырма
Р/с Сұрақ Жауап
1 Алгоритм типтері 4-ке бөлінеді. Иә/Жоқ
2 Орындау тәсіліне байланысты тармақталу командасы толымды және толымсыз болып екі түрге бөлінеді. Иә/Жоқ
3 Тармақталу алгоритмін алгоритмдік тілде өрнектегенде егер, мұнда, өйткені, соңы деген түйінді сөздер қолданылады Иә/Жоқ
4 Есептеу процесі бөліктерінің қайталанып орындалуын цикл деп атайды Иә/Жоқ
5 Қайталану командасын алгоритмдік тілде жазу үшін әзірше, цикл, цикл түйіні деген түйінді сөздер қолданылады Иә/Жоқ
Ескерту: (неге иә, неге жоқ деп жауап бергендеріңді түсіндіріңдер):......................................
.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Құзырлылық тапсырма
Р/с Сұрақ Жауап
1 Алгоритм типтері 4-ке бөлінеді. Иә/Жоқ
2 Орындау тәсіліне байланысты тармақталу командасы толымды және толымсыз болып екі түрге бөлінеді. Иә/Жоқ
3 Тармақталу алгоритмін алгоритмдік тілде өрнектегенде егер, мұнда, өйткені, соңы деген түйінді сөздер қолданылады Иә/Жоқ
4 Есептеу процесі бөліктерінің қайталанып орындалуын цикл деп атайды Иә/Жоқ
5 Қайталану командасын алгоритмдік тілде жазу үшін әзірше, цикл, цикл түйіні деген түйінді сөздер қолданылады Иә/Жоқ
Ескерту: (неге иә, неге жоқ деп жауап бергендеріңді түсіндіріңдер):......................................
.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Құзырлылық тапсырма
Р/с Сұрақ Жауап
1 Алгоритм типтері 4-ке бөлінеді. Иә/Жоқ
2 Орындау тәсіліне байланысты тармақталу командасы толымды және толымсыз болып екі түрге бөлінеді. Иә/Жоқ
3 Тармақталу алгоритмін алгоритмдік тілде өрнектегенде егер, мұнда, өйткені, соңы деген түйінді сөздер қолданылады Иә/Жоқ
4 Есептеу процесі бөліктерінің қайталанып орындалуын цикл деп атайды Иә/Жоқ
5 Қайталану командасын алгоритмдік тілде жазу үшін әзірше, цикл, цикл түйіні деген түйінді сөздер қолданылады Иә/Жоқ
Ескерту: (неге иә, неге жоқ деп жауап бергендеріңді түсіндіріңдер):......................................
.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Құзырлылық тапсырма
Р/с Сұрақ Жауап
1 Алгоритм типтері 4-ке бөлінеді. Иә/Жоқ
2 Орындау тәсіліне байланысты тармақталу командасы толымды және толымсыз болып екі түрге бөлінеді. Иә/Жоқ
3 Тармақталу алгоритмін алгоритмдік тілде өрнектегенде егер, мұнда, өйткені, соңы деген түйінді сөздер қолданылады Иә/Жоқ
4 Есептеу процесі бөліктерінің қайталанып орындалуын цикл деп атайды Иә/Жоқ
5 Қайталану командасын алгоритмдік тілде жазу үшін әзірше, цикл, цикл түйіні деген түйінді сөздер қолданылады Иә/Жоқ
Ескерту: (неге иә, неге жоқ деп жауап бергендеріңді түсіндіріңдер):......................................
.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Кеңейтілген тапсырма (жеке жұмыс)
А-деңгей
Р/с Сұрақтар Дұрыс жауап Жауаптар
1 Сызықтық алгоритм дегеніміз не? А) Қандай ба бір шартқа тәуелді болатын алгоритм
2 Тармақталу алгоритмі дегеніміз не? В) Қайталанатын бөлігі бар алгоритмдер
3 Циклдік алгоритмі дегеніміз не? С) Әрекеттердің тізбектей орындалуын сипаттайтын алгоритм
В-деңгей
Р/с Сұрақтар Жауаптар
1 Сызықтық алгоритм дегеніміз не? 2 Тармақталу алгоритмі дегеніміз не? 3 Қайталану алгоритмі дегеніміз не? С-деңгей
Р/с Алгоритм түрлері Ережелері Мысал келтір
1 2 3