План-конспект по крымскотатарскому литературному чтению Икметли сёз. Масал.

КЪЫРЫМТАТАР ТИЛИ. ОКЪУВ.
МЕВЗУ: Икметли сёз. Масал.
МАКЪСАТ: талебелерни масалнынъ мундериджесинен таныштырмакъ; ифадели окъув усталыгъы устюнде чашышмакъ; табиаткъа ве буюклерге севги ашламакъ; талебелернинъ нутукъларыны арттырув; ана тилимизге ве эдебиятымызгъа севге ашламакъ; халкъ агъыз яратыджылыгъы эсерлеринде ишкирлик, достлукъ ве эмексеверлик мевзуларыны кенъ ишлетильгенини къайд этмек.
ДОНАТМАЛАР:достлукъ мевзусынен багълы олгъан ресимлер,китаплар,оюнджакълар,ренкли къалем ве альбом.
ДЕРСНИНЪ КЕТИШАТЫ
I. Тешкилий къысым.
-Селям алейкум,балалар!
Бильги алсанъ мектепте
Шадлыкъ осе юректе
Окъуп,унер огренген
Урьметленир эмекте.
II.-Бугуньки дерсимизде достлукъ ве муаббетлик акъкъында лаф этеджекмиз.
-Тахтагъа дикъкъат этинъиз:
ДОСТСЫЗ АДАМ –КЪАНАТСЫЗ КЪУШ.
ЭМЕКТЕН ДОСТ АРТАР,ОШЕКТЕН –ДУШМАН.
ДОСТ КЪАРА КУНЬДЕ БЕЛЛИ ОЛУР.
ДОСТ ЧОКЪ ОЛСА,ЗАРАР АЗ ОЛУР.
-Бу аталар сёзлери не акъкъында?Маналарыны анълатынъыз.
III.-Машалла!
Достлукъ –
Достлукъ север.
Достлукъ-
Эр шейни енъер.
Къадрине етсек
Олмамыз мухтадж,
Достлукътыр ,достум,
Алтын тадж.
Черкез Али.
-Черкез Али достлукъ акъкъында насыл сёзлер айта?
-Сиз достунъыз акъкъында не айта билесинъиз?
IV. Конфликт алларнынъ огюни алув мешгъулиет.
«Дуйгъуны айт». Талебелер тёгерек олып туралар. Топны бир-бирине узаткъанда бир Дане мусбет ве бир Дане менфий дуйгъуны айта.Нетидже:факъат мусбет дуйгъуларны акъылда сакълап къаламыз.
V. –Машалла! Келинъиз китапларынъызны ачынъыз,108-109 саифе.Мен сизлерге масалны окъуйджам сизлер исе дикъкъатнен динълеп отурынъыз.
(Оджа метинни окъуй.)
-Масалны анъладынъыз? Насыл сёзлерни тюшюнмединъиз?
ЛУГЪАТ ИШИ
Икметли-мудрый
Чубукъ-палка
Муаббетлик-дружба.согласие
Мувафакъиет-успех
VI.Суаллер
-Къарт огъланларына не кетирмеге эмир эте?
-Чубукълар къарткъа не ичюн керек?
-Къартнынъ икметли сёзлерини тапып окъунъыз.
-Къартнынъ огъланлары акъкъында не айтмакъ мумкюн? «ЗЕЙЙН УДЖУМЫ».
VII.-Келинъиз масалны «Зынджырчыкъ» шекилинде окъуйыкъ.
-Тахтамызда язылгъан аталар сёзлери масалгъа келишеми?
-Не ичюн?
VIII.ФОНЕТИК МЕШГЪУЛИЕТ.
ОП-ОП-ОП-------БОСТАНГЪА САЧТЫКЪ КЪАРТОП.
УКЪ-УКЪ-УКЪ-----ЭЛИМДЕ ЭКИ ЧУБУКЪ.
ЛИК-ЛИК-ЛИК------БИРЛИК ВЕ МУАББЕТЛИК.
АЛ-АЛ-АЛ-------ДЕРСТЕ ОКЪУДЫКЪ МАСАЛ.
УМ-УМ-УМ-----АЛИЕ МЕНИМ ДОСТУМ.
IX.Раатлыкъ дакъкъасы.
О якъ, бу якъ салланып
Эки де-бир тавланып,
Келе пельван аювчыкъ
Агъзы бурны балланып.
X Базы алларны музакерк этюв.
А. Алиме ве Динара Ребия раст кельмезден эвель пек дост эдилер .Ребия Алимене сыкъ къонушып башлады. Динара озюни къолайсыз сезе ве дастуна:»Экимизден биримизни сайла –деп айтты.Алиме…………………деп джевап бере.
В.Назифе эки афта хасталанды.Мектеп достларындан эки афта ичинде бир кимсе келип ,хабер алмадылар,телефон биле ачмадылар.Шу себептен о пек раатсызланды.Назифе мектепке кельген вакъытта…………………
С.Сыныфта къара тенли огълан пейда олды.Балаларнынъ биринджи суаллери»Я сен ,не, Африкадансынъмы?»-деп кульмеге башладылар.Сиз насыл япар эдинъиз?
XI.Метаграммалар.
Метаграмма-бу бир арифнен айырылгъан эки(я да зияде)сёз.
1.А арифнен адамнынъ энъ муим беден къысмы олам,
Е арифнен исе сайы ,олам.
Б……Ш Б……Ш
2.Б арифнен пек лезетли олам,
Т арифнен исе терек ады ола м.
……АЛ ………АЛ
3.А арифнен сенинъ бетинъде олам,
У арифнен исе коклерде учам.
КЪ……Ш КЪ……….Ш
XII. Тылсымлы ариф.
Бойле бир ариф барки,оны нокъталар ерине язсанъыз, алты янъы сёз олур.
СЕНЕ….. ……..ОМЮР
ЮРЕ…… ……..ОЗЬ
ЭРКЕ….. …….УЧЬ
XIII .Шиир «Достлукъ олса»
Шиирни оджа я да азырлыкъ корьген талебе окъуй.
ДОСТЛАРЫМ…..
О ЯПРАКЪ ,ЕЛЬ КУЧЬЛЮ ЭССЕ,
ОНЫ ДАЛЫНДАН КЪОПАРЫП АЛЫР.
ИНСАНЛАР ДОСТЛУКЪНЫНЪ КЪАДРИНЕ ЕТСЕ,ЕЛЬ ДЕГИЛЬ…..
ТОПЛАР ДА МЕДЖАЛСЫЗ КЪАЛЫР.
(Билял Мамбет)
XIV.Иджадий иш.
«Бир къалемнен».Эр бир чифтке бир дане кягъыт ве къалем бериле. Экиси бераберликте къалемни тутып насылдыр ресимни сызмагъа арекет этелер.Оджанынъ ишмарынен ишни токътаталар.
-Сиз нени дуйдунъыз?
-Ресим сызмагъа енгиль олдымы?
-Не ичюн къыйын?
-Нетидже насыл? (Базыда бир-биринъизге ёл бермек керексинъиз.)
XV.Нетидже.
-Бугуньки дерсимизни бегендинъиз?
-Насыл мевзунен таныш олдыкъ?
-Энъ меракълы дерс къысымы.
XVI. Эв вазифеси.
-Масалны икяе этмеге
Азырланынъыз.